UIT BE PERS.
STADSNIEUWS.
WEERBERICHT.
BINNENLAND.
Uit de Omgeving.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt vo*rm. 10.50 uur.)
De Bildt, 13 October 1908.
Hoogste barometerstand 771.7 m.M.
te Neufahrwasserlaagste 751.2 m.M.
te Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 14
October 1908.
Wind Zwakke, Oostelijke tot Zuide
lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Nevelig
tot lichtbewolkt, weinig of geen neer
slag.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 77S m.M.
Vorige stand te 12 uur 771 m.M.
Thermoineterstand
te Amersfoort.
Hoogste gisterenP. 64
Laagste hedennacht F. 45
Hedenmiddag 12 uur F. 58
29 van het tractaat van Berlijn, dat
Montenegro's rechten ten bate van
'Oostenrijk-Hongarjje beperkt. Wat
Rusland betreft,|erkent men te Weenen
openlijk, dat men Oostenrijk's steun
voor de vrijmaking van de doorvaart
door de Dardanellen heeft aangeboden.
BELGIË.
De minister Renkiu heeft thans de
finitief de portefeuille voor het.nieuwe
departement van koloniën aangenomen.
Tot zijn opvolger als minister van
justitie is de heer De Lantsheere be
noemd.
FRANKRIJK.
Te Dyon is het congres der Fransche
radicalen bijeen geweest. Er werd een
door Pelletan voorgestelde motie
aangenomen, waarin wordt gezegd,
dat de partij zich stelt tegenover de
algemeene werkstaking en de sabo
tage, maar niettemin zal blijven strij
den voor de belangen van de ont
erfden der maatschappij.
ZWITSERLAND.
Te Genève heeft een demonstratie
plaats gehad van de daar wonende
Bulgaren, ter viering van de Bul-
gaarsche onafhankelijkheid. Drie per
sonen hielden redevoeringen.
Onder de te Genève aanwezige
Serven heerscht, zooals te begrijpen
is, veel opwinding. Zij houden telkens
vergaderingen, om zich over den toe
stand te beraden.
RUSLAND.
Te Petersburg zjjn in de 24 uren,
eindigende met Zaterdagavond, 99
nieuwe choleragevallen en 44 sterf
gevallen aangegeven. Het aantal lij
ders bedraagt thans 1331.
Sedert het begin der epidemie zijn
te Petersburg 7008 personen ziek
geworden, 2816 gestorven en 2861
hersteld.
De universiteit te Petersburg is
weer geopend, maar de duizenden aan
wezige studenten maakten zoo'n enorm
kabaal, dat de colleges gestaakt moesten
worden-
De Kamerverkiezingte
Ommen. Christelijk-Historischen zijn
niet zoo gedwee en stom voor het
aangezicht hunner leiders als anti-
revolutionnairen. Mr. Lohman heeft
goed praten als h(j zegt, dat in Om
men en Sneek de candidatuur-Kuyper
moet worden gesteund. Ziehier wat
de Christelijk-Historischen hierop ant
woorden
In een advertentie in de Zwolsche Ct.
roept het bestuur der Christ.-hist.
kiesvereeniging te Nljverdal de leden
der Herv. Kerk op om trouw op hun
post te z(jn, zich door niets te laten
afleiden om niet te gaan stemmen,
„maar met vereenigde kracht hun
stem uit te brengen op onzen waar-
digen candidaatmr. Th. H. de Meester".
In een ingez. stuk in hetzelfde blad
constateert de voorz. van genoemde
kiesvereeniging, dat met algemeene
stemmen besloten is niet de candi-
datuur van dr. Kuyper, maar krach
tig de candidatuur te steunen van
mr. Th. H. de Meester.
„Het was trouwens", zoo zegt hij,
„van ons Christ.-Historischen, allen
leden en voorstanders der Herv. Kerk,
ook niet anders te verwachten, want
als wij maar even indenken hoe dr.
