WEERBERICHT.
Thermometerstand
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Rechtzaken.
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorrei. 10.50 uur.)
De Bildt, 7 Mei 1908.
Hoogste barometerstand 767.9 m.M.
te Biarritzlaagste 738.0 m.M. te
Tborshavn.
Verwachting tot den avond van 8
Mei 1908.
WindMeest matige W.lyke tot
Z.W.lyke wind.
Gesteldheid van de lucht: Tijdelijk
opklarend, later toenemende bewolking
met kans op regen.
Temperatuur Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 757 m.M.
Vorige stand te 12 uur 747 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenP. 60
Laagste hedennacht F. 42
Hedenmiddag 12 uur F. 63
dwingen in een algemeeneu maatregel
van bestuur een definitie van het
woord hengel op te nemen.
De Minister Talma heeft vele con
cessies gedaan. De prijs van de akte
is tot 25 cent teruggebracht, 't is een
prix h forfait geworden telken jare
mag de liefhebber zijn akte kosteloos
laten afstempelen. Knapen en meisjes
ouder de 18 jaar hebben het vrije
hengelrecht. De commissarissen (van
politie zullen vanwege den burge
meester de akten mogen uitreiken, en
tegen een eventueele omschrijving van
het woord hengel had Zjjne Excellentie
geen bezwaar.
Alles saamgenomen is de pil door
al die tegemoetkoming nauwelijks
verguld. De hengelakte blijft behouden,
wie visschen wil voor zijn genoegen
moet zich dus aan den adrainistra-
tieven omslag onderwerpen. Het
kwartje zal natuurlijk slechts zeer
weinigen van hengelen terughouden.
Waarom de akte dan gevergd? Is zy
de ruggegraat van elke goede regeling,
gelijk de heer Tydeman volhield
Levert zij de oplossing van een be-
ginselquaestie? Zoo ja, geeft zij een
practische oplossing De heer Lief-
tinck betwijfelde zulks. De Minister
zal ten deze weinig met zijn geregle
menteerde hengelarjj bereiken.
De an tire v. partij. In
eene vergadering van de Antirev.
Kiesvereeniging .Nederland en Oranje",
te Utrecht, werd na langdurige be
spreking een motie aangenomen, waarin
de vereeniging verklaart, dat krach
tens de geschiedenis der antirev. partij
en conform de uitspraken van de
Deputaten-vergaderingen dr. A. Kui
per haar aangewezen leider is, der
halve de kiesvereeniging, met het oog
op de tegenwoordige politieke verhou
dingen, zijn advies zal volgen en eischt
van haar te stellen candidaten voor
de Tweede Kamer, dat zjj behalve de
instemming met onze programs, de
party-leiding van dr. A. Kuiper erken
nen.
Volgens de Bohemia zou Konin
gin Wilhelmina van plan zjjn als Zy
dezen zomer naar Dresden komt, van
daar naar Ischl te reizen en den
Keizer van Oostenrijk met zyn jubilé
te feliciteeren. N. R. Ct.
De examens ter verkrijging van
een diploma als kinderjuffrouw, uit te
reiken door de Alg. Ned. Vrouwen-
vereeniging Tesselschade, zullen ge
houden worden op 2, 3, 4,5,6,10,11
en 12 Juni a.s. te 'sGravenhage.
Op het R. K. Vakvereenigings-
congres, hetwelk zal gehouden worden
te Utrecht op 1 en 2 Augustus e.k.,
zullen onderstaande punten worden
behandeld
a. Bureau voor de r. k. vakorgani
satie.
b. Fonds tot uitkeering by werk
staking en uitsluiting.
c. R. K. vakvereenigingen en drank
bestrijding.
De Minister van Binnenlandsche
Zaken noodigt de besturen van de
vereenigingen, die over 1908 in aan
merking wenschen te komen vooreen
Rijkssubsidie tot bestrijding van lupus,
uit, huu daartoe strekkend op gezegeld
papier geschreven verzoek véér 1 Juni
a.s. tot de Koningin te richten.
A n t i-r e v. gemeenteraads
leden. Het comité, dat zich heeft
gevormd om een nationalen bond
van anti-revolutionaire gemeenteraads
leden te stichten heeft reeds zyn
statuten ontworpen en rondgezonden.
Het houdt zich aan het centraal
comité en zal in de volgende maand
te Utrecht een vergadering bijeen
roepen, waarop de nader te volgen
gedragslijn kan worden bepaald.
