DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 121.
DONDERDAG 25 JUNI 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
FEUILLETON.
De Familie Von Kröchert.
BUITENLAND.
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau
BREEDESTRA&T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
die zich met ingang van
1 Juli op dit blad abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
In ons nommer van Dinsdag j.l.
heeft V. D. een pleidooi geleverd voor
wettelijke regeling der winkelsluiting.
Deze beweging is ons zeer sympa
thiek, omdat zjj streeft naar verbete
ring van den maatschappelijken toe
stand der overwerkte winkelbedienden,
dezen gelegenheid wil geven tot meer
geestelijke ontwikkeling en den kleinen
winkelier, die eigen zaken drijft, zonder
bedienend personeel en door steeds
toenemende concurrentie een over
matig langen arbeidsdag krijgt, het
mogelijk wil maken, dat hij zich wat
meer aan zijn gezin kan wijden.
Het zal wel geen nader betoog
behoeven, dat mannelijke noch vrouwe
lijke winkelbedienden, die, na den
geheelen dag druk bezig te zijn ge
weest, tot 's avonds tien, elf uur in
een winkel of magazijn hebben gestaan,
veel lust meer gevoelen zicb geestelijk
te ontwikkelen. En voor de gehuwden
onder hen is het huwelijksleven bijna
geen leven de kinderen zien ze bjj na
nooit anders dan slapendvoor ge
noeglijk, gezellig samenzijn is geen tijd.
Ook is het een bekend iets, dat bet
vak van winkelbediende verre van
gezond is en dat het sterftecijfer onder
kinderen uit den kleinen winkelstand
nog ongunstiger is dan dat der kinde
ren uit de arbeidersklasse.
Dat alles, het kan niet anders, maakt
eene beweging met het doel tot ver
betering van den toestand der kleine
winkeliers en winkelbedienden tot een
sympathieke.
Een onderdeel van dat pogen, n.l.
het verkrijgen van bepalingen omtrent
eene sluiting der winkels, bijv. om
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
63)
Overdag heb ik mijn werk aan
de redactie, mevrouw 's Nachts is
het by ons gewoonlijk ook stil en dan
kan men goed schrijven. Dan zie ik
niets als de maan en het een of andere
sterretje. Ik word wel is waar nog
al eens uit mijn stemming gebracht
doordat de werkman, die naast mij
woont, laat in den nacht dronken
tbuis komt; dan kijft zijne zieke
vrouw tegen hem en gillen de kinde
ren ja, dan zou ik graag mjjne
ooren willen toestoppen I Dan ruk ik
het venster open vermoeide men-
schengedaanten sluipen langs de
straten of brullen leeljjke straatdeunen,
de rook der fabriek, stofwolken en
vuile, benauwde luchtjes, hangen als
een nevel boven de huizendan
zou ik kunnen huilen van medelijden
en naar beneden roepen: „Zijt gij'
lieden hier beneden allen gekje
bouwt zooveel, dat men niets van den
negen uur, verdient eveneens bijval.
En het blijkt dat dit mogelijk is,
uitgaande van de elders opgedane
ervaring, dat het publiek zich ten
slotte schikt in deze.
In het artikel van V. D. werd
Duitschland als voorbeeld gesteld.
Wij hebben er onze aanteekeningen
nog eens op nagezien en gezien, dat
de minister von Posadowsky over dit
punt o.a. heeft gezegd:
„Men moet in dit opzicht niet al te
angstvallig zjjn. Toen de negen-uur
sluiting wet werd, schreven de couran
ten. dat ik plan had Berlijn tot een
provinciestad te maken. Het interes
sante nachtleven zou ophouden. Tegen
woordig spreekt niemand meer over
de negen-uursluiting. De geweldige
agitatie ertegen is op niets uitgeloopen
en ik hoop, dat de belanghebbenden
zich spoedig zullen vereenigen om tot
eene acht-uursluiting te komen. Indien
ooit een maatregel groote zedelijke
waarde had, was het de beperking
van den arbeidstijd in den handel."
DE STAATSGREEP IN PERZIË.
De laatste berichten, ook in ons
vorig nommer opgenomen, uit Perziö
luiden zeer onrustbarend.
Teheran heeft een volledig bombar
dement beleefd, waarbij een zeven
tigtal dooden zijn gevallen. De
staat van beleg is er afgekondigd.