Kuyper in 1886 de groote doleantie
in onze Herv. Kerk bewerkte, dan
hebben wij al meer dan genoeg om
nooit aan iemand, die zoo wreed onze
vaderlandsche kerk vaneen scheurde,
onzen steun te geven."
De nieuwe Socialisten-
b o n d. Gisteren is te Amsterdam de
vergadering gehouden, welke was uit
geschreven met het doel een afdeeling
van den Socialistenbond in Neeerland
te stichten.
Het doel is naar het Volksdbl.
meldt, bereikt, aanvankelijk met 15
leden.
Loonlijsten. Naar wij ver
nemen is door een ambtenaar van
het Openbaar Ministerie tegen een
werkgever, die verzuimd had zjjn loon
lijst overeenkomstig artikel 45 der
Ongevallenwet dat geregeld bijhou
den per week voorschrift behoorlijk
bij te houden, f 100 boete of 8 dagen
hechtenis geëischt. Dit is vermoedelijk
een gevolg van een aanschrijving van
den Minister, dezer dagen tot het
bestuur der Rijksverzekeringsbank ge
richt, om den agenten op te dragen,
streng op te treden tegen werkgevers,
bij wie wordt geconstateerd, dat de
loonlijsten niet regelmatig worden bij
gehouden. (Hbl.)
Het schoolfonds. Het
hoofdbestuur van „Volksonderwijs"
deelt in het orgaan van dien naam
mede, dat in zake de liquidatie van
het Schoolfonds, waaromtrent tusschen
de voorstellen van .Volksonderwijs"
en die van de Maatschappij tot Nut
van 'tAlgemeen bij arbitrage moest wor
den beslist de uitspraak van den arbiter,
den heer mr. W. H. De Beaufort ten
gunste luidt van „Volksonderwijs".
Bij Koninklijk Besluit is aan de
Vereeniging tot Oprichting en Exploi
tatie van Volkssanatoria voor borst-
Hjders in Nederland een subsidie van
f 750 toegekend.
REGELING DER WERKZAAM
HEDEN.
De Tweede Kamer heeft besloten
vóór de behandeling der Staatsbe-
grooting, welke behandeling zal aan
vangen Dinsdag 3 November a.s., nog
eenige wetsontwerpen, alsmede eene
interpellatie en eene motie, te behan
delen. Op het menu stond oorspron
kelijk iets meer de Kamer heeft er iets
van geschrapt, maar toch zijn er
wetsontwerpen op blijven staan, waar
onder belangrijke, als Wijziging der
Militiewet, Be; alingen omtrent open
bare inzamelingen en bet wetsvoorstel
van den heer Van Kol betreffende de
mjjnontginning, plus de interpellatie-
Troelstra over de werkloosheid en de
motie-Schaper over den tienurendag.
De heer Vorhelj mocht op zeer
goede gronden bepleiten om de
Militiewet van de agenda af te voeren,
er op wijzende, „dat de Tweede Kamer
in den laatsten tijd al eens de wrange
vruchten had geplukt van het holde-
bolder behandelen van wetsontwer
pen", de meerderheid van de Kamer
ging met den voorzitter mede, en het
bezadigd woord van den heer Verheij,
die zoo hoog in de Kamer staat, dat
niemand hem van politieke obstructie
zou durven verdenken, werd met 39
tegen 35 stammen in den wind ge
slagen.
Nu zijn wij gelukkig niet zoo on-
noozel om te meenen, dat deze agenda
van 8 tot 23 October zou kunnen
worden afgewerkt. Het is zelfs de vraag
of men de Militiewet zal kunnen af
werken, nu de Kamer besloten heeft
de interpellatie-Troelstra over de werk
loosheid aan al het andere te doen
voorafgaan.
