DAGBLAD vook AMERSFiOORT en OMSTREKEN
No. 217.
VRIJDAG 16 OCTOBER 1908.
5e JAARGANG,
Uitgave ven dn Naainl. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
Het Arbeidscontract.
v.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STATEN-SENERAAL.
DE EEMLANDEH
Hoofdredacteur B. G. BIJEENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BBEEDESTBAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Ad verten tién:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot plaatsing van advertentiën en reclames van buiten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet Algemeen Binnen- en Buiteulandscb Advertentiebureau D. Y. ALTA. tVarniocsstraat 7(17S te Amsterdam.
Thans gaan we over tot dat gedeelte
van het Arbeidscontract, waarin de
verplichtingen van den werkgever
worden geregeld.
Hem wordt als eerste plicht voor
geschreven den arbeider zyn loon op
den bepaalden tyd uit te betalen. Na
dat vervolgens bepaald is, dat geen
loon zal verschuldigd zyn vooi den
tijd gedurende welken de arbeider den
bedongen arbeid niet heeft verricht,
wordt in een daarop volgend artikel
van de wet gezegd, dat de arbeider
zijn aanspraak op loon niet ver
dient, als hij tengevolge van buiten
zijn schuld ontstane ziekte of ongeval
verhinderd is geweest zyn arbeid te
verrichten, of als hy daarvan is afge
houden door de vervulling van eene,
door de wet of overheid zonder gel
delijke vergoeding opgelegde verplich
ting, die niet in zijn vrijen tijd kon
geschieden de uitoefening van het
kiesrecht daaronder begrepen of
door zeer bijzondere omstandigheden,
als hoedanig het ontwerp uitdrukke
lijk noemt: de bevalling van deecht-
genoote van den arbeider en het
overlijden en de begrafenis van zijne
huisgenooten en van zijn allernaaste
bloed- en aanverwanten.
De algemeene beschouwingen in de
Kamer over deze quaestie liepen voor
namelijk over de vraag of dergelijke
voorschriften nopens het uitbetalen
van loon voor uren, die verzuimd
zijn, omdat moreele plichten den
arbeider van het werk riepen, wel in
eene wet moesten worden geschreven
en vooral over de quaestie of van dit
voorschrift zou mogen worden afge
weken als patroon en werkman dit
schriftelijk overeenkomen, dan of liet
wetten van Meden en Perzen zouden
zijn, „dringend recht" zooals men dat
noemt. Sommigen waren van meening,
dat daarbij zaken werden geregeld,
die huns inziens in een ziekte-ver
zekeringswet en niet in een arbeids
contract thuis behooren. Ook was
men bang, dat die verplichting zeer
sterk in het gezinsleven zou ingrijpen
en in hare gevolgen voor den arbeider
op het platteland eerder na dan voor-
deelig zon blijken, omdat van zoo
zwaren druk de vermindering van het
getal inwonende arbeiders het gevolg
zou worden en de arbeiders zelf er
dus dupe van zouden worden.
Maar zelfs zjj, die, zooals de christe-
lük-historischen en oud-liberalen, de
leer voorstonden, dat deze stof tot de
ziekteverzekering behoort en dat zij
dus daar moet worden geregeld, ge
voelden ten slotte, dat ganschelijk
zwqgen over de zaak niet gingdat
het een achteruitgang zou zijn by
hetgeen reeds bestond, als de wet
eenvoudig zeidevoor arbeid die niet
is gedaan, behoeft nooit door den
werkgever te worden betaald.
Ook de heer Lohman, die in deze
liefst zou vertrouwen op het mede
gevoel en de ethische gezindheid van
de werkgevers, moest den heer Drucker
toch toegeven, dat, nu eenmaal de be
paling was aangenomen, dat de werk
gever voor den tyd dat geen arbeid
verricht is, geen loon schuldig is, er
een leemte in de wet zou zyn, als
men nu niet ook de uitzonderingen
op dezen regel opnam, die door de
wenschelykheid en de rechtsover
tuiging als het ware aan de hand
werden gedaan.
Maar hoewel men ten slotte vrij
algemeen toegaf dat, onafhankelijk
van alle ziekteverzekering, in deze
wet over uitbetaling van loon aan den
arbeider by ziekte, ongeval of ver
vulling van publiekrechtelijke ver
plichtingen, even goed iets moet komen
te staan als bijv. in Duitschland en
Zwitserland het geval is, wat men er
in zou zetten was het voorwerp van
wjjduiteenloopende meeningen. Dat
bewezen dertien amendementen op het
Regeeringsartikel.
