WEERBERICHT.
binnenlano.
Thermometerstand
STADSNIEUWS.
Mepkwaardige Woorden on Daden
Heden, wegens storing van de tele
graaflijn, geen weerbericht ontvangen.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 773 m.M.
Vorige stand te 12 uur 775 m.M.
ter, de tweede als secretaris is opge
treden. De commissie hoopt nog deze
maand verslag te kunnen uitbrengen.
Op Bonaire is een afdeeling van het
A. N. V. opgericht. De afdeeling Johan
nesburg is weder opgericht (de heer D.
Krabman, die er secretaris van geworden
is, vertelt van het opgewekte vereni
gingsleven in de Nederlandsche kolonie
van de goudstad); de meeste leden der
afdeeling zijn Afrikaanders. De afdeeling
Zoutpansberg, met hoofdzetel te Peters
burg, telt bijna 40 leden en geniet van
de boeken, die de boekencommissie haar
heeft gezonden.
In Belgie, te Antwerpen, is er onder
de soldalen van de krijgsbouwkunde
(genie) een soldatenafdceling van hel A.
N. 'V. opgericht, die nu reeds een vijf
tig leden telt.
Kunst- en Wetenschap.
In de Januari aftevering van De
Natuur behandelt Dr. P. K. Lulofs het
door de proeven van Ramsay en Came
ron weer zoo actueel geworden onder
werp «Radium en de omzetting der
elementen onderling.»
zijn om daarover te spreken. Dat daar
bij dan nog wel een hartig woordje zal
worden gesproken, is wel te verwachten,
waar reeds door zoo menig garant ge
wezen is op verschillende hooge uitgaven.
Mogelijk kunnen ook wel voldoende
inlichtingen daaromtrent worden gege
ven, wat des te beter zou zijn.
Zooals wjj vorig week reeds mee
deelden zal de Amersfoortsche Muziek-
vereeniging Donderdag 30 Januari een
feestconcert geven in Amicitia ter ge
legenheid van het 127, jarig directeur
schap van den heer J. A. Jochems.
Het programma voor dien avond
luidt als volgt
1. Hulde aan de Amersfoortsche
Muziekvereeniging, Marsch, R. Hoff
man, 2 La Ruche, Ouverture, Aug.
Tack, 3. Rosamunde, Wals, A. Omers,
4. Original-cavatine für Piston und
Piano, K. K. Purpinsky, 5. La Prima-
vera, Fantaisie, F. Schweinsberg, 6.
Jubilé-Feestmarsch, G. K. G. van
Aaken, 7. Air Vario, Solo voor Bariton
en Piano, M. Cristophe, 8. Ombre
Bleue, Wals, Gabriel Allier, 9. La
Sonate Pathetique, Adagio, L. v. Beet
hoven, 10. Faust, Fantaisie, Gounod.
Ten einde inkoopen te doen
begaf gisterenavond een dame zich uit
haar rijtuig in een winkel op de Lange-
straat. De koetsier liet zijn paard even
aan zijn lot over, waarop dit het op
een loopen zette. Gelukkig werd het
door eenige voorbijgangers spoedig tot
staan gebracht.
Evenals op zoovele andere plaatsen
heeft ook hier het telephoonnet geducht
geleden. De rijp beeft de draden tot
kabels gemaakt van een 5 cM. diameter,
terwijl de gewone doorsnede ii cM. is.
Voor vele draden is de last dan ook
te zwaar en ze knappen af, tot groot
ongerief van de abonné's. Wel wordt
zooveel mogelijk gedaan de verbindingen
weer tot stand te brengen, maar het is
op het oogenblik een gevaarlijk werkje.
De draden die in het bereik liggen
worden gemakkelijk gemaakt, maar het
is nu haast ondoenlijk in de palen te
klimmen. Toch waren ze daar heden
middag mee bezig.
Aan de buitenlijnen is de verwoesting
nog erger. Het postkantoor is zoowel
wat telegraaf- als telephoondienst betreft,
bijna van elke verbinding verstoken.
Alleen de telephoonlijn op Utrecht werkt
nog, waarlangs alle verkeer moet plaats
hebben.
