DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 131.
DINSDAG 7 JULI 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Gemeenteraadsverkiezing
BAARN.
FEUILLETON.
De Familie Von Kröchert.
BUITENLAND.
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur E. 6. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(By abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
i.
Binnen kort zullen de kiezers van
Baarn een gang naar de stembus
hebben te maken voor het stemmen
van een lid van den Gemeenteraad.
Het karakter der Gemeenteraads
verkiezingen is in den laatsten tijd
sterk veranderd. Tot voor enkele jaren
was het gewoonte, bij die verkiezingen
weinig of geen rekening te houden
met de politiek. Het kwam voor, dat
iemand candidaat gesteld werd, alleen
op de aanbeveling dat hjj zoo'n prac-
tisch man was.
Met dat verkeerde systeem is ge
broken. Ook ten aanzien der gemeente
politiek moeten de candidaten voortaan
een program onderschrijven, dat neer
gelegd is in het reglement van een of
andere kiesvereeniging.
Dit is zeer juist gezien. Immers de
groote politieke stryd houdt het
is meer gezegd niet stil voor
de poorten van de eene of andere
stadbinnen de grenzen der gemeente
ligt niet een windstil watervlak, dat
slechts door de steentjes van plaatse
lijke belangetjes in beweging wordt
gebracht.
In een tijd als de onze, waarin
groote maatschappelijke vragen naar
oplossing dringen, openbaart zich ook
op het zoo belangrijk gebied van het
gemeenteleven beweging in verschil
lende richtingwordt ook de gemeente
een middelpunt, van waar uit zich
het willen en kunnen des volks in alle
richtingen baan breekt. Dan werkt
economische, godsdienstige, wijsgeerige
of welke opvatting ook, die ten grond
slag ligt aan de staatspartijen, ook
daar door.
Blijft er niet, buiten de grenzen door
den rijkswetgever getrokken, ont-
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
73)
Hilda zuchtte. Zij vreesde, dat zij
niet zoo gauw weer weg zou kunnen ko
men als zij eenmaal op Heinrichshagen
was. Zij dacht aan de avonden als
Meringer hen voorlas hij zou
den volgenden avond komen en
dan was zij wegMaar zij besloot
eindelijk toch om onmiddellijk te ver
trekken. Het was maar een korte
reis; over drie uur kon zjj er zijn.
Zij schaamde zich over haar gevoel
van bittere teleurstelling en veegde
hare oogen af, voordat zjj naar Ilse
ging.
Ik kom terug zoodra ik maar
kan, Ilse!" zei zjj.
Ilse scheen geheel op te gaan in
haar boek. Alles wat haar zuster
tegen haar zei, drong maar half tot
haar door. „Als ze je noodig hebben,
moet je natuurlijk gaan 1" zei zjj ver
drietig. „Maar laat hen gerust maar
wat wachten!"
zagljjk veel voor de gemeentebésturen
te doen over ten aanzien van de deug
delijke inrichting van het lager- en
het herhalingsonderwijs en vooral ten
ten opzichte van de voorwaarden,
waaronder de kinderen leven, die dit
onderwijs genieten
Kunnen niet ten aanzien van het
vakonderwijs de gemeentebesturen
medewerken om de hand te reiken
aan vakvereenigingen van patroons en
aan werklieden, die practische scholen
voor hun bedrijf in het leven roepen
Kan niet van gemeentewege met
kracht worden bevorderd de gelegen
heid tot het verkrijgen van goede
lectuur door openbare bibliotheken
en leeszalen
Hangt het niet van den Gemeente
raad af, of de sociale wetten, de Woning
wet, Gezondheidswet, enz. in vrijzinni
gen geest worden uitgevoerd
Zooals we boven zeiden, de candi
daten dienen een program te onder
schrijven.
