Vrijzinnig1 Orgfaan voor Amersfoort en Omstreken.
Een Winkelpraatje.
OOM WILLY.
No. 103.
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1907.
4e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
FEUILLETON.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Directeur B>. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 3.00
Franco per post3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertèntiën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
Ter afwisseling van politiek en
sociaal-oeconomie willen wij ditmaal op
deze plaats eens een winkelpraatje
houden.
We zullen ons daarbij voornamelijk
richten tot onze dames-lezeressen, want
we hebben bemerkt, dat velen harer
er een gewoonte van hebben gemaakt
hare inkoopen buiten Amersfoort te
doen en daarvoor te reizen naar Utrecht
- of Amsterdam.
Naar de oorzaak daarvan vragende,
antwoordden een paar dames, «och het
is tegenwoordig zoo gemakkelijk, even
met het locaaltje naar Utrecht of met
den trein naar Amsterdam; men kan
voor den eten terug zijn.»
Wij zullen het niet tegenspreken,
maar wanneer het U om gemak te
doen is, dan kan toch niets halen bij
het koopen in Amersfoort. U kunt
dan gaan op elk uur, dat u verkiest,
het mooie weer tusschen de buitjes
afwachten, enz.
Komaan, in dat gemak zit het hem
toch niet!
Nergens is 't gemakkelijker, dan
vlak bij huis, waar men U kent, uw
komst waardeert, meer dan in Utrecht
of Amsterdam, waar men U een paar
maal per jaar ziet komen.
«Er is hier zoo weinig keus», zeggen
anderen. We gelooven dat ge U daarin
vergist. Wandelt U wel eens met aan
dacht de winkels langs? Dan zal het
U toch niet kunnen ontgaan, wat een
berg goed er in vele magazijnen ligt.
En wees er maar zeker van, wanneer
een artikel, dat U verlangt, eens niet
voorhanden lis, elke flinke winkelier
zal het U in den korst mogelijken tijd
bezorgen. In Amsterdam en Utrecht
heeft men soms ook niet alles dadelijk
voorhanden.
Weer anderen zeggen tot hare
verdediging, dat de winkeliers In Am
sterdam en Utrecht goedkooper kunnen
leveren, omdat hun omzet grooter is.
Hierop antwoorden wij, dat zij daar
entegen ook op veel grooter kosten
zitten, dan onze stadgenooten.
Uit het Duitsch van Jassy Torrund.
32)
Deze kleine meisjes, die met groote,
^'verwachtende oogen voor haar zaten
?..,maal één is één Inpompen;
ze aardrijkskunde en geschiedenis lee-
ren; ze tot menschen opvoeden; ze
denken en werken leeren, opdat dan
later als zij groot geworden zijn en
haar handen verlangend naar het won-
?.T ?Te 'TQ u"3trekken, er dan
iemand komt, haar het leven verbreekt
en haar de ,tukken VQor breekt
werpt Of duizendmaal erger n™ ,i=
men zelf zijn leven verbid Left
zooals zij, Kathe Helnzius, het had
gedaan. aau
Waartoe, waartoe dat alles? was het
refrein; het altijd wederkeerend? in
eindelooze variaties herhaalde thema
harer rusteloos werkende gedachten
Heeft U wel eens gehoord, hoe groot
de huren zijn, bijv. in de Kalverstraat,
Nieuwendijk, Leidsche straat, enz.?
Welnu, informeert daar eens naar en
U zult verbaasd staan over de cijfers.
Daar halen Amersfoort's winkelstraten
niet bij. En dat wordt natuurlijk in
aanmerking genomen bij de |prijzen,
die U in Amsterdam en Utrecht be
taalt. Bovendien als ge in Amersfoort
koopt, wordt het gekochte U thuis
bezorgd, uit een andere stad torst ge
het veelal mee; gelegenheid tot ruilen,
als ge van uw koop berouw mocht
hebben, bestaat hier in Amersfoort
eiken dagin een andere stad gaat dat
niet of moeilijk. Als ge hier blijft met
uw inkoopen, spaart ge reis- en ver
blijfkosten uit.
Een der dames voegde ons ten slotte
toe«ja, mijn man zegt ook altijd, dat
ik buiten Amersfoort zonder noodzaak
niet koopen moet.»
