"ieuws-en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
41.
DONDERDAG 19 MAART 1908
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Veipsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Een gevaarlijk vak.
FEUILLETON.
DE KLEINDOCHTER.
BU1TENLANU.
DE
MLAN
Hoofdredacteur R- Cr. HIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.
Franco per post- 5.60
Per 3 maanden- 1.
Franco per post- 1-40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BB.EEDESTB.AAT 20.
Telefoon Interc. 62.
Frljs der Advertentlên:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
fot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederiandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Vaik komt het voor, dat ouders voor
inne zoons, die niet zoo heel sterk zijn,
vak kiezen, waarbij dezen niet aan
en wind in de buitenlucht zijn
gesteld. Er wordt dan omgezien
het een of ander vak, waarbij de
n zijn leerjaren en ook later als
binnenshuis kan doorbrengen. Dat
jj daarbij veelal in vertrekken moet
uizen, waar de lucht alles behalve zuiver
en dat dit voor den jongen nog veel
ger is dan de buitenlucht, ook al is
:t weer soms ruw, waardoor hij zelfs
,rd kan worden, wordt door hen niel
cht.
daa komt het niet zelden voor,
tot overmaat van ramp, juist dat vak
den zwakkeling wordt gekozen, wat
allerslechtst voor zijn gestel is, name-
dat van typograaf.
Het is de Algemeene Ned. Typografen-
)nd die hierop nog eens de aandacnl
ieft gevestigd, door het uitgeven van
me brochure, die wij in handen zouden
schei van alle ouders, alvorens ze
beroepskeuze voor hunne kinderen
of van dezen ondersteunen.
:Ze kunnen dan zien, hoe ongezond
t vak van typograaf is; het zal hun
in duidelijk worden, dat alleen zij, die
eel sterk zijn, hiervoor mogen worden
pgeleid.
Een statistiek, bjj gemelde brochure
evoegd, zal hun doen zien, dat in de
iren 1896 tot 1900 van de 406 over-
l
iden typografen van 12 tot 70 jarigen
leflijd en hooger er alleen 248 zijn
estorven aan keel- en longtering en
lekten der ademhalingsorganen. Dat
jh treurige cijfers en het is dan ook
jeds lang uitgemaakt, dat het beroep
an typograaf tot de ongezondste be-
.oort.
En dat kiest men dan voor kinderen,
lie niet tot de sterkste behooren I
Zeker, wij nemen het gaarne aan, het
teschiedt uit onkunde. Maar dan wordt
het meer dan tijd, dat de oogen der
ouders eens geopend worden.
Dit tracht de Ned. Typografenbond
te doen, en daarmede verricht zij een
zeer prijzenswaardig werk.
Kiest men voor zijn jongen, of kiest
deze zelf het typografenvak, laat men
dan eerst den dokter laten uitmaken,
of zijn lichaam op den duur tegen dit
werk bestand zal zijn.
Door M. Böhme.
58).
Louise Mannebach was aan de cassette
Jezighet bovenliggende, ontvouwde
papier wekte blijkbaar haar achterdocht.
L\j hield zeer van orde tusschen haar
papieren, en wist precies, hoe de docu
menten bijeen gelegen haddende
wanorde en het ontvouwen papier
wekten in haar een argwaan, dien zij,
ioe pijnlijk en onaangenaam het haar
Jok was, niet kon onderdrukken. Zonder
twijfel had de jonge man in de papieren
gesnuffeld. Maar waarom Uit nieuws
gierigheid Of had hij er kostbaarheden
n meenen te vinden
In de fijne bleeke trekken der oude
iame steeg het diepe rood van een
terlijken, innerlijken toorn vooreerst
tegen zichzelf. Zulk een verdenken
mocht niet in haar opkomen. Ferdinand
was een Mannebach en een onbespro-
"n, eerlijk mensch. Hoe kwam zij
toe, hem, zij 't dan ook in gedachten,
in een afkeurenswaardige handeling
verdenken Wellicht was het verlan-
m te kunnen zien, nooit zoo sterkin
geweest als nu. Ze had den jongen
Nog een ander punt wordt in deze
brochure behandeld. Het ware misschien
beter geweest dit in een afzonderlijk ge
schriftje te doen, maar het staat er nu
eenmaal en we hebben er dus notitie
van te nemen.
We lezen namelijk: .naast de groote
gevaren voor de gezondheid, loopt uw
kind een bijna even erns ig gevaar van
nimmer een goed vakman te worden.
