I Vrijzinnig- Org-aan voor Amersfoort en Omstreken.
'8)
No. 88.
ZATERDAG 12 OCTOBER 1907.
4e JAARGANG
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Directeur R. G. RIJKENS.
Vepsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
Bureau: BREEDESTRAAT 20.
Gemeentebedrijven en reken-
pliehtige gemeenteambtenaren.
FEUILLETON.
OOM WILLY.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STATEN GENERAAL.
J DE EEMLANDEB
AbonnementspriJ s
Per jaarf 3.00
Franco per poet3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertöntlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(B(j abonnement belangrijke korting.)
De kurk, waarop de finantiën der
meeste groote gemeenten drijven, is het
gemeentebedrijf.
Men mag dit goed of afkeuren, men
mag verandering te dezen aanzien drin
gend noodig of eenvoudig wenschelijk
oordeelen, een feit blijft het, dat de ge
meentebedrijven hoe langer hoe meer
gaan beteekenen en hoe langer hoe meer
invloed oefenen op de gemeentefinantiën.
De vorige Regeering had een wets
ontwerp ingediend, waarbij dit zoo
uiterst belangrijke onderdeel der ge
meenteadministratie geregeld werd en
waarbij tevens de vrijheid der gemeen
ten om bedrijven uit te oefenen, aan
banden werd gelegd.
De tegenwoordige minister van
Binnenlandsche Zaken kon zich met
dit aan banden leggen niet vereenigen.
Hij heeft dus de intrekking van dat
ontwerp bevorderd, maar tevens zelf
de handen aan den ploeg geslagen om
voor de gemeente-administratie op dit
gebied doelmatiger voorschriften te
geven.
Al dadelijk bleek het wenschelijk om
den gemeente-ontvanger te ontslaan
van zijn rekenplichtigheid ter zake van
het beheer van een gemeente-bedrijf.
De ontvanger kan daarvoor niet ver
antwoordelijk worden gesteld.
Het gemeentebestuur moet dus het
recht hebben, naast den ontvanger andere
rekenplichtige ambtenaren aan te stellen
en den plicht, zulke ambtenaren bij de
bedrijven te doen optreden. En er moet
voorgeschreven worden dat elk ge
meentebedrijf zooveel mogelijk zelf
standig als zoodanig wordt geëxploi
teerd.
In verscheiden gemeenten wordt deze
opvatting ook nu reeds gehuldigd. Zij
behoort algemeen te worden en elk
Uit het Duitsch van Jassy Torrund.
Als neef Otto wegreed, placht hij
bij het afscheid zijn beeldschoon vrouw
tje zoo hartelijk te kussen, dat zij
roode plekken op beide wangen kreeg.
Dan schold zij, dat hij haar teint ver
nielde, en hij van uit zijn rijtuig
lachte haar toe, zoodat al zijne witte
tanden zichtbaar werden.
Dat wil ik juist, lieve... dan
wordt er tenminste geen andere op
je verliefd!
Op zekeren Zondag in de kerk, waar
Otto den zieken onderwijzer verving
en buitengewoon gevoelvol het orgel
bespeelde, zoodat alles in aandacht
verzonken luisterde, veranderde plot
seling de melodie en in heel zachte
tonen klonk het van boven af: Slechts
dat eene smeek ik u: heb mij lief!
Allen hieven luisterend het hoofd
op. Jenny werd rood en bleek en
beefde van opwinding; zelfs de oude
dominee hoorde wat.
Wat was dat voor een mooi
tusschenspel na de inleiding vroeg
hij, nadat de dienst afgeloopen was
buiten aan de kerkdeur.
bedrijf behoort men geheel op zichzelf
te kunnen beschouwen.
Er moet dus voor zulk een bedrijf
een afzonderlijke begrooting en een
afzonderlijke verantwoording van de
ontvangsten en uitgaven ter zake van
de exploitatie van het bedrijf worden
vastgesteld en de geldmiddelen moeten
door direct aan het Gemeentebestuur
rekenplichtige ambtenaren afzonderlijk
worden beheerd.
Dit alles is nu geregeld bij een
ontwerp tot wijziging van de Gemeente
wet, dat tegelijkertijd met een wets
ontwerp tot regeling van de wijze van
zekerheidsstelling door gemeenteambte
naren reeds eenige maanden geleden bij
de Tweede Kamer is aanhangiggemaakt.
