WEERBERICHT.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Thermometerstand
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 4 Augustus 1908.
Hoogste barometerstand 770.6 m.M.
te Valentialaagste 748.9 m.M. te
Riga.
Verwachting tot den avond van 5
Augustus 1908.
Wind: Matige N.W.-lijke wind.
Gesteldheid van de luchtAfwisse
lende bewolking, kans op regen, vooral
in het N. en O. des lands.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 765 m.M.
Vorige stand te 12 uur 769 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 77
Laagste hedennacht F. 56
Hedenmiddag 12 uur F. 72
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Temperatuur van het water op
Dinsdag 4 Aug. des morgens 7 uur
65° F.
Het is merkwaardig de commen
taren op deze uitlatingen in de
Duitsche pers te lezen. Er is maar
een enkel blad, dat de zaak vertrouwt.
De groote meerderheid tracht er zich
met een Jantje van Leiden af te
maken, overtuigd dat de Engelsche
regeering heel anders denkt dan z(j
spreekt. Hoogstens wil men nog de
goede trouw aannemen van Lloyd
George. Maar Koning Eduard, dat is
ten slotte dé man
Hij is niet de man. Grey en Lloyd
zijn het veel meer. En zij kunnen
niet andere dingen zeggen, dan de
meerderheid van het parlement wil,
omdat deze meerderheid hen anders
tot de orde zou roepen. Doch hoe dit
duidelijk te maken aan Duitschers,
wien het monarchale gevoel in merg
en been zit
DUITSCHLAND.
Er is een nieuwe Deutsche
Flottenverein opgericht. De ban
kier Walter Hammerstein te Müllheim
aan de Roer heeft deze vereeniging
gesticht. Hammei stein verklaarde, dat
de oude Verein de gegevens miste
voor verdere ontwikkeling, aangezien
de daartoe vereischte vrijheid ontbrak.
De richting is democratisch-realistisch.
Realistisch zegt het Berliner Tageblatt,
omdat het hier gaat om zeer tastbare
belangen bij de vlootquaestie, voor
alles, om meer pantserplaten, demo
cratisch omdat de vorstelijke bescherm-
heeren afgedaan hebben en omdat het
hier gaat om een vrije volksvereeni-
ging, die in haar onbeperkte agitatie
van geen verhinderende machten boven
zich wil weten.
ENGELAND.
Opnieuw een nederlaag der
liberalen in Engeland. Hag-
gerston (een district van Londen) is
gewonnen door den unionist Guinnes,
terwijl in 1906 de liberaal Cremer er
den unionist met 400 stemmen meer
derheid versloeg. Overigens is het
district nu eens conservatief, dan weer
liberaal geweestin 1S92 was het
liberaal, in 1895 werd het door den
unionist gewonnen, in 1900 en 1906
werd er weer een liberaal verkozen
en nu is het opnieuw in handen der
conservatieven.
De conservatieven noemen het een
overwinning der tarief-hervorming, de
suffragettes beweren dat zij het eigen
lijk z(jn, die den liberalen er uit heb
ben gehouden. Met dat al is het voor
de liberale regeering weer een bitteie
pil om te slikken.
FRANKRIJK.
Het wachtwoord van de algemeene
confederatie van den arbeid uitgaande
en waarby alle werklieden uitgeuuodigd
werden gedurende 24 uur het werk te
staken, schijnt geen weerklank ge
vonden te hebben. Parijs had gisteren
zijn gewone dagelykseh aanzien.
Tot 's middags 4 uur waren te Parijs
noch in de provincie ernstige voor
vallen geconstateerd. Te Vigneux is
de arbeid gedeeltelijk hervat. Te Parijs
had voor de Arbeidsbeurs een betoo
ging plaats. De betoogers wierpen met,
verschillende voorwerpen naar de
politie en de troepen. De politie deed
een café ontruimen. Er werden eenige
personen gewond en verscheidene ge
arresteerd.
RUSLAND.
Er is weder een bedriegerij op groote
schaal aan het licht gekomen, gepleegd
door ambtenaren van het Russische
departement van Marine. Toen nl. het
tweede eskader van den Stillen Oceaan
Sjanghai had verlaten om naar Tsjoes-
jima te gaan, raakten alle spaarkas
boekjes zoek. De erfgenamen der ge
sneuvelde matrozen konden later de
gespaarde bedragen terugkrijgen op
vertoon van brieven, waarin de spaar
ders melding maakten van het inge
legde bedrag. Van deze omstandigheid
maakten een aantal ambtenaren ge
bruik om zich door overlegging van
vervalschte brieven een bedrag van
meer dan 80.000 Rbl. te doen uitbe
talen. Door een toeval kwam het
bedrog aan het licht en 12 schuldige
ambtenaren zullen zich nu voor de
rechtbank te verantwoorden hebben.