Ook het carillon van den «Lieve
vrouwentoren» ondervindt den nadeeli-
gen invloed van den rijp. Ook daarvan
zijn eenige draden geknapt en om nu
verdere vernietiging-te voorkomen heeft
men het carillon stilgezet.
Door de politie is proces ver
baal opgemaakt tegen eenige personen
wegens ontduiking der hondenbelasting,
dienst 1908.
Gisteren is door de politie aange
houden de ió jarigen J. v. d. Kooy,
die verdacht werd van diefstal van
looden waterafvoerpijpen, die door den
rechercheur v. d. Horst in het begin
der week in beslag werden genomen.
De verdachte heeft volledig bekend,
waarna hij ter beschikking van de Ju
stitie te Utrecht is gesteld.
Naar wij vernemen, blijft de ver
dachte van den doodslag op G. van
Drie nog steeds ontkennen.
't Is te hopen, dat deze zaak spoedig
tot een einde komt. Ook voor de familie
van de betrokken personen, die naar
we nader vernemen te dezer stede
gunstig bekend staan, is het een hoogst
onaangename historie.
door Keuchenius en de predikant dr.
Abraham Kuyper zocht de kracht van
de antirevolutionairen in isolement:
zich niet aansluiten bij een partij maar
krachtig voortwerken om hun denk
beelden op 't gebied van school en kerk
meer ingang te doen vinden. Hunmeester-
like stijl, namelik van Kuyper en Groen,
haalde velen tot hun inzichten over. Dit
smartte de ethies-ireniese orthodoxen,
zoals Beets, Bronsveld en La Saussaye,
die de uiterste konsekwenties van het
Calvinisme niet konden aannemen en de
schoolstrijd als .onchristelik", als „mis
dadig" afkeurden.
Bij de verkiezingen verkregen de libe
ralen een kleine meerderheid en onder
hun tegenstanders waren 30 konserva-
tieven en 5 antirevolutionairen.
Een voorstel van de antiliberalen bij
de beraadslaging over de begroting om
meer vrijheid te krijgen voor de ont
wikkeling van het biezonder onderwijs
werd met 50 tegen 27 stemmen afgewezen.
De wet van 1 Junie 1870 bracht een
ingrijpende verandering in het armbe
stuur. De wet van Van Reenen van 1854
had het beginsel gehandhaafd, dat een
gemeente die een arme ondersteunde
restitutie kon eisen van de gemeente,
waar hij geboren was. Wij behandelden
vroeger de klacht, dat de ondersteunende
gemeente in zo'n geval niet altijd de
Tans bedraagt het aantal antirevolutio
nairen 16, en dan nog 8 Chr. H.
KAMER VAN KOOPHANDEL.
Donderdagavond hield de Kamer van
Koophandel en Fabrieken een openbare
vergadering ten Raadhuize, onder voor
zitterschap van den heer J. Ger. Kleber.
Afwezig was de heer W. H. v.
Haselen.
Na opening leest de secretaris de
notulen der vorige vergadering, die
ongewijzigd worden vastgesteld.
De voorzitter doet mededeeling van
de volgende ingekomen stukken.
1. Van het Centraal-Bureau voorde
statistiek een brochure met jaarcijfers
1906 over Europa.
Ter inzage.
2. Van het ministerie van Landbouw,
Handel en Nijverheid een statistiek van
de scheepvaartbeweging over 1906, met
bijgevoegde kaart.
Ter inzage.
3. Van het ministerie van Landbouw,
Handel en Nijverheid een overzicht van
den oesterhandel in het buitenland.
Ter inzage.
4. Verzoek van Burg. en Weth. om
opgaven voor het gemeente-jaarverslag.
Ter afdoening opgedragen aan den
secretaris.
5. Van den Kamer van Koophandel
te Amsterdam een overzicht van het
scheepvaartverkeer te Amsterdam over
1907, alsook van het Rijnverkeer.
Ter inzage.
6. Een brochure over de verbetering
der Landbouwwerktuigen in Oostenrijk.
Ter inzage.
7. Verzoek van de Commissie inzake
aanleg van een kanaal door de Gel-
dersche vallei, om haar adres aan H.