Bij de ambtenaren der gemeente was
namelijk de zekerheidsstelling nog steeds
op de oude, zeer kostbare en omslach
tige wijze geregeld, terwijl de Rijks
comptabele ambtenaren al sedert 1898
genieten van eene regeling, waardoor
het mogelijk wordt die zekerheid op
veel eenvoudige wijze te stellen.
De regeling zal deze zijn, dat de
betrokken ambtenaar in den regel zelf
kiest tusschen zakelijke zekerheid en
persoonlijke zekerheid terwijl die per
soonlijke zekerheid uitsluitend zal gege
ven worden door borgstelling van door
den minister van Binnenlandsche Zaken
toegelaten naamlooze vennootschappen
en vereenigingen van tot zekerheidsstel
ling verplichte gemeenteambtenaren.
De mogelijkheid van collectieve
zekerheidsstelling heeft men op deze
wijze ook aan de gemeenteambtenaren
willen geven.
Doch hoe nu op het beheer van een
collectieve zekerheidsstelling toezicht te
houden Hadden de gezamenlijke ge
meenten, die met; zulk een lichaam voor
collectieve zekerheidsstelling in relatie
staan, een gemeenschappelijk orgaan,
dan zou dit voor dit toezicht vanzelf
aangewezen zijn.
Otto Wernich draaide zijn snor op
en lachte schelmachtig.
Mendelssohn, dominee.
Zoo zoo, ik wist heelemaal niet,
dat Mendelssohn ook kerkelijke muziek
gecomponeerd heeft. U hebt misschien
kiespijn, mevrouw? Wacht ik zal u
direct wat versche weegbreibladeren
geven, die, in het oor gestoken, helpen
uitstekend.
En terwijl de goede oude heer haas
tig wegsnelde, rukte Jenny zich den
doek van den mond en proestte, hoog
rood van lachen en ergernis uit
Hoe kon je dat doen, Otto? Ik
was buiten mezel ven van woede op jou I
Hij nam haar in de armen.
- Je zat maar al door te lezen
en je moest toch ook eens aan mij
denken, vrouwtje, zei hij half in ernst.
Kathe lachte hartelijk en heimelijk
deed haar het hartje pijn. Was dat nijd,
dat daar zoo bonsde En was dat wat
zij dagelijks voor de oogen zag, de
liefde, de echte, groote, ware liefde?
Ach, ook zoo gelukkig te zijnzong
de stem in haar hart. En dan moest
zij denkenHij zou dat nooit gedaan
hebben, een profaan minnelied gedurende
den dienstdaartoe was hij veel te
ernstig, veel te pedant, veel te verstan
dig en weer kantte de overmoed
harer lachende jeugd zich tegen zijn
veertigjarige wijsheid en zekerheid.
Ach ja, jeugd behoort bij jeugd...
Doch dit orgaan bestaat niet en dus
wijst het wetsontwerp het Staatsgezag
aan om op te treden teneinde| deze
collectieve zekerheidsstelling van de
ambtenaren tegenover hun gemeenten
mogelijk te maken.
Een nieuwigheid van deze regeling
is o.a. dat niet het gemeentebestuur
maar de ambtenaar zelf den aard der
borgtocht, met name of zij zakelijk dan
wel persoonlijk zal zijn, bepaalt.
Daartegen zoo wordt in de M.
v. T. betoogd is geen groot bezwaar,
omdat de persoonlijke zekerheid van
de vennootschap of de vereeniging ge
lijkwaardig met zakelijke zekerheid
wordt, daar er immers een zakelijk
onderpand bestaat. Een andere per
soonlijke zekerheid wordt niet toege
laten.
Russische landverhuizersbureaux.
De Russische Regeering houdt zich
bezig met een ontwerp-wet op de land
verhuizing, dat, naar men verzekert, bij
de Doema zal worden ingediend.
Het is niet gemakkelijk om uit Rus
land te komen. Een oude wet verbood
zelfs kort en goed de landverhuizing
en tegenwoordig moeten de menschen,
die willen verhuizen, nog een pas koopen
en staan ze bloot aan de tegenwerking
der autoriteiten. Dat is een lastig geval,
met name voor de arme menschen, die
met pogroms worden bedreigd. Blijven
zij, waar zij zijn, dan slaat men hen
dood en willen zij gaan, dan legt men
hun zwarigheden in den weg.