Maar zeer onjuist is het, als men
meent, dat de scheidingslijn in deze
eene kerkelijke moet zijn. Deze ljjn is
na 1901, onder den invloed van de
toenmalige regeeringsmannen, helaas
ook bij de gemeenteraadsverkiezingen
doorgetrokken. Op ergerlijke wjjze zijn
staatkunde en godsdienst, tot schade
van beide, dooreengehaspeld door on
voorzichtige uitdrukkingen van den
toenmaligen eersten minister is haat
gezaaid tusschen de landszoneneen
verbittering als in jaren niet gekend
was, heeft post gevat in de harten van
de eene partij, die zichzelf „christelijk"
noemt en van de andere, die door de
eerste als „paganistisch" is gescholden.
Niet alleen is deze scheiding niet
te verdedigen, zjj is hoogst verderfelijk
ook. Als een wig is ze in ons volks
leven gedreven en ze verderft zoowel
het politieke als het maatschappelijk
Hilda kwam na verloop van tien
dagen terug. Zij kon zich niet eer
losrukken. De juffrouw moest eerst
weer gezond zijn en Sitta wat flinker.
Zjj hoestte wel is waar nog steeds
maar ze kon toch weer in huis rond-
loopen.
Zjj mag wel is waar niet buiten
komen maar zjj vat voortdurend kou
in de onverwarmde gangen en in de
koude kelders," zei Hilda. „Ik heb
er met den dokter over gesproken.
Hij zou Sitta het liefst naar 't Zuiden
sturen maar zij mag in haar toestand
niet reizen en waar zouden zjj het
geld ook van daan halen Hans-
Henning heeft een slechten oogst ge
had in het najaar heeft hij twee van
zijn beste paarden verloren ennuzjjn
de varkens ziek. Het eene ongeluk
vóór, het andere na."
Maar scheldt oom Heinrich hen
onder die omstandigheden dan de
pacht niet kwijt?" vroeg Ilse.
Daarover mag men in het bijzijn
van Hans-Henning niet eens spreken.
Hij betaalt het geld tot op den
laatsten cent. De arme jongen ziet
er heelemaal afgewerkt uit en Sitta"
er stonden tranen in Hilda's oogen
„Ilse, tegen jou kan ik het wel
zeggen, ik geloof vaak dat zij de ge
boorte van het kind niet zal over
leven."
Ziet haar moeder in het geheel
leven. De natie is zich meer en meer
gaan splitsen in twee groepen op ver
schil van geloofsovertuigingvan de
geloofsleuze is misbruik gemaakt en
dit heeft op den geest des volks een
betreurenswaardigen invloed uitge
oefend en de verdeeldheid in den lande
aangewakkerd.
En als nu nog zjj, die zich het
epitheton „christelijk" toeeigenden,
daarmee bedoelden, dat in elk opzicht
in ons staatsleven rekening werd
gehouden met de schoone christelijke
zedeleer, dan zou men hen kunnen
steunen. Maar wjj weten dat daarvan
niets bedoeld is. Die leuzen, de gods
dienst, worden alleen gebruikt als
middel voor politieke bedoelingen bij
de stembus. Onder „christelijk" ver
staat onze tegenstander speciaal een
geloof van dogma's, die veelal geheel
vreemd zyn aan Jezus' leer. En toch
eischen zij voor zich het recht op, om
elke belijdenis te veroordeelen, die niet
met de hunne overeenstemt, ja zelfs
sluiten zjj allen uit, die hun god te
hoog stellen, om hem uit te dragen
met luid geschreeuw op de markt des
politieken levens.
Moet niet een ieder, die op gods
dienstigheid prijst stelt, tegen zulk
een bedrijf protesteeren en al was het
alleen daarom zjjn stem nimmer
geven aan volgelingen van mannen,
die eene zoo bedenkelijke en leugen
achtige leuze in ons staatsleven hebben
ingevoerd en daardoor vergiftigd
Er zjjn echter teekenen, dat men
ook ditmaal bij deze gemeenteraads
verkiezing, weer denzelfden weg op wil;
dat men het weer wil laten voor
komen, dat het om de geloofsquae stie
gaat.
