DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 139.
DONDERDAG 16 JULI 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Yersehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Een Volksziekte
FEUILLETON.
De Familie Von Kröchert.
BUITENLAND.
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau
BREEDESTRA&T 20.
Telefoon Interc. 62.
Frljs der Advertentlën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
SLOT.
In het nommer van Dinsdag hebben
we gezegd eens na te zullen gaan,
welke middelen er alzoo genomen
kunnen worden ter bestrijding van de
tuberculose.
Vroeger beschouwde men de ziekte
in haar algemeen bekende verschijn
selen als erfelijk en ontzonk de moed
ter bestrijding, vooral ook wegens de
slechte resultaten, daarmede verkregen,
daar men de zieken veel te laat be
handelde. Nu echter weet men ge
lukkig, dat tuberculose dikwijls ge
neest, en die neiging tot genezing is
veel grooter dan men vermoedt, want
de meeste aandoeningen in de long
genezen. Indien bijv. plotseling, door
een treinongeluk of in een oorlog, ge
zonde menschen omkomen, is het tal-
looze malen gebeurd, dat men in hun
longen genezen longaandoeningen vond.
Die menschen hebben dus vroeger een
lichte tuberculose gehad, welke ge
nezen is. Het al of niet herstellen van
een zieke is echter van niets zoo af
hankelijk als van zjjne levenswijze.
Geneesmiddelen kunnen van belang
zijn en de behandeling van een patient
ondersteunen, maar bij die behande
ling blijven toch de voornaamste
factoren sterke voeding, frissche lucht
en verstandige levenswijze.
Deze drie factoren vindt men het
best vereenigd in een sanatorium.
Vroeger meende men, dat zulk een
sanatorium moest gelegen zijn in een
hoogere luchtstreek of in zuidelijke
landen. Het is echter gebleken, dat
voor Nederlandsche tuberculose-lijders
de beste sanatoria ook in ons land
zelf kunnen worden opgericht.
In andere landen is men ons op het
punt van sanatoria wel vooruit, maar
ook door het initiatief van H. M.
de Koningin-Moeder in Nederland
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
80)
I Dank u beleefd—dat kon wel wat
beter. Mijne vrouw is nog erg zwak."
Zy was altjjd teer," zei de prins
peinzend. „Het koren staat prachtig."
Hjj wees op een veld waar zij langs
reden.
Ja, maar men is nooit zeker van
zijn oogst zoolang men het geld niet
in zyn zak heeft."
Ge zijt erg practisch geworden,
Kröchert 1"
Dat moet ik wel zijn, Hoogheid.
Ik vind het prettig om me zelf met
alles te bemoeien. Ik houd er geen
opzichter op na. Ik zou het wel is
waar mijn vrouw graag wat gemak
kelijker willen maken. Nou, mis
schien gebeurt dat nog wel eens met
tertijd
De prins deed vervolgens alleen maar
onverschillige vragen. Zjj reden door
het dorp dat eenige bescheiden po
gingen had gedaan om luister bij te
is op dit gebied toch ook met ijver
en kracht gewerkt. Van de prachtige
resultaten, die te Putten zijn bereikt,
spraken we reeds hierboven. Het ver
blijf in sanatoria in eigen land is zelfs
te verkiezen boven dat in vreemde
landen volgens professor Mosier, die
zeide„Alleen in een sanatorium in
eigen land en e i g e n klimaat, waar
de lijder het volgend gedeelte van zyn
leven moet doorbrengen en arbeiden,
kan eene goede, duurzame ge
nezing verkregen worden."
Het is waar, het verbljjf in derge
lijke sanatoria is duur, dat kan wel
niet anders, omdat er veel dokters en
verpleegsters noodig zyn, en vooral
voor den werkman zullen de kosten
van zulk een verblijf spoedig te hoog
zijn. Ziekteverzekering zal hierin veel
tegemoet kunnen komen.
Met sanatoria is echter niet altjjd
alles gewonnen. Als iemand in een
dergelijke inrichting zoover is voor
uitgegaan, dat hy weer zijn gewone
werk kan doen, dan is hjj verplicht
den eens aangenomen leefregel zooveel
mogelijk vol te houden.
