Vrijzinnig* Org"aan voor Amersfoort en Omstreken. [o. 114. DONDERDAG 12 DECEMBER 1907. 4e JAARGANG. Uitgave van de Naaml. Venoootsehap „DE EEMLANDER". Versehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. gapppfCTOPRC***** to FEUILLETON. DE KLEINDOGHTER. BUITENLAND. DE EEMLANDER Directeur R. G. RIJKENS. Abonnementsprijs Per jaarf 3.00 Franco per post3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Afzonderlijke nummers- 0.05 Bureau: BREEDESTRAA.T 20. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regelsf 0.40 Voor iederen regel meer- 0.08 (Bij abonnement belangrijke korting.) Zij die zich met 1 Jannarl a.s. op dit blad abonneeren, ontvangen de ot dien datum verschijnende rummers gratis. n. In ons vorig nommer hebben wij de oordeelen opgesomd, die een even- edige vertegenwoordig oplevert uit neer dan éen oogpuntthans willen vij eens nagaan, op welke wijze zulk en vertegenwoordiging ontstaat. In de landen, waarin voor de ver- :iezing van de afgevaardigden toe- lassing is gegeven aan het beginsel Ier evenredige vertegenwoordiging, is iet stelsel van verkiezing opgetrokken >p den grondslag van het systeem der «concurreerende lijsten», naar den voor- iteller ook het systeem-Roget genoemd, n 't kort komt dit hierop neer Door groepen kiezers worden lijsten an candidaten voorgesteld en door de verheid op de stembiljetten afgedrukt n de kiezer breugt, door het zwart aken der witte openingen in zwarte akjes, zijn stem uit tegelijkertijd voor e lijst en voor de daar opgestelde andidaten. Eene eenvoudige deeling van het eheele aantal uitgebrachte geldige stemmen door het cijfer der te ver vullen zetels, wijst het zoogenaamde kiesquotient aan, dat wil zeggen, i het aantal stemmen dat noodig is om :én zetel te kunnen bezetten, terwijl lit eene deeling van het op elke lijst litgebrachte aantal stemmen door dat ciesquotient het aantal zetels wordt verkregen, waarop elke lijst aanspraak reeft. Stel bijvoorbeeld dat een kiesdistrict Door M. Bühme. 9). Studeeren zou Jerry, ingenieur wor den, later aan de fabriek verbonden worden. En hoe vaak hij ook werd afgewezen, altijd begon hij weer op nieuw, pogend door telkens nieuwe beloften de vrouw, die de strijd om bet bestaan zoo moeilijk mogelijk werd over te halen, zijn hulp aan te nemen. Alles tevergeefsch. De weduwe hield haar tweevoudige belofte: zij bleef standvastig tegenover de verzoeking en zij plantte diep in de jonge harten den haat tegen dengene, die hun on geluk veroorzaakt had. In haar oogen was Frederik Mannebach de moorde naar van zijn broeder, haar man, en een gemeene bedrieger en roover. Zij beleefde het nog, dat haar zoon Jerry de slotenmakerij overnam en Josephine met een braven en naar omstandigheden goedgezeten man huw de. Dan sloot zij de moede oogen tot den laatsten, langen slaap. Het ging Frederik Mannebach in- tusschen als den hongerenden grijsaard, Hwien alles onder de handen tot geld' werd. Naast de fabrieken van Spengler 50000 kiezers telt, die het recht hebben om zes zetels in de Kamer te bezetten. Gesteld dat voor lijst 1, die der vrij zinnigen, stemmen 15000; voor lijst 2, die der roomsch-katholieken, 15000; voor lijst 3, die der anti revolutionnairen, 12000 en voor lijst 4, die der sociaal democraten 10000. Dan zet men deze getallen naast elkaar en deelt ze door 1, 2, 3, enz. De zes grootste getallen wijzen dan uit, hoeveel leden van elke partij er zijn gekozen. Vrijz. R.K. A.R. S.D. 15000 13000 12000 10000 7500 6500 6000 5000 5000 4500 4000 3334 Volgens deze lijst zijn dan gekozen 2 vrijzinnigen, 2 roomsch-katholieken, 1 anti-revolutionnair en 1 soc.