WEERBERICHT.
t Thermometerstand
UIT 1)E PERS.
STADSJNIEUWS.
Langs den fftfeg.
Uit de Omgeving.
Kerk- en Schoolnieuws.
Rechtzaken.
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 8 September 1908.
Hoogste barometerstand 765.9 m.M.
te Seydistjord laagste 746.1 m.M. te
Haparanda.
Verwachting tot den avond van 9
September 1908.
Wind: Meest matige Z.-Westelijke
wind.
Gesteldheid van de luchtZwaar
bewolkt tot betrokken, waarsch(jnl(jk
regen.
TemperatuurIets koeler.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 761 m.M.
Vorige stand te 12 uur 766 m.M.
j'i
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 76
.Laagste hedennacht F. 47
Hedenmiddag 12 uur F. 70
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
f Temperatuur van het water op
.Dinsdag 8 Sept. des morgens 7 uur:
57°' F.
een laakbare handeling heeft gepleegd,
waarin de directie aanleiding gevonden
heeft om den chef en den employe,
die bij de zaak betrokken waren, te
ontslaan.
Zatermiddag vertoefden te Har
derwijk een commissie van 15 ambte
naren der Staatsspoor om daar terrein
en bosschen te bezichtigen voorden even-
tueelen aankoop van terrein voor een
daar te stichten sanatorium. Voor dit
doel werden in oogenschouw genomen
de bosschen nabij den z.g. „Haspel". Op
meerdere punten werden foto's ge
nomen en boringen gedaan. Naar
men verneemt, werden de hier beziene
gronden geacht als de meest geschikte
voor den bouw van een sanatorium
verschillende andere plaatsen van ons
land waren reeds door dezelfde com
missie bezocht zonder goed resultaat,
zoodat alle kans bestaat, dat de keus
op Harderwijk zal vallen.
1909.
De Zutph. Ct. (lib.) heeft een arti
kel .Politiek Oudejaar".
„De dagen der tegenwoordige Tweede
Kamer zyn geteld. Haar einde komt
over een jaar is hare samenstelling
hernieuwd. Dan is menige plaats door
een ander ingenomen, dan staan de
partijen mogelijk gansch anders tegen
over elkaar. Nu kan men nog spre
ken van een linker meerderheid
in tijd van nood, want een deel van
hen, die ministerieel geacht werden,
hebben het Ministerie-De Meester
niet immer den zedelijken steun ge
schonken waarop het aanspraak
meende te mogen maken. Maar het
is de vraag of over een jaar de ver
houding tusschen de partijen niet ge
heel veranderd zal zyn.
„Waarlijk, het wordt langzamer
hand tijd, de vraag onder de oogen
te gaan zien, wat bij de eerstvol
gende Kamerverkiezingen de leus
moet zijn waaronder de vooruitstre-
vend-vrijzinnigen zullen optrekken.
„Grondwetsherziening om te komen
tot algemeen kiesrecht dat zou
alle Unie liberalen n vryzinoig-
democraten te zamen kunnen bi en-
gen. Menzou zoodoende de vrij liberalen
afstooten, zeker, maar beter zóó dan
dat de vooruitstievende hun pas al-
maar-door lieten regelen naar het
tempo van hun langzamer strydeude
voormalige pailijgenooten.
„Behoud der openbare school dat
lijkt ons een eisch die in deze dagen
wel gesteld en bij de komende ver
kiezingen met nadruk herhaald worden
mag, nu men van antirev. en
Roomsch-Kath. zijde, nog altijd niet
tevreden met de verworven „rechts
gelijkheid" en de verkregen subsidies,
zijn wenschen verder blijft uitstrekken.
