Vrijzinnig* Org"aan voor Amersfoort en Omstreken.
[o. 114.
DONDERDAG 12 DECEMBER 1907.
4e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Venoootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond.
gapppfCTOPRC*****
to
FEUILLETON.
DE KLEINDOGHTER.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Directeur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaarf 3.00
Franco per post3.50
Per 3 maanden- 0.75
Franco per post- 0.90
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Zij die zich met 1
Jannarl a.s. op dit
blad abonneeren, ontvangen de
ot dien datum verschijnende
rummers gratis.
n.
In ons vorig nommer hebben wij de
oordeelen opgesomd, die een even-
edige vertegenwoordig oplevert uit
neer dan éen oogpuntthans willen
vij eens nagaan, op welke wijze zulk
en vertegenwoordiging ontstaat.
In de landen, waarin voor de ver-
:iezing van de afgevaardigden toe-
lassing is gegeven aan het beginsel
Ier evenredige vertegenwoordiging, is
iet stelsel van verkiezing opgetrokken
>p den grondslag van het systeem der
«concurreerende lijsten», naar den voor-
iteller ook het systeem-Roget genoemd,
n 't kort komt dit hierop neer
Door groepen kiezers worden lijsten
an candidaten voorgesteld en door de
verheid op de stembiljetten afgedrukt
n de kiezer breugt, door het zwart
aken der witte openingen in zwarte
akjes, zijn stem uit tegelijkertijd voor
e lijst en voor de daar opgestelde
andidaten.
Eene eenvoudige deeling van het
eheele aantal uitgebrachte geldige
stemmen door het cijfer der te ver
vullen zetels, wijst het zoogenaamde
kiesquotient aan, dat wil zeggen,
i het aantal stemmen dat noodig is om
:én zetel te kunnen bezetten, terwijl
lit eene deeling van het op elke lijst
litgebrachte aantal stemmen door dat
ciesquotient het aantal zetels wordt
verkregen, waarop elke lijst aanspraak
reeft.
Stel bijvoorbeeld dat een kiesdistrict
Door M. Bühme.
9).
Studeeren zou Jerry, ingenieur wor
den, later aan de fabriek verbonden
worden. En hoe vaak hij ook werd
afgewezen, altijd begon hij weer op
nieuw, pogend door telkens nieuwe
beloften de vrouw, die de strijd om
bet bestaan zoo moeilijk mogelijk werd
over te halen, zijn hulp aan te nemen.
Alles tevergeefsch. De weduwe hield
haar tweevoudige belofte: zij bleef
standvastig tegenover de verzoeking
en zij plantte diep in de jonge harten
den haat tegen dengene, die hun on
geluk veroorzaakt had. In haar oogen
was Frederik Mannebach de moorde
naar van zijn broeder, haar man, en
een gemeene bedrieger en roover.
Zij beleefde het nog, dat haar zoon
Jerry de slotenmakerij overnam en
Josephine met een braven en naar
omstandigheden goedgezeten man huw
de. Dan sloot zij de moede oogen tot
den laatsten, langen slaap.
Het ging Frederik Mannebach in-
tusschen als den hongerenden grijsaard,
Hwien alles onder de handen tot geld'
werd. Naast de fabrieken van Spengler
50000 kiezers telt, die het recht hebben
om zes zetels in de Kamer te bezetten.
Gesteld dat voor lijst 1, die der vrij
zinnigen, stemmen 15000; voor lijst 2,
die der roomsch-katholieken, 15000;
voor lijst 3, die der anti revolutionnairen,
12000 en voor lijst 4, die der sociaal
democraten 10000. Dan zet men deze
getallen naast elkaar en deelt ze door
1, 2, 3, enz. De zes grootste getallen
wijzen dan uit, hoeveel leden van elke
partij er zijn gekozen.
Vrijz. R.K. A.R. S.D.
15000 13000 12000 10000
7500 6500 6000 5000
5000 4500 4000 3334
Volgens deze lijst zijn dan gekozen
2 vrijzinnigen, 2 roomsch-katholieken,
1 anti-revolutionnair en 1 soc.-democr.
Tegen dit stelsel kan het bezwaar
worden ingebracht, dat er aan de
kiezers dwang wordt opgelegd om zich
aan de lijsten en de daarop geplaatste
candidaten te houden en dat daardoor
politiek overwicht wordt gegeven aan
de kiesvereenigingen. Dit bezwaar be
staat echter ook bij de tegenwoordige
wijze van kiezen in ons land.
