DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 176
VRIJDaG 28 AUGUSTUS 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
BINNENLAND.
DG EEMLANDER
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertóntiën
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(By abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
EEN NETELIGE QUAESTIE.
De mogendheden, die zich tot nu
toe het meest bezig hielden met de
Turksche zaken Rusland, Engeland
en Oostenryk-Hongarye laten de
hervormers, het Jong-Turksche comité,
voorloopig de vrije hand. Zy trekken
zich voorloopig terug uit de zaken
van Macedonië en wachten af. Maar
Oostenryk houdt twee gewesten bezet,
die in naam nog onder desouvereini-
teit van den Sultan staan. De party
die thans Turkije regeert waar de
Sultan niet veel te doen heett zal,
als zy er in slaagt Macedonië tot
rust te brengen, zich misschien her
inneren, dat nominaal Bosnië en
Herzegowina Turksch gebied zijn. ,Is
het niet wenschelijk den toestand
van deze gewesten definitief te re
gelen Ze te annexeeren Oostenrijk
is voorzichtig. Men bedenkt te Wee-
nen, dat eene annexatie op dit oogen-
blik misschien de nieuwe macht
hebbers in Turkije zou ontstemmen.
Maar intusschen wil men doen wat
gebeuren kan om beide gewesten, die
veel te danken hebben aan Oostenrijk
en stellig niet verlangen weer onder
het gezag van den Sultan terug te
keeren, nader te verbinden aan den
keizerstaat.
Onlangs, bij het feest ter eere van
den hoogbejaarden keizer, hield de
vice-burgemeester van Serajewo ten
overstaan van den gouverneur dei-
provincie eene toespraak, waarin hy
niet alleen voor de provincie Bosnië,
maar ook voor Herzegowina eene
nieuwe staatrechtelyke regeling en
eene provinciale vertegenwoordiging
vroeg. Men vermoedt en zeker te
recht, dat hij die rede hield in over
leg met hoogere autoriteiten, die het
vraagstuk eener vertegenwoordiging
voor Bosnië en Herzegowina aan de
orde wilden gesteld zien. Men wil
blijkbaar te Weenen gaarne weten
hoe de stemming is in de beide ge
westen eer men tot handelen over
gaat.
door
MARYLLE MARKOVITCII.
(naar het fransch).
13)
Schamyl, gevangen genomen en naar
St. Petersburg overgebracht had, voor
altijd overwonnen zijnde, van ver
deren tegenstand afgezien en niemand
was in staat om het zwaard, aan zyn
vuist ontrukt, weder op te nemen.
Nimmer was het gebergte hun zoo
eenzaam en verlaten voorgekomen
als thans. In de dorpen, die vroeger
het tooneel waren eenor vroolijke be
drijvigheid, heerschte nu een dood-
sche stilte. Slechts de kreet van den
arend gaf antwoord op het geroep,
hetwelk zij onder het voorbijtrekken
deden hooren.
Eindelyk bereikten zy het terras,
waarop het aoul van Hamarzat-bek
zich verhief. Doch welk een schrik!
De uit boomstammen en rotsblokken
opgetrokken ringmuur, achter wel
ken het dorp verscholen lag, was
ten halve verwoest en door de gapen
de bressen kon men zien, dat de hul-
ITALIË.
Te Napels heerscht een ontevreden
stemming, die misschien tot ernstige
onaangenaamheden aanleiding kan
geven.
De oorzaak is de traagheid waarmee
aan de door de regeering beloofde
havenwerken wordt gearbeid.
TURKIJE.
Het Jong-Turksche Comité heeft
bekend gemaakt dat het zijn program
waarvan wij den korten inhoud
reeds gisteren konden mededeelen
in den loop van deze week zal open
baar maken.
Intusschen heeft de Bulgaarsche
partyleider Sandanski een program
van eischen voor Macedonië gepubli
ceerd.
Het program komt overeen met
dat van het Turksche comité.
VENEZUELA.
De New York Herald verneemt uit
Washington, dat men daar opnieuw
beweert, dat de omwenteling tegen
Castro, die in October zou moeten
beginnen, de best voorbereide bewe
ging is, sedert vele jaren. Er is veel
geld, en de Venezolanen steunen de
omwenteling algemeen.
Van Nederland's steun of mede
weten is echter ditmaal in het be
richt geen sprake meer.
PORTUGAL.