Een witte raaf moogt ge noemen den
patroon, die een jongen neemt, om hem
zgn vak te leeren. integendeel, de knaap
leert net zooveel als noodig is, om zijn
arbeidskracht uit te buiten niet meer."
Dat is een ernstige beschuldiging, die
gelukkig niet alle patroons zich behoeven
aan te trekken, maar helaas is ze vaak
maar al te waar.
in het ontwerp-Arbeidswet, dat in 1904
werd ingediend, kwam onder anderen
voor eene regeling van het leer.ingwezen,
dat de mogelijkheid schept den toe-
komstigen arbeider beter voor te bereiden
voor de taak die hem wacht; hem tech
nisch beter te ontwikkelen en tevens
toezicht te houden op zijne zedelijke en
godsdienstige ontwikkeling. Doch ook
thans nog bepaalt alles zich niet zelden
tot een huren en verhuren van diensten
en zelden is er sprake van een anderen
dan een flnancieelen band tusschen
patroon en leerling en leert deze laatste
niet veel meer, dan hij in staat is af te
zien van den volwassen arbeider.
Het spreekt van zelf, dat er ook
patroons zijn, die zich het lot van hun
man in 't gelaat willen zien om er te
lezen, wat zij van hem denken moest.
Ferdinand zag het wisselende spel in
de trekken der dame en raadde haar
gedachten. En weer gloeide zijn gelaat.
Wat dacht de grijze vrouw Wat was
hij in haar gedachten Een gemeene
dief een eerlooze een
U liet zeker de cassette bij ongeluk
vallen?» vroeg de zachte, heldere stem.
«Neen,» zei Ferdinand heesch, «ik zag
het opschrift van een omslag Laatste
gedachten aan mijn dochter Louise.»
«En
De grijze vrouw richtte zich hoog op.
In haar trekken streden toorn, verwon
dering eD spanning.
Het opschrift wekte uwe belangstel
ling, een onbedwingbaar verlangen Fre-
derik Mannebachs laatste gedachten te
leeren kennen.»
Frederik zag voor zich neer. Zijn
stem die eerst onvast klonk, werd
zekerder.
«Ik weet, dat ik een in gewonen zin
oneerlijke handeling gepleegd heb, en
toch heb ik er geen berouw van,
neen, in het geheel niet U, mejuf
frouw, hebt de laatste gedachten van
uw gestorven vader niet gelezen, had
u 't gedaan, dan waren de beide fami
lies reeds lang verzoend.»
De grijze schudde het hoofd, de
strenge lijnen om den mond werden
scherper, Een toornig woord kwam op
leerlingen aantrekken en den wettelijken
dwang niet noodig hebben.
Dit worde met waardeering voor die
patroons geconstateerd.
Maar over het geheel moet het veel
beter worden.
Hierin mede te werken, daartoe roept
de schrijver der brochure alle belang
hebbenden op.
Maar behalve belanghebbenden zullen
er ook zekei belangstellenden zijn en
zij mogen zich door het bovengeschrevene
opgewekt gevoelen om op de een of
andere wijze de pogingen tot verbetering
in dezen te ondersteunen.
HET FRANSCHE KABINET.
Een paar dagen geleden hebben we
geschreven over de overwinning die de
Fransche regeering, na eerst een neder
laag te hebben geleden, in de Kamer
heelt behaald en uie haar, hoewel de
toestand over 't geheel niet verbeterdis,
toch weer eenige weken een rustig be
staan schijnt te waarborgen.
Het hettte in de bladen, dat de re
geering het wetje thans door de Kanier
aangenomen en de aanstelling vau de
ontslagen ambtenaren en olficieren in
den Senaat zou bestrijden. Dat was niet
naar den zin van de opositie, die een
paar dagen te voren hel Kabinet eene
nederlaag had bezorgd en zij scheen het
oogenblik gunstig te achten om hare
overwinning voor te zetten.
De heer Bertaux interpelleerde weer
over de ontslagen ambtenaren, doch
minister Berthon was vastberaden. Hij
verklaarde dat hij aan zijn departement
geen der ontslagen ambtenaren weer zou
aanstellen. De discipline moest worden
gehandhaafd. Als de Kamer de terecht
gestraften in bescherming nam tegen de
ministers, zou zij aan anderen een vrij
brief geven om in verzet te komen en
feitelijk zouden de ministers niets meer
over hunne menschen te zeggen hebben.