Zonder nu op de beslissing dier
vergadering te willen vooruitloopen,
acht het voorloopig comité noodig,
een onderlingen band, een vereeniging,
die een ieder gelegenheid biedt, om
ter sprake te brengen de onderwer
pen, waarover hij, naar aapleiding van
wat hij in de pracktijk van het raads
lidmaatschap waarnam,? meerder licht
zou wenschen. Als onderwerpen, die
nu reeds de aandacht trekken, worden
genoemdhet gebed in den raad
reglementeering der prostitutiein
standhouding van kermissenZondag
sluiting van herbergensubsidieering
van schouwburgen, tentoonstellingen
enz., armenverzorging; de positie van
den burgemeesterverhouding van
den burgemeester en wethouders on
derling verhouding van burgemeester
en wethouders tegenover den raad
verhouding van het gemeentebestuur
tegenover Gedeputeerde Staten en
andere collegesgeraeentewetgeving
in het algemeenuitvoering van Leer
plichtwet, Woningwet, Drankwet-, e.a.
de gemeente tegenoveropenbaar en by-
zonder onderwijs (onderwijzers) en
(gehuwde) onderwijzeressenschool-
hygiène, schoolartsen, schoolvoeding,
schoolbaden enz.hygiëne in het al
gemeen begrooting, comptabiliteit,
gemeentelijke boekhouding; gemeente-
exploitatie van gas- en waterleiding
en andere bedrijvende gemeente
als werkgeefster, werklie ienreglement
maatregelen betreffende werkloosheid!;
bepalingen omtrent minimum loon en
maximum arbeidsduur; uitbreidings
plannen presentiegeldenbanken van
leening; enz.
WISSELING VAN BESTUUR
IN ATJEH.
Het Handelsblad schrijft hier
over
Reeds lang was het geen geheim
meer, dat er ten opzichte van het
militair optreden in Atjeh geen over
eenstemming bestond tusschen den
landvoogd en den gouverneur en het
jongste onderzoek, dat generaal Van
Heutsz persoonlyk instelde naar den
toestand in het voorheen door hem
zelf met zooveel bekwaamheid en
energie bestuurde gewest, heeft er niet
toe kunnen bijdragen het conflict te
verzachten.
Generaal Van Daalen was een der
kranigste officieren die op Atjeh heb
ben geageerd. Toen hij generaal Van
der Wijck in 1905 opvolgde als
gouverneur van het gewest, had hij
juist den moeilijken tocht door de
binnenlanden, naar het weinig-bezochte
Gajoe-land, het Alas-gebied, de Pak-
pak en nog meer zuidelijk gelegen
streken volbracht. Men kon van hem
een bestuur met den sterken arm ver
wachten, een voorzetting der Van
Heutsz-politiek in vollen omvang.
Doch die Van Heutsz-politiek bracht
mede een geleidelijke beperking van
het aantal militaire posten en ver
zwakking van de daar gelegerde be
zettingen, In zijn bekende brochure:
De onderwerping van Atjeh
reeds had de toenmalige majoor Van
Heutsz betoogd, dat een krachtig en
actief bestuur het best stellen kon
zonder een aaneengeschakelde sterk-
bezette postenlinie. Gouverneur-gene
raal geworden, stelde generaal Van
Heutsz aan zijn opvolger te taak een
krachtig bestuur te handhaven by
voortdurend vermindering der troepen
sterkte.
Deze taak heeft gouverneur Van
Daalen niet kunnen volbrengen. Onder
zijn bewind toonden de vijandelijke
elementen in Atjeh grootere roerigheid
dan men in jaren had waargenomen.
Het hierdoor ontstaan meeningsver-
schil met den landvoogd heeft, mag
men aannemen, generaal Van Daalen
ertoe gebracht ontheffing ven zaak te
verzoeken.
Overste Swart, den opvolger van
gouverneur van Daalen, noemt het
blad een officier, die over ongewone
bestuurderstalenten naast militaire
deugden beschikt, van wien de beste
verwachtingen mogen worden ge
koesterd.
De Nieuwe Rott. Ct. zegt:
Toen, juist heden drie jaren geleden
bij gouvernementsbesluit van 6 Mei
1905 de luitenant G. C. E. van Daalen
benoemd werd tot civiel en militair
gouverneur van Atjeh en onderhoorig-
heden, werd tot dien gewichtigen post
een man geroepen, die zich als militair
aanvoerder en als bestuursambtenaar,
gedurende zijn langen dienst in Atjeh,
een goeden naam had verworven.
Reeds jaren te voren werd hij beschouwd
als aanstaande opvolger van den gou
verneur Van Heutz, die in Van Daalen
een onbeperkt vertrouwen stelde.