Ons verzet moet gaan tegen het spelen
van gansch het onderwijs in handen
der geestelijkheid en hare gewillige
dienaren. We moeten blijven strijden
voor behoud der openbare school, te
meer waar deze instelling gevaar
dreigt bij de komende Grondwetsher
ziening. Want evenzeer als in 1885
zullen ook nu de antirev. en Roomsch-
Kath. geen poging onbeproefd laten
om in art. 194 der Grondwet vast te
leggen hun verlangenhet bijzonder
ouderwijs regel, het openbaar onder
wijs aanvulling.
„Tegen beschermende rechten
het zal noodig zijn krachtdadig op te
komen voor ons vrijhandelsstelsel.
Want telkens weer duikt in de pers
van rechts het praatje op dat econo
mische toestanden hier te lande zoo
slecht zijn doordat handel on nijver
heid niet beschermd worden door fis
cale maatregelen. Argumenten te over
zijn tegen dit beweren aan te voeren.
En die zullen naar we verwachten
actueel worden. Dit Kabinet toch staat
in het teeken van geldelijke onmacht.
De middelen vloeien traag, nieuwe
behoeften roepen luide om bevrediging
en eischen altijd meer geld van den
Staat. Wil er iets komen van de
sociale wetgeving, welke nu weer
trager dan ooit haar slakkengang
voortzet, dan moet de Staat bijsprin
gen. Die meerdere uitgaven te vinden
door een rationeel stelsel van belasting
herziening in den trant van wat Mi
nister De Meester indiende ligt niet
in de lijn der conservatief antirev.-
Roomsch-Kath. minderheidzy ver
kiest verre protectie. En we verwach
ten dan ook in 't laatste bestaansjaar
dezer Kamer van rechts luide de leus
te hooren verkondigenprotectie van
handel en nijverheid.
„Willen aanhangers van verschil
lende partyen optrekken ter bereiking
van een gemeenschappelijk doel, dan
hebben ze vooraf deugdelijk te over
wegen wat hen vereent. Uitgebreid
moet zoo'n strijdprogram niet zyn
hoe meer daarop staat, hoe meer ver
deeldheid al dadelijk en hoe meer
misverstand als ,'t op de uitwerking
aankomt. Maar men kan al niet min
der toe dan met deze drie eischen
Grondwetsherziening om te komen
tot algemeen kiesrecht, behoud der
openbare school en tegen beschermen
de rechten.
„Al vallen dan velen af die vroeger
met ons optrokken, al zal dan wel
licht gevaar dreigen voor verlies van
zetels beter zóó dan een zwakke
meerderheid waarop in tyd van nood
niet te rekenen is.
„Nu is het tijd over deze vraag
stukken te denken, te schrijven, te
praten, te onderhandelen. Aan de
leiders der vooruitstrevend vrijzinnigen
behourt de taak, den komenden stem
busstrijd voor te bereiden opdat de
kiezers intijds in de gelegenheid zijn
hun meening daarover kenbaar te
maken."
Bij de oefeningen in het kamp
bij Zeist viel hedenmorgen een veld
artillerist van zyn paard, gelukkig
zonder ernstige kwetsuren op te
loopen. Per brancard werd hij naar
het hospitaal alhier overgebracht.
Naar wy vernemen is op de
statuten der Araersfoortsche Vereeni-
ging tot bestrijding der tuberculose
de Koninklijke goedkeuring verkre
gen.
Den len November wordt van zijn
detacheering bij de Hoogere Krijgs
school te 's Gravenhage ontheven de
le luitenant J. Kooiman van het 5e
regiment infanterie.
Met ingang van 16 Aug. is be
noemd tot hulp-telefoniste te Amers
foort mej. W. C. H. van der Burg.
Naar men ons meededeelt is de
bouw van een paviljoen, school en
ziekenbarak op „Groot Emaus" te
Ermelo gegund aan den heer T. van
Hoogevest alhier, den laagsten in-
schiyver, namelyk voor f19.150.
Te Arnhem slaagde gisteren voor
het gewone politiediploma J. D. van
Veenendaal, agent van politie alhier.