M. de Koningin te steunen.
De secretaris leeit het onzen lezers
bekende adres voor, waarna de voor
zitter voorstelt deze kwestie in de
volgende vergadering te behandelen.
Aldus wordt besloten.
8. Verzoek om het adres te steunen
van den Ned. Bond van Handelsreizigers
aan den Directeur-Generaal der Poste
rijen en Telegrafie, om de postkantoren
den geheelen dag open te stellen voor
het verzenden en in ontvangst nemen
van postwissels.
De heer Van Duinen herinnert
er aan, dat deze zaak een vorig maal
op zijn verzoek is uitgesteld. Zijn bezwaren
worden door de postadministratie ge
deeld, er zijn te veel moeilijkheden aan
verbonden.
Er is echter ook nog iets anders. Spr.
ziet er volstrekt de noodzaak niet van
in. Als het nu nog van de ingezetenen
uitging, maar voor de handelsreizigers
is het toch niet zoo noodzakelijk. Wan
neer zoo iemand geld ontvangt en moet
vertrekken kan hij toch altijd een post
wissel endosseeren op een ander. Hij
kan zijn postwissel wel inwisselen bij
een vriend of klant.
Spr. is er dan ook voor het adres niet
te steunen.
De voorzitter is het met den
heer Van Duinen volmaakt eens.
Verder wijst de heer Van Duinen er
nog op, dat, hem bij informatie is ge
bleken, dat invoering van een derge-
lijken maatregel, vooral op groote
kantoren ondoenlijk is. Met den post-
wisseldienst wordt gewoonlijk een per
soon belast. Het is een zeer inspannend
werk, zoodat van langer dienst geen
sprake is. De ambtenaar zou dan moeten
worden afgelost, wat met het overdragen
en opmaken van de kas groote moei
lijkheden zou opleveren.
Besloten wordt het adres niet te
steunen; het wordt voor kennisgeving
aangenomen.
9. Verzoek van de firma Van Vol
lenhoven om een algemeene adresbe
weging op touw te zetten tegen de
nodige zuinigheid betrachtte. Van nu af
schreef de wet voor, dat de persoon
ondersteund moet worden door de ge
meente waar hij woont op het ogenblik
dat hij armlastig wordt. Maar ook deze
regeling heeft zijn bezwaren daar niet
ieder het immoreel schijnt te vinden om
een last, die men zelf wettelik moet
dragen, een ander op de hals te schuiven.
Zo is het in Amersfoort ook bekend, hoe
een gemeente een daar wonend arm ge
zin wist te bewegen naar een naburige
gemeente te gaan wonen, tegen kosteloze
verhuizing en nog wat geld om de eerste
dagen te kunnen leven. Men zou een
geval kunnen noemen dat de veldwachter
van eerst bedoelde gemeente het ver
huizend arm gezin begeleidde, om te zien
of alles wel volgens afspraak ging, en
dan was de nieuwe woonplaats met het
armlastige gezien opgescheept. Om geen
armlastigen naar Amersfoort te lokken,
dat er overvloedig van voorzien is, heeft
de Vereniging Liefdadigheid als regel
aangenomen, alleen zulke gezinnen bij te
staan, die een paar jaar in deze ge
meente hebben gewoond.
De minister Van Lilaar, vroeger kan
tonrechter te Amersfoort, bracht verbete
ringen in verschillende wetboeken; zo
deed hij te pronkstelling en geseling ver
dwijnen, en stelde hij het afschaffen van
de doodstraf voor, behalve b(j sommige
militaire misdrijven in tijd van oorlog,
en voor het krijgsvolk te water ook in
tijd va 1 vrede bij oproer of muiterij aan
verhoogingen der vrachttarieven door
de spoorwegmaatschappijen.
De heer van Dam stelt zich er
niet veel van voor, wanneer een alge
meene adresbeweging van de Amers
foortsche Kamer uitgaat. Wanneer de
Kamers in de groote plaatsen voorgingen,
zou spr. de eerste zijn zich daarbij aan
te sluiten, maar als Amersfoort zich aan
't hoofd stelt, verwacht hij geen practisch
resultaat.