Het resultaat is echter geweest, dat
de arbeider nu by ziekte of ongeval,
tenzij die zijn veroorzaakt door opzet
of onzedelijkheid, aanspraak hebben
Op het doorioopen van zyn loon „ge
durende betrekkelijk korten tyd." Den
omvang der bepaling zal de rechter
hebben vast te stellen, als partyen
het in een gegeven geval over haar
draagwijdte niet eens kunnen worden.
Eveneens zal de arbeider zijn aan
spraak op loon „voor een korten, naar
billijkheid te berekenen", tyd behou
den, als hy tengevolge van eene dooi
de wet of overheid zonder geldelijke
vergoeding opgelegde verplichting, die
niet in zyn vrijen tijd kan geschieden,
is verhinderd geweest zijn arbeid te
verrichten.
Er is heel wat zeemanschap en ver
nuft moeten aangewend worden, om
het ten slotte tot deze regeling te doen
komen.
Verder werd er nog gestreden door
de heeren de Klerk en Schaper, ten
einde gedaan te krygen, dat niet bij
overeenkomst zou worden afgeweken
van hetgeen de wet voortaan zou be
palen omtrent dit doorioopen van het
loon.
„Het artikel is mij niets waard
het loont niet eens de moeite, dat wij
er hier nog over spreken, als het niet
dwingend van karakter wordtals
patroon en arbeider kunnen overeen
komen er van af te wijken", verzekerde
de heer Schaper. De heer Drucker
zette echter uiteeu, hoe de dwang op
dit punt er toe kon leiden, dat de
arbeider van minder conditie wordt
dan hij is, daar heel wat werkgevers
nu reeds meer voor hun personeel
doen dan de wet hier tot plicht stelt
en hoe juist de gelegenheid toe af
wijking er toe zal leiden, dat de
werkgevers met hun arbeiders rege
lingen zullen treffen, waarby met de
individueele verhoudingen rekening
wordt gehouden.
De groote meerderheid verklaarde
zich vóór het vry laten van partijen
om, mits bij schriftelijke overeenkomst,
dus na ernstig overleg en met vol
komen besef, eene andere regeling te
maken over wat bij des arbeiders ziekte
of verlof zal gelden, dan die welke in
de wet als de normale staat geschreven.
DE CRISIS IN HET OOSTEN.
De uitzichten op eene conferentie
verbeteren voortdurend, zooals kan
blijken uit een mededeeling, gedaan
door het Engelsche ministerie van
Buitenlandsehe zaken. Deze luidt als
volgt
De gedachtenwisseling tusschen Is-
wolsky en Grey had een volledige
overeenstemming ten gevolge over het
geen gedaan moet worden naar aan
leiding van den toestand, die is ont
staan in het nabye Oosten door de
jongste gebeurtenissen, die daar plaats
grepen.
Men is overeengekemen, dat hiertoe
een conferentie noodzakelijk is, maar
ten einde met succes den eerbied der
volken voor de wet weer krachtig te
maken, en hun vergoeding te geven,
die door de mbreuk op internationale
verdragen geleden hebben, zal zulk
een conferentie een beperkt arbeids
veld moeten hebben en zichzelf moeten
bepalen tot het behandelen van
quaesties, die door de jongste schen
ding van het verdrag van Berlijn aan
de orde zijn gekomen. In de eerste
plaats zal men moeten voorzien in een
vergoeding voor Turkye en hieromtrent
schjjnt onder de Mogendheden al
gemeene overeenstemming te bestaan.
Ook zal men maatregelen moeten
treffen ten einde het tegenwoordige
regeeringsstelsel in Turkye te ver
sterken, dat den besten waarborg op
levert voor het handhaven van den
vrede.
Men hoopt ook middelen te vinden
om tegemoet te komen aan de billijke
wenschen van de kleinere Balkan-
staten. Dit behoort niet ten koste van
Turkije te geschieden.
Er is goede reden om aan te nemen,
dat de Kretenzer quaestie naar ge
noegen behandeld zal worden, hoewel
zy voorloopig op een Europeesche con
ferentie niet behandeld kan worden,
omdat zy in de eerste plaats door de
vier beschermende Mogendheden met
Turkije besproken dient te worden.
Men hoopt, dat deze inzichten door
hun gematigdheid, hun redelijkheid en
belangeloosheid door de Mogendheden,
die het verdrag van Berlijn onder
teekenden, aanvaard zullen worden.
Zy blijven in den geest van genoemd
verdrag en het zou niet in den vorm
zijn van ideeën te veranderen over
dit onderwerp.