En thans verlaat deze betrekkelijk
nog jonge man Van Daalen is in
1863 geboren zjjn ambt op een
oogenblik, waarop meer dan ooit eene
zeer krachtige persoonlijkheid in Atjeh
noodig is.
De aanleiding tot het door den
generaal Van Daalen gevraagd ontslag
is, zij het ook niet in bijzonderheden,
bekend. Zjj is een gevolg van het, op
initiatief van den minister Fock, door
den gouverneur-generaal gehouden
onderzoek naar den toestand in Atjeh.
Ofschoon omtrent den uitslag van dat
onderzoek officieel nog niets is open
baar gemaakt, schijnt de heer Van
Daalen een of meer der door Jen
gouverneur-generaal getroffen maat
regelen, die op enkele punten wijziging
brachten in de tot dusver in Atjeh
gevolgde gedragslijn, overeenigbaar te
vinden met eene verdere goede uit
oefening van zijn bestuur. Wij zeggen
„onvereenigbaar"; want het is niet
aan te nemen, dat een man met zulk
een hoog besef van plicht en die,
zonder zelfoverschatting, weet en voelt
hoe noodig hij is, zich door lichtge
raaktheid zou laten verleiden zijn post
op een zeer ongewenscht oogenblik te
verlaten. Wy zullen ons thans niet
verdiepen in het gissen naar de
redenen voor het gevraagd ontslag en
stippen slechts aaD, dat als zoodanig
o. m. genoemd is de vermindering
van het boetestelsel. Aangezien tot
beperking in het opleggen van poli
tieke en politioneels boeten door het
het administratief gezag en tot ver
mindering van heerendiensten reeds
in 1906 was besloten, in verband met
de invoering eener belasting op bedrijfs-
en andere inkomsten, welke in 1907
heeft plaats gehad en waarmede de
heer Van Daalen zich toch onge
twijfeld had vereenigd, kan deze be
perking o.i. niet als hoofdreden voor
het gevraagde ontslag worden aange
nomen.
Het tydetip is nog niet gekomen,
waarop over het driejarig bestuur van
den gouverneur Van Daalen een juist
oordeel kan worden geveld. Het te
verwachten enquête-rapport zal ver
moedelijk over dat bestuur meer licht
doen opgaan. Maar hoe men ook moge
oordeelen over de wijze, waarop Van
Daalen zyn taak heeft opgevat, zoo
veel staat vast en wij geven daar
aan gaarne uiting dat zyn bestuur
zich heeft gekenmerkt door de zucht
om dit met groote gestrengheid en
wilskracht zoowel als met eerlijkheid
en rechtvaardigheid te voeren. De
toewijding aan het volk, waarover hij
het bestuur voerde, blijkt zeker niet
het minst uit de talrijke pogingen om
den oeconomischen toestand van land
en|volk te verbeteren.
De Indische regeering heeft ver
standig gehandeld door, tegelijk met
het aan den generaal Van Daalen
verleend ontslag, de benoeming van
zijn opvolger te seinen. Daardoor toch
wordt, ook tegenover de Atjehers,
elke twyfel opgeheven omtrent de
vraag of met persoonsverwisseling
van den bestuurder ingrijpende wijzi
gingen in het tot nu toe gevoerde
algemeene beleid zyn te wachten. De
kans daarop is uitgesloten, nu tot
gouverneur vau Atjeh benoemd is de
kolonel Swart, evenals Van Daalen
een officier, die eene langdurige
ervaring als krijgsman en civiel gezag
hebber in Atjeh achter zich heeft. In
de laatste jaren heeft de heer Swart,
eerst als resident der Zuider- en
Oosterafdeeling van Borneo en daarna
als gouverneur van Celebes, getoond
eigenschappen te bezitten, die hem
eene bijzondere geschiktheid geven
voor het bestuur over moeilijke ge
westen.
Moge het hem gegeven zijn als
gouverneur van Atjeh met evenveel
succes werkzaam te zijn als op Borneo
en Celebes het geval was.
By de loting voor het groot
nationaal concours van harmonie- en
fanfare-korpsen te Baarn is vast
gesteld, dat de Amersfoortsche Muziek-
vereeniging speelt in de 2e afdeeling
met de volgende korpsenOns Ge
noegen te Borne, Aurora te Driebergen,
St. Cecilia te Haarlem en Velpsche
Harmonie te Velp.
Blykens de in dit nummer voor
komende advertentie zal de Amers
foortsche zweminrichting Maandag a.s.
worden geopend
De luit.-kolonel L. baron van
Hogendorp, van het le reg. veld
artillerie, blijft in zijn nieuwen rang
te Amersfoort in garnizoen.
