weekbericht.
ijnjnenland.
aLLE klei.
v Tliermometerstand
BUITENLAN l>.
STA; -SNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Land-, Tuiubouw en Veeteelt.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 10 September 1908.
Hoogste barometerstand 765.4 m.M.
te Corunna; laagste 711.1 m.M. te
Skudesnaes.
Verwachting tot den avond van 11
September 1908.
Wind Matige tot krachtige, later
afnemende N.-W.-lijke tot Westelijke
wind.
Gesteldheid van de luchtVeran
derlijke bewolking, aanvankelijk nog
buiig.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
de belofte blijft. En nu worden I
de Chineezen ongeduldig. Van alle
zijden komen lange manuscripten in
bij de groote mannen te Peking,
om aan te dringen op de vervulling
van wat men heeft toegezegd. En er
is eene omstandigheid, die den Chinee
zen hoop geeft. Zij is, dat aan het
hof do Mandsjoeparty niet als vroeger
ongeveer alles te zeggen heeft. Na
langen strijd heeft het Chineescbe
element wezenlijke overwinningen be
haald. Er zijn thans vele geboren
Chineezen aan het hof of in voorname
betrekkingen geplaatst in de provincie.
Tot hen richten zich de velen, onder
wie in de eerste plaats de jongelieden,
die men in het buitenland beeft doen
studeeren, met dringende verzoeken om
het volk gelukkig te maken met eene
grondwet. Men schijnt inderdaad te
meenen, dat het geluk der Chineezen
daarvan afhangt.
BELGIË.
uur 759 m.M.
Vorige stand te 12 uur 759 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 69
Laagste hedennacht F. 50
Hedenmiddag 12 uur F.
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
i Temperatuur van het water op
Donderdag 10 Sept. des morgens 7 uur
58» F.
steun uit het gemeentelijk finds
wenschen te ontvangen, zich ver
plichten werklieden uit het -/.e'fde vak
toe te laten tot de verzekeringskas
voor werkeloosheid van de vak vei -
eeniging, zonder dat zy' hd van do
vakvereeniging zijD Hunne rechten
op uitkeering op de verzekeiingskas
der vakvereeniging zijn bij werkloos
heid geheel de zelfde als die der leden
der vakvereeniging. Aan de vakvei-
eeDiging is evenwel toeg- staaD, den
bijslag voor de ongeorganiseerden
eenigszins te veihoogen met het oog
op de administratiekosten, waarin zij
anders, als niet leden der vakver
eeniging, niet zouden deelen Gelpk
u waarschijnlijk bekend is, is bij de
wet in Noorwegen dit stelsel ingevoerd
en is onlangs in Den Haag besloten,
hiermede een proef te nemen.
(Slot volgt.)
DE GRONDWET IN CHINA.
In China, het stille, het conserva
tieve China is ernstig sprake van een
parlement. Het is al voor twee jaren
aan het Chineesche volk beloofd. Haar
die belofte was verbonden aan de
overweging, dat het niet mogelijk zou
zijn in de eersten tijd het volk op de
hoogte te brengen van de rechten en
verplichtingen die de burger van eenen
constitutioneelen staat bezit en heeft
op zich te nemen. De regeering deed
voorzien, dat langen tijd zou moeten
verioopen eer zij gereed kwam met
een voorstel of met een besluit tot
invoering van een grondwet en, par
lementaire toestanden. Zij overwoog,
en dat terecht dat de bevolking in
ontwikkeling zeer uiteenloopt, zoodat
wat goed is voor Peking of Sjanghai,
niet zal küDnen woiden toegepast in
eene der veraf gelegen provinciën.
China is evenals Rusland geen een
heidsstaat. De Chinees uit het zuiden
is een ai der dan die uit het noorden.
Zelfs spreken zij verschillende talen
en om elkander te vei staan, moeten
zjj tot de pen hun toevlucht nemen,
daar ten minste de schrijftaal min of
meer gemeèngoed is. Bovendien is het
onderwijs verwaarloosd en zijn in de
afgelegen streken geene verkeerswegen,
die aanspraak op dezen naam kunnen
maken. Onder die omstandigheden is
het den mandarijnen nog met recht
duidelijk, hue zij gevolg zullen geven
aan de gedane belofte. Zij overwegen
en redeneeren nu reeds twee jaren
iM zjjn het volstrekt niet eens. Maar
De Senaat heeft het verdrag tot
overdracht van den Kongo aan België
met 6,1 tegen 24 stemmen aange
nomen. De Koloniale Wet werd ver
volgens met 66 tegen 22 stemmen
aangenomen.