Maar het is niet hierover, dat wij
wilden spreken. Wij wilden slechts
wijzen op het feit, het betreurens
waardige feit, dat de Kamer tusschen
het afdeelingsonderzoek der begrooting
en de openbare behandeling daarvan,
gedwongen wordt andere ontwerpen in
openbare zitting te behandelen, onge
rekend de rapporteurswerkzaamheden,
die weldra in vollen gang zijn. Wij vragen
ons toch afWaar moet het op die ma
nier heen, nu het tot groot nadeel van
ons staatsleven meer en meer onmoge
lijk wordt met het lidmaatschap van de
Tweede Kamer eene andere betrekking
te combineeren? De Kamer zou er
zooveel voordeel en nut van kun
nen hebben, wanneer ze in haar
midden de voorlichting had van de
mannen van de practijk, maar de
mannon van de practijk houden zich
verre, ;en als ze in de Kamer komen,
worden ze verdrietig over het feit,
dat ze direct gesteld worden voor de
keuze: Minder trouwe behartiging van
eigen zaken, of van het Kamerlid
maatschap. Eigenlijk kan men alleen
zonder nadeel met het Kamerlidmaat
schap andere bezigheden combineeren,
als men in Den Haag woont en er
zal toch wel niemand zijn, die zou
willen beweren, dat het wenschelijk
is, dat de geheele volksvertegenwoor
diging, die in haar geheel geacht
moet worden het heele land in al
z(jne hoeken en oorden te kennen, in
Den Haag hare tenten opslaat. En het
gaat al een heel eind dien bedenke-
lijken weg heen; van 100 Tweede
Kamer-leden wonen er op dit oogen-
blik reeds 45 in den Haag of in een
zijner voorsteden.
Verbetering in den toestand kan
er alleen komen door de invoering
van een werkwijze, die het Kamer
lidmaatschap terugbrengt tot wat het
wezen moet en wat er mee bedoeld
is, eene eervolle bij-werkzaamheid.
Hoe daartoe te komen? Wjj weten er
maar één middel op, en dat is verdub
beling of verdriedubbeling van het
aantal leden der Tweede Kamer. In
eene Kamer van 200 of 300 leden,
zou men wel gedwongen worden zich
de weelde te ontzeggen van zoo om
slachtige .werkwijze, als slechts eene
zeer kleine Kamer zich kan veroor-
looven, en als de onze zich veroor
looft. Het aantal zittingsdagen neemt
steeds toe en men zal toch moeilijk
kunnen volhouden, dat die toename
in evenredigheid is met het meerdere,
dat tot stand komt. Caveant consules.
(De Vaderlander).
RAADSTUKKEN.
i,De beide afdeelingen van den Gemeen
teraad hebben de Gemeentebegrooting
in hunne vergaderingen behandeld.
Aan het verslag daaromtrent z(j het
volgende onileend.
Beide afdeelingen vereenigen zich met
de verhooging der jaarwedde van den
gemeenteontvanger, alsook met het
voorstel tot het verleenen van een
crediet, ten einde een toelage te kun
nen geven aan den persoon, belast met
de invordering der belastingen. Alle
leden verklaarden zich voor de ver
hooging der jaarwedden van den
Archivaris. Ook het voorstel tot ver
hooging van het salaris van den
directeur der Reiniging en van de
loonen der werklieden bij de reiniging
vond algemeene instemming.
Geen der leden was tegen het ver
leenen van de f250 subsidie aan de
Vereeniging tot bestrijding der tuber
culose.
In de eerste afdeeling merkt een
der leden op, dat hjj het wenscheljjk
zou achten, een post uit te trekken
voor uniformen voor de. Inspecteurs.
De Burgemeester zou dit toejuichen
maar wegens den financieelen toestand
der gemeente durfde hij het niet
voorstellen.
In de tweede afdeeling vraagt een
der leden hoe het staat met de plan
nen eener nieuwe Hoogere Burger
school. Den laatsten tjjd hoort men
niets meer van plannen dienaan
gaande ook op de Begrooting komt
hieromtrent niets voor. Hij acht het
echter zeer wenschelijk, dat hiervan
werk gemaakt wordt.
Ook zou hjj gaarne vernemen wat
het voornemen is met de huisjes
achter de Hoogere Burgerschool
wegens hun zeer haveloozen toestand
acht hjj het wenschelijk, dat zjj af
gebroken worden.