Zooals men weet is de Sjah reeds
eenige tijd in zijn grooten lusthof bij
de Kaswiner poort gekampeerd. Daar
heeft hij zooveel troepen verzameld
als hjj kon een paar weken gele
den waren het reeds 3000 man
met kanonnen en mitrailleuses, en
van daar heeft hij nu, als antwoord
op een ultimatum van het parlement,
de troepenmacht tegen de weerspan
nige volksvertegenwoordiging uitge
zonden.
Daar liet de Sjah, die nog steeds
omgeven is door de gunstelingen op
hemel, de zon en de sterren kan
zien jullie hebt geen frissche lucht
meer geen vrede geen God
en toch staat de zon nog evenals
vroeger boven Duitschland; de bos-
schen zijn nog even groen, de velden
even goudgeelmaar de menschen
zijn veranderd die kannen niets
meer als fabrieken bouwen, borrels
drinken en doodslaan
Dat is 'n sociaal", zei een grove
bierstem aan een tafeltje naast hen.
Meringer's stem droeg zoo ver, dat
de andere gasten alles konden hooren
maar hij liet zich door die opmer
king volstrekt niet storen. Hjj nam
Hilmar's hand in de zijne en drukte
ze krampachtig.
Jongenlief, dan krijg ik op eens
zoo'n heimwee, dat ik mijn vuisten
in mijn oogen moet stoppen om niet
te grienen als een oud wijf, dan
heb ik zoo'n heimwee naar het ge
liefde, oude Duitschland, dat toen
uiterlijk nog verdeeld, maar innerlijk
veel meer één was, toen er nog
ernstige, flinke mannen, trouwe, lieve
vrouwen, dweepende meisjes en edele
geestdriftige jongelingen waren. Toen de
meester met zijn bril op zijn neus de
jeugd onderwees, toen de jonge man
met een ransel op zijn rug de wereld
doortrok en het blonde dochtertje van
den waard om zijnentwil hare oogen
rood weendeToen waren er in
wier vertrek de volksvertegenwoordi
ging zoozeer aandrong, onlangs drie
voorname Perzen bij zich komen, die
hij, na hen overstelpt te hebben met
verwijten, gevangen hield, en toen de
volksvertegenwoordiging liet vragen,
wat hij met die gevangenen dacht te
doen, antwoordde hij„Ik wil einde
lijk rust hebben in mijn land. Het
parlement heeft dat doel, zoolang het
werkzaam is, nog niet kunnen be
reiken, omdat bet te veel luisterde naai
de stemmen van verleiders, die alleen
uit eigen belang handelen en optreden
als oppositie, om zich bjj het volk
bemind te maken en dan voordeelige
ambten te verwerven. Die menschen
zal ik nu straffen. Maar daarna zal de
volksvertegenwoordiging rustig verder
kunnen werken tot heil van ons dier
baar vaderland. Ik zal altijd de leden
van het parlement, dat ik zelf heb
ingesteld, beschermen."
De drie gevangenen zy'n naar Masen-
deran gebracht en van daar zullen zij
naar Europa worden gezonden.
Hetzelfde wat de Sjah in zijn ant
woord aan het parlement zeide, wordt
ook gezegd in een proclamatie, die in
de straten van Teheran werd aan
geplakt en waarbij allen burgers het
dragen van wapenen streng werd
verboden.
De nationalisten antwoordden daarop
met een andere proclamatie, waarin
werd gezegd, dat het een misdaad
was, menschen gevangen te nemen,
alleen omdat zij ronduit hunne mee
ning hebben gezegd, en dat een vorst,
die zelf zich niet hield aan de wetten,
welke bij te zamen met de volksver
tegenwoordiging had gegeven, geen
vertrouwen of gehoorzaamheid ver
dient. Maar die proclamatie werd,
kort na het aanplakken, overal door
de militairen afgescheurd, zoodat de
Sjah met zijne proclamatie bet woord
alleen had.
Het kan wezen, dat hij ook thans,
nu hij met metalen vuurmonden het
woord voert, den boventoon behoudt,
maar met dat al zullen de hervor
mingsdenkbeelden onder het volk van
den 'gewezen alleenheerscher niet zoo
licht worden gesmoord.
FRANKRIJK.