Nu passeeren velen de Russisch-
Pruisische grens bij Wirballen, zonder
te zeggen, dat zij voorgoed Ruslands
ongastvrijen bodem verlaten. Dan kun
nen zij volstaan met een eenvoudig
verlof om op reis te gaan, dat gemak
kelijker te verkrijgen is dan een pas,
die geld kost. Vervolgens gaan zij naar
Hamburg of Bremen of Rotterdam.
Een of ander Russisch ambtenaar
heeft in een oogenblik van helderziend
heid, echter begrepen, dat de Duitsche
Was zij ook maar zoo gelukkig als
deze Jenny!
En Jenny's kleine, dikke blonde
jongen, dat was nog eerst haar alles...
Uren lang kon zij hem ronddragen,
tot haar de armen lam werden en de
rug pijn deed.
Ach, Jenny, zulk een prachtigen
zoeten jongen zou ik wel willen hebben.
Maar dan eerst een man, Kathe!
antwoordde Jenny lachend.
Het huis was altijd vol bezoek en
er was afwisseling en genot in over
vloed. Picnics in het bosch, hengel- en
roeipartijtjes op 't meer, tennis- en ge-
zelschapspelen en des avonds somtijds
een dansje.
Het vaakst kwamen Otto's neven,
de beide jonge Dobbelins van Schon-
haide, Hans en Henk, die op elkaar
geleken ais het eene ei op het andere.
Kathe herinnerde zich steeds met ge
noegen het grappige begin hunner
kennismaking, dat ze weldra heel ver
trouwelijk met elkander deed zijn. Het
was den vorigen zomer op het landgoed
van Jenny's ouders geweest. Kathe
zat boonen schoon te maken, in het
prieel en haar tante stond midden op
het groote grasveld en sneed de uitge
bloeide rozen af, toen aan de andere
zijde der heg een ruiter voorbij draafde.
Hij groette. Tante riep hem toe.
Waar gaat de reis heen?
Naar den zadelmaker met een
en andere stoomvaartlijnen veel voor
deel hebben van dat vervoer en zich
afgevraagd of dat geld niet in Rusland
kon blijven.
Immers, niettegenstaande de moeilijk
heden, die aan de reis in den weg gelegd
worden, gaan duizenden jaarlijks naar
de Vereenigde Staten. Verleden jaar
steeg het cijfer tot 260.000 personen.
Men gunt dat voordeel niet aan buiten-
landsche lijnen en schijnt het plan te
hebben om in de Russische havensteden
landverhuizersbureaux in te richten (dat
zullen wel reusachtige plunder-inrich-
tingen worden) en stoomvaartlijnen in
het leven te roepen.
Als de menschen dan toch willen
gaan, moeten zij zóó gaan, dat Rusland
nog eenig voordeel heeft van hun
vertrek.
Verschillende commissies zijn be
noemd om met de uiterste diligentie
over het plan te beraadslagen.
Wij hopen dat het niet slagen zal,
want de ongelukkige stumperds, die
gedwongen zullen worden de reis over
den Oceaan op booten van Russische
maatschappijen te maken, zijn wel te
beklagen.
Heel Frankrijk zag met spanning
uit naar het congres der radicalen te
Nancy. Men verwachtte een enormen
toeloop van congresbezoekerser
waren er dan ook over de duizend,
waaronder een 150 Parlementsleden. In
Nancy zelf was geen zaal groot genoeg
om zóóvelen te herbergen; men heeft
er een moeten huren een weinig buiten
de stad. AUe gesprekken liepen natuur
lijk over de groote quaestie van het
anti-patriottisme. Ieder was er reeds van
overtuigd dat het congres zich tegen
de motie der socialisten zou uitspreken.
Zoo is dan ook geschied; het congres
heeft met algemeene stemmen het rap
port goedgekeurd, waarin de «afschu
welijke antimilitairistische leer» van
Hervé en de zijnen werd veroordeeld
Gisteren waren de veertien dagen
om, naar welk tijdstip de stakers in
de Antwerpsche haven, ver
trouwend op de toezegging van den
burgemeester, dat het loon van 5 fr.
tot 54 fr. verhoogd zou worden, ver
langend uitzagen. Toen er van geen
spoedbestelling van papa.
Zoo'n haast zal 't toch wel niet
hebben, dat je niet een oogenblikje
afstappen kunt.
Kathe hoorde het paard snuiven, den
ruiter zag zij niet meerhij kon er wel
afgesprongen zijn en buiten aan het hek
staan.