Hoewel spr. het volkomen met de
firma Vollenhoven eens is, gelooft hij
toch ook dat de maatschappijen op den
eens genomen maatregel niet zullen terug
komen. Vooral niet daar het dividend
50 °/o 's gestegen en gekomen is van
4 op 6
De voorzitter deelt mede, dal de
kamer te Amsterdam besloten heeft de
zaak te onderzoeken.
De heer van Duinen herinnert
er van, dat indertijd door Meppel een
beweging op touw is gezet inzake de
verhooging der bestelgoederen. De
Amersfoortsche Kamer heeft toen be
sloten dat adres te steunen, en tevens
de aandacht er op te vestigen, dat ook
de vrachttarieven waren verhoogd. Het
wil spr. dus voorkomen, dal er reeds
stappen door Amersfoort zijn gedaan.
De heer van Dam: Ja, maar
geen algemeene adresbeweging.
De heer van Duinen: Ik meen
toch dat ook in andere Kamers deze
zaak al is besproken, 't Zou misschien
niet kwaad zijn, de voornaamste Kamers
daarover eens te vragen. Het blijkt, dat
Amsterdam al wat doet. Een algemeene
adresbeweging zou dus dadelijk afstuiten
op Amsterdam, dat de zaak in onder
zoek heeft.
De heer Meursing gelooft ook
dat het weinig resultaat zal geven.
Het voorstel van den heer van Duinen,
om de voornaamste Kamers eens te
vragen, wordt aangenomen.
10. Verzoek om steun aan de motie
van de Nederl. Werkgeversvereeniging
om een commissie te benoemen tot on
derzoek eener vereenvoudigde admini
stratie en verbetering van de ongeval
lenwet.
De heer van Duinen is sterk
voor steun. De Werkgeversvereeniging
let niet alleen op het belang van den
werkgever maar ook van den werk
nemer. Zij willen echter niet alles op de
schouders der werkgevers laden wat zeer
juist is gezien. Reeds meermalen is ge
bleken dat deze vereeniging met deug
delijke adviezen voor den dag komt en
ook voor spr. staat het vast, dat er
veel verbeterd kan worden.
Spr. vindt dit ook bij de Woningwet,
die z. i. voor een deel de schuld is van
de heerschende werkloosheid daar het
bouwen aan te veel belemmerende be
palingen is onderworpen.
De voorzitter wijst op enkele
leemten in de ongevallenwet en maakt
een vergelijking tusschen Rijksverzeke
ringsbank en Risicobank.
Na nog eenige discussie wordt met
algemeene stemmen besloten de motie
te steunen.
11. Verzoek van de Kamer te Arn
hem om te steunen het adres aan den
Minister inzake de oneerlijke concurrentie,
door het leveren in niet maathoudende
flesscben.
Arnhem wil dat llesschen en kruiken
van een inhoudsopgave zullen zijn voorzien,
opdat de koopers weten wat ze krijgen.
De heer van Duinen is voor
steun, daar tegenwoordig het publiek
meermalen de dupe wordt.
De heer Sinnige is tegen steun.
In de praktijk zullen zich groote bezwaren
voordoen. Flesschen kunnen niet gemaakt
worden met een bepaalden inhoud. Van
een flesch is de inhoud altijd fictief,
boord. Dat voorstel baarde groot opzien
zelfs in 't buitenland. Een menigte adres
sen voor en tegen kwamen bij de Tweede
Kamer in. Tegen, vooral van Hervormde
keikeraden. Een ervan verklaarde het
als „de vrucht van de drieste geest van
deze tijd, die geen wijsheid erkent dan
de zijne" en „zich daarom dan ook hoog
hartig verheft boven de duidelijke uit
spraken van het Goddelik Woord, dat
Ier rechtvaardige vergelding voor het
moedwillig vergieten van mensebloed aan
de overheid het zwaard in handen heeft
gegeven."
In de Tweede Kamer werd de zaak op
kerkelik terrein gebracht door Van Loon.