De Voorzitter deelt mede, dat de
plannen voor een nieuwe Hoogere
Burgerschool nog bij Burgemeester en
Wethouders in bewerking zjjn.
Wat de huisjes achter de .Hoogere
Burgerschool betreft, meent hjj, dat
door afbraak daarvan de toestand al
daar niet verbeteren zal, daar de toe
stand der perceelen achter die huisjes
even haveloos is als van de huisjes
zelf.
Verder houdt in diezelfde afdeeling
een der leden een uitvoerig betoog
om aan te toonen, dat het een
illusie is, dat Amersfoort op zjjn
goed onderwijs drjjft.
Er moet een ander soort menschen
getrokken worden, dan die er voor
het onderwjjs komener moeten
kapitalisten getrokken worden, die er
blijven. Voor dat soort menschen
moeten wjj de stad aanlokkelijk ma
ken, en dit kan, want haar omstre
ken zjjn buitengemeen mooi.
Amersfoort was vroeger een ves
ting aai, karakter is nog te veel
gebleven, de oude stad ligt te veel
afgesloten. Ziet men bjjv. het stuk
van de Kampstraat tot aan den Kop
pel, dit geheele stuk ligt afgesloten
men kan er niet uit of in. Spreker
is van oordeel, dat de stad open ge
maakt moet worden.
De mooie plantsoenen wenscht spr.
te behouden, zij mogen echter geen
hinderpaal voor de uitbreiding der stad
zijnhet bouwen inde Plantsoenen moet
bevorderd worden de stad wordt hier
door verfraaiden jki ijgt meer aantrek
kelijks. In verband hiermede wenscht
spreker te vragen of het niet moge-
ljjk zou zijn, de oude begraafplaats
te sluiten, opdat mettertjjd met het
opruimen van deze begraafplaats een
aanvang gemaakt kan worden. Spre
ker weet dat hier bezwaren aan ver
bonden zjjn in verband met het recht,
dat particulieren sjj sommige graven
hebben. Er is echter dezer dagen een
vonnis door de Rechtbank te Utrecht
gewezen waarbij op grond van het
publiekrechtelijk karakter eener open
bare begraafplaats, de Gemeente het
recht heeft, deze te sluiten en alsdan
aan particalieren te verbieden aldaai
ljjken te begraven.
De motiveering van het vonnis is
aan spreker niet bekendhjj deelt
het echter slechts mede. Misschien
kunnen Burgemeester en Wethouders
er hun voordeel mede doen.
Hjj zou het zeer toejuichen, dat
de- knoop werd doorgehakt, en dat
tot sluiting der begraafplaats besloten
werd. Aan hen, die nog beschikbare
graven op de Oude begraafplaats had
den, zouden dan kosteloes op de
Nieuwe begraafplaats een of meer
graven kunnen worden afgestaan.
De Voorzitter deelt omtrent dit
laatste mede, dat de zaak bij Burge
meester en Wethouders in bewerking
is, doch dat men met allerlei soorten
van rechten te doen heeft, die alle
eerst goed onderzocht moeten worden.
Zondag had achter Rustoord de
wedstrjjd H. V. C. II en Voorwaarts
uit de Bilt plaats.
Onder scheidsrechter Schut stellen
beide elftallen zich volledig op. Direct
na den aftrap ontwikkelt zich een
vlug spel, met H. V. C. iets in de
meerderheid. Voortdurend wordt op
V's helft gespeeld en back's èn doel-
verdediger moeten hard werken om
hun doel vrjj te houden.
Menige aanval wordt ondernomen,
maar het is steeds de achterback die
zjjn terrein met verre trappen zuivert.
Na ruim een half uur spelens, maakt
v. d. H. voor H. V. C. het eerste
punt van den wedstrijd, waarna spoedig
rust aanbreekt.
Na de rust is 't Voorwaarts, die
van helling af, en met de zon in den
rug spelend te commandeeren heeft.