Men is niet van plan de Dardanel-
lenquaestie aan de conferentie voor
te leggen. Het is een quaestie, die
Rusland en Turkije in de eerste plaats
aangaat en Rusland heeft niet het
minste verlangen deze quaestie op
een voor Turkije vijandige wijze te
regelen, of het als vergoeding te
eischen. Rusland gaat ter conferentie
als niet belanghebbende Mogendheid.
JAPAN.
Een gevecht tusschen Japansche en
Chineesche troepen te Kantao in Noord-
Korea, dreigt ernstige verwikkelingen
tusschen China en Japan ten gevolge
te hebben. Weigert het Chineesche
Ministerie van Oorlog den Japanners
een vervolging toe te staan, dan kan
die weigering veroorzaken, dat de
Japanners de grens overtrekken.
Men meldt, dat de Chineezen de
vijandelijkheden begonnen door op een
politiegebouw te vuren, dat door Ja
pansche soldaten bezet was. Het ge
vecht duurde verscheidene uren. Het
getal doodon is onbekend.
Het Japansche Ministerie van Buiten
landsehe Zaken deed stappen te Peking
en tenzy onmiddelijk voldoening wordt
gegeven, zullen de Japansche troepen
waarschijnlijk de grens overtrekken.
PERZIË.
De Sjah schijnt het spel om Tabriz
te verliezen. De geheele stad is thans
in handen der revolutionnairen, die
nieuwe versterkingen oprichten om
den ingang der stad af te sluiten voor
de regeeringstroepen.
TWEEDE KAMER.
Gisteren is het debat over de vra
gen van den heer Troelstra, in zake
werkloosheid, voortgezet.; Aan mi
nister Heemskerk werd van alle zijden
luchthartigheid in deze zaak verweten.
Niets christelijks voegde mr.
Troelstra hem toe had uw rede,
haar cynisme, haar kille ongevoelig
heid getuigden veeleer van heidenschen
geest. Joliger moge het politiek chris
tendom door u geworden zyn, aan-
minniger niet. Ook onder 's ministers
vrienden bevonden zich teleurgestel-
den. Dr. de Visser betoonde zich aller
minst ingenomen met mr. Heems-
kerk's denkbeelden en Dr. Nolens ging
den premier zelfs vry scherp te lyf.
Algemeen klaagden de sprekers ook,
ook, dat minister Talma zich de
moeite gespaard heeft ter vergadering
te komen. Waar vraagstukken als
arbeidswetgeving ter sprake zouden
komen, ware 's heeren Talma's aan
wezigheid noodig. Klaarblijkelijk heeft
het Kabinet willen te kennen geven,
dat het de diepe ellende der werk
loosheid uitsluitend als een voorwerp
van armenzorg beschouwt... misschien
ook als een welkom middel tot mili
taristische en protectionistische pro
paganda
Mr. Troelstra heeft de reclame voor
de werving bij de marine in mr.
Heemskerk's rede gegeeseid hij heeft
er ook handig uitgehaald de embryo
nale aanbeveling van het protectio
nisme als middel tegen werkloosheid,
die ongetwijfeld by de toekomstige
stewbuscampagne zal worden uit
gespeeld.
Mr. Troelstra's omvangrijke repliek
heeft het vraagstuk zijner oplossing
niet meer nabij gebracht, al werden
vele van 's Ministers bijeengeraapte
bezwaren tegen Staatshulp weerlegd.
Maar als een proeve van heftige de
baterskunst kon de, overigons niet
met vuur uitgesproken, redevoe
ring wel gelden. Zy zat „hand-
dig in elkaar". De toespelingen
op mogelijke hongeroptochten, op
oproer, bloedvergieten, de thans
reeds geuite voorspelling: „dan draagt
gij de verantwoordelijkheid, gij die
geen steun wilt bieden, voordat de
menschen van honger crepoeren
het bitter sarcasme over het ver
heffend element der philanthropic:
„verheffend, toch niet voor wie de
hand moet uitstrekken naar een
aalmoes"de scherpe geestigheden
over wat mr. Heemskerk had gezegd
van „belasting naar draagkracht",
die in de weldadigheid het best tot
haar recht zou komen „daarmee ver
oordeelt ge ons belastingstelsel, laat
dan naar draagkracht en vrijwillig de
kosten voor leger en vloot opbren
gen" de herinnering aan het feit,
dat de Regeering, die beweert geen
geld te hebben, vier ton voor een
Belgische „kermis" wou besteden
dat alles verlevendigde mr. Troelstra's
requisitoir tegen den Premier, die ons
gisteren minder jolig dan gewoonlijk
voorkwam zegt het Vaderland. De
indiening eener motie gisteren reeds
door ons gemeld, besloot de redevoe
ring De Kamer zou zich voor Staats
hulp uitspreken.