GROOT-BRITANNIË.
Het Engelsche Congres van Vakver-
eeuigingen, te Nottingham vergaderd,
heeft een voorstel om stappen te nemen
tot samensmelting met de Arbeiders
partij en het Algemeene Verbond van
Vakvereenigingen met groote meerder
heid verworpen. Men acht dit een
nederlaag voor de socialisten.
MAROKKO.
Uit Tanger wordt bericht, dat de
Marokkanen aldaar zeer verheugd
blijken over het onderhoud, dat de
Duitsche consul Vassel te Fez met
Mouley Hafld's broeder Mohammed-
el-Abbas heeft gehad. Duitschland
wordt nu algemeen voor de eenige
mogendheid gehouden, die het wèl
met Marokko meent. Was het wer
kelijk Duitschland's bedoeling, dezen
indruk te vestigen, dan blijkt het zijn
doel dus maar al te goed te hebben
bereikt.
TURKIJE.
Officieus wordt uit Konstantinopel
bericht, dat de Sultan van Turkije aan
het ministerie van financiën zijn on
roerende goederen, die jaarlijks 400,000
pd. opbrengen, heeft geschonken om
ze te doen dienen als waarborg voor de
staatsleening van 4 millioen pond en
voor die van 1 millioen voor de civiele
lijst.
In een vergadering van jong-
Tuiken te New-York werd door Nakie
Nontran pasja, een rijken Osmaan, die
de revolutionnaire beweging met aan
zienlijke sommen heeft gesteund, een
rede gehouden, die heel wat opzien
heeft gebaard. Hij zeide nl. dat Abdul
Hamid hoogstens nog een maand zou
regeeren. Had hij tegen dien tijd geen
afstand van den troon gedaan, dan
zou hfi verjaagd worden, daar beslo
ten was dat Resjed Effendi, dien hij
zelf als troonsopvolger had erkend,
hem zou opvolgen.
Gezondheidstoestand
der Koningin. Dat het met den
gezondheidstoestand der Koningin niet
geheel gaat, zooals men gaarne zou
wenschen, was uit tal van kleine
omstandigheden op te maken. Gisteren
bracht professor Kouwer, hoogleeraar
in de gynaecologie te Utiecht, per
automobiel een bezoek op het Loo
en thans lezen wij het volgende Hof
bericht in het Vaderland
„Naar wij met leedwezen van Het
Loo vernemen, is de gezondheidstoe
stand van H. M. de Koningin, zonder
reden tot bezorgdheid te geven, nog
verre van gunstig. Hare Majesteit
houdt nu reeds eenige dagen onafge
broken het bed, en is zeer zwak. Een
en ander is een gevolg van de ver
wachting, waarin H. M. verkeert."
Eerste Kamer. De Eerste
Kamer der Staten-Generaal vergadert
op Dinsdag 15 dezer, des namiddags
te 3 uur.
Nederland en Venezuela.
In het bekende geïllustreerde week
blad „Het Nederlandsch Zeewezen",
vinden wij, in een beschouwing over
Venezuela de volgende opmerking.
„Het is niet denkbaar, dat Castro
niet zeer goed op de hoogte is van
de openbare meening en dat hij zich
niet zou voorbereiden op de dingen
die gebeuren kunnen. Aan zijn leger,
en nog minder aan de enkele scheep
jes die zijn vloot uitmaken, behoeft
waarde toegekend te worden, doch
niet z(jr groote rijkdommen, geduren
de zijn president- en dictatorschap
bijeen verzameld, zal het hem geen
moeite kosten om by fabrikanten van
oorlogsmaterieel een bestelling ge
plaatst te krijgen van artikelen, die
geen voorbereidende oefening eischen
of, tegen hooge loonen personen aan
te nemen, die met het modernste
oorlogsmaterieel kunnen omgaan. In
dit opzicht zou een spoedige afslui
ting van de kusten van Venezuela
noodzakelijk kunnen wordeD."
Wpj lezen in de Daily Mail
In officieele kringen te Londen
wordt de overtuiging sterker, dat de
Engelsche, Fransche en Amerikaan-
sche regeering binnenkort stappen
zullen nemen om de Venezolaam-che
regeering in te prenten, dat het noodig
is, overeenkomsten te eerbiedigen.
Naar de Londensclie coriespondent van
de Birmingham Daily Post gelooft,
zijn er op dat stuk tusschen Was
hington, Londen en Parijs reeds nota's
gewisseld. Waarschijnlijk zal de Ne-
derlandsche regeering, in verbami met
de ervaring van de laatste weken,
deelen in wat de groolete mogend
heden misschien te Caracas gaan doen.