Zjj weten dan ook spoedig een
doelpunt te forceeren uit een alge
meen opbrengen van haar voorhoede.
Telkens keeren de „vijf groote kerels"
terug. Opeens zondigt een van H.V.C.
binnen in de gevreesde ljjnen. De
strafschop daarvoor genomen wordt
echter prachtig door N. gestopt en
weggewerkt. Toch weet V. de leiding
te nemen, welke haar echter spoedig
wordt ontrukt, want v. d. H. zorgt
weer voor den gelijkmaker. Even voor
het einde valt V. wederom een straf
schop ten deel, die ook nu weer
subliem door N. wordt gekeerd. Spoe
dig is het einde daar en de stand
22 geeft vrijwel de verhouding weer.
Mr. A. v. Traa alhier is benoemd
tot commissaris der Siak Rubber
(caoutchouc) Maatschappij te 's Gra-
venhage.
Tot Commissaris der Zangver-
eeniging van de afdeeling Amersfoort
van de Maatschappij tot bevordering
der Toonkunst is gekozen mevrouw
mr. P. L. Baudet.
Hedenmorgen zjjn door de po
litie twee personen aangehouden,
waarvan de een nog drie dagen hech
tenis te goed had en de ander twee
weken hechtenis en i jaar opzending
naar een rijkswerkinrichting.
DE BOSCHSCHOOL TE (MüNCHEN)
GLADBACH.
De bezoekers van de lezing over
Tuberculose, gehouden door Dr. van
Gorcom, zullen misschien, evenals ik,
vreemd hebben opgekeken, toen hen
bjj de voorstelling van een „Bosch-
schül" een kijkje werd gegeven, bin
nen in een schoollokaal.
|Mjj geeft deze eigenaardige keuze aan
leiding om iets te vertellen van diezelfde
Boschschool en leid ik belangstellenden
gaarne in gedachten daarheen. Wjj
gaan de stad uit met een electrische
tram, maar rjjden minder ver, dan
kinderen en herstellenden gewoon zjjn
te doen en wandelen dan door een
deel der honderden hectaren dennen
bosch (bezitting van de stad Glad-
bach) en zien daar de schoone inrich
ting, waarop de stad met reden trotsch
is, de „Lungen beilanstalt" met aparte
keukengebouwen, eigen hoenderfokker jj
enz. Verder de eenvoudige maar doel- I
matig ingerichte gebouwtjes voor
zwakken of herstellenden die den ge- gfe
heelen dag door een rust- en luchtkuur
komen doormaken.
De gebouwen, tuinen en bosschen p'
bestemd voor patiënten met tuber- li
culose, zjjn geheel afgescheiden van
die, bestemd voor patiënten, van welke
ziekte ook hersteld, die bier nog eenigen E
tjjd zich komen versterken en eiken eh
morgen met de tram komen en it
's avonds weer gaan.
Aanplantingen van vruchtboomen,
heesters en dergelijke maken, dat men m
een geheel ander terrein meent te be m
treden, maar toch, daar verandert weer lat
de omgeving. Op eens is 't weer een |-J
en al dennenbosch't donkere groen ju
afgewisseld door 't sappig en licht-1 1
kleurig gebladerte van beuk, berk en In
dergelijke, 't Duurt niet lang, of aan je:
een betrekkelijk open gedeelte ge- je
komen, schemeren door 't groen, een- :ur
voudige lage vriendelijke gebouwtjes, ro<
Hier is de Boschschool.
