Vrijzinnig- Org-aan voor Amersfoort en Omstreken.
No. 99.
DONDERDAG 7 NOVEMBER 1907.
4e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
f uuuuuiuug~ en
FEUILLETON.
OOM WILLY.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Directeur B>. G. RIJKEN S.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post- 3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijseer Advertentiën
Van '1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(By abonnement belangrijke korting.)
Zij, die onze artikelen, welke wij
onlangs over dit onderwerp in ons blad
plaatsten, hebben gelezen, zullen be
grijpen, dat wij niet ingenomen zijn
geweest met den loop der zaken in de
bijeenkomst van Maandag jl„ waar de
heer Pels Rijcken deze gewichtige
quaestie uiteengezet heeft voor de ver-
eeniging «Onderlinge Hulp» en de
besturen van verschillende vakvereeni-
gingen.
Wij hebben in die bijeenkomst den
indruk gekregen, dat de besturen van
verscheidene vakvereenigingen deze
zaak heel eenvoudig terugbrachten tot
de vraag welke munt is er voor onze
vakvereeniging uit zoo'n verzekering
te slaan?»
En dat bejammeren we ten zeerste,
want de bedoeling van hen, die deze
vergadering hebben uitgeschreven is
natuurlijk niet geweest den vooruitgang
der vakvereenigingen te bevorden -
al zullen zij zich vermoedelijk in den
bloei daarvan ook verheugen maar
de ellende te helpen lenigen, die over
menig huisgezin komt, wanneer de
kostwinner buiten zijn schuld zonder
werk en dus zonder verdienste ge
raakt.
De besturen van verscheiden vak
vereenigingen hebben er op tegen,
dat ook niet georganiseerde arbeiders
in een eventueel te stichten fonds kunnen
worden opgenomen. Door ze buiten het
fonds te sluiten, zou men die arbeiders
kunnen dwingen, zich in de organisatie
te doen opnemen.
Maar begrijpt men dan niet, dat een
gemeente nooit op die voorwaarde zal
ingaan. En al zou de gemeente zulks
doen, dan zou zeer zeker het Rijk,
indien het van die uitsluiting der niet-
georganiseerden vernam, nimmer sub-
(Jit het Duitsch van Jassy Torrund.
28)
Maar, Rathe, als de man nu
absoluut geven wil, laat hem dan toch
dat genoegen, riep Henk eindelijk,
die tenslotte geheel uit zijn onbekom
merde rust en zorgeloosheid gerukt
was.
Dat zie ik nog niet in, dat wij
ons om een dwaze luim, want dat is
het toch van je, ons beetje leven zouden
bederven? Wat drie, vier jaren wil
je aftobben voor je den uitzet bij
elkaar hebt en als wij dan eenmaal
zoover zijn en jij bleek en afgesloofd
er uit ziet, dan zullen wij ook nog van
de vrijgevigheid van je oom afstand
doen, alleen omdat je overdreven ge
voelens het niet klaar spelen kunnen,
geld van hem aan te nemen Lief
kind, jij hoeft het ook niet te doen,
ik zal het wel aannemen en hem de
hand ervoor drukken en hem wel te
verstaan geven, dat als hij eens niet
weet, wat met zijn geld te doen,
dat er dan in Neudorf nog wel men-
schen wonen, die het goed gebruiken
kunnen. Hoe kan je dan zoo hoos-
moedig zijn, Kathe. Dat had ik van
sidie verstrekken. Vooral niet, omdat
vele vakvereenigingen tevens een poli
tieke kleur hebben en men dus de
niet-georganiseerde arbeiders zou drijven
in vereenigingen, met de politieke be
lijdenis van welker leden ze niet accoord
gaan.
Het moge dwaas zijn van de arbei
ders, dat ze zich niet vereenigen, on
redelijk is het, hen op die wijze te
willen dwingen in te gaan.
Niemand moet worden gedwongen,
noch direct, noch indirect tot de vak
vereenigingen toe te treden, maar ieder
moet worden gesteund, die zijnerzijds
getoond heeft, eenigermate voorzorgen
te hebben genomen voor den tijd, dat
hij door werkloosheid wordt getroffen.
En zorgvuldig dient er tegen gewaakt
te worden, dat het stelsel een indirect
middel worde voor het verstrekken van
toelagen aan vakvereenigingen, bij wijze
van steun in den door haar gevoerden
politieken en socialen strijd.
Bovendien lijkt het ons niet verstan
dig van de vakvereenigingen zelf om
de zaak der uitsluiting van de niet-ge-
organiseerden tot een conditio sine qua
non te maken.