Dan ware het beter dat zij de regeering
neerlegden en feitelijk het land door de
ambtenaren liet besturen. Hij ten minste,
wat hem betrof, dacht er niet aan
minister te blijven als men hem weer
haar lippen, maar zij onderdrukte het,
daar zij de beweegredenen voor de
eigenlijke onvergeeflijke daad van den
jongen man begon te begrijpen.
De haat, deze vreeselijke, diepe, on
begrijpelijke familiehaat roofde den
lieden hun gezond verstand, maakte
hen doof voor iedere tegenwerping
van verstand, geweten of eer. Het waren
weemoed, smart en eerbied, die haar
hadden weerhouden, dit achtergelaten
geschrift te lezen. Maar de stem van
den jongen man klonk zoo wonderlijk
verheugd en aangedaan.
«Wat hebben u de laatste gedachten
van mijn ongelukkigen vader geopen
baard I» vroeg zij kalm.
«Zijn schuld,» antwoordde Ferdinand.
«Mijn arme vader was ziek.»
«Ziek aan een ongeneeslijk zielslijden
aan den kanker van een zware schuld,»
riep Ferdinand opgewonden, «laat u
toch de papieren lezen ik smeek er
u om Na wat ik u hier zei, moet
u van den inhoud kennis nemen.»
Het hoofd der oude dame week even
stijf terug.
«Moet ik».
Het bleef stil in de kamer. Buiten
zong de storm. Beneden in 't huis
werden deuren open- en dichtgeslagen,
haastige schreden klonken in de gang.
Dan werd na een kort aankloppen de
deur opengerukt. Een verschrikt, bleek
gezicht keek naar binnen.
de lieden wilde opdringen, c ie hij in
het belang des lands had ontslagen.
Het werd een geweldig debat en de
opgewondenheid vermeerderde nog toen
een der ontslagen ambtenaren, die eene
plaats had weten te veroveren op de
tribune zich daarin mengde, voor welke
inmenging hij voor 't overige spoedig
werd buiten de zaal gezet. Maar het eind
was, dat de Kamer, een votum van ver
trouwen in het Kabinet aannam.
Zoo ziet men, dat hetgeen bedorven
was door de zwakke houding van Cle-
menceau in de eerste zitting, weer werd
goedgemaakt door de cordaatheid van
Ëarthou.
Waarschijnlijk is er eerst in den mi
nisterraad heel wat over de zaak te
doen geweest. Het is geen geheim dat
de heer Barthou sterk gekant is tegen
de aanstelling van ambtenaren, die
vooral door zijn toedoen zijn gestraft
omdat hij van meening is, dat eene
regeering op hare ambtenaren moet
kunnen rekenen en dat deze straf ver
dienen als zij in verzet komen.
Er bestaat een geest van verzet onder
de Fransche ambtenaren. De bladen
deelen juist mede, dat de of liever dat
een deel der Fransche onderwijzers een
congres willen houden, dat onder hel
patronaat staat van de algemeene ver-
eeniging voor den arbeid. Deze vereeni-
ging nu is de meest radicale onder de
socialistische vereenigingen, de meest
revolutionnaire en het meest in over
eenstemming met de fraaie theorieën van
Hervé, den apostel van het anti-nnlitai-
risme en van een onvaderlandsch Cos-
mopolitisme. De bladen wijzen op dat
bedenkelijk verschijnsel en vragen of in
het vervolg op de Fransche scholen deze
theorieën zullen worden onderwezen.
DUITSGHLAND.
Prins Joachim Albert van Pruisen, de
tweede zoon van prins Albert van Pruisen,
is door den Keizer, zijn oom, gedwongen
het leger te verlaten, met verlies van
het recht de uniform te dragen.
Aanleiding tot deze strenge maatregelen
is een verhouding geweest, die genoemde
prins heeft met een Berlijnsche café-
ehantant-zangeres. Deze had hij laten
huwen met een zekeren baron Von
Liedenberg, van wie zij zich dan later
weer zou laten scheiden. Door haar titel
barones Von Liedenberg hoopte hij dan,
«Thomas?» vroeg Louise Mannebach,
die hem dadelijk raadde.
«De Rijn I» riep Thomas. «Juffrouw
het water staat tot de vensters be
neden en stijgt en stijgt in vijf
minuten drukt het de ruiten in en is
binnen. Ik vrees, waar
De blinde maakte een afwerende
beweging met de hand.
«Komt' allen naar boven. Het water
zal schade aanrichten, natuurlijk, daar
aan is niets te veranderen. Maar tot
't dak zal 't toch niet stijgen».