We treden binnen, maar binnen is El
geen kind. Na de Realiteiten die alleen li
dienst doen bjj ongunstig weer, te fö{
hebben bezichtigd, schoollokaal, eet- ri<
kamer of leeskamer enz., bewonderen te:
wij de kasten met warme capes, pan- 'er
toffels, speelgoed, leermiddelen en zien E1
de open lighallen, waar ieder kind zjjn ps
ruststoel heeft, d. w. z. een rustbed, uc
waar 't op vaste uren moet liggen. 5
Wat heerljjk oord is 't hieraroma P>l
van dennengeur rondom en hoe kalm
en rustig, hoewel een 24-tal kinderen bi:
hier bjjeen zijn. Dddr onder dien breed- ita
getakten dennenboom, wordt les ge-I
geven. Zie, hoe beschermend hjj zjjn irii
wjjde armen spreidt en ze welft over fei
de kleinen, die daar in zjjn schaduw
wjjsheid opdoen I Dat bord daar op ste
dien ezel, nabjj den stam, die bankjes 3ai
om die tafel, die kinderen (8 A 10) vol bel
aandacht, och, had 'k daarvan een
kiekje 1 Dat zou een echt beeld geven j -
van de school in 't Bosch.
Iets verder zijn kinderen in 't zand Se
aan 't spelen. Anderen zitten op een i
heuveltje en maken een handwerkje roe
of lezen. Geestelijke arbeid duurt hier N
nooit langer dan een half uur achter-rec
een. daar hoofddoel is versterking van Jei
lichaam en geest, 't best te verkrijgen bib
bij doelmatige afwisseling van rust tn i 3
werkzaamheid.
Alle kinderen staan onder toezicht 8m
van eon geneesheer. De voeding wordt me
voorgeschreven en tegen betaling van
in klassen gedeelde bijdragen, kunnen Pe:
ouders hunne kinderen van 's morgens P(
7 uur, wanneer ze onder geleide var a"
de onderwijzeressen of verzorgers naar
buiten trekken, tot 's avonds 7 uur, lij
wanneer ze op dezelfde wjj ze stad- va
waarts gaan, eene verpleging doen sti
genieten, die zjj hen in de stad on
mogelijk kunnen geven. at
De voeding wordt evenals aan de zo
inrichting voor herstellende volwasse- w:
nen verstrekt uit de keukens van de So
„Lüngenheilanstalt".
Zelden of nooit zag 'k eene inrich- re
ting, waarvan 'k zoo goede herinne- kr
ringen meenam als juist van deze .bij
Boschschool te (M)Gladbach, die 'k 118
een paar jaar geleden bezocht. Toen
vestigde 'k de aandacht er op in de 20
„Hervorming" met den wensch, dat
ook de armbloedige en zwakke kin-
deren onzer steden dergelijke herstel- to
lings- en versterkingsoorden zouden a'
mogen vinden.
De vacantiekolonies, hoe goed ook, pl
doen eigenlijk te duidelijker uitkomen, 1
hoe velen niet voldoende zjjn gebaat
met 3 A 4 weken; hoe zegenrijk 't'Si
wezen zou, hen dag aan dag volop '4
de zuivere lucht, de gewenschte voe- ®a
ding, de voorgeschreven leefregel te [PM
kunnen doen genieten.
Wjj hebben bosschen in de buurt. vr:
Eenvoudige inrichtingen behoeven niet f
onbereikbaar duur te worden.
.Voorkomen is beter dan genezen" P
en het jonge leven plaatsen in de
meest gunstige omstandigheden, is t.
zeker wel de beste manier om vatbaar
heid voor welke ziekte ook tegen te
gaan.
Zou Amersfoort in dezen niet een
voorbeeld kunnen geven? laj
w
Tot zoover schrijft een onzer leze-
ressen, mevrouw Mr. P. L. Baudet en w
wjj hebben aan dit schrjjven zeer ev
gaarne een plaats verleend, en weten Et
niet beter te doen dan de aandacht ft*
van het Comité ter bestrijding der
Tuberculose, dat onlangs in onze stad l
is geconstitueerd, op dit schrjjven te Ni
vestigen. Misschien dat het er zjjn 01
voordeel meê kan en wil doen.
i
- a
0j
BAARN. Benoemd tot leeraar in Oi
het bouwkundig teekenen aan de 01
Ambachtsteekenschool alhier de heer t
P. den Breeje te Utrecht. Benoemd p(
tot leeraar in de Nederl. taal, rekenen 01
en boekhouden aan dezelfde inrichting
de heer J. K. Möller te Baarn,