TURKIJE.
Nu de Sultan zijn volk een grond
wet heeft toegestaan, schijnt hij ver
der te willen gaan en de gewoonten
van Haroen al Raschid te gaan aan
nemen. Volgens een bericht uit Kon-
stantinopel aan de „Exchange Tele
graph Company" nl. heeft hij Zaterdag
jl. voor het eerst na zijn troonsbestij
ging, een wandeling gemaakt door de
straten van Konstantinopel, slechts
vergezeld door een enkel waardig-
heidsbekleeder en geluisterd naar de
gesprekken over de onderwerpen van
den dag, die door de voorbijgangers
op straat werden gevoerd.
Daar men hem niet herkende en
bovendien niemand kon vermoeden,
dat de Sultan zooiets zou ondernemen,
bereikte hij het paleis weder, zonder
dat iemand er achter kwam, wie de
beide wandelaars waren. Maar korten
t(jd nadat hij weder binnen was, werd
het gebeurde bekend en verzamelde
zich een groote menigte voor het
het paleis en gaf daar door luid ge
juich uiting aan hare voldoening.
PERZIK
Niettegenstaande alle pogingen van
de Perzische overheid, om het bericht
van de invoering der grondwet in het
Turksche Rijk niet bekend te laten
worden in Perzië, heeft „het gerucht"
toch zijn weg van Stamboel naar
Teheran gevonden. Zooals men zich
denken kan, heeft het den vooruit-
strevenden aldaar een hart onder den
riem gestoken. De reactionnairen
immers beriepen zich steeds op den
Koran, die zich zou verzetten tegen
de grondwetdaarom hebben de ge
beurtenissen in Turkye hun taak ten
zeerste bemoeilijkt. Men zegt, dat ook
de Sjah hoogelyk verschrikt is, toen hjj
vernam wat er in Turkije gebeurde,
en dat hij nu de verkiezingen voor
het Parlement zal uitstellen, omdat
het anders den schijn zou hebben,
alsof hij den Sultan nadeed.
Er zyn honderd Perzen in het Turk
sche gezantschap gevlucht, denkend
zonder twijfel, dat nu Turkye zoo
modern geregeerd wordt, de gezant
hen wel zal beschermen tegen den
ouderwetschen Sjah. Deze is heel boos
dat de gezant hun bescherming ver
leent, maar de gezant zegt, dat de
Perzen tegen zyn wil binnenkwamen.
Toch laat hij hen er niet uitzetten.
AMERIKA.
Uit Vancouver wordt gemeld, dat
zich daar een groot schandaal ont
wikkelt in verband met de Chineesche
en Japansche emigratie in de Ver-
eenigde Staten. De overheid had er
zich reeds lang over verwonderd, dat
aanzienlijke aantallen Oost-Aziaten,
spoedig nadat zij in Britsch-Columbia
waren aangekomen, spoorloos ver
dwenen waren. Thans schynt het
raadsel opgelost, althans onderzoekin
gen, op last van President Roosevelt
ingesteld, hebben aan het licht ge
bracht, dat landverhuizersagenten, zoo
wel aan de Canadeesche als Mexicaan-
sche grenzen, er een beroep van maken,
Chineezen en Japanners de Vereenigde
Staten binnen te smokkelen.
Nederland en Venezuela.
De New York Herald verneemt dd.
Zaterdag uit Willemstad, dat de
Gelderland by het vertrek naar La
Guarya een uitvoerig relaas van den
loop der gebeurtenissen, die tot de
Nederlandsch-Venezolaansche moeilyk-
heden hebben geleid, meegekregen
heeft voor den Duitschen diploma-
tieken vertegenwoordiger te Caracas.
Deze toch neemt voorloopig zooals
men weet de belangen waar van
Nederlandsche onderdanen in de Ve-
zolaansche Republiek.
Een correspondent van het N. v. d.
D. seint, dat de Engelsche koloniën
zich tot de Regeering te Londen
hebben gewend met het verzoek om
hulp, naar aanleiding van Castro's
verbod van scheepvaart voor alle
Antillen.