De uitslag van het heden ge
houden 2de tdelatingsexamen voor het
Gymnasium is als volgt
Toegelaten tot kl. I. Hooykaas.
Tot kl. Ill J. E. Eilerts de Haan
en C. de Lind van Wijngaarden.
Tot kl. IV J. Enkelaar.
Tot kl. VI a. Th. H. J. Steenbeek.
Gistelenavond had indeStoove-
straat een vechtpartij plaats, waarby
duchtig werd geklopt en ook van
messen werd gebruik gemaakt. Twee
personen werden zoo toegetakeld, dat
geneeskundige hulp moest worden
ingeroepen. Dr. Morren verbohd de
gewonden. De dader, een zekere Br.
is aangehouden.
Op het politiebureau zijn gede
poneerd, een antiek zilveren lepel en
een imitatie zilveren lepel.
Een der zwanen, die zich de vrij
heid veroorloofde een wandeling op de
straat te maken werd door een kar
overreden, zoodat het dier waarschijn
lijk zal moeten worden afgemaakt.
(Amersfoortsche Kroniek en Critiek).
XI.
De ingezetenen van Amersfoort stel
len „Birkhoven" op prys. Dit is de
gedachte, die by my opkwam, zoo
dikwijls ik in de laatste weken deze
nieuwe gemeentelyke possessiebezocht.
Er is veel gewandeld in den laatsten
tyd en moeders met hunne spruiten
hebben er in de vacantie-dagen druk
van geprofiteerd.
Het is dan ook een lust eenige vrije
uren in dit fraaie bosch, dat hier en
daar nog ongerepte natuur vertoont,
door te brengen. De paden worden
thans keurig onderhouden en doen
zien, dat de bosch baas werk van zijn
baantje maakt.
Dat doet ook de pachter van het
restaurant, waarover in dit blad reeds
veel goeds is gezegd, zoodat ik daar
over kan zwijgen.
Het Gemeentebestuur heeft het wiel-
ryden in enkele lanen voorloopig ver
boden een in mijn oog uitstekende
maatregel. Niet dat een enkele wiel
rijder, die tot de bezadigdeu behoort,
daar hinderlijk zou zyn och neen het
bosch is groot genoeg, maar als ei-
des Zondags geheele zwermen van die
rijders komen, die daarbij de kunst
van het rijden maar heel weinig mach
tig zijn, en om anderer veiligheid
weinig geven, worden zy hinderlijk
voor de wandelaars en de goeden
moeten het dan maar met de kwaden
ontgelden. Dat gaat nu eenmaal niet
anders.
Als nu waar is, wat ik langs mijn
ooren heb hooren gonzen van een
mooien nieuwen toegangsweg het
plan om den ouden Soesterweg te
vei harden, moet zyn opgegeven
naar dit lustoord, dan durf ik voor
spellen, dat het steeds meer wande
laars, enz. zal trekken en zal dus het
doel, dat zij, die deze bezitting voer
de gemeente hebben verwoiven, voor
oogen hadden, steeds nader komen
De Koninginnedag is weer voorbij
en ook ditmaal in Amersfoort met
opgewektheid gevierd. Toch komt hel
me voor, dat de Oranje-Vereeniging,
goed zou doen, als zy eens wat ver
andering in het programma bracht,
dat nu allo jaren hetzelfde dreigt te
zullen worden koraal, aubade, volks
spelen, optocht. Natuurlijk heb ik geen
bezwaar tegen een dier onderdeelen,
maar de phantasie der heeren is hier
mede toch niet uitgeput
Het zou geen kwaad kunnen, dunkt
me, als er behalve het confessioneele,
dat nu teveel domineert, ook eens
wat ander bloed in die vereeniging
kwam. Coufessioneelen zijn natuurlijk
beste, brave menschen, maar of zij er
nu wel zoo bijzonder slag van hebben
om feestelijkheden te organiseeren, is
aan gerechtvaardigden twijfel onder
hevig.