Ja juist, wij mannen zijn het op dit
stuk vrijwel eens, maar zoolang we de
dames niet tot onze meening hebben
overgehaald, baat dat niet veel.
Laten we trachten ze een denkbeeld
te geven van de redenen, waarom wij
maatschappelijk de wenschelijkheid in
zien, om eigen stadgenooten te bevoor-
deelen.
Op politieke en oeconomische ver
gaderingen is schering en inslag het
woord «gemeenschap».
Welnu het gemeenschapsgevoel moet
ons er toe brengen den winkelstand
in eigen stad te bevoordeelen. Het is
in de laatste jaren in die mate ge
woonte geworden, zich maar éen stand,
dien der arbeiders, voor te stellen, die
tekort komt, die lijdt onder een druk,
dat men te nauwernood meer er bij
stil staat, dat er een andere klasse is,
die niet minder gebukt gaat, deels
onder de veranderde vormen die pro
ductie en ruil hebben aangenomen, voor
een ander deel onder de misbruiken,
die zijn ingeslopen waar van hare
diensten wordt gebruik gemaakt, en
waartegen zij voor een goed deel nog
machteloos staat.
Dat is de winkelstand, die evenzeer
lijdt onder de veranderde oeconomische
Langzaam kropen de dagen voorbij,
nog veertien dagen, dan was het va-
cantie. En wat dan Mama en Paul
verheugden zich reeds als kinderen
op de reis naar Bogdanin. En waar
heen zou zij Wat zou zij nog daar
Zich met eiken dag er meer van over
tuigen dat zij en Henk niet bij elkaar
pasten
Of hier blijven? Hier nu zoo voort
leven als in een verlaten woestijn,
onder den loodgrauwen hemel, geen
vreugde, geen hoop, geen toekomst
voor zich en toezien hoe oom Willy
met Fanny Molzer gelukkig werd,
aan haar zijde het lang-ontbeerde geluk
terug vond?
Als Kathe daaraan dacht, scheen
het haar toe als kon zij dat niet over
leven. 's Avonds in bed stiet zij menig
maal haar voorhoofd tegen den muur
om de vreeselijke pijn, die In haar
bonsde en hamerde en haar de borst
samensnoerde, te overtreffen. O, hoe
zij hem liefhad, en geen ander dan
hem, dat voelde zij eerst nu, nu het
te laat was.... Dubbel te Iaat.
Henk schreef, twee-, driemaal; zij
omstandigheden en in toenemende mate,
al kondigde hij dit tot dusver niet met
zooveel rumoer en heftigheid aan als
de arbeidersklasse dit verstaat te doen.
Hij heeft te strijden tegen en onder
vindt de nadeelige invloeden van
deloyale concurrentie, van «smerige»
praktijken, van flesschentrekkerij, van
nabootsing van bekende namen, van
valsche voorspiegelingen van het pu
bliek, van winkelnering met loterij
en bonnetjesstelsel, vliegende winkels.
En niet het minst zwaar is de strijd
tegen de coöperatie en de naamlooze
vennootschappen.
Daarbij komt dat de concurrentie
hem dwingt tot dolle opdrijving van
uitgaven voor weelderige winkels
volstrekt geen liefhebberij voor den
koopman, wiens zaak al kleiner over
schotten gaat opleveren.
En nu zou men, ziende wat den
winkelier in eigen stad soms moet
tobben om zijn hoofd boven water te
houden, zijn strijd om het bestaan nog
verzwaren door winkeliers buiten de
stad boven hem te bevoordeelen
En nu willen we hier nog niet eens aan
toevoegen, dat men indirect ook zijn
eigen belang bevordert, als men met
zijn inkoopen in Amersfoort blijft.
Immers, als het den winkelstand over 't
algemeen goed gaat, heeft zij meer
draagkracht waar het op belastingen
aankomt en als het draagvlak voor de
belastingen grooter wordt, komt dat
ieder ingezetene ten goede.
Maar ditmaal willen wij volstaan met
eens de aandacht te vestigen op de
zedelijke verplichting, die op ons allen
rust, onze inkoopen zooveel mogelijk
binnen de stad onzer inwoning te doen.
DUITSCHLAND EN ENGELAND.
Het Duitsche Keizerpaar is op 't
oogenblik de gast van de Engelsche
bloedverwanten. Het is een familiebe
zoek, maar toch valt er meer bij op te
merken.