-democr. Tegen dit stelsel kan het bezwaar worden ingebracht, dat er aan de kiezers dwang wordt opgelegd om zich aan de lijsten en de daarop geplaatste candidaten te houden en dat daardoor politiek overwicht wordt gegeven aan de kiesvereenigingen. Dit bezwaar be staat echter ook bij de tegenwoordige wijze van kiezen in ons land. In het Zwitsersche kanton Neuchatel is men weer dit bezwaar tegemoet gekomen, door den kiezer niet te binden aan éene lijst, maar hem de vrijheid te geven de door hem uit te brengen stemmen gelijk aan het aantal der te vervullen vacatures te verdeelen over de namen der verschil lende lijsten. Men noemt dat met een vreemd woord panache r. Een ander middel om dit bezwaar weg te nemen, is ditMen geve aan de kiesvereenigingen het recht een willekeurig aantal candidaten, maar tot het maximum der te vervullen plaatsen, in rangorde op te geven tot twee maan den vóór de verkiezing. De lijsten wor den gepubliceerd. Een maand lang daarna hebben vrije groepen van minstens 100 kiezers het verrezen nieuwe reusachtige gebouwen, de Mannebachfabriek, die over de ge- heele wereld haar producten verzond. Sinds Frederik met Spenglers tweede dochter gehuwd was, had hij zich met zijn schoonvader geassocieerd. Spengler en Mannebach heette de firma. Toch was Frederik Mannebach niet gelukkig. Hij was ziekelijk en had vaak aanvallen van zwaarmoedigheid. Dan had hij nergens rusthij liep rond, door het huis, door de fabriek en werd altijd als door een onweerstaanbare kracht getrokken naar de plaats, waar hij ge boren was, waar zijn broeder gestorven was. Dicht bij Miesbach liet hij zich een villa bouwen, waarin hij met zijn fa milie de zomermaanden doorbracht. Al lerlei ongelukken in de familie wierpen donkere schaduwen op zijn gemoed. Een kind blind geboren, een dochter stierf op achttien-jarigen leeftijd aan een borstziekte, de eenige gezonde zoon deed een ongelukkigen val, en werd kreupel. Langzamerhand vermeerderden Frederiks zenuwaanvallen, waanvoor stellingen hielden hem gevangen, ble ven hem voortdurend bij, vervolgden hem overal tot in den slaap, ten slotte kon hij niet meer geregeld denken. Zijn gedachten dwaalden als in een doolhof in 't duister rond en vonden geen uitweg; de buitenwereld bestond bijna niet meer voor hem. Nu en dan recht, voor elk honderdtal een tweetal nieuwe candidaten op te geven. Boven dien mogen zij gebruik maken van de reeds gestelde namen. In België werkt het systeem-Roget nog gebrekkig, hoofdzakelijk omdat men daar de districts-verdeeling nog heeft behouden. Een ander systeem is dat van Thomas Here, in Birmingham in 1839 en door professor Andrée in Denemarken, on afhankelijk van elkander, over de even redige vertegenwoordiging opgeworpen. In Denemarken heeft het slechts eene beperkte toepassing gevonden. Volgens het stelsel-Here is ieder kiezer vrijgelaten in de keuze van zijn candidaat. Het aantal uitgebrachte stem men, gedeeld door het aantal beschik bare zetels, is het aantal stemmer, noodig om verkozen te worden. Zijn er dus 10000 stemmen uitgebracht en 10 zetels beschikbaar, dan is de candidaat, die 1000 stemmen heeft, gekozen. Het gevolg van de vrije keuze van den kiezer is echter, dat vele stemmen op verschillende personen worden uit gebracht, waardoor geen van hen het vereischte aantal krijgt en enkele zetels open blijven. Wat doet men dan Bij het stelsel- Here komen die laatste stemmen aan hen, die het grootst aantal stemmen na den gekozene hebben verkregen. Dit nu is een bezwaar tegeu dit stelsel, want daardoor gaat de gelijke invloed van iedere stem verloren en is er tevens kans op fraude. Hoe dit echter ook zij, de gebrekkigste uitvoering van het stelsel der even redige vertegenwoordiging is nog hon derd maal beter, dan