In elk geval staal het vast, dat men
spoedig een besluit zal nemen over
wat men doen zal.
Alg. Bond van R.-K. Kies-
vereen. in Nederland. De ver
gadering ter behandeling van het
kiesreebtvraagstuk zal gehouden wor
den op Maandag 28 September a. s.,
voormiddags te twaalf uur in een der
zalen van het gebouw voor Kunsten
en Wetenschappen te Utrecht.
Ouderdomsverzorging.
Tot deelneming aan het Congres voor
Ouderdomsverzorging, 19 Sept. te
Amsterdam te houden in Bellevue
(voorbeen Maison Stroucken), Marnix-
straat bij het Leidscheplein), hadden
zich tot 1 September aangemeld 53
landelijke Bonden en Vereenigingen,
23 afdeelingen van den Bond voor
Staatspensionneering, en enkele parti
culieren, die persoonlijk lid van het
Congres zijn geworden. Meerdere Ver
eenigingen worden nog verwacht.
Vereenigingen van werkgevers en
werklieden, politieke en Vakvereeni
gingen, die nog tot deelneming be
sluiten, zfi bericht, dat de gelegenheid
hiertoe blijft opgengesteld.
Een laatste circulaire, inhoudende
het programma van het Congres,
beneveus nuttige wenken voor het
verblijf in de hoofdstad, is aan de
secretarissen der deelnemende ver
eenigingen toegezonden.
De congresdag wordt besloten met
een propaganda-avond voor Staats
pensioen en bij gunstig weer en vol
doende deelname wordt den volgenden
dag (Zondag) een boottocht naar het
Kalfje georganiseerd, een en ander
aaug6boden door de afd. Amsterdam
van den Bond voor Staatspension
neering.
Wie nog geen inschrijvingsbiljet
ontving, vrage dit aan bij den alg.
secretaris van den Bond voor Staats
pensionneering, tevens secretaris van
het Congres, A. Voorbrood, lid van
de Raad te Arnhem.
Algemeen kiesrecht. In
een oproeping „aan de Nederlandsche
democraten", uitgaande van het be
stuur van het propaganda-comité voor
grondwetsherziening en algemeen kies
recht, gevormd uit vertegenwoordi
gers van de besturen van den Vryz.-
Dem. Bond en het Alg. Ned. Werkl.
Verbond, wordt medegedeeld, dat op
Zondag 27 September in den Haag
een meeting voor grondwetsherziening
en algemeen kiesiecht zal plaatsheb
ben. De heeren mr. H. P. Marchant
en N. G. Brouwer Jr. en mevr. dr.
Aletta Jacobs hebben reeds toegezegd
als sprekers te zullen optreden.
Dienstwoningen Staats
spoor we gp er son eel. Men schrijft
uit Utrecht: Het is gebleken, dat
meermalen woningen der Maatschappij
tot Exploitatie van Staatsspoorwegen,
aan personeel in gebruik zijn gegeven
tegen vergoeding van 10 pCt. van de
minimum-bezoldiging, in gevallen, dat
de woning niet in bet belang van den
dienst werd aangewezen. In verband
hiermede heeft de directeur-generaal
bepaald, dat voortaan indien het
voornemen bestaat een woning van
de Maatschappij in gebruik te geven
aan iemand van het personeel, wiens
betrekking daarop geen aanspraak
geeft, door den betrokken dienst «en
voorstel zal z(jn in te dienen omtrent,
do door den toekomstigen bewoner
voor bedoelde woning te betalen huur,
tenzjj de woning in het belang van
den dienst wordt aangewezen. Het te
betalen bediag zal zooveel mogelyk
in overeenstemming moeten zyn met
de huurwaarde van gelijksoortige
woningen ter plaatse. Zij, die thans
reeds een woning van de Maatschappij
in gebruik hebben, tegen betaling
van 10 pCt. der minumum-bezoldiging,
kunnen op dtn ouden voet in die
woning blijven.
Tot het 1ste studiejaar van de
rijks-veeartsenijschool te Utrecht is
toegelaten de heer J. B. Bloemendaal
alhier.
Bjj het te Goriuchem gehouden
concours hippicpie behaalde luitenant
W. H. C. Matbon in het concours
voor springpaarden den tweeden prijs
met Held.