Nu heeft het deD schijn alsof van
dien Koninginnedag een partij-zaak
is gemaakt en dat heeft anderen, die
by zoo'n gelegenheid bijna onmisbaar
zijn, zich doen terugtrekken. Ook is
dat niet de manier om het meeste
geld, dat toch voor feestvieren een
onmisbare factor is, binnen te krijgen.
Wat my ook heeft verwonderd, is,
dat men hier zoo laat weet, wat er
eigenlijk dien dag te doen zal zijn.
Terwijl op de aanplakborden alhier
reeds lang was aangeplakt wat er in
Baarn, enz. voor festiviteiten plaats
zouden hebben, was dat alles voor
onze eigen stad nog een raadsel.
Ik meen dat in dit blad reeds aan
merking is gemaakt op den langen
weg, dien men den optocht heeft doen
afleggen, maar het kan geen kwaad,
dat ik hier nog eens daarop terug kom.
By zoo'n optocht is een groot deel
van onze politiemacht noodig. Voor
deze is zoo'n dag allesbehalve een
feestdag. De commissie, die in een
rijtuig is gezeten, zal den weg ver
moedelijk niet zoo lang vallen, maar
de agenten, die reeds van 's morgens
vroeg in dienst zyn, hebben by dien
optocht met allerlei moeilijkheden te
kampen, niet het minst met het op
dringend publiek, zoodat zij, als de
stoet eindelijk ontbonden is, dood-af
zyn en dan wachten hun nieuwe
diensten.
Hiermede dient men in het vervolg
rekening te houden.
Het Amersfoortsche publiek schijnt
niet genegen te zijn, aan het verzoek,
om niet met een optocht mede te
loopen te voldoen. Vlak achter de
muziek ziet men gewoonlijk een hos
sende bende, die den indruk van een
optocht niet verhoogt.
Misschien is dit een aanwijzing om,
die voorliefde van het publiek in aan
merking genomen, ommegangen te hou
den met muziek; men kan dan de
nauwe straten mijden, de hossers
kunnen hun nart ophalen en optoch
ten worden er niet door bedorven.
Een myner lezers vraagt mij, wat
de gemeente toch voor heeft met die
huisjes in het striatje naast het
politiebureau, achter de H. B. S. die
daar jaar en dag staan en aan bouw
vallen doen deuken.
't Is mij niet mogelijk hierop een
afdoend antwoord te geven. Ze zyn
indertijd aangekocht met het oog op
uitbreiding der H. B. S., doch ik ver
moed, dat de gemeente thans een
tydpeik van groote werkloosheid af
wacht om ze te laten afbreken.
FLANOR.
SOESTDIJK. Bij het toelatings
examen aan de Rijkstuinbouwwinter-
school te Boskoop op Zaterdag 5 Sept.
is o.a. geslaagd J. Kraayenbrink alhier
Een belangrijke zaak is in Gro
ningen aan de orde voor het Leger
des Heils in Nederland.
Door B. en W. te Delfzijl is onder
zekere voorwaarden aan het Leger
des Heils vergunning verleend om een
vergaderlokaal op te richten. De ker-
keraad derNed. Herv. gemeente maakte
daartegen bezwaar, omdat het lokaal
te dicht hij het kerkgebouw is en
allicht de samenkomsten van het
L. d. H. aanleiding konden geven tot
stoornis van de godsdienstoefeningen
in de Ned. Herv. kerk.
Tegen het besluit van B. en W. is
het L. d. H. en de kerkeraad der Ned.
Herv. Gem. in appèl gekomen. Giste
ren werd de zaak voor Ged. Staten
van Groningen behandeld. Door mr.
Hartzveld van Amsterdam en den
kolonel Govaerds, chef van het L. d.