Doet hy dat niet, dan loopt hij groot
gevaar weer in te storten. En; daarin
zit juist de groote moeilijkheid, eene
moeilijkheid, die men heeft getracht
te boven te komen, door het stelsel
van Colwethe. Bij dit stelsel worden
de zieken in een sanatorum genees
kundig behandeld en zoo goed mogelijk
gevoed, maar niet opgenomen, terwijl
dan door ambtenaren van een sana
torium een nauwlettend toezicht op de
huiselijke omgeving van den patient
wordt gehouden, wat ontsmetting van
diens beddegoed, waschgoed, enz. be
treft, en wat verder noodig is, om de
met hem wonende huisgenooten voor
besmetting te vrijwaren.
In Engeland zoekt men de bestrij
ding van de tuberculose vooral in de
verbetering der woningtoestanden.
In Noorwegen heeft men zeer in
zetten aan de doopplechtigheid en
vóór alles aan de komst van den
prins. Boven de deuren hingen groene
slingers de dorpskinderen die het rij
tuig met open monden nakeken, zagen
er in hun zondagsche kleeren en met
gewasschen gezichten al heel leelijk uit.
Die verbrande gezichten waren veel
aardiger als zy vuil waren en de ge
scheurde broekjes en rokjes stonden
die kleine figuurtjes veel beter.
Bij den ingang van het landgoed
stonden de oude Kröchert, mevrouw
v. Hohanthal, Karola en Hilda het
rijtuig op te wachten. Mevrouw v.
Hohenthal keek zenuwachtig uit naar
Sitta. Goddank op het laatste oogen-
blik kwam zij den tuin uit! Op dat
oogenblik was mevrouw von Hohen
thal weer eens zeer trotsch op hare
dochter.
Sitta had bizonder mooie rozen in
haar hand. Zy ging den prins met
kalme gratie tegemoet en bood hem
die bloemen met een diepe buiging
aan. Het was werkelijk een mooi
oogenblik bleeke vrouw in het lange,
witte kleed, die den statigen, ridderlijk
buigenden prins de rozen aanbood en
vervolgens aan zijn arm den stoep
weer op liep. Wat was Hilda stijf bij
haar vergeleeken en Karola werd zoo
ro od als een kroot toen de prins iets
tejjen haar zei.
Ja, ja, de opvoeding deed er toch
grijpende maatregelen genomen wat
het bestrijden der ziekte betreft. Daar
is aangifte van patiënten, ook bij
verhuizing, verplicht; na verhuizing
of bjj sterfgeval moeten de huizen
van patiënten worden ontsmet. Indien
ongehuwde patiënten weigeren de
door de gezondheidscommissie voor
geschreven maatregelen tot voorko
ming van besmetting toe te passen,
worden ze| eenvoudig in een sanato
rium opgenomen. Arme lijders aan
tuberculose mogen niet worden opge
nomen in gewone armenhuizen, ten
einde ook daar de besmetting buiten
de deur te houden. Aan minnen en
dienstboden,' van wie geconstateerd
is, dat ze aan tuberculose lijden, is
het verboden in dienst te treden.
Verder zyn er ook voorschriften ge
geven omtrent alle plaatsen, waar
veel menschen bij elkander komen,
en waar de bron en de oorzaak van
de groote besmetting moet worden
gezocht.
Zoover zyn we in|ons land nog niet.
In afwachting van sanatoria en van
Rijkswege voorgeschreven maatregelen
kunnen echter personen, die zich zelf
bewust zijn van aan tuberculose te
lijden, veel tot hun herstel bijdragen
en tevens oppassen, dat zij geen
anderen besmetten. In de sputa, flui
men, zit vooral het vergif en de medici
schrijven dan ook direct het gebruik
van spuwfleschjes voor.
In sommige steden hebben afdeelin-
gen van „Het Groene Kruis" in de
rytuigen van de tram en in voor bet.
publiek .toegankelijke localen kaarten
opgehangen, waarop met duidelijke
letters staat: „De tuberculose doodt
jaarlijks 3000000 menscheu. Zjj ver
spreidt zich door het spuwen. Laat
ons daarom niet spuwen op den
grond, noch op straat, noch in onze
woningen."