Een ministerieel ant
woord. Indertijd verzond het Bestuur
van de Vereeniging van Amsterdam-
sche Winkeliers tot bevordering van
het Vrye Winkeliersbedrijf een adres
aan den Minister van Landbouw,
Handel en Nijverheid waarin bezwaar
werd gemaakt tegen de samenstelling
van de Staatscommissie voor den
middenstand, welke zich o.m. bezig
houdt met het vraagstuk der wettelijke
geregelde winkelsluiting. Adressant
wees er o.a. op, dat slechts enkele
leden der Staatscommissie kooplieden
zyn, en deze dan nog tot de voor
standers van sluitingsdwang zouden
behooren. Meer tegenstanders zag
adressant gaarne in de Staatscommis
sie benoemd.
Naar wy vernemen ontving het Be
stuur voornoemd dezer dagen het
volgend antwoord van minister Talma
„In antwoord op uw adres heb ik
de eer u op te merken, dat door u
ten onrechte wordt gemeend, dat slechts
enkele leden der Staatscommissie koop
lieden zijn, waar dit het geval is met
meer dan de helft der leden en dat
uwe meening als zouden die leden
alle voorstanders eener wettelijke win
kelsluiting zijn, twijfelachtig is.
„Voorts moet ik u opmerken, dat
by de benoeming van leden der
Staatscommissie geen rekening is ge
houden met de meening dier leden
over de vele vragen, die door de
Staatscommissie zullen moeten worden
onder de oogen gezien, maar zooals
uit den aard der zaak volgt, meer is
gelet op hunne geschiktheid om aan
den arbeid der Staatscommissie deel
te nemen.
„Ten slotte breng ik onder uwe
aandacht, dat eerlang een uitgebreid
onderzoek naar den toestand van den
middenstand zal worden ingesteld.
Ook voor niet-leden der Staatscom
missie zal daarbij ruimschoots gele
genheid bestaan van hun bekende
feiten mededeeling te doen, en alle
opvattingen betreffende regeling van
het sluitingsuur kunnen dan tot uiting
komen".
Bond Rechtstoestand.
In de jaarvergadering van den Bond
tot verkrijging eener wettelyke regeling
van den rechtstoestand van burgerlijke
ambtenaren, op 26 Sept. te Amster
dam te houden, komt o.a. een motie
aan de orde van de Vereeniging van
Ambtenaren by de Gemeentelijke Tele-
phoon te Amsterdam, om, waar reeds
onder de ambtenaren verschillende
slachtoffers van willekeur zyn gevallen,
niet alleen die gevallen te registreeren,
maar het bestuur op te dragen, zoo
noodig met kracht op te treden en de
aangesloten organisatiën tot een actie
op te roepen. Voorts een voorstel tot
statutenwijziging van dezelfde ver
eeniging, om voor te schrijven elk jaar,
zoo mogelijk kort voor de opening der
Tweede Kamer, een meeting in Den
Haag te beleggen als demonstratie voor
het verkrijgen van een wettelijke
regeling van den rechtstoestand, ter
wijl tot het welslagen daarvan de steun
der politieke partyen wordtingeroepen.
Eindelijk vraagpunten
De vergadering, overwegende dat
tuchtmiddelen noodig kunnen zyn,
spreekt de wenschelijkheid uit, dat de
wettelyke regeling zooveel mogelijk
waarborgen zal bevatten, dat de ambte
naar niet gestraft zal worden dan voor
bewezen schuld.
Zal de vergadering zich uitspreken
over de vraag, hoe die regeling zal
moeten zyn
Zoo ja dan komen in behande
ling artt. 37 en volgende van de Proeve,
met de achterstaande amendementen.
Zoo neen dan spreekt de vergadering
als hare meening uit
a. dat een ongevraagd wegens te
kortkomingen gegeven ontslag een
straf is
b. dat inhouding van periodieke
salarisverhooging een straf is, welke
straf zich moet beperken tot de periode,
waarover de verhooging loopt.
Een 'ojurgemeestersbe-
noeming. Men schrijft aan het
Vaderland
„Men zal zich waarschijnlijk her
inneren, dat een onzer correspondenten
direct na de benoeming van den heer
J. Adams tot burgemeester van Gas-
selte (Dr.)., meldde, dat deze benoe
ming in heel de gemeente groote ont
stemming had gewekt.
Dat dit nog zeer zacht was uit
gedrukt, bleek jl. Vrijdag, toen de
nieuwbenoemde werd geïnstalleerd.
De oudste wethouder wees er op, dat
het de gewoonte was een nieuwen
burgemeester te begroeten, doch spr.
kon dat kwalijk doen, nu bet vooraf
en na de benoeming gebleken was,
dat een ander ingezetene van de ge
meente de gewilde man bleek te zyn.
De oudste wethouder zeide, dat deze
benoeming hem zeer speet.