H. in Nederland werd beweerd, dat
het L. d. H. geen kerkgenootschap is,
en alzoo op „het Leger" de wet van
1853 op de kerkgenootschappen niet
van toepassing kan zijn. Met belang
stelling wordt de uitspraak tegemoet
gezien.
Kantongerecht.
Het Kantongerecht alhier deed 7
September de volgende uitspraken
Dronkenschap. W. A. f 2 of 2 d.,
J. v. d. H., J. B. ieder f 3 of 3 d.,
allen te A'foort. W. R. f5 of 3 d.,J.
V., A. J. ieder f3 of 3 d., allen te
Baarn. W. K. te Soest, E. D. te Zeist,
ieder f 3 of 3 d. J. T. te Amerongen,
fl of 1 d.
Stroopcrij. J. v. B. te Hoogland,
f3 of 3 d.
Visschen zonder vergunningPh. v.
d. P. f 2 of 2 d., C. F. gepl. des nachts
en bij herhaling, 4 d.
Overlr. Leerplichtwet. L. v. d. W.
f 1 of 1 d., E. W. f 2 of 2 d., beiden
te A'foort. J. v. d. G. te'Spakenburg,
G. T. te Hoevelaken, ieder f 1 of 1 d.
J. F. H. te Leusden (recidive) f3 of
3 d.
Wielrijden zonder licht. H. v. R.,
G. v. G. beiden te Leusden, C. v. H.
te Baarn, H. K. le Nijkerk, C. J. te
Lage Vuursche, L. S., A. K. Azn.
beiden te Hoogland, G. E., J. B., H.
R. allen te Eemnes, P. v. L., K. v.
D. beiden te Zeist, allen f 2 of 2 d.
B. J. B. te Barneveld, f 1 of 1 week
tuchtschool, H. de W. f2 of 2 d., C.
W. V. f3 of 3 d., beiden te A'foort.
Rijden met voertuig zonder licht.
E. v. d. H., H. P. beiden te A'foort,
ieder f 2 of 2 d., E. H. te Soest, f 1
of 1 d.
Zich in de kom eencr gemeente op
een hondenkar plaatsen. J. S. te A'foort,
f2 of 2 d., H. H. te Soest, f3 of 2d.
E. D. te Nijkerk, f 2 of 2 d.
Te Soest een voor automobielen ver
boden weg berijden. L. A. J. M. J. te
Arnhem, J. F. M. Bussum, T. H. v. S.
te Hilversum, A. B. te 's-Hage, J. L.
P. te Baarn, allen f 5 of 2 d.
Het in de prov. Utrecht een stier
ouder dan p maanden in weiland los
laten loopen. J. W. S. te Hoogland,
f 2 of 1 d.
De Franschman op reis
Over de zonderlinge manieren van
zijn reizende landgenooten spot in de
„Gauloio" Adrien Vély. In een aantal
boosaardige aperqus, die hij een kritisch
aangelegden Eogelschman in den mond
legt, zegt hij grove waarheden. We
laten eenige van zyn opmerkingen
hier volgen„De Franschen beschou
wen zich als het eerste volk ter wereld,
omdat ze nooit uit hun land zyn ge
komen."
„De Franschen hebben verscheiden
revoluties gemaakt om de vrijheid te
veroveren. En toch moeten ze altijd
bestuurd, geleid en door wettelijke ver
ordeningen tot gehoorzaamheid wor
den gedwongen. Ze durven niet een
perron te betreden, omdat by hun
thuis de perrons zyn afgesloten. Zijn
ze buitenslands, dan gedragen ze zich
als een „baby", dat in het gedrang
zijn „nurse" heeft verloren.
Waarom eten de Franschen zooveel
brood? Hebben ze dan geen aardap
pelen? Of kennen ze de aardappelen
alleen maar in gebakken toestand?
De Franschman heeft in den trein,
op het schip, aan de table d'hóte, op
straat de gewoonte luid te spreken.
Dat is eigenlijk heelemaal zijn schuld
niet. Hij is immers een man van het
zuiden!