Immers, indien er in onze stad niet
iets tot stand komt in den geest van
het Gentsche stelsel, zal men misschien
zijn toevlucht moeten nemen tot eene
afzonderlijke gemeentelijke of particu
liere verzekerings kas, en het is niet te
ontkennen, dat door zooiets aan de vak
vereenigingen concurrentie wordt aan
gedaan en de gezonde ontwikkeling
harer organisatie wordt belemmerd.
Wij hebben gemeend nog even een
waarschuwende stem te moeten laten
hooren, nu in verschillende vakvereeni
gingen vermoedelijk nog niet over het
onderwerp van gedachten is gewisseld.
Laat men toch voorzichtig zijn en
zich thans alleen bepalen tot het zenden
van een adres aan den Raad der ge
meente om zich de zaak der verzekering
jou heelemaal niet gedacht.
Kathe schudde het hoofd.
Dat is geen hoogmoed, zei ze,
zonder hem aan te zien.
Wat dan anders, prinsesje. Wees
nu toch eens lief. Weet je wat, schatje?
Dan kan ik voor jou ook een rijpaard
houden, zoo'n zachte bruine lady bij
mijn wilden >Cronjé«. Nu wat zeg je
daarvan. Schudt toch niet zoo eigen
zinnig met het hoofd, kleine.
Bij ging gemakkelijk zitten en
strekte de armen uit.
Zeg, Kathe, je bent toch werke
lijk een klein dom kindje. Kijk mij
eens aan, bij mij heet het altijd: hoe
meer, hoe liever. Zoo komt men door
de wereld. Zijn geheele leven werken
en zich spenen, weet je, dat is niets
voor mij. Als die oude notenkraker
me maar veel apart legde en het ons
allemaal vermaakte. Dat zou heerlijk
zijn. Dan kon je nog eens wat hebben
aan je leven, eens wat rondreizen en
behoefde je niet altijd op die verve
lende boerderij te zitten.
Kathe had het laatste nauwelijks
gehoord. Slechts één woord had haar
getroffen en een tooneel in haar geest
te voorschijn geroepen. Iets, dat al
lang vergeten was.
Oude notenkraker. Dit woord, dit
enkele woord had hij niet moeten
zeggen. Al het bloed schoot haar in
1 't gelaat. Duidelijk zag zij oom Willy's
tegen gedwongen werkloosheid aan te
trekken. Later kan men dan zijn advies
geven dat vermoedelijk wel zal wor
den ingewonnen welke wijze van
verzekering men het best acht. Wellicht
geven wij, als het zoover is, ook nog
wel eens ongevraagd advies.
Maar men moet niet terstond alles
willen en bedenke, wat de heer Pels
Rycken terecht in herrinnering bracht,
dat het betere dikwijls de vijand is van
het goede.
De derde Doema.
Hoewel de verkiezingen voor de Rus
sische Doema nog niet geheel zijn
afgeloopen, kan men zich toch reeds
een beeld ervan vormen, aangezien meer
dan twee derden der leden reeds ge
classificeerd kunnen worden. Men kan
uit de classificatie opmaken, dat de
voorspellingen zijn uitgekomen, die aan
de rechterzijde eene overwinning be
loofden. Trouwens men hohnpMp Haar-
voor geen groot profeet te zijn. Als de
Regeering op eigen houtje een kieswet
maakt, zoovelen mogelijk van het kies
recht uitsluit, een ander deel, dat ver
dacht wordt van vrijzinnige neigingen,
opsluit, dan is er natuurlijk alle kans
dat zij een Doema krijgt naar haar zin.
Of zoo'n vertegenwoordiging al of niet
een afspiegeling van het volk is, daar
bekommert zich een Russische Regee
ring niet om.
De Cadetten, die in de eerste en ook
in de tweede Doema eene zoo groote
rol speelden, zullen in de derde niet
veel meer te beteekenen hebben. De
verkiezingen waren zoo voorbereid, dat
zij een zeer moeilijken strijd hadden.
Bij de vorige verkiezingen vonden zij
vooral steun in de stedendie steun
ontviel hun voor een groot deel, omdat
het kiesrecht der steden aanmerkelijk
was besnoeid. Zij hebben hun nederlaag
zien aankomen, en zooals we onlangs
zeiden, getracht tot eene overeenstem
ming te komen met de Octobristen,
maar deze bleken niet geneigd tot samen
werking. Thans, op zichzelf staande, kon
half weemoedig, half nadenkend lachje
toen zij in kinderlijke onbezonnenheid
het woordj van de oude notenkrakers
sprak, die men maar om hun geld nam.