En daarom zullen vrijzinnigen van
alle gading zich hebben aaneen te
sluiten tegen dit bedrjjf en als protest
daartegen alle krachten hebben in te
spannen om den vrijzinnigen candidaat
de zege te doen behalen.
Hoewel zy zelf die scheiding niet
goedkeuren, maar eerder de oeco-
nomische scheiding huldigen, en
de scheiding in conservatieven en
vooruitstrevenden, zijn zij door de
houding der tegenpartij wel gedwongen
uit tegenweer die eerste scheiding
ook nu weer te aanvaarden.
Maar er is meer. De nieuwe onder
wijswet heeft den financieelen kant
van het onderwijs zóo geregeld, dat
de gemeenten voor een gevaarlijk di-
lemna worden geplaatst. Nu aan de
gemeenten op haar rjjksuitkeering
wordt afgetrokken wat voor het
openbaar onderwijs deor haar meer
zal worden genoten, komen zjj in de
verleiding eene openbare school op te
heffen, omdat de hoofdelijke omslag
een heel stuk kan dalen als men een
openbare school in eene bijzondere
converteert. Wij willen niet zeggen,
dat zoo iets hier in Baarn licht zal
geschieden, maar als de meerderheid
in den Raad clericaal is, kan men van
alles verwachten, vooral omdat eene
eerlijke concurrentie tusschen open
bare en bijzondere school niet ver
zekerd is, daar de tegenzin tegen de
openbare school kunstmatig wordt
gekweekt en de ontvolking vaak met
dreigementen en dwangmiddelen wordt
verkregen.
Onze candidaat zij bovenal een
warm voorstander van het openbaar
onderwijs.
Zoodra [de candidaatstelling heeft
plaats gehad, hopen wij dit artikel te
vervolgen.
niet naar haar om
Och die 1 Die zou alleen maar
moeite en werk geven als die kwam
Neen van dien kant is niets te ver
wachten. Het is erg dat Hans Hen-
ning een geheel onbemiddeld en zie
kelijk meisje getrouwd heeftHij kon
alleen een flinke gezonde vrouw ge
bruiken."
Arme Sitta I" zei Ilse medelijdend.
„Als men maar iets voor haar kon
doen I"
Ja, dat is heel moeilijk. Sitta
wil er gezond uit zien en er voor
gehouden worden; zij neemt het bijna
kwalijk, als men haar waarschuwt en
Hans Henning ook. Ze zijn als met
blindheid geslagen."
Misschien maak je je te veel
herschenschimmen, Hilda."
We willen het hopen." Er sprak
niet veel vertrouwen uit den klank
harer stem. „En hoe heb jij het
gehad terwijl ik er niet was kleintje?
Heb je geen visities gehad?"
Neen."
Nou, Meringer is er toch zeker
nogal eens geweest."
Neen.
Dan zal hij zeker vandaag ko
men het is Woensdag."
Ik geloof niet dat hij zal komen,
Hilda."
Waarom niet Is hij uit de stad
Ik weet het niet. Hij is hier
ARGWAAN.
De officieele personen mogen dan
alles doen om de goede verstand
houding tusschen Duitschland en En
geland te bevorderen, de pers, met
name de Engelsche, blaast het vuurtje
van den argwaan nogals eens aan.
Nu weer hebben de Engelsche bladen
iets vreeselijks ontdekt.
In de haven van Hamburg lagen niet
minder dan dertig stoombooten van de
grootste soort, goederenbooten wel is
waar, maar zeer geschikt om als
transportschepen voor troepen dienst
te doen. Zjj lagen daar reeds eenigen
tijd zonder lading. Dat was een be
denkelijk verschgnsel. Het kon moei
lijk iets anders beteekenen dan dat
Duitschland iets in den zin had, een
onderneming tegen het Britsche Rijk.