De Franschman wordt op reis ge
heel uit zijn gewone doen ge
bracht zijn bagage, zijn vrouw zijn
kinderen. Elk oogenblik moet hij zyn
pakjes tellen en ze den pakjesdragers
bijzonder op het hart drukken; dan
begint hij zijn kinderen te tellen, ruw
tegen zijn vrouw uit te varen en alles,
wat by hem behoort als een belhamel
aan te voeren of voor zich uit te
drijven. Hij loopt doelloos rond en
komt altijd te laat, ondervraagt de
spoorbeambten tienmaal over dezelfde
zaak, kijkt niet naar de gedrukte
spoorwegvoorschriften en stapt op
alle stations uit om naar de locomo
tief te kijken, wat hem tenminste
voor korten tyd eenigermate kalmeert.
De reizende Franschman heeft de
slechte gewoonte om met zijn vrienden
of familieleden over alles wat hij ziet,
in zyn taal aanmerkingen te maken
en aan zijn spot vrijen teugel te
geven. Omdat bij zelf vreemde talen
slechts zelden en ook dan nog erg ge
brekkig spreekt, meent hy, dat de
andere menschen ook zoo onopgevoed
zijn, en dat zij hem niet zullen ver
staan. Hij is dan erg verrast en
natuurlijk ook eenigszins beschaamd,
wanneer plotseling een reisgenoot in
meer of minder goed Fransch zich tot
hem wendt en hem op hoffelijke wijze
over iets inlicht.
Komt men op reis toevallig in de
nabijheid van een Franschman, dan
zal men hem negen van de tien keer
hooren zeggen „Wy Franschen
In alle gerechten, die men hem op
dient, doet de Franschman zout,
zonder ze ook maar geproefd te
hebben.
Men kan in parken en op wandel
wegen nog zooveel papiermanden
plaatsen, de Franschman zal altijd
een middel vinden zyn vuile papier
op den grond, de allee's of de gras
perken te gooien.
De meeste menschen, die op reis
zijn, bewonderen zwijgend, wat be
wondering verdient. De Franschman
echter maakt de heele wereld tot
getuige van zijn geestdrift. Hy leent
aan zijn buren zyn kijker, leest
hardop uit zyn reisgids voor en knoopt
persoonlijke opmerkingen aan het
gelezene vast, zoodat niemand meer
naar eigen believen kan bewonderen.
De Franschman beschouwt zich
vrij, is het daarom echter niet
daarom drukt hem het door de over
heid opgelegde juk erg lastig. De
Engelschman is werkelijk vrij der
halve heeft hjj ook respect voor de
overheid."
De politieagent als joc
key. Bij de paardenrennen te Haldon
werd een amusante scène afgespeeld.
Bereden politie was aangerukt van
Devonshire om de orde te handhaven
en een van hen was belast met het
postje om op de baan zelf heen en
weer te rijden, en het publiek, dat
onrustig naar voren drong, terug te
wyzen.
Plotseling werd zijn paard schuw
door een op den grond vallende parasol
van oene dame. Het begon te steige
ren en ging er toen met den politie
agent van door. Op dit oogenblik
werd echter ook reeds gestart en it
vollen galop kwamen 8 renpaarden
den politieagent te gemoet.
Zijn paard stond een oogenblik paf,
maakte toen rechtsomkeert en be
vond zich enkele seconden later mid
den tusschen de renpaarden. De agent
had allen invloed op zijn ros verlo
ren, maar niettemin werden de eerste
hindernissen schitterend overwonnen.
Toen scheidden hem nog slechts een
breede sloot, een koene sprong en
de dappere agent nam buiten zijn wil
een bad in het koele water onder een
homerisch gelach van het duizend-
hoofdig publiek. Doornat werkte bij
zich weer aan wal, terwyl zijn col
lega's het pseudo ren-paard trachtten te
vangen.