De Minister van Koloniën ontving een
alle huize dikke muren, kleine ven
stertjes, ver vooruitspringende gevels,
gezellige hoekjes aan den haard, waar
een oud grootmoedertje sprookjes
vertelde, waar de vrouw des huizes
spon en haar man rookte, terwijl de
gebraden appels sisten. Waar is al
die gezelligheid gebleven? We hebben
geen meesters meer alleen maar
fabrikanten en ontevreden arbeiders;
de meisjes springen niet meer, maar
rijden vélocipède, de vrouwen zijn
allen zenuwachtig en worden verkeerd
begrepenEn boven al die ellende
en jdat harteleed, zweven de dampen
der afschuwelijke wereldstedenWal
gelijk! Weet je wat ik doe, als al die
ellende rnjj al te bar wordt? Dan ga
ik er van door. Kom, ga met me mee,
walg van dien steenhoop. Ik houd het
niet langer uit. Ik heb vacantie en ga op
reis, maar heel ouderwetsch ik
maak een voettoer langs den Rijn.
Het mooie Rijndal wordt wel is waar
ook al door fabrieken bezoedeld, maar
's nachts, als de maan opgaat en boven
de oude burchten en ruines staat, dan
ontwaakt de oude betoovering weer.
Dan zit de Lorelei weer op haar rots
en de schipper rekt zijn hals naar
haar uit. Dan ga ik in Assmanns-
hausen zitten, drink er rooden wijn
en droom er heerlijke dingen."
Ik ga met je meel" Hilmar's
oogen straalden.
draadtelegram, waarin bericht werd
van het op 14 Juni geleverde gevecht
te Elmoinan in N. W. Afrika, op 80
KM. ten Noord-Oosten van Tidykdza.
Kapitein Mangin werd aan het hoofd
van een detachement van 300 meharis
ten aangevalen en gedood, insgelijks
een sergeantmen onderstelt dat de
Fransche verliezen aanzienlijk zijn.
Een ander detachement, bestaande uit
Amiet, een veearts, twee Europeesche
sergeants en 45 tirailleurs, dat zich te
Elmoinan bij kapitein Mangin wilde
voegen, is tusschen Falmeust en
Elmoinan door 200 met snelvuurge
weren bewapende Mooren aangevallen,
maar kon zich door ean heftige charge
vrij maken, maar had toch eenige ge
wonden. Deze verkenningen werden
tegen de bevelen van den gouverneur-
generaal van Fransch West-Afrika
uitgevoerd.
VENEZUELA.
„Venezuela is op een slechten voet
met bijna alle mogendheden. Dat is
m ij n werk en ik ben er trosch op.
„Bolivar, de bevrijder, heeft door zijn
militair genie de Spaansche onderdruk
kers verjaagd. Ik wil grooter werk
volbrengen dan hij. Ik bestrijd een
vijand, die talrijkeren beter gewapend
is, namelijk de zakenmannen, die
beslag leggen op onze gronden, onze
mijnen, onzen handel. In Venezuela,
Bolivia, Columbia en Ecuador is bijna
het geheel economische leven in han
den van de vreemdelingen. Daardoor
wordt onze onafhankelijkheid bedreigd.
„Er is een nauw verband tusschen
politiek en staathuishoudkunde. Ik tart
de Fransche regeering te bewijzen,
dat de Fransche kabelmaatschappijen
en de Fransche zaakgelastigden niet
de hand hadden in de jongste onlusten.
Omdat gij eenige duizenden onderdanen
en kapitalen in Venezuela hebt, ver
beeldt gij u er den baas te kunnen
spelen en er onrust te mogen wekken?
„Maar ik ben niet bang voor Europa.
Laat alle mogendheden te zamen tegen
ons opkomen, zoolang als ik leef zal
Venezuela onoverwinnelijk zijn."
Deze snorkende woorden zijn door
President Gastro gesproken tot een
correspondent van de Matin.
De eerste zinsnede, dat hij op slech-
Goed, ga maar meeWe zetten
mevrouw dan op den „Loreleifelsen"
Zij heeft ook net zulk haar!
Het zal heerlijk zijn, niet?"
Mjjne vrouw kan ongelukkig
niet zulke vermoeiende tochten onder
nemen," antwoordde Hilmar. „Maar
wjj tweeën moeten eens zoo'n echten
strooptocht doen, Frits I Het zou toch
al te bar zijn, als wjj met ons tweeën
niet een stukje poëzie in ons Duitsch
vaderland konden vinden
We zullen er ten minste naar
zoeken. Misschien zit ze ergens in een
verborgen hoekje en knijpt hare oogen
toe."