De Algemeene Muziekhandel ver
zoekt ons mee te deelen dat in den
loop van deze maand een tourneé door
ons land zal worden ondernomen door de
heeren Pisuisse en Blokzijl, die bekende
journalisten-chansonniers ook te dezer
stede zullen ze optreden en wel op
Vrijdag 22 Mei a. s. in Amicitia.
Heden herdacht de heer J. D.
Struve den dag waarop hy voor 25
jaar optrad als agent der Levensverz.
Maatschappij Utrecht.
Zooals uit eene advertentie in
dit nommer blijkt zal Zaterdag a.s.
de eerste ledenvergadering worden
gehouden in „Ons Huis".
Bij die gelegenheid zal een bestuur
worden gekozen. We hopen dat nog
velen gebruik zul'en maken van de
gelegenheid om zich als lid op te
geven.
Voor hen, die niet by de voordracht
van mevrouw Wynaendts Franeken-
Dyserinck zijn geweest, laten we ter
inlichting dit nog even volgen:
Den 27sten Februari 1907 werd „de
Nederlandsche Bond voor Vrouwen
kiesrecht" opgericht. Van die oprich
ting is van zekere zyde een ver
wijt gemaakt, omdat er reeds een
Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht
bestond. Dat evenwel de Bond niet
overbodig is, blijkt uit het feit, dat
in de weinige maanden van zijn be
staan zich een 500-tal personen als
lid aanmeldden, voor het meerendeel
mannen en vrouwen, die zich vroeger
van „Vrouwenkiesrecht" verre hielden.
De aanvulling door een nieuwen
bond bleek alzoo noodig. En geen
wonder. De ervaring leerde, dat er in
onze samengestelde maatschappij voor
grondige, vruchtbare samenwerking
meer noodig is, dan het hebben van
een gemeenschappelijk doel.
Waar de wegen en opvattingen, ja
zelfs de levensbeschouwingen dikwijls
zoo sterk verschillen, dat de aanwe
zige krachten niet altijd evenwichtig
kunnen werken, daar wordt de zaak,
die in zich zelf allen lief is, beter
gediend dooi een verdeeling van
krachten op het ruime arbeidsveld,
dan door een samenwerking, waaraan
innerlijke eenheid, levensvoorwaarde
voor waarachtig slagen, ontbreekt.
En dit te meer, waar de buiten-
staanden, die nog voor Vrouwenkies
recht moeten gewonnen worden, des
te gemakkelijker tot aansluiting zul
len overgaan, als zy zeiven dat centrum
van samenwerking kunnen kiezen,
waaraan zjj zich in den ruimsten zin
des woords geestverwant gevoelen.
Het doel van den Bond ishet
vormen van een vereeuigingspunt voor
allen, die Vrouwenkiesrecht voorstaan,
't zij in den ruimsten, 't zij in be
perkten zin, kortom voor allen, die
meenere, dat het kiesrecht, 't zy actief
alleen, 't zij actief en passief beide,
niet mag onthouden worden op grond
van sekse-verschil alleen, doch aan
dit streven hun politieke inzichten
geenszins ondergeschikt wenschen te
maken
en verder het bestudeeren van, en
het verspreiden van kennis omtrent
het vraagstuk van het Vrouwenkies
recht, en het voorlichten der vrouw
ten aanzien van alle vraagstukken,
die voor haar met het oog op haar
toekomstige burgerschapsrechten van
belang zyn.
De volgende beginselen zyn daarbij
op den voorgrond gesteld
lo. dat de Bond als zoodanig aan
geen politieke actie deelneemt en de
leden persoonlyk geheel vrij blyven
in hun propageeren voor een politieke
partij, daar alleen onder deze voor
waarden een samenwerken van alle
partyen mogelijk wordt
2o. dat de leden zich door hun lid
maatschap verbinden, zich bij hun
propaganda voor het Vrouwenkiesrecht
te onthouden van wanordelijke en
gewelddadige middelen
3o. dat voorstanders kunnen toe
treden tegen een bijdrage in eens van
minstens 10 cents, hetgeen een soort
volksstemming over Vrouwenkiesrecht
mogelijk maakt.
In 't bijzonder biedt de Bond een
vereeuigingspunt voor hen, die het
Vrouwenkiesrecht voorstaan, afge
scheiden vanhetdogmatisch-feminisme.
Aan de veemarkt van heden
waren de prijzen als volgt
Vette koeien golden van f190 f240
Kalf f 140-1210
Guiste flOO f180
Kalfvaarzen f 90—f 170
Guiste f 80—f 170
Pinken f 60—f 90
Stieren f 50 f 100
BARNEVELD. Door den Nederland-
schen Centraalspoorweg is gisteren
aanbesteed het maken van een dienst
gebouw enz. te Barneveld. Van 13
biljetten was laagste M. J. Tap te
Barneveld met f2175.