Hoe ontzettend was het haar toen
voorgekomen, hoe afschuwelijk, hoe
verachtelijk. En de meisjes die zich
een rijken, ouden notenkraker namen,
gaven toch minstens hun eigen zelf
daaraan weg. Maar zij daarentegen?
Wat verlangde de man, dien zij lief
had, van haar Het geld van dezen
ouden notenkraker, dien hij bespotte
en uitlachte, moest voor deze beide
gelukkigen het nest opbouwen, het
zacht en behagelijk maken, opdat zij,
de jongen, gelukkig zijn konden, ter
wijl hij eenzaam en oud geworden
Henk, riep zij buiten zich zelve,
vergeet niet, dat ik dezen ouden noten
kraker, zooals je hem noemt, alles
schuldig ben. Alle vreugde, alle zon
neschijn, die ik in 't leven had.
Nu, den zonneschijn zul je wel
vroeger voor hem afgegeven hebben,
zei Henk langzaam, en liet zijne blik
ken over haar heen glijden.
Wat schitterden hare blauwe oogen
hem toe, wat donker zagen zij er uit
in hare opwinding en wat lichtten
ze wonderlijk. En hare zachte, smalle
wangen brandden, de geheele slanke
gestalte beefde en sidderde verrukke
lijk was dit kleine meisje in haar
toorn.
de partij niet veel meer uitvoeren en
minister Stolypin triomfeert.
Tenminste voorloopig, want voor hem
kon de nieuwe Doema wel eens weinig
minder lastig zijn dan de voorgangster.
Misschien zal hij ontdekken, dat de
uiterste rechterzijde als regeeringspartij
onmogelijk te gebruiken is. Deze heeren
zijn zoo reactionnair als maar mogelijk
is. Zij willen van hun eigen Doema
niet anders maken dan een adviseerend
lichaam.
Dan zal Stolypin nog de vooruit
strevende moeten spelen. En anders
maar weer ontbinden.
Dat echter met al dat ontbinden een
groote politieke onverschilligheid zich
van het volk meester maakt, is te be
grijpen. Er is buitengewoon slecht
gestemd.
Maar de Regeering is althans eerst
weer geholpen zij zal den draad weer
aanknoopen waar die is afgebroken en
zich natuurlijk in de eerste plaats weer
toeleggen op versterking van het gezag.
Noorwegens Integriteit.
In November 1855 hadden de toen
p 1 tiHpti Nonrwecen en Zweden
met Engeland en Frankrijk een verdrag
gesloten, dat Skandinavië waarborg
de tegen een aanval van buiten.
Dat verdrag was tegen Rusland ge
richt; men vreesde toen dat den een
of anderen dag Russische troepen het
land zouden binnentrekken. Maar in de
gegeven omstandigheden had men niets
meer aan dat verdrag en aan den
waarborg, dien men daarin meende
te vinden. Want een der onderteeke
naars, Frankrijk, was thans bondgenoot
van Rusland en kon daarom reeds zich
niet ten bate van de Noorsche rijken
tegen de plannen van den Tsaar ver
zetten. En bovendien waren Noorwegen
en Zweden nu gescheiden. De heer
Michelsen had dat alles overwogen en
onderhandelingen aangeknoopt. Zij heb
ben lang geduurd. Langer dan een
jaar. Het schijnt dat Engeland aan
vankelijk bezwaar maakte om een
nieuw verdrag te sluiten. Engeland
rekent uitsluitend met zijn belang. Het
had het tractaat van 1855 onderteekend
omdat het toen vijandig tegenover Rus
land stond. Rusland moest uit Skandina-
Kathe sloeg in 't minst geen acht
op zijne woorden.
En je weet, dat hij mij lief had,
ging zij voort, en mij wilde trouwen.
En als je mij werkelijk lief hebt,
zooals je zegt, Henk, dan kan je toch
niet willen, dat ik uit zijne hand, uit
dezelfde hand, die ik afgewezen heb,
nog het geringste aannemen zal.
Haar toorn was verdwenen, in hulpe-
loozen angst keek zij naar hem op,
haar geheele wezen riep hem in haar
nood toe:
Help mij dan toch, redt mij voor
mijzelf, help mij, dat ik niet jou en
mijzelf verzaken moet. Help mij, dat
niet zijne liefde deze trouwe, groot
moedige opofferende liefde, mij naar
hem terug trekt.