«Het ijs heeft een ontzettende
kracht», zei Thomas, «het breekt alles
kort en klein, het zou zeker beter ge
weest zijn, als we nog betere voor
zorgen genomen hadden en u ten
minste in veiligheid waart».
Louise Mannebach haalde de schou
ders op. Het naderende gevaar trof
haar weinig, daar haar gedachten met
heel andere dingen bezig waren.
«Zorg maar voor alles, Thomas.
Meer als gij, kan ik toch ook niet
doen. Tot morgen zullen we het nog
wel uithouden»,
Thomas deelde de zorgeloosheid van
zijn meesteres niet, maar durfde ook
niet tegen te spreken, en trok zich
een angstige zucht onderdrukkend,
terug.
De blinde nam het ontvouwde papier
uit de cassette.
«Lees u mij voor. Luid», zei zjj
dat een huwelijk met haar mogelijk zou
zijn geworden. De Keizer zond zijn neef
eerst naar Afrika, maar zoodra hij weder
in Berlijn was teruggekeerd, zette hij de
relatie met genoemde zangeres weder
voort. De Keizer heeft daarop de boven
genoemde maatregelen moeten nemen.
BELGIË.
Men verwacht tegen Zaterdag a.s. een
algemeene stopzetting van de spinne
rijen en weverijen in geheel Vlaanderen.
In Vlaanderen heeft zich in den laat-
sten tijd een algemeene achteruitgang
geopenbaard. De meeste fabrikanten
trachtten hun loopende contracten met
Amerika te laten ontbinden, wegens den
algemeenen slechten toestand van de
geldmarkt. Sommige fabrikanten wilden
nu hun fabrieken stopzetten, anderen
dachten over bekorting van den werk
tijd. Volgens de laatste berichten zou
men dus tot het eerste besloten hebben.
RUSLAND.
Bij de beraadslagingen over het crediet
voor den bouw van nieuwe oorlogs
schepen in de commissie van Defensie,
werd o.a. besloten de credieten voor den
bouw van nieuwe slagschepen voor 1908
te verw.rpen, die voor reeds in aanbouw
zijnde oorlogsschepen, voor de artillerie,
voor torpedobooten, voor onderzeebooten
en vlootstations te bewilligen. Een doel
matige wederopbouw der vloot werd
slechts mogelijk geacht bij een volledige
reorganisatie van het Ministerie van
Marine en bij een wettelijke vaststelling
van een vlootprogram voor verschillende
jaren.
HAiTI.
De vertegenwoordigers van de vreemde
mogendheden zullen den H a t i a a n-
schen potentaat mores leeren. Zij heb
ben, volgens een telegram uit Port-au-
Prince aan de New York Herald, gisteren,
na gehouden overleg, besloten, dat, in
dien het niet tot een minnelijke regeling
van de hangende moeielykheden kwam,
zij aan president Nord Alexis onverwijld
een ultimatum zouden aanbieden. Bjj dat
ultimatum zullen de gezanten verlangen,
dat hij aftreedt en een voorloopige
regeering woidt ingesteld. Daarna zullen
zij eischen, dat er dadelijk een verkiezing
wordt gehouden en er middelerwijl geen
menschen meer terechtgesteld worden.
De correspondent van de New York
gebiedend tot Ferdinaud. «Ik wil na
tuurlijk woordelijk deze aanteekeningen,
die ik tot nu toe verzegeld als iets
heiligs bewaarde, leeren kennen».
Zij liet zich moe neerglijden in den
diepen leunstoel naast de tafel en
steunde het hoofd met de hand; in
haar bleeke trekken was duidelijk on
rust te lezen.
Ferdinand stond recht op, voor haar.
Zijn stem klonk zeker en beider.
De klok op den schoorsteenmantel
sloeg middernacht, toen hij ten einde
gelezen had. De blinde lag met ge
sloten oogen in den stoel en bewoog
niet.
«Hemel, de schrik heeft haar gedood»,
dacht Ferdinand.
Daar richtte de blinde zich langzaam
op. Maar zij stond nauwelijks, of een
stoot wierp haar om, en Ferdinand
behoedde baar nog juist voor vallen,
door haar in zijn armen te ondervan
gen. Van beneden klonk een warrend,
rollend geraas, alsof alles dooreen ge
slagen werd.
Het woord bestierf de oude vrouw
op de lippen. Zij liet toe, dat de krachtige
armen van den jongen man haar
omvatten en vasthielden.
«Als dat waar was Als dat waar
is,» sprak zij met moeite. «Wat dan
Hoe konden wij
(Wordt vervolgd).