De luchtballon, die Dinsdagmid
dag tegen vyf uur over Amersfoort
dreef is in de nubyheid van Harder
wijk teiecht gekomen. De luchtreizi
gers, drie in getal, kwamen uit
Brussel, waar ze 's middags te 12 uur
zyn opgestegen. Tegen halt zeven is
de balion even vourby het Sanatorium
naar den kant van Leuveiium ge
daald. Een aantal werklieden van het
Sanatorium snelden by de daling toe,
die aanvankelyk niet boven de hooge
dennen kon geschieden, waarna de
ballon werd outludeu. Het schuitje
was 2 M. lang en 1 M. diep. De
voei man Meerens, die daar met zijn
kar juist was, heeft de ballon naar
den trein vervoerd, waarmee denzelf
den avond de luchtreizigers ouk weer
zijn vertrokken.
Verschenen is het volledige
wedstrydprogramma van den Neder-
laudschen Voetbalbond, waarmede op
27 September a.s. het voetbalseizoen
officieel wordtgeppend. Hetprogramma
bevat voor den openingsdag niet min
der dan 48 wedstryden.
Quick (Amersfoort) gaat dien dag
naar Breda tegen 't Zesde matchen.
Mej. M. M. van Mill, onder
wijzeres aan de Meisjesschool, zal 1
October a.s. den dag herdenken waarop
ze voor 25 jaar geleden te dezer stede
bij het openbaar lager onderwijs be
noemd werd.
De heer E. Lindenhovius zal 25
October a.s. 25 jaar in dienst zyn b(j
het openbaar lager onderwijs in deze
gemeeD te.
DOORN. Tot het le studiejaar van
de Rijks-veeartsenijschool is o.a. toe
gelaten de heer G. van Soest alhier.
NIJKERK. De staking aan de ta-
pytlubiiek der firma De Leeuw, is
geindigd met een echec voor de stakers.
De firma wist het werk loopende te
houden met jeugdige krachten, die
niet in staking waren gegaan en
arbeidswilligen deden bet overige.
Op raad vau het hoofdbestuur der
texidarbeiders hebbtn de stakers zich
weder aangemeld.
De firma is bereid de oude werk
lieden weer in dienst te nemen voor
zoover en zoodra er plaats is.
De staking duurde bijna een half
jaar.
AARDAPPELZIEKTEN.
Nu en dan nemen de verschillende
ziekten die de aardappelen aantasten,
zoo groote afmetingen aan, dat in eene
bepaalde streek de geheele aardappel-
bouw dreigt te mislukken. Was tot
korten t(jd geleden de zg. aardappel
ziekten, de pythophtora, de meestge-
vreesde vijandsinds enkele jaren
hoort men in toenemende mate klagen
over verwoestingen, aangericht door
eene nog minder bekende ziekte, de
bladrolziekte, die evenzeer hare offers
eischt als de langer bekende kroesziekte,
velden die door deze ziekte zyn aan
getast, maken in den regel een trooste-
loozen indruk. De bladeren van de
zieke planten beginnen half Juli samen
te rollen en de planten zelf ontwik
kelen zich slechts onvoldoende; degene
die vroeg aangetast zijn schrompelen
zelfs volkomen in elkaar. Van een
opbrengst die ergens op gelijkt, is in
zulke gevallen natuurlyk geen sprake.
Graaft meu zulk eene plant uit, dan
blykt de moederknol nog volkomen
gaaf te zyn, ze is nog stevig en sap
pig. By het doorsnijden is ze geheel
glazig geworden, zoodat dunne schijfjes,
tegen het licht gehouden, er uit zien
als ijsschilfertjes.
De zieke stiuiken ontwikkelen zich
veel minder dan de gezondebedek
ken dus niet geheel het veld en laten
het onkruid ruim gelegenheid, zich
krachtig te doen gelden. Staan er
maar weinig zieke planten, dan zyn
ze te midden van de gezonde on het
onkruid bijna niet te onderscheiden.
Het inrollen van de bladen is zoo
karakteristiek, dat het verschijnsel
iedei een moet opvallen en voortdurend,
zoolang de planten nog groeien, kunnen
meerdere woiden aangetast. Het is
alsof by het ophouden van den groei
eeist een stilstand optreedt.
Het ergste is, dat volgens genomen
proefnemingen, de ziekte door de
poters van het eene jaar in het
volgende jaar kan worden over-
gebr: cht. Poters, van zieke plan
ten gewonnen, goveu in het volgende
ja; r planten die eveneens aan de
ziekte lijden en in den regel in
sterke mate. Soms, wanneer de ziekte
ile moederplant slechts weinig scheen
te hebben aangegrepen, kwam ze in
het volgend jaar eerst duidelyk te
voorschijn aan de afstammelingen.