Beide handen strekte zij naar hem
uit, tranen stonden in hare oogen
en rolden haar langzaam zwaar en
heet over 't gelaat.
Henk schudde verwonderd het hoofd
en trok haar op zijne knie.
Wat ben je toch een overdreven
klein schepseltje, gekinnetje. Natuurlijk
heb ik je lief, en juist omdat ik je lief
heb wil ik niet, dat je je jarenlang
plagen en kwellen zult en je beetje
jeugd, gezondheid en frischheid daarbij
inboeten. Ik wil je om mij hebben,
zooals je daar bent, jong en bloeiend,
mijn schat, en wel zoo spoedig moge
lijk. Wat mij belieft heb je heelemaal
vië worden geweerd. Maar thans was die
reden vervallen. Waarom zou men ver
plichtingen op zich nemen, die niet
worden opgewogen door politieke voor
deden
Nu echter wilde de heer Michelsen
een tractaat op breederen grondslag.
De integriteit van Noorwegen zou wor
den gewaarborgd niet alleen door Fran
krijk en Engeland, maar ook door
Rusland en Duitschland. Het verschilde
niet veel of het geheele Europeesch
concert kwam er aan te pas. Dat ver
anderde de zaak. Engeland kon, toen
de anderen toestemden, moeilijk achter
blijven. En zoo, na lange onderhande
lingen is het doel bereikt. Zaterdag had
aan het Noorweegsche ministerie van
buitenlandsche zaken eene groote poli-
tieke handeling plaats. Eerst had de
minister eene samenkomst met de ver
tegenwoordigers van Frankrijk en Enge
land. Zij onderteekenden een document,
waarbij de acte van 1855 werd opge
heven. Daarna kwamen de gezanten
van Rusland en van het Duitsche Rijk
en met de anderen teekenden zij thans
het nieuwe tractaat, waarbij de mogend
heden door hen vertegenwoordigd,Noor-
wegen's grondgebied waarborgen. Dat
IS UUS 111 111 illl.
Nu is men echter in Zweden onte
vreden over dat werk in zijn geheel en
ook over hetgeen thans is gebeurd.
De Zweden vonden dat Noorwegen
het oude verbond met ruwe hand had
verscheurd. Zij gevoelden niets voor de
grieven der Noren, die zij eigenlijk,
hoewel zonder aannemelijke redenen,
beschouwen als hunne minderen in be
schaving. De Zweedsche bladen meenen
dat Noorwegen, eer het de onderhande
lingen die thans zijn geslaagd begon,
ten minste ook de vroegere zusternatie
had moeten raadplegen. Waarom Was
Zweden misschien geneigd om voor
eigen rekening ook een tractaat te
sluiten als thans door Noorwegen is
gedaan Was men van meening dat
de onschendbaarheid van beide vroeger
verbonden rijken moest worden ver
zekerd Maar, naar het heet heeft
Zweden, door eene der onderteekenaars
van de oude overeenkomst gevraagd
of het dit wenschte, geantwoord, dat
het niet feitelijk neutraal wilde zijn.
Dat is in strijd met andere berichten
geen uitzet, mijn moeder zal er wel
voor zorgen, dat alles er is, wat wij
noodig hebben. Wil je dat ook niet?
Nu, lieveling, doe mij dan het pleizier
en laat dien geachten meneer den berg-
raad je ziet hoe vol eerbied ik mij
jouw ter wille uitdruk dan het
pleizier.
Kathe richtte zich op, ze deed nog
een laatste poging. Haar warm ge
zichtje was juist tegenover het zijne,
zij keek hem diep in de oogen, diep
en hartstochtelijk. Ach, zij zocht met
groot verlangen dat alles in hem, wat
goed en diep en teeder was.
Henk, zeide zij en haar stem
klonk diep en bevend, je zei, dat je
mij lief hadt, ofschoon ik een arm
meisje ben. Je zei, dat je genoeg voor
ons beiden hadt. Lieveling zie, ik wil
werken van vroeg tot laat, lk wil
je gehoorzame, vlijtige vrouw zijn
in alle dingen, laat mij slechts in dit
eene mijn wil, Henk, ik smeek, ik
bid je erom; laat ons ons geluk aan
geen vreemde te danken hebben,
maar slechts aan ons zeiven alleen.
Ik wil werken, ik wil sparen, ik wil
zoo nederig zijn als de geringste
dienstboden. Niets wil ik hebben dan
alleen jouw liefde. En zie dan zullen
wij wel uitkomen en in 't uiterste ge
val zal je vader ons wel helpen.
Wordt vervolgd