Hij werd bestreden door Gremers, die
de volgende woorden van prof. Gratama
aanhaalde: ,De bijbel is geen wetboek
van rechts- of staatsinstellingen. Integen
deel, die rechts- of staatsinstellingen gaf
de mensheid zichzelf in steeds voort
gaande ontwikkeling." Velen stemden
daarmee in en meenden de theologiese
kwestie buiten de beraadslaging te moeten
houden.
Ofschoon de antirevolutionairen, de
meeste Roomsen en bijna alle konser-
vatieven, vooral bij monde van Heems
kerk Az., het ontwerp van Van Lilaar,
die zelf katholiek was, bestreden, werd
het met 48 egen 30, en in de Eerste
Kamer met 20 tegen 18 stemmen aan
genomen.
(Wordt vervolgd
te Amersfoort.
Hoogste gisteren F. 28.
Laagste hedennacht .F. 19'
Hedenmiddag 12 uur .F. 23.
DUITSCHLAND.
De krijgsraad heeft vonnis geveld in
de zaak tegen de graven Hohenau en
Lynar. De eerste is vrijgesproken, maar
het is er een vrijspraak naar. Het heet
in het vonnis: «Met betrekking tot den
beklaagde v. Hohenau is bij de be
handeling van de zaak zonder twijfel
gebleken, dat deze beklaagde zich schul
dig gemaakt heeft aan afdwalingen,
die werkelijk tegennatuurlijk
zijn.» Maar de uitkomst van de bewijs
voering is niet voldoende geweest om
de feiten vast te stellen bedoeld in
art. 175, en de krijgsraad is daarom bij
gebrek aan voldoende bewijzen tot een
vrijspraak gekomen, niet echter wegens
bewezen onschuld.
Graaf Lynar is schuldig bevonden en
tot 1jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Ten aanzien van deze twee graven
heeft Harden dus niet te veel gezegd
in zijne «Zukunft». Zij zijn na dit ge
ding natuurlijk voor goed ten hove en
in hooge kringen onmogelijk geworden.
Met het oog op de dezer dagen
ingediende credlet-begrooting voor het
Departement van Oorlog, bestaat het
plan de Tweede Kamer ter behandeling
daarvan bijeen te roepen tegen Dinsdag
4 Februari.
In een vergadering van het hoofdbe
stuur van het Alg. Ned. Verbord ge
houden te Dordt, is de begrooting
voor 1908 aangenomen, sluitende met
f 18.352.70. De heer H. D. H. Bosboom
treedt als lid van het hoofdbestuur en
va« het bestuur der groep Nederlandsch-
Indii af.
Op een vergadering van het Neder
landsche groepsbestuur is besloten, plan
nen voor te bereiden voor een boek
over Nederland, in den trant als er over
Zweden, België enz. bestaan. Daartoe
werd een commissie benoemd, bestaande
uit de heeren dr. H. J. Kiewiet de Jonge,
mr. A. B. Cohen Stuart, prof. P J.
Blok, dr. J. B. Schepers en jhr. mr. H.
Smissaert, van wie de eerste als voorzit
VIN
Ministars en Kamerleden sedert het
Jaar 1858.
ontlasnd aan KoUewu'n'a Qeschiedenis
van Nederland, 4e deel.
17.
Dewijl volgens de kieswet op elke
45,000 inwoners één afgevaardigde voor
de Tweede Kamer was voorgeschreven,
moest van tijd tot lijd, door het toe
nemen van de bevolking, de kiestabel
herzien worden. Dat had in 1869 weer
plaats, en toen werd het aantal afge
vaardigden van 75 op 80 gebracht. Bij
de beraadslagingen over dat onderwerp
stelde Heemskerk Az. voor om de census
te verlagen naar het zielental van de
gemeenten op 56, 50, 40, 30 en 20 Gld.
Vrij algemeen vond dat instemming. De
minister Van Bosse zeide: ,Er is in de
tegenwoordige tijd in ons werelddeel
een verschijnsel waar te nemen waar
voor wij de ogen niet mogen sluiten.
Meer en meer zien wij, dat om grote
belangen te bevorderen, ja zelf om uit
spraak te doen, om invloed uit te oefe
nen op het bestuur van de staat, het
oordeel, het gevoelen van de grote massa
wordt ingeroepen. Men zie rondom ons.
