No. 30. Zaterdag 14 April 1906. 3e Jaargang. Wees U Zelf! Liberaal Orgaan voor Amersfoort en Omstreken Uitgave van de Vereeniging „DE EEMLANDER". Anti-Semietisme. Zou het helpen? FEUILLETON. Dolende Ridder. Varia. DE EEMLANDER. Verschijnt WMntdagi en Zaterdags. Bnreau Hendrik van Viandenstraat 28. Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Prijs der advertentlën Van 1 tot 5 regels0.40 vooi iederen regel meer0.08 (Bij abonnement aanmerkelijke korting.) Het ernstig ongeval, dat vorige week Zaterdag op zoo droevige wijze een einde maakte aan een veelbelovend jong leven, heeft al heel wat tongen en pennen in beweging gebracht. Dat is zoo gewoonte. Na een ernstig ongeluk wordt er steeds nagepleit, worden oorzaken opgespoord en wegen ter verbetering aangegeven. Daar is niets tegen te zeggen, integen deel wij gelooven, dat in dat napleiten een kern van veel goeds zit. Het getuigt toch van het goede in den mensch, dat aanstonds meevoelt en meespreekt bij ernstige ongevallen. Maar, dat daarbij ook wel eens totaal verkeerde rede neeringen gevolgd worden, wie zal het durven ontkennen? Zoo wezen we o.a. in ons "Woensdagnummer al op het ingezonden stuk van luitenant Doorman. Hoewel natuurlijk ten volle de goede bedoelingen apprecieerende, kunnen we toch niet anders dan glimlachen bij het lezen van den volgenden zin: „Is nu de tijd niet gokomeu èu voor .de ouders èn vooral voor onderwijzers, „om te trachten aan dit misbruik een „einde te maken? Wijzen op het ge- „vaarvolle zal dunkt mij wel voldoende szÜn-" Wij weten hoe meermalen gewaar schuwd wordt tegen het gevaarlijke van 6ommige bij de jeugd geliefkoosde aardigheden(?). Ja, wij kunnen ons zelf geen onderwijzer denken, die niet steeds er op uit is, zijn leerlingen in te prenten zich nimmer als straatjongens te gedragen. Maar niet hoeveel aan dacht die wijze lessen ook worden aan gehoord, buiten gekomen, gaan ze vaak weer even spoedig verloren als ze het kinderlijk gemoed in kwamen. Heusch het is naïviteit in deze zoo'n grooten invloed aan den onderwijzer toe te schrijven. Ook de Oude Amersfoortsche Courant van Dinsdag 10 April toont Ge loof en buig of verwerp en sta recht op. MüI.TATULI. Uit het Engelsch van EDNA LYALL. 28. TWAALFDE HOOFDSTUK. Francesca had zich dien Pinkster maandag tijdens het langdurige middag maal goed gehouden, om Carlo's stil zwijgen niet te doen opmerken had zij een beetje meer dan gewoonlijk gepraat maar 't was haar heel moeielijke geval len en zij zuchtte van verlichting toen 't diner was afgeloopen en zij vrij heid had heen te gaan. Carlo stond op om de deur voor haar te openen, en in 't voorbij gaan keek zij hem glimlachend aan, doch toen zij in de rustige zitkamer gekomen was, kwamen erg optimistisch te zijn. We lezen daarin o. a. het volgende: „Zou er nu niets aan te doen zijn, dien jongens eens aan 't verstand te „brengen, dat zij een zóo gevaarlijk spel hebben na te laten. „De ouders zijn niet te bereiken; die „kunnen hen dus niet wijzen op hun roekelooze daad, die zóo in treurige „gevolgen had. „Maar zouden wellicht de onderwijzers hier iets ten goede kunnen doen? Indien „zij hun leerlingen de meisjes zijn „werkelijk niet braver dan de jongens „eens voorhouden, dat Zaterdag de dood van een mensch is veroorzaakt door een zoo roekelooze „aardigheid" dan is, dunkt ons, reeds heel veel gewonnen en zal herhaling wel uitblijven. 