De oud dictator Franco is sedert
eenige dagen te Biarritz, waar hy ge-
ruimen tijd met zijn gezin denkt te
blijven. Hy stond er een verslaggever
van de N. Y. Herald te woord. Over
politiek wilde Franco niet spreken,en
hy gaf nog eens de verzekering, ver
zoekende het openbaar te maken, dat
hij een heilige gelofte had afgelegd,
dat hij nooit meer zich met Portugal's
politiek zou bemoeien. Franco ver
telde verder, dat hy zijn gedenk
schriften zou schrijven, zoodra hij
volkomen tot kalmte zou zyn geko
men en de herinnering aan de vreese-
lyke dagen, die hy heeft beleeft, ver
zacht is. Intusschen verzamelt hij alle
noodige bewijstukken.
ten, wier daken waren ingestort, ver
laten waren. Niet zonder moeite zich
met handen en voeten naar boven
werkend, beklommen zy de verniel
de omwalling en gingen het dorp
binnen. Alle hutten waren leeg ter
wijl de deuren wijd open stonden
het over den vloer verspreide huis
raad, de wanorde in het inwendige
en in de stallen, waar de indrukken
van de hoeven der dieren nog zicht
baar waren, toonden genoegzaam,
hoe overhaast de vlucht moest zyn
geweest. Met angstig kloppend hart
richtte Thamar zich naar de linde,
welke nog steeds, evenals vroeger, in
gelukkiger dagen, het huis van den
bek overschaduwde. Gelijk al de ove
rige huizen was het verlaten en stond
de deur open. In het voorvertrek
waren de van den boom gevallen blade
ren door den wind opgehoopt en de
regen, door het opengespleten dak
naar binnen dringend, had er een
kleinen, door de laatste stortbuien
gevulden vijver uitgegraven. Dit was
dus alles, wat er overbleef van zoo
veel dagen van geluk en voorspoed I
Nog slechts enkele stormvlagen en
van het geheele aoul zou niets meer
te vinden zyn dan een vormlooze, on
herkenbare puinhoop.
Tegen den stam van de linde ge
leund, liet Thamar haar lang inge
houden tranen den vrijen loop.
Vrouwenstemrecht in
de kerk verworpen. In een
onzer vorige nommers hebben we
reeds gemeld, dat de Synode verwor
pen heeft eene voorgestelde wijziging
in art. 3 van hot algemeen reglement,
van welke wijziging de bedoeling was,
om ook aan de vrouwen medezeggen
schap in de verzorging van de belan
gen der kerkelijke gemeente te geven.
Vermoedelyk zullen velen onzer lezers
er belang in stellen, te weten, waarom
dit voorstel is verworpen. In het ver
slag der vergadering van de Synode
lezen we omtrent dit punt, het voor
stel van Dr. Cannegieter om in art. 3
van het Alg. Reglement in plaats van
.manslidmaten" te lezen „lidmaten",
het volgende
De minderheid van de commissie van
rapport vreest wel, dat als deze stap
wordt gedaan, dra ook andere eischen
zullen volgen, maar de commissie in
haar geheel is toch van oordeel, dat
de kerk hierover moet worden ge
hoord. Inderdaad, meent dr. Canne
gieter, dat onze kerk, die nog staat
aan het hoofd van de geestelijke lei
ding van ons volk, haar gevoelen moet
uitspreken. Immers, haar grondwet
geeft in art. 23 aan de gemeente het
recht, om de geestelijke leidslieden
aan te wijzen, aan welke zy haar
belangen wil zien toevertrouwd. En
nu heeft in het bewustzijn van onze
kerk deze gedachte reeds een belang
rijke plaats veroverd. Aan de vrouwe
lijke leden de gemeente zyn rechten
toegekend, blijkens art. 4Ü en art. 72
Regl. Kerk. Opz. en Tucht enz., en
art. 14 Alg. Regl. Reeds zyn de
vrouwelijke lidmaten in zoodanige
rechtspositie gesteld, dat zy daad
werkelijk meedoen aan de verzorging
van de geestelijke belangen der ge
meente. Is de vrouw de by uitnemend
heid belangstellende, dan moet zij in
elk geval als gelijk belanghebbend
worden aangemerkt. Er zijn zooals
tegen eiken maatregel ook hier
bedenkingen aan te voeren. Maar de
praotyk heeft nog niet op die beden
kingen haar zegel gedrukt.