Kom maar mee, mijn man wilde
je al lang eens wat laten zien. En
bovendien is er nog wel een glas
Rijnwijn voor je en huisbezoek.
Wie dan?
Ja, dat moest je eens weten. Een
nicht.
Is zij jong, lief en vroolijk?
De overmoedige stem achter de heg
werkte blijkbaar aanstekelijk. Want
Kathe deed de takken van den wilden
wijngaard van elkaar en riep lachend:
Mooi is zij niet, maar wel jong
en vroolijk.
Een minuut later, juist toen de ruiter
het prieel wilde binnengaan, trok Kathe
zich hevig blozend, terug, tengevolge
van een onwillekeurig uitstooten „alle
drommels", als uitdrukking van zijn
openhartige bewondering.
Dat was Hans von Dobbelin, de
ingenieur. Zij waren spoedig goede
vrienden met elkaar geworden. Hans
Dobbelin vond haar verrukkelijk en
zwoer, dat er tien mijlen in den omtrek
geen mooier handje te vinden was dan
het hare en dat hij uit duizenden her
opslag bleek werden verscheiden graan-
lossers baloorig. Hier en daar wilde
men weer staken. De leiders van «Willen
is Kunnendeden echter hun best om
de mannen aan 't werk te houden en
hen te bewegen, althans tot Dinsdag
geduld te oefenen.
Tweede Kamer.
De Kamer behandelde Donderdag
het wetsontwerp tot toekenning van
een voorschot ten behoeve van eene
stoomvaart-verbinding tusschen Neder
land, Brazilië en Argentinië.
De heer Van Kol betoogde dat hier
protectie werd verleend van de onhan
digste en lichtste soort. Kunstmatige
bescherming van de scheepvaart deed
de scheepvaart niet in bloei toenemen.
Het was niet de taak van den Staat
noodlijdende Maatschappijen met staats
geld te helpen.
De heer van Bylandt achtte bescher
ming van een nationale lijn wel dege
lijk gewenscht. Het geldt hier een
vraag van practische politiek.
Spr. drong er echter op aan, dat
spoedig een milder postcontract met
de Maatschappij Zeeland zal gesloten
worden.
De heer Van den Bergh (Rotter
dam) was principieel en practisch
tegen dit ontwerp. Subsidien als het
onderhavige, beschouwde spr. als een
afwijking van het gezond levensproces.
Bovendien was dit subsidie onnoodig
en ontijdig, nu immers de machtige
Handelsmaatschanpij haar schouders
onder de zaak had gezet, terwijl de
toestand der Maatschappij (de Zuid-
Amerika-lijn) overdreven ongunstig
wordt voorgesteld.
De heer Van Vuuren bestreed uit
voerig de geopperde bezwaren, wijzend
op de noodzakelijkheid van vlagvertoon
in den vreemde, ook in het belang
van onzen handel.
De heer Hubrecht verdedigde de
toekenning van subsidie aan deze
Maatschappij als gewenscht, daar de
oprichting dier Maatschappij, na 30
kennen zou.
Toen Kathe nu dit voorjaar naar
Bogdanln kwam het goed Schon-
haide lag halverwege tusschen Bogdanin
en de bezitting van Jenny's ouders
zei Jenny op zekeren morgen
Dobbelin komt.
Dadelijk vloog Kathe, die bloemen
in de vazen deed, naar de deur en
hield haar dicht, slechts een smalle
spleet overlatend, waardoor zij haar
vingertoppen stak. En toen buiten
schreden op de trap vernomen werden,
moest Jenny binnen vragen
Wiens hand is dat? Als je het
niet raad blijf je onverbiddelijk buiten.
Wien zij behoort weet ik niet
maar zij is om te kussen, dat weet
ik wel.
En voor Kathe haar hand terugtrek
ken kon, liet de spreker de daad op
het woord volgen.
Hij weet het niet, de weddenschap
is alzoo verloren, lachte Jenny.
Kathe gaf een luiden gil, want die
daar buiten stond hield haar slanke
vingers stevig vast en kuste ze hartelijk,
drie-, viermaal. En toen stiet hij de
deur open.
Wel, het is Henkriep Jenny.
Henk v. Dobbelin, om u te dienen,
stelde hij zich voor.
Kathe leerde de broeders wekenlang
niet onderscheiden.
Wordt vervolgd.)