De heer Salomons had den nieuwen
burgemeester ook niet begeerd, doch
zou zich in het onvermijdelijke schik
ken, en hoopte de heer S. is
antirev. „dat de burgemeester als
nog de noodige wijsheid mocht ont
vangen."
Nadat de jongste wethouder, de
heer Broom, het gesprokene van beide
sprekers had onderschreven, brak de
heer K. Wichers los en leverde eene
scherpe critiek op de autoriteiten, die
zich dezen vogel in de hand hadden
laten drukken. Na er eerst op ge
wezen te hebben, dat z'n karakter
hem verbood, den nieuwen burger
vader te feliciteeren, zeide de heer
W., dat hij een leelijke ervaring
rijker was geworden, 't Was hem
helaas gebleken, dat bij het bewerk
stelligen van zulk soort benoemingen
machten aan het werk kunnen zyn,
die sterker zijn, dan de autoriteiten
en de heele burgerij van een gemeente.
Nu hy aan de zaken niets meer kon
veranderen, was het nochtans te
wenschen, dat de heer Adams alsnog
over capaciteiten te beschikken kreeg,
die hem tot nog toe hadden ont
broken.
De heer Kruit die door alle
partyen unaniem was begeerd
hoopte ook als mede-sollicitant
wenschte hij er weinig van te zeggen
dat de heer Adamsmocht
meevallen.
Het is een wonderlijke geschiedenis
en geeft een vreemden kijk op de
wijze, waarop Minister Heemskerk
burgemeester voordrachten opmaakt of
zich laat voorlichten.
Misschien zou het, na de Kamer-
vacantie, voor mr. 'i'reub, den afge
vaardigde van het district, waartoe
Gasselte behoort, de moeite loonen
over de quaestie te interpelleeren.
De inwoners van Gasselte, zullen
hem, of een ander Kamerlid, als die
het doet, stellig bijzonder dankbaar
zijn.
Het vermakelykste van alles is, dat
de burgervader na de installatie
meende dank te moeten brengen voor
de „welwillende" woorden tot hem
gesproken.
Dat doet de deur dicht 1"
Gesplitste bestekken. De
Kamer van Arbeid voor de Bouw
bedrijven te Groningen heeft aan
Regeering, provinciaal- en stadsbestuur
een adres gezonden waaraan het vol
gende is ontleend
Door de tegenstanders van gesplitste
bestekken ((partieele besteding) wor
den deze bestreden met de volgende
argumenten.
lo. Collectieve leiding is bij de
uitvoering van een bouwwerk niet
mogelijk.
2o. Het zal de aannemers in het
gedrang brengen.
3o. Het zal eene jammerlijke wan
orde brengen in het bedrijf van ^en
bouwmeester.
4o. Jarenlange relatie's tusschen
aannemer en onderaannemers zullen
worden verbroken.
5o. De qualiteit van het werk
vermindert.
6o. Het is niet uit te maken of
de laagste inscbryver aan redelijke
eischen voldoet.
7o. De verschillende aannemers
der onderdeelen zullen met elkander in
botsing komen.
8o. Het bedreigt den aannemers
stand, welks verheffing in hun eigen
belang het doel moet zijn der onder
aannemers.
9o. De zekerheid van richtige be
taling wordt voor den onderaannemer
niet grooter, daar ook de aan-
besteder kan failleeren.
Deze bezwaren worden in het adres
weerlegd.
De Kamer meent dat zij met alle
haar ten dienste staande middelen
moet bevorderen, dat de thans ge
volgde wijze van aanbesteding, meer
en meer door partieele besteding wordt
vervangen en voegt er aan toe dat
haars inziens de invoering van par
tieele besteding niet in eens op
staanden voet zal kunnen geschieden,
maar eenigen tijd van voorbereiding
en overgang zal vorderen. Deze tijd
behoeft, indien zy, die het in hun
macht hebben de invoering te be
vorderen, daartoe willen medewerken,
niet van langen duur te zijn.
Daarnaast is het de vaste over
tuiging van de Kamer, dat de in
voering van partieele besteding in het
belang der bouwvakken en bouw
ambachten zeer gewenscht, zoo niet
noodzakelijk is; dat het den bloei en
de oplevering van alle takken van ar
beid in het bouwbedrijf zeer zal ten
goede komen en dat bet mogelijk is
hen, die voor de invoering van deze
wjjze van aanbesteding den stoot
moeten geven, van het groote belang
dezer zaak te overtuigen.
GLAD IJS.