Juist met het oog op de practijk,
meent de heer Knottenbelt, moeten
Zonder twjjfel zyn de Russen,
hier voorbijgetrokken, zeide Hassan,
en hebben de onzen, nog bijtijds ver
wittigd, in het gebergte een wijk
plaats gezocht. Zyt ge te moe om
nog hooger te klimmen, Thamar
Een voorgevoel zegt mij, dat wij hen
op het plateau van den Marouch zul
len vinden.
Laat ons naar boven klimmen,
antwoordde zij, laat ons opklimmen
tot de hoogste toppen, die zelfs de
arend niet kan bereiken, ten einde
de barbaarschheid van den mensch
te ontvluchten en Allah tot getuige
te roepen van zooveel onrechtvaar
digheid.
Nog treuriger en somberder dan te
voren begaven zij zich weder op weg
om den berg verder te beklimmen.
Zij namen het geheime pad, hetwelk
Aly vroeger met zyn metgezellen had
gevolgd, toen zij de nachtelijke sig
nalen gingen ontsteken. Zouden zy
de beklagenswaardige vluchtelingen
werkelijk daarboven vinden Of zou
den zij, nog uitgeputter dan tevoren,
onverrichterzake weder moeten terug-
keeren om de kale woestenijen te
gaan doorzoeken en dwars door de
bergen, die de winter weldra met
zijn sneeuwkleed zou overdekken,
den treurigen zwerftocht der van hun
vaderland beroofden te beginnen.
Zonder een woord te spreken, zou
wij voorzichtig zijn. Wij mogen de
gemeente niet wagen aan een gevaar
lijke proefneming. Men bedenke ook
welstemrecht sluit in zich stem
plicht. De tyden waarin de stemmingen
plaats hebben zijn dikwyls de slechtste
tijden in de gemeente. En juist uit
eerbied voor de vrouw en uit liefde
voor de Kerk moet men haar dien
plicht niet opleggen. Bovendien kan
ook de geest en de stemming in het
huisgezin, de huiselijke vrede er door
in gevaar werden gebracht. Ook de
heer Van Dis verwerpt een voorstel,
dat door christelijke vrouwen, die hij
daarover heeft geraadpleegd, met „ver
ontwaardiging" is afgewezen. Daar
tegenover wijst de heer Weyland op zoo
vele vrouwen, aan wie men nu zal
willen onthouden, wat men zelf, on
danks „plicht" en „last", toch niet
gaarne zou missen. Bovendien bewijst
de practyk in Noorwegen en Zweden,
waar de vrouwen het recht hebben
mede te doen aan de beroeping van
predikanten en aan de benoeming van
den kerkeraad, dat hier de gemeente
niet aan een proefneming zal worden
gewaagd. Is de kerk ginds minder
gezegend dan by ons, waar men aan
de vrouw het haar toekomen recht
tot heden onthoudt In gelijken geest
als deze spreker doen vele andere
leden zich hooren. Wy noemen de
namen van de heeren Adriani en
Scbriek6, Ellens en Jluber, die er aan
herinneren, dat reeds vroeger her
haaldelijk byv. op initiatief van Alk
maar en Deventer, het voorstel aan
de orde is geweest. De heer Schrieke
herinnert aan den Vrouwenbond tot
verhooging van het zedelijk bewust
zijn en de heer Creutzberg aan het
optreden van de vrouw in de voogdij
raden.
Daarentegen gaan weder de heeren
Steenbeek, Leenmans en De Groot
mede met het advies van den secre
taris. De heer Steenbeek meent zelfs,
dat de kerk, als zy dit voorstel aan
nam, „een verzoekster van de vrouw"
zou worden, Wij mannen vragen naar
richtingen daarnaar vraagt de vrouw
niet. Haar roeping is het, op den weg
der dienende liefde te wandelen. Door
dit voorstel zou zij van dien weg
worden afgeleid. De heer Leenmans
verklaart, dat in zijn gemeente sinds
der een klacht te uiten, door smart
en ongerustheid gefolterd, volbrach
ten zij de moeilijke opstijging. Do zon
begon reeds snel in het Westen te
dalen en gelijktijdig breidde zich
een dichte nevel over de valleien uit.
Nadat Thamar en Hassan geruimen
tijd geklommen hadden, werd het ge
boomte eindelijk minder dicht en kregen
zij het plateau in het oog.