NIJKERK. Van H. M. de Koningin
heeft het armbestuur der Ned. Israël,
gemeente alhier een som van f 25
ontvangen als bijdrage in de kosten
van opneming van den doofstommen
B. J. v. d. H. in het Isr. Oudenlie-
dengesticht, te 's-Gravenhage.
SOEST. Wat de laatste jaren niet
was voorgekomen, gebeurde dezer
dagen weder.
Een schuit met haringen volgepropt
landde aan De Kleine Melm. De hoorn
blazer bracht dit nieuws spoedig door
Soest, waarop menigeen met kruiwagen
gewapend, te veld trok. Voor liefheb
bers was dit weder een buitenkansje.
De tijden zijn duur en het werk is
schaarsch. En dan voor 35 cent een
tal (200 stuks) haringen te vangen is
lang geen gekheid. Daar men licht
een tal tegelijk koopt, houdt men de
meeste om ze in den schoorsteen te
rooken, waardoor ze langen tyd goed
blyven.
FAILLISSEMENTEN.
Geëindigd. J. Pijper, voorheen
te Zeist.
Pokken. Te Vlissingen is een
geval van pokken geconstateerd bij
den Nederlandschen zeeloods T. Waar
schijnlijk heeft de loods de ziekte op-
geloopen aan boord van een door hem
bediend schip. De noodige voorzorgs
maatregelen zijn dadelijk genomen.
De poklyder is opgenomen in de
barak voor lijders aan besmettelijke
ziekten. Zijn woning wordt ontsmet.
De vrees voor den mensch
bjj dieren. In de .Nation", het
Engelsche weekblad, trachteen schrijver
aan te toonen, dat de jongen van
dieren, die in 't wild leven, de vrees
voor den mensch niet als een natuur
lijke ingeving hebben. Hij vertelt van
proeven, genomen met hazen, wilde
konijnen en allerlei soort vogels, die
spoedig na de geboorte met menschen
in aanraking gebracht, niet de minste
vrees toonden. Ze waren wel naar
hun aard, schuw voor plotselinge
geluiden en onbekende dingen, die ze
zagen, maar ze waren voor het genus
homo niet bang. De jonge wilde
konijnen toonden zelfs geen vrees voor
honden.
De slotsom van den schrijver is,
dat de jongen door het oude geslacht
in d vreeze des menschen opgevoed
worden Lange ervaring heeft de
dierenwereld geleerd,-dat de mensch
gevaarlijk is, en die kennis wordt de
jeugd ingeprent. Let op jonge mus-
schen, besluit de schrijver; wanneer
ze pas uit het nest zijn, kunt gij ze
tot dichtbij naderenzij zyn niet
bang voor u. Maar dan klinkt het
waarschuwend sein van de oude
musschen, en het jong vliegt weg.
Na eenige dagen dus geleerd te zijn,
weet het musschenjong, dat het van
den mensch op veiligen afstand moet
blyven.
P i n g w i n-e i e r e n. Voor 't eerst
zyn dezer dagen pingwin-eieren ten
getale van 5000 stuks op de Londen-
sche markt gebracht. Deze eieren zijn
afkomstig van de Kaapkolonie. De
smaak dezer eieren, welke ongeveer
twee maal zoo groot zijn als gewone
kippeneieren is eenigszins vischachtig
als men daaraan gewend is, vindt
men de eieren een lekkernij. Zij moe
ten van 4 tot 6 stuivers het stuk
opbrengen.
Een man als „Maagd van
O r 1 e a n s". Den Petersburger schouw
burgbezoekers dreigt een eigenaardig
genot. De tooneelspeler Glagolin zal
voor den eersten keer een vrouwen
rol spelende titelrol in Schiller's
„Jungfrau von Orleans". Reeds jaren
geleden heeft Glagolin met tal van
diepzinnige, psychologische motivee
ringen in de pers het spelen van
vrouwenrollen door mannen, verde
digd en o.a. daarbij er op gewezen
dat tooneelspeelsters immers ook
mannenrollen spelen. Waarom dan
niet omgekeerd meent Glagolin en
hij verklaart verder, dat hy een bij
zonder sterk verlangen heeft om juist
deze vrouwen-figuur van Schiller te
vertolken.
Den 17den Mei zal dus den bewo
ners van Petersburg de zeldzame
aanblik van een mannelijke „maagd"
vertoond worden. Bij de kas zal men