Zooals men weet, heeft de verhouding
tusschen bet Engelsche en het Duitsche
Hof langen tijd te wenschen over ge-
antwoordde slechts op een kaart
onmogelijk zou zij hem nu hebben
kunnen schrijven. Als zij uit de school
kwam, moest ze langs de Oder en
dacht duizendmaal hetzelfde; daar be
neden is het koel en stil en diep
springt men er in, dan neemt alle ver
driet een einde.
En haar moeder gedachtenloos, klein
geestig en oppervlakkig als altijd,
vermoedde niets van de smart van
haar kind. Bij de maaltijden sponnen
zij en Paul het interessante thema van
oom Willy's verloving verder uit
het was alsof zij waren overeengeko
men om over niets anders te spreken.
Het was Zaterdagmiddag. Kathe had
schoolwerk na te zien.
Ga je niet mee? vroeg mevr.
Heinzius. Ik heb allerlei te bezorgen
en het weer is zoo heerlijk, wij zouden
na afloop naar het park kunnen
gaan.
Kathe schudde het hoofd. Om
's hemelswil niet onder menschen. Zij
gevoelde zich het beste in haar klein
kamertje, waar men geen blauwen
hemel en geen groenen boom zag.
laten. De Keizer, die een impulsief man
is, had dingen gezegd, die den koning
minder aangenaam waren.
Maar, afgezien van die keizerlijke
redevoeringen waren er andere dingen,
die niet alleen de hoven maar ook de
volken van elkander verwijderden. In
Duitschland beschouwde men de vele
reizen van koning Eduard, die rondtrok
als commis-voyageur van zijn eigen
politiek met wantrouwen, want men nam
aan dat die politiek, die aanleiding gaf
tot verschillende tractaten van bondge
nootschap en overeenstemming, tegen
het Duitsche Rijk was gericht. Men
zeide, dat de koning niettegenstaande
de bloedverwantschap met keizer Wil
helm, booze plannen koesterdehij zou
het er op toeleggen om Duitschland
door een net van overeenkomsten met
verschillende staten in te sluiten ten
einde het aldus te lsoleeren. De Duit
sche en de Engelsche pers leefden in
oorlog. De Timesdie op het vasteland
nog al te dikwijls geldt voor het eerste
orgaan der openbare meening in Enge
land, had telkens veel op het Duitsche
Rijk aan te merken. Dat schijnt eeue
gewoonte te zijn geworden van het
blad, die het vooreerst niet zal af
wennen.
Van den anderen kant waren er in
Duitschland bladen, met name die van
de All-Duitsche partij, die over 't ge
heel veel kwaad doet aan den Duitschen
naam in het buitenland, vol aanval
len en verdachtmakingen tegen Enge
land gericht. Er verschenen boeken,
toekomstromans en dergelijke lectuur,
die vertelden van een oorlog met
Engeland. Bovendien was de opbloei
ende Duitsche industrie een machtige
en zelfs gevaarlijke concurrent voor
de Engelsche en concurrentie is zeer
goed en in het belang van 't algemeen,
maar men ziet zelden dat concurrenten
ware vrienden zijn. Er ontstond tus
schen beide groote stamverwante volken,
die het zoo goed zonden kunnen vin
den, omdat zij elkander begrijpen,
wat met volken van verschillend ras
moeilijker gaat, eene verwijdering, die
ten slotte als een gevaar voor de
toekomst moest worden beschouwd.
Het is anders en beter geworden
in den laatsten tijd. Vertegenwoordi
gers van beide natiën hebben elkander
over en weer bezoeken gebracht. Men
heeft in Duitschland ingezien, dat goede
vriendschap met Engeland bestaanbaar
is met de Fransch-Engelsche entente
en andere overeenkomsten, die zooveel
overwinningen waren van de Engelsche
politiek. De verhouding tusschen de
hoven verbeterde ook, niet het minst
Wat moest zij met 'n blauwen hemel
en zonneschijn en vogelgetjilp
Wees dan zoo goed en geef
Martha om half zeven haar avond
brood, zei haar moeder in het voor
bijgaan. Vergeet het echter niet; zij
maakt de trap schoon.