Hier en daar had men enkele
vuren ontstoken ten einde zich een
weinig tegen de koude van den nacht
te beschermen en de roofdieren op
een afstand te houden. Bij het matte
schijnsel van den wegstervenden dag
zag men eenige magere, uitgeteerde
gestalten, gelijkende op schimmen
uit de fabelleer, zich heen en weer
bewegen. Het was het overschot van
denjzwaar beproefden stam van ITamar-
zat-bek.
Zij zyn hier, Thamar riep Has
san verheugd uit. Ginds is hun
kamp I Nog slechts weinige oogenblik-
ken en ge zult uw ouden vader en
Aïssa weder terugzien.
Met enkele schreden bereikten zij
het plateau en weldra herkend zijn
de, werden zij door hun beklagens
waardige stamgenooten omringd.
Bleek en vermagerd als dezelaatsten
waren, geleken zij by het fantasti
sche schijnsel der vureib op heksen
of geesten, die op dezen kalen berg-
twintig jaren geen enkele vrouw om
het stemrecht heeft gevraagd. Naar
zjjn meening zou hier een kunstmatige
beweging in het leven worden ge
roepen.
Ten slotte wordt het voorstel, in
strijd met de conclusie, met 9 tegen
S stemmen verworpen.
Typografenbond. Het refe
rendum over de besluiten der jaarver
gadering van den Typografenbond heeft
plaats gehad. Aan de stemming werd
deelgenomen door 53 afdeelingen met
2018 leden. Alle door de bondsver-
gadering genomen besluiten zijn be
krachtigd o.a. het voorstel tot deelname
aan de betooging voor algemeen kies
recht, met 1053 stemmen voor, 758
tegen, 207 blanco, de invoering van
een landelijk loontarief met 1932 voor,
23 tegen, 63 blanco, het ijveren voor
Staatspensionneering met 1812 voor,
131 tegen, 75 blanco, en aansluiting
by het Nederl. Vakverbond overeen-
komstig het ter bondsvergadering be
slotens, afgestemd met 442 voor, 1464
tegen en 112 blanco.
Zondagsrust. Te Ryssen is"
procesverbaal opgemaakt tegen dén
winkelier J. H., die weigerde op aan
zeggen van den burgemeester zijn
zaak des Zondags te sluiten, 't Is te
begrijpen, dat men belangstellend is
naar de uitspraak van den kanton
rechter in deze zaak.
H. M. de Koningin-Moeder be
zocht gisteren de Landbouwtentoon
stelling te Apeldoorn. Heden brengt
Prins Hendrik een bezoek.
Het werkloozenaantal in de
diamant-industrie te Amsterdam is
gedaald van 2694 op 2253. Toch nog
een droevig groot cijfer.
Aan de jaarrekening der Ver-
eeniging van Officieren tot onderlinge
ondersteuning in geval van overlijden,
ontleenen wy het volgende. De ont
vangsten hebben bedragen f22.917.49
de uitgaven f 22.677.16 zoodat op 30
Juni j.l. in kas bleef f 240.33. Er
hebben 38 uitkeeringen plaats gehad
ad f 550, waarvan 13 kosteloos voor de
leden.
Het aantal leden vermeerderde met
tien zoodat dit op 30 Juni 1908 bedroeg
2269.
top een nachtelijke bijeenkomst hiel
den.
Sommigen hadden een toevlucht
gezocht in armzalige hutten, uit tak
kenbossen en bladeren samenge
steld anderen onder tenten, door
vier paaltjes aan den grond beves
tigd. Nog anderen, fanatiek en ont
moedigd, wikkelden zich des avonds
eenvoudig in hun mantels en sliepen
op den naakten bodem, ongevoelig
voor de ruwheid der natuur, die
minder wreed scheen, dan de mensch.
De kinderen, in zenuwachtige over
spanning door het aanhoudend doods
gevaar, drukten zich tegen hun moe
ders aan, wien de angst in de oogen
te lezen stond. In een afgeschoten
hoek drongen de geiten van den
stam zich onrustig op elkaar en lie
ten des nachts, wanneer het gehuil
der jakhalzen, die de vuren niet
altijd in staat waren te verdrijven, op
korten afstand weerklonk, over al
haar leden bevend, een klagend ge
blaat hooren.
Wordt vervolgd.)