Wie dus aardappelplanten op zijne
akkers heeft, die aan de beschreven
ziekte lijden, dient nauwkeurig op te
passen, dat by daar geen poters van
neemt: üy moet de zieke van de
gezonde scheiden. Dat moet echter
gebeuren voordat het loof afgestorven
iswant is het verdord, dan is geen
gezonde plant meer van een zieke te
cudeikenuen. Is de akker slechts
weinig aangetast, dan kan men ge-
m; kkelijk stokjes steken bij de zieke
stri ikenheerscht het euvel sterk,
dan is het beter van den geheelen
akker geen enkelen poter te nemen
Automobiel-ongeval*
Gisterenavond geraaLPe op de Voor
straat te Utrecht de motor ,zz e:n
automobiel uit Rotterdam defect, waar
door de inzittenden genoodzaakt wer
den uit te stappen. Wijl het voertuig
op de tramrails stond, wenkte de
eigenaar van de auto den wagenbe
stuurder van een nad.rend tramrijtuig
stil te houden, doch dit sein werd door
den wagenvoerder niet bemerkt, ten
gevolge waarvan de tramwagen tegen
de auto aanbotste. Door den ge
weldigen schok werd de motor van
de auto in werking gebracht en snorde
het voertuig zonder bestuurder over
de straat, nu eens links zwenkende
dan weder rechts. Gelukkig werd de
„losgebroken" auto spoedig achterhaald
en kon de motor worden stop gezet.
Een haltepaaltje van de tram was
met de auto in aanraking geweest en
algeknapt. Het tramverkeer onder
vond door dit ongeval groot opont
houd. De schade door de botsing vau
de tram tegen de stilstaande auto
aan dit voertuig veroorzaakt, wordt
door den eigenaar op f 2000 geschat.
De wagenbestuurder van de tram
heeft heden aan de politie opgegeveD
pas op pl. ra. 20 meter afstand de
auto, stil staande op de tramrails, te
hebben bemerkt, waarop hij onmid
dellijk remde, niet alleen met de
handrem, maar ook met de electrischb
rem. Het mocht hem evenwel niet
gelukken den wagen tijdig genoeg tot
staan te brengen, wat de botsing
onvermijdelyk maakte.
De eigenaar van de auto zal intus-
schen de gemeente aansprakelyk stel
len voor de aan zijn voertuig berok
kende schade, die z. i. voorkomen had
kunnen worden, als de trambestuur
der beter op de baan had uitgekeken.
Bij raming is die schade voorloopig
op f2000 geschat, het bedrag Z3l
echter door deskundigen nader wordeD
vastgesteld (U. D.)
Schriftvervalsching.j
By. de gisteren ten stadhuize te Am
sterdam gehouden aanbesteding deelde
voor de opening der bussen de wet
houder van i ublieke werken mede,
dat gebleken was, dat by onlangs
gehouden aanbestedingen de namei
van borgen op enkele inschry vings-
biljetten niet door de borgen onder-
teekend, doch nagemaakt waren. H
verklaarde die biljetten voor valsd
en voor onwaardig eu waarschuwd
tegen herhaling.
Een andere lezing. Het na
dere onderzoek, hetwelk door d(
justitie naar het gebeurde met det
agent van politie le klasse Smit inl
het park Nieuweroord te Utrecht on
langs werd ingesteld, is thans afge-
loopen.
Naar het U. D. verneemt, is daarbij!
gebleken, dat de eerste lezing, welke
van het voorval onmiddellijk na hei
gebeurde werd gegeven, niet geheel;
en al juist de ware toedracht heeftl
weergegeven. In de eerste conster-l
natie is aan sommige handelingeoj
méér waarde gehecht dan daaraanl
wel mocht worden toegekend de ioj
deze zaak betrokken politieagent heeft®
het gebeurde als volgt verteld, eup
zijn opgaven komen overeen methet-|
geen van andere zijde is verzekerd-
Het negental, dat zich thans tel
dezer zake in voorloopige hechtenül
bevindt, was is den avond van oOI
Augustus uitgeweest, bjj welke ge
legenheid door enkelen hunner do?
al sterke drauk was gebruikt. Eet
der jonge mannen, die van de partij
was, viel, als gevolg van den be
schonken toestand waarin hy ver
keerde, over bet prikkeldraad, waarj
mede het gazon was afgezet, en bleed
daar liggen, omdat hij niet in staiij
was alléén weer op de been te komen-