't Zal nu toch wel voldoende zijn." „Was dat maar zoo," dachten wij na lezing hier van. Gerust, dan zouden heel wat ongelukken worden voorkomen, en heel wat ruiters zouden zich met een geruster hart door Amersfoort's straten kunnen begeven. Maar dat is niet zoo. De macht van school en onderwijzer wordt in het door ons aan gehaalde, schromelijk overdreven. De tijd is voorbij, dat op school enkel en alleen zorg wordt gedragen om den kinderen een zekere dosis kennis in te pompen. Ook aan de zedelijke op voeding is gelukkig een belangrijke plaats ingeruimd. Maar niettemin moeten we ernstig waarschuwen tegen al te hoog gespannen verwachtingen; de on dervinding leert maar al te vaak, dat de onderwijzer slechts kan pogen het goede in zijn leerlingen aan te wakkeren. Maar verder gaan kan hij niet, het slagen ligt niet in zijn macht. Trouwens en hier ligt misschien wel de fout met die zedelijke op voeding heeft ook zijn intree gedaan een soort ziekelijke verweeking, die niet direct ten goede is gekomen aan het kind. Wij zouden niet gaarne den tijd van de plak terugwenschen, maar iets van dat ouderwet. haar de tranen in de ooger.. Yeel zou zij er voor hebben gegeven, als zij in haar eigen kamer eens had kunnen uit huilen, doch daarvan was geen sprake, daar zij geen hoofdpijn kon voorwenden zonder Carlo's avondgroet te missen. Het geluid vau de opengaande deur der eetzaal maakte dat zij zich snel in de schaduw terugtrok, terwijl zij deed alsof zij uit 't venster keek, en haastig hare oogen afdroogde, waut voor niets ter wereld wenschte zij huilende te worden gevonden. Mr. Britton kwam in de kamer en haar slank figuurtje ziende, naderde hij haar. „Mijn lieve Fran", zeide hij „al noemt ge mij de luiste oude oom ter wereld, toch kom ik je goeden nacht zeggen. Hier is een pakje brieven, die ik in mijn eigen kamer beter kan doorwors telen." „Moet ge die bepaald nu beantwoor den?" zeide zij. „Wel als 't werk u zoo vervolgt, dan is 't niet half een vrijen dag." Er was iets in haar stem, dat maakte dat bij haar oplettender aankeek. Hij zag, dat zij verdriet had, herinnerde zich dat Carlo bijna niet gesproken had aan 't diner en dacht toen dadelijk, dat zij beiden twist hadden gehad. „Ik heb een lange brief van Kate, dien ge misschien wel lezen wilt," zeide hij. „Zij en Clare amuseeren zich prachtig aan de Noordkaap. Van je sche zou toch in de hedendaagschejopvoe- ding niet misplaatst zijn. Er wordt veel te veel gccoquetteerd door theoretische paedagogen met do heiligheid en on wetendheid van het kind. En waar die theoretici, helaas, bij veel menschen als autoriteiten gelden, is er in onze huidige opvoedingsleer een element geslopen, dat den praktischen opvoeder de verzuch ting vaak doet slaken: och hadden we den tijd van vroeger nog maar. En juist daarom schreven wij ook in ons Woens- dagnummer meer te voelen voor de straf, die majoor Klerk de Reus noemde, de karwats. En nu begrijpe men on9 goed, wij zijn volstrekt geen voorstanders van ransel er maar op, maar een gevoelige 6traf, die ook qcuoeld wordt, achten wij in vele gevallen, het eenig, afdoende middel tot verbetering. Maar dat gaat zeer moeilijk, vooral op straat en daarom zal het misschien aan beveling verdiener, hier meer steun te zoeken bij de politie. Wanneer de kindoren dan vrij uit moeten loopen, laat men dan de ouders op de een of andere wijze aansprakelijk stellen. Dat zal resultaat afwerpen, want van hen moet de verbetering uitgaan. De on derwijzers, ze kunnen medewerken, maar ten slotte zullen toch de ouders den meesten invloed moeien uitoefenen. En dat zij niet te bereiken zijn wil er bij ons niet in. Evengoed als men strooi biljetten kan laten drukken om te waar schuwen voor het vertrappen van ineikevertjes en ander onschuldige diertjes, evengoed kan men den ouders per gedrukt schrijven attent maken op het gevaarvolle spel hunner kinderen, opdat zij maatregelen kunnen nemen tor verbetering en ter verkoeling. verloving weten ze niets af. Mag ik hnn het nieuws schrijven, als >k ant woord." „Ik zal 't hun liever zelf melden," zeide zjj met een weinig verhoogde