De groote booten moesten dienen om
troepen over te brengen en het noodige
materieel voor eene landing ergens op
de Engelsche kust. Er werd nog niet
bjj verteld, dat het luchtschip van
graaf Zeppelin tegenwoordig zoo merk
waardige manoeuvres maakt, omdat
het bestemd is de landing der Duitsche
soldaten te ondersteunen door uit de
hoogte bommen en granaten te werpen
op Engelsche stedeD.
Nu is het een feit dat in de haven
van Hamburg op het oogenblik vele
groote Oceaanbooten liggen zonder
lading. Dat is een gevolg van den
minder goeden staat van de zaken.
Het vervoer lijdt daaronderer is
geene lading voor de groote Duitsche
booten. Maar die verklaring is veel te
eenvoudig om geloofd te worden en
vele EDgelschen blijven gelooven aan
den vijandelijken inval, waarvan hunne
bladen hun hebben verteld.
ENGELAND.
De gisteren in het Lagerhuis ge
houden tweede lezing van het wets
ontwerp op den achturigen arbeidsdag
voor mijnwerkers werd aangenomen
met 390 tegen 120 steramen. In den
loop der beraadslaging werd door de
regeering medegedeeld, dat zij nog
wijzigingen van dezen maatregel zal
voorstellen, ten doel hebbende tegemoet
te komen aan het bezwaar, dat ver
oorzaakt zou worden door een plot
selinge vermindering van den arbeids
tijd. Er zal n.l. worden bepaald, dat
de vermindering geleidelijk zal plaats
hebben in een tijdsverloop van vijf
jaren.
geweest op den avond van den dag
waarop gij vertrokken zijt. Sedert is
hij Diet meer hier geweest."
En heeft hy ook niets van zich
laten hooren
Neen, niets."
Hilda keek hare zuster door
dringend aan. Een zonderling gevoel
van angst kwam in haar op. Maar
zjj stelde zich weldra weer gerust.
Er kwam weer eenige hoop in haar
op. Meringer kwam misschien alleen
niet omdat hij dacht dat zjj nog weg
was. Maar nu zou hij wel gauw
weer komen.
Zij wachtte geduldig nog een paar
dagen. Hy kwam niet. Eindelijk hield
zij het niet langer meer uit.
Ilse, zoudt ge niet eens aan
Meringer schrijven dat ik er weer
ben en het ons heel aangenaam zou
zijn hem weer eens te zien?"
Ilse keek van haar werk op. Hilda
verbaasde zich over de treurige uit
drukking op haar gezicht. „Ik doe
het liever niet, Hilda. Het zou trou
wens toch vergeefsche moeite zijn, hij
zou toch niet komen."
Waarom niet?"
Vraag daar niet naar, Hilda."
Ilse boog haar hoofd diep over haar
werk. „Het is heel treurig."
Hilda kromp ineen, „Geloof je, dat
hij van je houdt, Ilse?" vroeg zjj
langzaam.
Ja Hilda, ik weet het. Maar
vraag er me niet naar ik spreek
er niet graag over."
Hilda zweeg. „Neen, ik zal er niet
meer met je over spreken." zei zij
eindelijk. Hare stem klonk haar zelf
vreemd in de ooren. Zjj verliet al
heel gauw de kamer onder het een
of ander voorwendsel. Dien avond
was ze erg stil maar daar verbaasde
Ilse zich niet over. Hare zuster sprak
vaak wenig en zij vond het goed als
men haar aan bare gedachten overliet.
Meringers naam werd door hen niet
meer genoemd.
De dagen verstreken heel kalm.
Als men wil kan men te Berlijn zoo
eenzaam wonen als in een woestijn.
Hun eenige uitspanning bestond daarin
dat zij zoo nu en dan eens naar elke
schouwburg gingen. Ilse sloeg den
uitnoodiging af.
Dat is noodzakelijk in my'n po
sitie, want die is op het oogenblik
zeer moeielyk.
Daar viel niets tegen in te brengen
en Hilda prees Ilse au fond om haar
tact. Zy had er geen flauw ver
moeden van dat het hoofdzakelijk
angst was dat de menschen over Hil-
mars boek zouden beginnen.
Wordt vervolgd).