In het Zwitsersche kanton Neuchatel
is men weer dit bezwaar tegemoet
gekomen, door den kiezer niet te
binden aan éene lijst, maar hem de
vrijheid te geven de door hem uit te
brengen stemmen gelijk aan het
aantal der te vervullen vacatures te
verdeelen over de namen der verschil
lende lijsten. Men noemt dat met een
vreemd woord panache r.
Een ander middel om dit bezwaar
weg te nemen, is ditMen geve aan
de kiesvereenigingen het recht een
willekeurig aantal candidaten, maar tot
het maximum der te vervullen plaatsen,
in rangorde op te geven tot twee maan
den vóór de verkiezing. De lijsten wor
den gepubliceerd.
Een maand lang daarna hebben vrije
groepen van minstens 100 kiezers het
verrezen nieuwe reusachtige gebouwen,
de Mannebachfabriek, die over de ge-
heele wereld haar producten verzond.
Sinds Frederik met Spenglers tweede
dochter gehuwd was, had hij zich met
zijn schoonvader geassocieerd. Spengler
en Mannebach heette de firma.
Toch was Frederik Mannebach niet
gelukkig. Hij was ziekelijk en had vaak
aanvallen van zwaarmoedigheid. Dan
had hij nergens rusthij liep rond, door
het huis, door de fabriek en werd altijd
als door een onweerstaanbare kracht
getrokken naar de plaats, waar hij ge
boren was, waar zijn broeder gestorven
was.
Dicht bij Miesbach liet hij zich een
villa bouwen, waarin hij met zijn fa
milie de zomermaanden doorbracht. Al
lerlei ongelukken in de familie wierpen
donkere schaduwen op zijn gemoed.
Een kind blind geboren, een dochter
stierf op achttien-jarigen leeftijd aan een
borstziekte, de eenige gezonde zoon
deed een ongelukkigen val, en werd
kreupel. Langzamerhand vermeerderden
Frederiks zenuwaanvallen, waanvoor
stellingen hielden hem gevangen, ble
ven hem voortdurend bij, vervolgden
hem overal tot in den slaap, ten slotte
kon hij niet meer geregeld denken.
Zijn gedachten dwaalden als in een
doolhof in 't duister rond en vonden
geen uitweg; de buitenwereld bestond
bijna niet meer voor hem. Nu en dan
recht, voor elk honderdtal een tweetal
nieuwe candidaten op te geven. Boven
dien mogen zij gebruik maken van de
reeds gestelde namen.
In België werkt het systeem-Roget
nog gebrekkig, hoofdzakelijk omdat
men daar de districts-verdeeling nog
heeft behouden.
Een ander systeem is dat van Thomas
Here, in Birmingham in 1839 en door
professor Andrée in Denemarken, on
afhankelijk van elkander, over de even
redige vertegenwoordiging opgeworpen.
In Denemarken heeft het slechts eene
beperkte toepassing gevonden.
Volgens het stelsel-Here is ieder
kiezer vrijgelaten in de keuze van zijn
candidaat. Het aantal uitgebrachte stem
men, gedeeld door het aantal beschik
bare zetels, is het aantal stemmer, noodig
om verkozen te worden. Zijn er dus
10000 stemmen uitgebracht en 10 zetels
beschikbaar, dan is de candidaat, die
1000 stemmen heeft, gekozen.
Het gevolg van de vrije keuze van
den kiezer is echter, dat vele stemmen
op verschillende personen worden uit
gebracht, waardoor geen van hen het
vereischte aantal krijgt en enkele zetels
open blijven.
Wat doet men dan Bij het stelsel-
Here komen die laatste stemmen aan
hen, die het grootst aantal stemmen na
den gekozene hebben verkregen.
Dit nu is een bezwaar tegeu dit
stelsel, want daardoor gaat de gelijke
invloed van iedere stem verloren en is
er tevens kans op fraude.
Hoe dit echter ook zij, de gebrekkigste
uitvoering van het stelsel der even
redige vertegenwoordiging is nog hon
derd maal beter, dan het stelsel der
absolute districtsmeerderheden. Ter wille
van de gezonde ontwikkeling onzer
constitutioneele instellingen is het te
hopen, dat binnenkort het beginsel der
evenredige vertegenwoordiging in ons
staatsrecht worde opgenomen.
had hij heldere oogenblikken. Ten slotte
bleef hij met zijn familie te Miesbach
wonen, zijn zoon nam de zaken waar.