kleur. „Als ik mag zal ik er een regeltje bijvoegen." De tranen kwamen haar weer in de oogen, doch zij wendde zich af en vroeg zijne aandacht voor de Vesuvius met zijn vuurroode vlam, terwijl het weer licht den hemel op den achtergrond verlichtte. Maar Mr. Britton hield te veel van haar om zich zoo maar te laten afwijzen; hij werd bepaald beangst voor haar toekomst. „Lief nichtje", zeide hij ernstig, „ge moet aau uwen ouden oom zijn angst vergeven, maar zijt ge wel geheel ge lukkig met je verloving? Zijt ge er beslist zeker van, dat ge het gelukkigste leven gekozen hebt? „Ik ben er zeker van dat ik den eenigen man gokozen heb, dien ik ooit zou kunnen beminnen," zeide zij zich herstellend en hem aanziende met zoo'n zacht, schoon en door liefde verhelderd gelaat, dat hij slechts innerlijk kon protesteeren, dat geen man ter wereld harer waardig was. „Toch is er iets van avond, dat je bedroeft," zeide hij ernstig. „Ja," zeide zij met bevende lippen, er is iets, dat Carlo verdriet berokkent; hij zal er met vader over spreken, en Reeds meermalen wezen we er in ons blad op, dat we, wat ons land aan gaat, gelukkig nog verschoond blijven van het anti-semietisme. Toch duikt zoo nu en dan in de clericale pers, want in die partijen tiert deze woekerplant bij voorkeur, een arti keltje op, waaruit blijkt dat men ook in onze „gekerstende partijen" niet geheel vrij is van Jodenhaat. Zoo o.a. de Sticht sche Courant, het blad dat ook in Amers foort, de voorlichster is der „mannen broeders." We lezen daarin o.a. het volgende „Wij herinneren ons levendig het mis baar der liberale bladen en liberale pro pagandistcn over de drankwetmisère. Toen moest de toenmalige minister het ontgelden Dr. Kuyper was de hoofd schuldige van het treurig tooneel in de Tweede Kamer. Natuurlijk kon een theoloog ook geen wetten maken. Het wetgevend talent van Dr. Kuyper was zeer gering. Hij viel echter tegen. Daar bij kwam dat de voorzitter van de com missie van rapporteurs ook al een theoloog was. Twee theologen moesten natuurlijk de zaak in de war sturen. „En wat ziet men nu? „Nu zit achter de regeeringstafel een jurist, een advocaat die een veeljarige praktijk achter zich heeft, een bekwaam rechtsgeleerde, een Joodsch man, die 0111 zijne scherpzinnigheid terecht een goeden naam in den lande heeft. „Voorzitter van de commissie van rapporteurs is een ander rechtsgeleerde, een hoogst bekwaam, schrander en helder jurist, zelf de samensteller van het ont werp arbeidscontract. „Beiden worden bijgestaan door een derden Jood, het Kamerlid mr. Limburg, eveneens een man van groote talenten. „Nu zou men zoo denken, dat het zaakje liep van een leien dakje Waarom bij de namen de afkomst wordt vermeld is niet moeilijk te raden. Al hebben we hier met een soort ver dekt anti-semietisme te doen, toch achten we het noodig er even de aandacht op te vestigen. Zoo driest als in Duitschland en Frankrijk steekt deze giftplant in ons ik ben er niet zeker van, hoe vader het zal opnemen." Mr. Britton keek ernstig. „Lief kind," zeide hij, ge kunt van één ding verzekerd zijn, uw vader heeft steeds uw geluk op 'toog." Die woorden kwamen maar te zeer overeen met haar eigen voorgevoel. „Och waarom moet men altijd daar aan denken?" riep zij uit. „Wat is geluk voor mij, als Carlo ter sprake komt? Oom!" zij zag hem smeekend aan „beloof mij dat, wat er ook gebeurt, ge nooit iets verkeerds van hem zult denken; er zijn zaken waarover een vreemde niet kan oordeelen. Beloof mij, dat ge steeds zijn vriend zult zijn." „Wel, 't moet een hardvochtig mensch zijn, die een verzoek door zulke lippen gedaan, kun weigeren," zeide hij, zich buigende om haar te kussen. „Wees maar niet ongelukkig, lieve, kleine Fran, er was nog nooit een