Dat is een goede maatregel die na
volging verdient.
heel wat toe
Mevrouw v. Hohenthal gaf op over
dreven wijze uiting aan haar moeder
lijke gevoelens toen de prins haar een
paar complimenten over hare dochter
maakte iedereen in Glilckstadt had
haar even ongaarne zien heengaan.
Voor een verder gesprek was geen
tijd, want de domine wachtte al. Het
doopen zou onmiddellijk beginnen.
De weinige gasten stonden in een
halven kring om de met rozen bedekte
tafel geschaard. De prins hield het
kind vast. Sitta zat in een leunstoel
zij sloeg slechts eenmaal hare oogen
op en liet haren blik op den prins
rusten die haar zoon zacht in zyne
armen wiegde. Er lag iets onbeschrij
felijks in haar blik zaligheid en
verdriet spraken er tegelijkertijd uit.
Zy sloeg hare oogen weer neer en hief
ze niet eens op toen men het kind op
haar schoot legde en de domine haar
en den kleinen „Albrecht Heinrich"
zyn zegen gaf.
We noemen hem natuurlijk alleen
Heinrich," fluisterde de trotsche vader
zijn oom toe. „Dat is een familie naam.
De oude Kröchert drukte hem tot
antwoord stevig de hand.
Karola boog zich diep over het don
kere kopje. „Heini lieve zoete
Heini 1" Er viel een traan op het voor
hoofd van den kleinen slaper. Zij kuste
hem snel weg. Niemand mocht bet
Sputa van lijders zyn zeer gevaar
lijk, want ze bevatten bijna altijd
millioenen bacillen. De meeste besmet
ting heeft dan ook ongetwijfeld plaats
door inademing van kleine deeltjes
van die sputa en daardoor worden
dan ook de meesten ziek. En men
besmet er evengoed zichzelf weer
mede als anderen.
Vervolgens neme men het volgende
in acht: Wie in de mogelijkheid is,
voede zich sterk, men neme dagelijks
beweging, men gebruike den neus
voor ademhaling, niet den mond. Men
hoeste niet noodeloos, trachtte zooveel
mogelijk goede iuchtjte krijgen en mijde
stof.
Wie genezen is, moet zich beschou
wen als iemand die zijn vijand ver
slagen heeft, maar die desniettemin
nog voortdurend door dezen bedreigd
wordt. Blyf dus eene geneziDg wan
trouwen en nog lang daarna uiterst
voorzichtig leven.
EEN MANIFEST VAN TOLSTOI.
Gisteren zou in Rusland het jubi
leum van Tolstoï worden gevierd.
Maar de grjjze denker heeft niet
alleen elk eerebetoon geweigerd, maar
hij heeft zelfs een manifest uitgevaar
digd, waarin hy, nu er in zijn vader
land door de regeering zoo verschrik-
lijk wordt huisgehouden, voor zichzelf
de gevangenis of den dood vraagt,
omdat hij niet langer leven wil in
zulk een wereld.
Het manifest zal in éèn dagblad
van elk land worden gepubliceerd.
Voor Frankryk is de Matin gekozen,
en in het Woensdagnummer vindt
men de Fransche vertaling van het
manifest in zjjn geheel afgedrukt.
Het begin van het lijvige stuk
luidt als volgt
„Er zijn opgehangen...."
„Zeventerdoodveroordeelingen: twee
te Sint Petersburg, een te Moscou,
twee te Penza, twee te Riga. Vier
executiestwee te Kherson, een te
Wilna, een te Odessa."
De prins bracht Sitta aan tafel. Zy
liep als in een droom naast hem voort.
Kon het waarheid zijn dat zij weer
eens naast hem zat, zyne stem hoorde
en in zyne oogen keek Hjj was ver
anderd hij zag er sterker, kalmer,
zelfbewuster uit. Zjjn blik was vast
en ernstig, zyn gezicht stond kalm.
Hij wendde zich vaak tot mevrouw
v. Hohenthal, die aan zijn anderen
kant zat en voortdurend zijne attentie
trachtte te trekken. Tegen Sitta sprak
hjj weinig.
Mag ik eens naar de gezondheid
van hare Hoogheid, de prinses infor-
meeren vroeg Sitta eindelijk. Haar
stem trilde een beetje.