Dezer dag is gemeld, dat de heer
Bogaerdt, R.-K. afgevaardigde ter
Tweede Kamer voor Breda, op een
vergadering van den R.-K. Onderwij
zersbond in het Bisdom Breda, de toe
zegging heeft gedaan, dat hy na het
recès aan de regeering een vraag zou
stellen in zaken het geven van gods
dienstig onderwijs op de openbare
school
De wyze, waarop de heer Bogaerdt
deze zaak besprak, laat doorschemeren,
dat hy van zulk onderwijs op die
school niet afkeerig is. Met verwijzing
naar Indië sprak hy zelfs van „katho
liek onderwijs op neutralen grondslag."
En aan het slot zijner verklaring
getuigde hij, volgens een verslag in
een der bladen: „Door neutraal katho
liek onderwijs op de scholen te geven,
doet men aan het onderwijs niet te
kort. Indië geeft daarvan de beste
voorbeelden."
Het Centrum (R.K.) vermoedt
niet de eenige |te zyn, die van deze
verklaring met gemengde gevoelens
heeft kennis genomen. Het blad merkt
op, dat tot dusver de samenvoeging
der woorden „katholiek" en „neutraal"
in Nederland vrijwel onbekend was,
om niet te zeggen een contradictio in
terminis, en gaat dan verder
„Zou de afgevaardigde van Breda,
die ongetwijfeld een bekwaam man is
en als Indische specialiteit een gewaar
deerde plaats onder de katholieke af
gevaardigden inneemt, zich met deze
onderwys-vraag niet op glad ijs wagen?
„Natuurlijk is hem niet onbekend,
dat het onderwerp, waarover hij een
vraag aan de regeering wil stellen,
reeds tot heel wat wrijving en ge-
schryf heeft aanleiding gegeven, dat
de katholieken als regel de bijzondere
confessionneele school voorstaan en dat
van christelijk-historische zijde ook
door dr. Bronsveld op een zekere
kerstening der openbare school wordt
aangedrongen.
„Maar of dit mogelijk, of dit wen-
schelijk is, en of men daarvoor
althans wat de katholieken betreft
regelen kan stellen 1
„Neutraal katholiek" onderwijs lykt
ons in elk geval onbestaanbaar.
„Het is een teer punt, dat de heer
Bogaerdt in de Kamer wil aanroepen,
en waarby men zich onwillekeu 'gde
vraag steltis daarover vooraf in de
vergadering der Kamerclub met den
vereischten ernst beraadslaagd
Arme heer Bogaerdt! In Indië meent
ge goede resultaten te hebben waar
genomen van godsdienstonderricht in
de openbare school en nu denkt ge,
dat dit hier ook zoo maar zou gaan....
Neen, in ons goede vaderland heeft
men ook nog een „antithese", staande
en vallende met het in stand blijven
en uiteenvallen der nooit-volprezen
kerkelijke coalitie. Daar merkt men
in de koloniën niet zooveel van maar
hier is dit iets gansch anders. Hier
is een aangelegenheid, als de heer
Bogaerdt wilde entameeren, een „teer
punt", waarbij een coalitieblad zich
„onwillekeurig" de vraag stelt, of
daarover vooraf in de katholieke
Kamerclub is beraadslaagd en wordt
van deze zijde de geachte afgevaar
digde vriendelijk gewaarschuwd voor
„glad ijs".
Arme heer Bogaerdt, schrijven wij.
Ware het echter niet juister te schrij
ven arme Roomsch-Katholieke Staats
partij? Voor haar is haast elk ijs te
glad, om de beenen eens] flink te kun
nen uitslaan. Hoe kan het anders,
waar eenheid van geloof moet dienen
om uiteenloopende opvattingen op
allerlei gebied te verzoenen. Stel het
militaire vraagstuk in deze partij aaQ
de orde hot gladde ijs zal menigen
broeder doen uitglijdende belasting-
quaestie zal weer anderen doen
afglijden; het kiesrecht zal zeker
ongelukken geven; het onderwijs
tot voor kort in schijn betrouwbaar
ijs blijkt- nu ook reeds gevaar op
te leveren voor afbrokkeling.
Eilieve, waar toch kan de katholiek,
die ook in de staatkunde een goed
katholiek wil zyn, al is het maar een
slootje vinden, waarop hij de schaat
sen kan aanbinden zonder dat hem
het „IJs gevaarlijk" tegengrjjnst
(Het Vaderland).
Onder leiding van den heer C.
Th. van Spankeren werd Zondag in
de Arend de jaarvergadering gehouden
van de vereeniging „Herstellingsoord
H. IJ. S. M. personeel."