verloving, met alleen zonneschijn. Wacht maar, die wolken zullen wel afdrijven. Negen uur al! Kom! ik moet voor den lessenaar." „Dan zal ik uw koffie bovenzenden. Gouden nacht!" zeide Francesca, zich wat getroost gevoelend nu zij oom George voor Carlo's zaak had gewonnen. Zij ging bij de lamp zitten en ont vouwde de brief van haar nichtje, ter wijl zij haar best deed om eenig belang te stellen in 't reisverhaal, de midder nachtzon en de avonturen, die altijd land nog niet den kop op, maar de be ginselen zijn er al wel, hetgeen ook weer uit het bovenstaande blijkt. Daartegen te waarschuwen ih plicht; mogelijk helpt men dan mede, een beginsel in zijn kie men te dooden, dat verderfelijk is voor geheel het openbare leven. De bevolking der aarde bedraagt vol gens Alex Sapan in Petermanns Mittei- lungen 1,503,300,000 zielen, die te zumen 144,110,600 vierk. kilometer bewonen, zoodat ongeveer 10 menschen op 1 vierk. K. M. komen. De dichtheid van de bevolking is echter in de verschil lende wereldde'elen zeer uiteenloopend. Europa is verreweg het dichtst bevolkte met 40 bewoners op de vierk. IC. M.; dan volgen Azië met 18, Afrika en Noord-Amerika met 5; Zuid-Amerika heeft slechts 2 inwoners op de vierk. K. M., Australië en l'olynesië nog minder: 0.7, en op de 12,873,000 vierk. K. M. van de Poollanden leven niet meer dan 91,000 menschen. In 't geheel draagt Europa op 9,723,600 vierk. K.M. 392,264,000 bewoners; voor Azië zijn deze cijfers 44,179,400 en 819,556,000; voor Afrika 29,820,200 en 140,701,000; voor Noord-Amerika 20,817,700 en 105,714,000. In Zuid- Amerika leven 38,482,000 menschen verdeeld over 17,744,000 vierk. K.M., terwijl Australië en Polynesië een ruimte van 8,951,800 vierk. K.M. biedt voor 6,483,000 menschen. Nieuwe Zuidpool-expcditie. Dr. Charcot te Parijs, die eerst onlangs van zijn expeditie naar de Zuidpool is teruggekeerd, heeft alweer een nieuw plan voor een expeditie gereed; hij wil daarbij gebruik maken van de nieuwste uitvindingen en pogen met schip, lucht ballon en motorsleden de Pool te be reiken. Charcot zal ditmaal vergezeld worden door den bekenden luchtreiziger graaf De la Vaulx, en hoopt, neen, is vast overtuigd, dat hij ditmaal slagen zal. Van Wellmann's voorgenomen reis naar de Noordpool stelt Charcot zich niet veel voor. Hij achtte het twijfel achtig, dat met een bestuurbaren lucht ballon de reis naar de Noordpool heen en terug kan worden volbracht; en zelfs iemand, die met Clare reisde, schenen te moeten overkomen. Maar 't ging niet, de woorden hadden geen beteeke- nis voor haar, zij kon niets doen dan luisteren naar de naderende voetstappen daar de langdurige pauze haar verze kerde, dat Carlo zijn besluit aan haar vader vertelde. Eindelijk, na zeer langen tijd, hoorde zij de deur van de eetkamer snel open en dicht doen, en snelle voetstappen in de vestibule. Zij luisterde ademloos en sprong onwillekeurig op, maar 't volgende oogenblik zonk zij weer neer alsof iemand haar geslagen had, want zij hoorde de voordeur openen en sluiten, en toen wist zij, dat haar vader Carlo verboden moest hebben, afscheid van haar te nemen. Toen gevoelde zij geen neiging meer tot schreien, alleen een gevoel van koude en ellende een stomme, pijnlijke ellende. Zij leunde op de sofa, nog met Kate's brief in de hand. Het sloeg tien uur en de bel uit de studeerkamer klonk. Even later kwam Dino aan de deur van 't salon. „Kapitein Britton heeft 'tzeer druk, en wil van avond niet meer worden ge stoord. De signora zou hem verplichten als zij de gebeden wilde lezen," zeide de oude knecht, i De goede oude had er niet 't minste denkbeeld van, hoeveel hij door die eenvoudige vraag van zijne jonge

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1906 | | pagina 1