Op een mooien, zonnigen dag was
Frederik in den tuin. Hij zat in een
leunstoel in de zon, stom voor zich
heen starend. Dan, op eenmaal, zag hij
rond, stond op, en liep den grooten tuin
door, het achterpoortje uit, en naar den
Heirweg.
Zijn familie vond hem niet in den
tuin, waar hij gezeten had, vond hem
nergens. Maar den volgenden dag brach
ten eenige arbeiders zijn geheel ver
minkt lijk naar de stad. Hij scheen van
den berg neergestort te zijn, dicht bij
de steeuen bank, aan de zijde, waar de
wand bijna loodrecht, een hoogte van
ongeveer honderdvijftig meter, opstond.
Zijn zoon stierf in den bloei zijner
jaren, en liet drie kinderen achter, twee
zonen en eene dochter. Alle Mannebachs
werden door de geboorteplaats van
hun grootvader, het schilderachtige oer
oude stadje aan den Rijn aangetrok
ken.
Naast de eerste villa, die Frederik al
had laten bouwen, waar nu nog de
grijze, blindgeboren dochter van hem
woont, verhieven zich twee nieuwe
gebouwen een dezer twee nieuwe be
hoort aan den chef van het huis Frede
rik Mannebach, wiens oudere broeder
bij een ketel ontploffing om het leven
kwam; en het kleinere, in Zwitserschen
Om de oude wereldzee.
Iedereen kent, ten minste bij name,
door de groote reclame, die er lang
voor het verschijnen voor gemaakt is,
dit werk van Dr. Kuyper. Vooral in
gereformeerde kringen is het gretig
gekocht, zoodat er zelfs een tweede
druk van is verschenen.
En nu komt «het Vaderland» met
een opzienbarend nieuwtje.
Dit blad had reeds gezegd, dat cheel
het boek meer den indruk maakt, dat
het een door Dr. Kuyper verzamelde
en van commentaar voorziene ver
zameling van slordig klerkenwerk is,
dan een door eenzelfde hand ge
schreven geheel.»
En gisteren vermeldde «het Vader
land» het gerucht, dat Dr. Kuyper
inderdaad het met zijn naam onder-
teekende boek niet heeft geschreven.
De verschillende hoofdstukken zouden,
volgens zijn aanwijzingen, zijn uitge
werkt door een aantal theologische
studenten, waarna hij de aldus ver
kregen betoogen tot een geheel aan
eenreeg en hier en daar van eigen
opmerkingen voorzag.
Als dit gerucht waar is, wat we
haast niet kunnen gelooven, is het be
grijpelijk dat het droogstoppelig is uit
gevallen. En waaraan staat dan de
schrijver schuldig tegenover den uit
gever en de arme lieden, die men in
't geloof heeft gebracht, dat zij eigen
werk van den dierbaren leider kochten
Daarop is slechts één antwoord te
geven, dat we weigeren neer te schrijven,
zoolang niet onomstootelijk vast staat,
dat het door «het Vaderland» vermelde
gerucht blijkt waarheid te zijn.
DE PRESIDENTSVERKIEZING IN
AMERIKA.
Zooals onze lezers hebben vernomen,
heeft de heer Roosevelt geen lust
zich opnieuw beschikbaar te stelien
voor het Presidentschap der Vereenigde
Staten.
Het schijnt dat aan zijn hoogsten
wensch zal worden voldaan als het
volk van Amerika in zijne plaats den
heer Taft kiest.
Ook van dezen heer Taft hebben
wij eene politieke verklaring. Hij heeft,
zooals men weet, een lange reis ge
daan. Hij, minister van oorlog, ging
uit met de alleszins vreedzame opdracht
om het parlement der Philippijnsche
eilanden te openen. En in plaats van
over zee terug te keeren heeft hij den
landweg verkozen, die hem door een
deel van China en van Rnsland naar
Duitschland en de kust van den At-
lantischen Oceaan bracht. Als hij er
lust in heeft zal hij later ook eene
reis om de wereld kunnen schrijven.