In hoeveel staten is reeds het algemeen
stemrecht ingevoerd of de census heel
wat lager gesteld dan hier te lande."
Bij Kon. besluit van 24 dezer zijn
benoemd
a. bij den plaatselijken staftot eerste-
luitenant, de tweede-luitenant C. A. J.
J. van der Linden, plaatselijk adjudant
alhier.
b. bij het reserve-personeel der land
macht
tot reserve-eerste-luitenant bij zijn
tegenwoordig korps de reserve-tweede
luitenant A. H. F. Craanen van het 5de
regiment infanterie.
Op Dinsdag 28 Januari as., des
avonds 7 uur, zal de afd. Amersfoort
van het Ned. Werkliedenbond «Patri
monium» haar 20ste jaarvergadering
houden in de benedenzaal der Keizers
kroon. De agenda luidt: Verslagen van
secretaris en penningmeester, bibliothe
caris enz., tewijl ds. G. W. C. Vunde-
rink zal spreken over«Een schets uit
't Sociale leven.» Voorts zal «Patrimo-
nium's Zangkoor» een vijftal liederen
ten gehoore brengen.
Ook is er gelegenheid tot het houden
van voordrachten en samenspraken.
De plaatselijke afdeeling van den
Christ. Nat. Werkmansbond zal Don
derdag 20 en Vrijdag 21 Februari haar
10-jarig bestaan herdenken. Den eersten
avond wordt in de St.-Joriskerk een
bijeenkomst gehouden, waarin als feest
redenaar zal optreden de eere-voorzitter
der afdeeling Ds. W. J. Meiners, terwijl
des Vrijdags de feestelijke herdenking
plaats heeft in de groote zaal van de
sociëteit „De Vereeniging".
Van wege het plaatselijke comité
van R. C. sociale actie is tegen Dinsdag
avond een buitengewone vergadering
uitgeschreven, te houden in het gebouw
van den R. C. Volksbond, waarin de
eerw. heer van Overvelde, kapelaan te
Zwolle zal spreken over >Volksontwik-
keling.»
De garanten voor het gymnastiek-
feest van het Middengewest van het
Alg. Ned. Gymnastiekverbond, gehou
den op 29 Sept. j.l., zijn opgeroepen
tot het bijwonen van een vergadering in
het Hotel «De Zwaan,» op hedenavond
te 9 uur.
Reeds eenige malen wezen wij er op,
dat het zoo moeilijk ging het garantie
kapitaal bij een te krijgen, vermoedelijk
zal deze avond wel in hoofdzaak belegd
De minister vond algemeen stemrecht
juist niet wenselik, maar moest er toch
op wijzen, dat in ons land ook reeds
werd aangedrongen op uitbreiding van
het kiesrecht. Thorbecke die het onder
werp zeer de overweging waardigkeurde,
achtte het tans onvoorbereid en ontijdig,
dewijl het de herziening aan de kiestabel
zou doen verschuiven, en op grond daar
van werd het amendement Heemskerk
ter zijde gesteld.
Volgens de nieuwe kiestabel hadden
in Junie 1869 de tweejaarlikse verkiezin
gen plaats, waarbij de helft van de
Kamerleden moesten aftreden, maar her
kiesbaar waren. Wegens de vroeger af
gelegde verklaring van de minister van
Binnenlandse Zaken, Fock, dat hij niet
genegen was de wet op het lage onder
wijs te herzien volgens het verlangen
van de voorstanders van de biezondere
school, werd de verkiezingsleus vóór of
tegen de openbare school, want de kon-
servatieven zochten er gebruik van te
maken om de Roomsen en de anti
revolutionairen op hun hand te krijgen
tegen de liberalen. Deze laatslen kregen
vurige aanhangers onder studenten en
onderwijzers, die de in 1862 verschenen
Ideeën van Multatuli met bewondering
lazen, en door de invloed van het radi-
kaal- en antikerksgezinde Groninger
Kamerlid Van Houten op hen, die het
werken van predikanten en pastoors
op staatkundig gebied streng afkeurden.
Groen van Prinsterer vooral gesteund