Kathe verdiepte zich in haar werk
en hoorde af en toe buiten de deur
gaan, als de meid water uit de keu
ken haalde. Eens was het haar als
hoorde zij spreken, zij lette er echter
niet op. Martha was de gedienstige
geest, die sedert jaren het grove werk
in mevr. Heinzius klein huishouden
deed.
Onmiddellijk daarop werd er geklopt.
Kathe zag op de klok. Het was
nog maar even over vijf; dus nog
geen tijd voor het avondeten. Zou
Martha reeds klaar zijn
Binnenriep zij en schreef datum
en foutenaantal onder het schots en
schreef met roode streepen doorhaalde
dictee. Elf fouten wacht eens, dat
zal ik onthouden, mompelde zij in
haar ijver, die haar zelfs gedurende
enkele minuten haar hartepijn deed
door de pogingen van den Duitschen
keizer om met zijn oom op goeden
voet te geraken. Men zag aan beide
zijden van het kanaal ln, dat Engeland
en Duitschland in vrede kunnen sa
menwerken. De Duitsche bladen zeg
gen, dat het bezoek van keizer Wilhelm
te Londen de kroon zet op een langen
arbeid van verzoening. Het is te
hopen voor Europa, dat de samen-
sprekingen tusschen beide vorsten de
gunstige gevolgen zullen hebben die
men daarvan verwacht.
Door hetgeen tijdens de laatste
behandeling van de zaak tegen de Itali-
aanschen oud-minister Nasi is openbaar
geworden, is overal het grootste opzien
verwekt, en dat des te meer, daar de
publieke meening reeds begonnen was
voor Nasi eenige sympathie te koesteren
en men hem reeds eenigszins ging be
schouwen al een offer van de nu eenmaal
bestaande regeeringstoestanden.
Indruk maakte het ook, dat markies
Capelli een grijs edelman, verheven boven
alle partijhartstocht, den ex-minister
onweerlegbaar bewees, dat bij zijn af
treden alle acten en stukken van het
secretariaat vernietigd waren. De „Mes-
sagero" schrijft naar aanleiding dezer
dingen: Tegenover de verpletterende
nauwkeurigheid der cijfers, waarmee
markies Capelli als voorzitter van de
commissie van vijven de beschuldigingen
staafde, kon de senaat onmogelijk door
gaan te handelen over kleinigheden, zoo
als overschrijding van reiskosten, terwijl
de kwestie van subsidie-gelden uit het
eigenlijk proces was uitgeschakeld. Het
ging thans niet meer om de betrekkelijk
kleine bedragen voor reiskosten, maar
om fraude van honderdduizenden, onder
den naam van ondersteuningsgelden.
Zeventien priesters, die de stede
lijke verordening van Parijs hebben
overtreden, door in priestergewaad voor
een begiafenis uit te loopen, zijn des
wege veroordeeld tot i franc boete
ieder, en de kosten.
De Fransche zeeofficier Ullmo
heeft bekend, dat hij getracht had
reeds in Mei de documenten, die hij
later aan het ministerie van marine te
koop aanbood, aan Duitschland te ver-
koopen. Dit was mislukt, omdat Ullmo
te veeleischend was geweest. Hij had
950,000 francs geëischt. De bekentenis
moet zeer dramatisch geweest zijn;
Ullmo weende en snikte gedurig en
bracht ten slotte nog slechts woorden
van afschuw over zijn schanddaad uit.
Op het telegraafkantoor te Toulon
vergeten.
Dat was niet de slepende tred van
vrouw Methner; Kathe draaide zich
om en sprong op, zoodat de stoel
krakend omviel.
Oom Willy
Daar stond hij aan de deur.
Mag ik binnenkomen, Kathe
vroeg hij zacht.
Hij was nog nooit in haar kamertje
geweest; zijn blik gleed over het
smalle witte bed, haar waschtafel aan
het venster, bedekt met boeken en
cahiers. Midden daarop een glas met
bloemen en daarnaast een photografie
in smalle bronzen lijst, die hij maar
al te zeer kende, want hij zelf had ze
voor haar uitgezocht en cadeau ge
geven. Zag hij dan wel goed: zijn
eigen portret
Laat ons naar beneden in de
woonkamer gaan, zeide Kathe haastig.
Hij hield haar hand, die op de kruk
lag, vast.
'Wordt vervolgd.