Wij zouden het hem niet durven aan
raden, want er zijn zoovele gedaan en
beschreven
Hij heeft iets geleerd op reis. Hij
heeft o.a. geleerd dat Siberië, waarvan
hij de populaire voorstelling had als
een land van ijs en sneeuw integen
deel voor een groot deel bestaat uit
vruchtbaren grond, waar plaats is voor
millioenen menschen. Voorloopig heeft
de aarde nog voedsel voor ons allen,
maar de menschen haasten zich niet
om het zoover uit de buurt te gaan
zoeken; zij zijn op hun gemak gesteld.
En de heer Taft, die tot zijne verba
zing door de Russische officieren als
wapenbroeder werd begroet, terwijl
hij een gewoon burger, zij het dan ook
minister van oorlog Is, meent ook dat
zijne reis goede gevolgen heeft gehad.
Hij is in Japan goed ontvangen en
meent beslist, dat er geen gevaar van
oorlog bestaat tusschen het nieuwe
wereldrijk en de Vereenigde Staten.
De tocht van Amerikaansche oorlogs
schepen om Kaap Hoorn, die zooveel
gerucht heeft gemaakt, wordt naar
het schijnt in Japan niet gewantrouwd.
En de heer Taft verzekert, dat men
te doen heeft met niet meer dan een
oefeningstocht, die noodzakelijk moest
gemaakt worden om de vloot beter
de Stille Zuidzee, ook toch een Ame
rikaansche zee, t e doen kennen, beter
dan tot nu toe. Hij is over 't geheel
zeer vredelievend en vindt dat de
Vereenigde Staten te huis genoeg te
doen hebben. Dat kan men hem gerust
nazeggen.
stijl opgetrokken landhuis wordt be
woond door zijn zuster, de weduwe
Beata Reichenberg.
Alle Mannebachs onderscheiden zich
door een vorstelijke vrijgevigheid.
Frederik Mannebach stichtte reeds een
weeshuis en zette daarvoor een kapitaal
vast, welke rente de opvoeding van
twintig weezen tegelijk mogelijk maakte.
Zijn opvolger richtte een gesticht voor
oudelieden op. Een Louise-Mannebach-
stichting houdt jaarlijksch een uitdee-
ling van kleederen.
Uit Mannebach-beurzen kunnen tien
begaafde, onbemiddelde knapen het
gymnasium volgen. De laatste chef
heeft de dankbaarheid der arme be
volking hoofdzakelijk daardoor ver
worven, dat hij in de z.g. Wijngeul,
een langgestrekt, zonnig dal, alle wijn
bergen kocht en ze tegen lage prijzen
en op gemakkelijke betalingsvoor
waarden bij gedeelten aan onbemid
delde lieden afstond.
Bovendien gaven de Mannebachs
nog zeer veel op andere wijze, niet
openbaar.
Geheel Miesbach oordeelde eenstem
mig, dat de «Westphaalsche» Manne
bachs een ware zegen voor de stad
waren.
Slechts in twee huizen werd deze
algemeene erkentelijkheid niet gedeeld
Jerry Mannebach en zijn zuster Jose
phine verborgen ook voor de buiten
wereld niet den diep in hun harten
wortelenden, onverzoenlijken, grimmi-
gen haat, die juist door zijn onmacht
steeds heftiger oplaaide, hun familiehaat
tegen Frederik Mannebach en zijn
geslacht.
Herhaaldelijk waren, in den loop der
tijden, van de zijde der Westphaalsche
familie pogingen gedaan om een toe
nadering tot de Miesbacher verwanten
tot stand te brengendezen echter wezen
elke toenadering kort en bondig af.
Voor twee jaren had de tegenwoordige
chef der zaak zijn vrouw verloren.
«Gisteren was hij bij mij», zei Erwig
nadenkend.
«Wat, oom?» vroeg Jo, die opmerk
zaam het haar in hoofdlijnen reeds
bekend verhaal gevolgd had.
«Frederik Mannebach. Hij bestelde
zich een costuum in den winkel. Moeder
herkende hem niet, anders zou ze boos
geweest zijn, dat ik de bestelling aan
nam. Hoe goed zakenvrouw ze ook
is, wat van dien kant komt, wil ze
niet. Ze had zeker liever gezien, dat
ik Frederik Mannebach de deur ge
wezen had.»
«Merkwaardig, dat zoo iets drie ge
slachten door bewaard blijft.»
Wordt vervolgd).