Wanneer gaan we. Frits?"
Mijn vacantie begint over acht
dagen."
Goed ik ga zeker met je
meeIlse, ga jij dan zoo lang naar
mijn vader op Halbendorf?"
Dat weet ik nu nog niet." Hare
oogen stonden droevig. „Ik ben moe
ik wou nu weg!"
De bowl is ook op," zei Merin-
ger met een diepen zucht."
Willen we er nog een iaten
komen?" stelde Hilmar voor.
Neen neen, je vrouw wil
weg."
Hilmar trok een verdrietig gezicht,
maar hielp Ilse toch onmiddellijk om
haar mantel aan te doen. Hij had veel
liever bij Meringer willen blijven
ten voet staat met bijna alle mogend
heden, is waar.
Een telegram uit Washington meldt
zelfs dat de zaakgelastigde der Ver-
eenigde Staten Caracas reeds heeft
verlaten. En uit New York wordt ge
meld, dat men weldra een afbreken
der diplomatieke betrekkingen met
Nederland verwacht.
Wat de daad van Castro ten op
zichte van Curasao beteekent, kan
men lezen in een artikel in den aldaar
verschijnend blad, dat het artikel
namelijk tot opschrift draagtOnze
haven geblokkeerd."
„Het hoofd van een met ons be
vriende Natie, waarmede wjj vriend
schappelijke betrekkingen onderhou
den, heeft den eenigen tak van handel
en nijverheid, welke nog bloeide en
voldoende vruchten afwierp voor velen,
bijna geheel afgesneden en zoo goed
als van alle leven beroofd.
„De Curacaosche scheepvaart is
stopgezet.
„De Yenezolaansche producten voor
het buitenland bestemd, of de goederen
van het buitenland voor Venezuela 4
bestemd, mogen in onze haven niet
meer worden overgescheept.
„Onze Curacaoscbe, kleinere schepen
mogen de Venezolaansche havens in
het geheel niet meer aandoen.
„De Curagaosche werklieden mogen
in de havens aan de Venezolaansche
kust op de verschillende booten geen
sjouwerswerk meer verrichten."
Het blad hoopt, dat het bestuur
der kolonie en de Regeering in Neder
land toch goed begrijpen zullen, welke
zware slagen aan het arme volk van
Curacao worden toegebracht, zonder
van onzen kant de minste aanleiding
daartoe gegeven te hebben.
„Onze haven wordt door al die
decreten van generaal Castro als ge
blokkeerd. Venezuela behoeft zijn
oorlogsvloot hier niet heen te zenden
om alle verkeer tusschen onze schepen
en de kust af te snijden en het volk
te laten verhongeren bij volslagen
gemis van werk en verdiensten het
zelfde uitwerksel werd reeds verkre
gen door zjjn presidentieele besluiten.
„Het zal aan ons koloniaal bestuur
wel bekend zijn, waaraan deze wan
toestand te wijten is. Welnu, de
zitten, om over den ouden tijd te
praten en laat in den nacht, arm in
arm met hem door het eenzame
Grünewald naar huis te slenteren.
Ik kan het je alleen vergeven,
dat je me nooit heb opgezocht, als je
nu je schade inhaalt en vaak komt,"
zei hij.
Goed dat is te zeggen, als
mevrouw het het goed vindt en ik
je werkelijk niet stoor!"
Ik ben op het oogenblik niet
aan iets bezig!"
Men moet zjjn talent ook niet
afjakkeren. Er zijn pauzes noodig om
stof te verzamelen. Reken er maar op
papa Rjjn zal ons wel iets voorzin
gen 1"
Denk je? We willen het hopen.
Kom overmorgen bij ons eten om
zes uur."
Graag. De dertigste van den
maand is anders altjjd een vastendag
voor me. Tot den tienden neein ik
het er goed van, van den lOden tot
den 20sten zóó-zóó, en dan wordt er
gevast.... Het is merkwaardig, zoo
gauw als men aan zoo iets went 1
Mevrouw kijkt me verbaasd aan Ja,
je hebt ve rschillende soorten van dich
ters. Hilmar heeft er altijd uitgezien
als een prins, maar ik I"
Wordt vervolgd).