De prins keerde haar zijn gezicht
heelemaal toe. „Dank u het gaat
haar heel goed!" zei hjj metflauwen
glimlach. „Ik moet haar allerlei ver
tellen hoe veel uw kleintje weegt,
hoe veel het drink en of het goed
slaapt en flink schreeuwt 1 Ik heb ook
een portret meegebracht van onze
kleine meid, mevrouw."
Hoe aardigIk had er al lang
eens naar verlangd om het prinsesje
eens te zien I"
Maar zjj is in het geheel niet
mooi," zei de prins. „Maar niemand
kan haar weerstaan, zjj regeert geheel
GlQckstadt."
Er is daarginds zeker wel veel
"Dit kan men eiken morgen, eiken
morgen in de bladen lezen. Dat duurt
nu niet eenige weken, eenige maan
den, een jaar, maar vele jaren I En
dat in Rusland, het land, waar het
volk ieder misdadiger beschouwt als
een beklagenswaardig mensch waar,
tot op den laatsten tijd, de doodstraf
niet door de wet erkend was
Ik open de krant van vandaag.
Heden, 9 Mei, is het iets vreeseljjks.
Het blad meldt het volgende: „Heden
zjjn te Kherson, op het Strebitskyveld,
twaalf boeren wegens diefstal, ge
wapenderhand bedreven op de goede
ren van een landeigenaar in de ge
meente Elisabethgrad, opgehangen."
En dan beschrijft Tolstoï tot in
bijzonderheden, wat die twaalf onge-
lukkigen moeten hebben gevoeld, toen
men hen het schavot deed bestygen,
hun den strik om den hals lei, en
hun daarna de ladder onder het
lichaam wegtrok, zoodat zy een oogen
blik later stuiptrekkend in de lucht
slingerden I
Vervolgens betoogt Tolstoï, dat de
regeering zich niet kan verontschul
digen met te zeggen, dat de revolu-
tionnairen zich ook aan misdaden
schuldig maken, en dat de moorden
der regeering slechts het gevolg zyn
van de moorden der revolutionnairen.
Integendeel. De revolutionnairen zjjn
slechts de gebrekkige leerlingen der
regeering. En wanneer de regeering
met haar gruweldaden ophield, zou
de revolutie onmiddellijk verdwynen!
Alles wat thans op het oogenblik
in Rusland gebeurt, geschiedt in naam
van het algemeen welzijn. Welnu,
zegt Tolstoï, dan geschiedt het dus
ook voor mjj.
„Het is dus voor mjj, dat de ellende
zich bestendigt van het volk, dat
beroofd is van het eerste, het na
tuurlijkste der rechten, het recht om
den grond, waarop het geboren is, te
gebruiken."
Voor mij al die deportaties, al die
honderdduizenden uitgehongerde arbei
ders, die door heel Rusland dwalen,
zoekend naar werk, die honderddui
zenden ongelukkigen, die sterven aan
typhus of scorbut in de vestingen en
de gevangenissen, die geen ruimte
veranderd," zei Sitta droomerig, „wel
heel veel, sedert ik weg ben
Ja, zeker. De hertog bemoeit
zich met niets meer. Hij is heelemaal
apathisch geworden."
Hoe treurig!"
Ja, maar hjj ljjdt er gelukkig
niet onder. Ik kan nu al mjjn ideeën
ten uitvoer brengen."
En vindt uwe Hoogheid daarin
volle bevrediging?"
Ja." Het antwoord van den prins
klonk duidelyk en beslist. „Ja, ik ben
tevreden en ik hoop dat men het ook
over mij is."
Wat maakt me dat gelukkig
Sitta sloeg haar blik tot hem op.
Een rilling voer hem door de leden.
Die blik weersprak hare woorden.
Ik wist wel dat het u plezier zou
doen 't was ook het eigenlijke doel
van mijn komst u dat te zeggen,"
voegde hjj er haastig bij.
Dank u wel, uwe Hoogheid...."
Ik moet u bedanken...."
Hij kon niet verder spreken want
de domine begon zijn toespraak na
een buiging tegen den prins. Hjj be
gon niet bij den oorsprong van den
stamboom der Kröcherts maar bij
Adam en Eva en was zoo lang van
stof dat het bravo-geroep aan het
slot wel wat van een triomfgeschreeuw
had.
Wordt vervolgd.)