het stelsel der absolute districtsmeerderheden. Ter wille van de gezonde ontwikkeling onzer constitutioneele instellingen is het te hopen, dat binnenkort het beginsel der evenredige vertegenwoordiging in ons staatsrecht worde opgenomen. had hij heldere oogenblikken. Ten slotte bleef hij met zijn familie te Miesbach wonen, zijn zoon nam de zaken waar. Op een mooien, zonnigen dag was Frederik in den tuin. Hij zat in een leunstoel in de zon, stom voor zich heen starend. Dan, op eenmaal, zag hij rond, stond op, en liep den grooten tuin door, het achterpoortje uit, en naar den Heirweg. Zijn familie vond hem niet in den tuin, waar hij gezeten had, vond hem nergens. Maar den volgenden dag brach ten eenige arbeiders zijn geheel ver minkt lijk naar de stad. Hij scheen van den berg neergestort te zijn, dicht bij de steeuen bank, aan de zijde, waar de wand bijna loodrecht, een hoogte van ongeveer honderdvijftig meter, opstond. Zijn zoon stierf in den bloei zijner jaren, en liet drie kinderen achter, twee zonen en eene dochter. Alle Mannebachs werden door de geboorteplaats van hun grootvader, het schilderachtige oer oude stadje aan den Rijn aangetrok ken. Naast de eerste villa, die Frederik al had laten bouwen, waar nu nog de grijze, blindgeboren dochter van hem woont, verhieven zich twee nieuwe gebouwen een dezer twee nieuwe be hoort aan den chef van het huis Frede rik Mannebach, wiens oudere broeder bij een ketel ontploffing om het leven kwam; en het kleinere, in Zwitserschen Om de oude wereldzee. Iedereen kent, ten minste bij name, door de groote reclame, die er lang voor het verschijnen voor gemaakt is, dit werk van Dr. Kuyper. Vooral in gereformeerde kringen is het gretig gekocht, zoodat er zelfs een tweede druk van is verschenen. En nu komt «het Vaderland» met een opzienbarend nieuwtje. Dit blad had reeds gezegd, dat cheel het boek meer den indruk maakt, dat het een door Dr. Kuyper verzamelde en van commentaar voorziene ver zameling van slordig klerkenwerk is, dan een door eenzelfde hand ge schreven geheel.» En gisteren vermeldde «het Vader land» het gerucht, dat Dr. Kuyper inderdaad het met zijn naam onder- teekende boek niet heeft geschreven. De verschillende hoofdstukken zouden, volgens zijn aanwijzingen, zijn uitge werkt door een aantal theologische studenten, waarna hij de aldus ver kregen betoogen tot een geheel aan eenreeg en hier en daar van eigen opmerkingen voorzag. Als dit gerucht waar is, wat we haast niet kunnen gelooven, is het be grijpelijk dat het droogstoppelig is uit gevallen. En waaraan staat dan de schrijver schuldig tegenover den uit gever en de arme lieden, die men in 't geloof heeft gebracht, dat zij eigen werk van den dierbaren leider kochten Daarop is slechts één antwoord te geven, dat we weigeren neer te schrijven, zoolang niet onomstootelijk vast staat, dat het door «het Vaderland» vermelde gerucht blijkt waarheid te zijn. DE PRESIDENTSVERKIEZING IN AMERIKA. Zooals onze lezers hebben vernomen, heeft de heer Roosevelt geen lust zich opnieuw beschikbaar te stelien voor het Presidentschap der Vereenigde Staten. Het schijnt dat aan zijn hoogsten wensch zal worden voldaan als het volk van Amerika in zijne plaats den heer Taft kiest. Ook van dezen heer Taft hebben wij eene politieke verklaring. Hij heeft, zooals men weet, een lange reis ge daan. Hij, minister van oorlog, ging uit met de alleszins vreedzame opdracht om het parlement der Philippijnsche eilanden te openen. En in plaats van over zee terug te keeren heeft hij den landweg verkozen, die hem door een deel van China en van Rnsland naar Duitschland en de kust van den At- lantischen Oceaan bracht. Als hij er lust in heeft zal hij later ook eene reis om de wereld kunnen schrijven. Wij zouden het hem niet durven aan raden, want er zijn zoovele gedaan en beschreven Hij heeft iets geleerd op reis. Hij heeft o.a. geleerd dat Siberië, waarvan hij de populaire voorstelling had als een land van ijs en sneeuw integen deel voor een groot deel bestaat uit vruchtbaren grond, waar plaats is voor millioenen menschen. Voorloopig heeft de aarde nog voedsel voor ons allen, maar de menschen haasten zich niet om het zoover uit de buurt te gaan zoeken; zij zijn op hun gemak gesteld. En de heer Taft, die tot zijne verba zing door de Russische officieren als wapenbroeder werd begroet, terwijl hij een gewoon burger, zij het dan ook minister van oorlog Is, meent ook dat zijne reis goede gevolgen heeft gehad. Hij is in Japan goed ontvangen en meent beslist, dat er geen gevaar van oorlog bestaat tusschen het nieuwe wereldrijk en de Vereenigde Staten. De tocht van Amerikaansche oorlogs schepen om Kaap Hoorn, die zooveel gerucht heeft gemaakt, wordt naar het schijnt in Japan niet gewantrouwd. En de heer Taft verzekert, dat men te doen heeft met niet meer dan een oefeningstocht, die noodzakelijk moest gemaakt worden om de vloot beter de Stille Zuidzee, ook toch een Ame rikaansche zee, t e doen kennen, beter dan tot nu toe. Hij is over 't geheel zeer vredelievend en vindt dat de Vereenigde Staten te huis genoeg te doen hebben. Dat kan men hem gerust nazeggen. stijl opgetrokken landhuis wordt be woond door zijn zuster, de weduwe Beata Reichenberg. Alle Mannebachs onderscheiden zich door een vorstelijke vrijgevigheid. Frederik Mannebach stichtte reeds een weeshuis en zette daarvoor een kapitaal vast, welke rente de opvoeding van twintig weezen tegelijk mogelijk maakte. Zijn opvolger richtte een gesticht voor oudelieden op. Een Louise-Mannebach- stichting houdt jaarlijksch een uitdee- ling van kleederen. Uit Mannebach-beurzen kunnen tien begaafde, onbemiddelde knapen het gymnasium volgen. De laatste chef heeft de dankbaarheid der arme be volking hoofdzakelijk daardoor ver worven, dat hij in de z.g. Wijngeul, een langgestrekt, zonnig dal, alle wijn bergen kocht en ze tegen lage prijzen en op gemakkelijke betalingsvoor waarden bij gedeelten aan onbemid delde lieden afstond. Bovendien gaven de Mannebachs nog zeer veel op andere wijze, niet openbaar. Geheel Miesbach oordeelde eenstem mig, dat de «Westphaalsche» Manne bachs een ware zegen voor de stad waren. Slechts in twee huizen werd deze algemeene erkentelijkheid niet gedeeld Jerry Mannebach en zijn zuster Jose phine verborgen ook voor de buiten wereld niet den diep in hun harten wortelenden, onverzoenlijken, grimmi- gen haat, die juist door zijn onmacht steeds heftiger oplaaide, hun familiehaat tegen Frederik Mannebach en zijn geslacht. Herhaaldelijk waren, in den loop der tijden, van de zijde der Westphaalsche familie pogingen gedaan om een toe nadering tot de Miesbacher verwanten tot stand te brengendezen echter wezen elke toenadering kort en bondig af. Voor twee jaren had de tegenwoordige chef der zaak zijn vrouw verloren. «Gisteren was hij bij mij», zei Erwig nadenkend. «Wat, oom?» vroeg Jo, die opmerk zaam het haar in hoofdlijnen reeds bekend verhaal gevolgd had. «Frederik Mannebach. Hij bestelde zich een costuum in den winkel. Moeder herkende hem niet, anders zou ze boos geweest zijn, dat ik de bestelling aan nam. Hoe goed zakenvrouw ze ook is, wat van dien kant komt, wil ze niet. Ze had zeker liever gezien, dat ik Frederik Mannebach de deur ge wezen had.» «Merkwaardig, dat zoo iets drie ge slachten door bewaard blijft.» Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1907 | | pagina 1