Naast die eenvoudige, voor ieder
duidelyke motie, heeft Mr. Treub een
andere gesteld.
Mr. Treub wenscht, dat de Kamer
uitspreke de aard en de omvang der
werkloosheid zijn niet voldoende be
kend, algemeen wordt echter erkend,
dat de toestand op dit oogenblik abnor
maal ongunstig isde Regeering be
hoort de werkzaamheid van particulie
ren en gemeenten ter tegemoetkoming
in den bestaanden nood zooveel moge
lijk te steunenvoor de toekomst be
staat behoefte aan maatregelen, die
een betere kennis waarborgen van het
verschijnsel der werkloosheid en voor
zorgsmaatregelen, o.m. door stelsel
matige bevordering der werkloosheids
verzekering behooren te worden ge
nomen.
In een zeer door.vrochte rede heeft
mr. Treub deze motie aangekondigd.
Hij begon met te weerleggen mr.
Troelstra's bewering als zouden crisis
sen van werkloosheid slechts in eon
kapitalistische maatschappij kunnen
voorkomen. Het is en 't wordt door
socialisten zeiven reeds toegegeven
een illusie, dat in afzienbaren tijd éen
maatschappij zonder werkloosheid te
organiseeren zou zijn. De Marxistische
theorie, dat overproductie tot malaise
en crisis en ten slotte tot werkloos
heid zou leiden, mist haar feitelyken
grondslag, wyl de leer waarop zjj steunt
door de practyk afdoende is weerge-
legd.
Mr. Treub kwam tot de slotsom,
dat de tegenwoordige crisis is. ont
staan door buitengewone oorzaken,
door den Russisch-Japanschen oorlog,
de rampen in Amerika, verkeerde
kapitaalplaatsing. In den laatsten tijd
wordt erkend, dat de overheid hier
moet ingrypen liefst tot voorkoming
der nadeelige gevolgen der werk
loosheid, indien zy in buitengewone
mate optreed. Een blijvende ver
betering ware uiteraard slechts door
indirecte maatregelen te bereiken,
door betere arbeidswetgeving, wering
van jeugdige personen, door sociale
verzekering, heide-ontginning. Tegen
de gevolgen der werkloosheid be
staat slechts één middelver
zekering. Met kleinachting heeft
de Minister daarvan gesproken,
ten onrechte. Zeker, by ons bestaat
zy nog amper, maar de Regeering kan
ze aanmoedigen, gelijk in Frankryk
geschiedt, waar een Staatssubsidie tot
dat doel aan de gemeenten wordt
verleend. Het Gentsche stelsel wordt
tegenwoordig het liefst aanvaard, men
behoeft nog niet te wanhopen, dat
men op den duur daarmede ook de
ongeorganiseerden bereikt. De wijzi
ging der Gemeentewet make mogelijk,
dat de gemeentebesturen de bevoegd
heid erlangen van werkgevers een
speciale werkloozenbelasting te heffen.
Intusschen, dat alles is goed voor
de toekomst; wat kan voor 't oogen
blik geschieden? Tot een veel groot-
scher resultaat dan de andere sprekers
is mr. Treub hierbij niet gekomen,
ook hij bracht het niet verder dan
tot een complex van kleine middelen
met Staatsgeld als hoofdzaak. By
bouwwerken wake men streng tegen
overurende Regeering schrijve de
gemeenten aan, dat deze haar werken
zoodra mogelijk doen uitvoeren; men
doe aan werkverschaffing.
Zooals we gisteravond nog per
bulletin in de stad hebben bekend
gemaakt, is te Ommen tot lid der
Tweede Kamer gekozen Dr. A. Kuyper
met 3931 stemmen. Mr. de Meester
kreeg '2923 stemmen.
Achterstandsontwer-
p e n. L. en V. verneemt, dat de
minister van justitie aan de Eerste
Kamer heeft verzocht, met de stem
ming over de achterstandsontwerpen
niet te wachten op de indiening van
een nader wetsontwerp tot wijziging
der aanhangige ontwerpen, aangezien
dit van hem niet is te verwachten.
Opsporenvan luchtbal
lons. Naar aanleiding van het ver
zoek namons de Duitsche regeering
gedaan aan onze regeering, om schepen
te zenden, tot opsporing van vermiste
luchtballons, die mededongen in den
Gordon Bennett-wedstryd te Berlijn,
zijn het pantserschip „Piet Hein", de
stoomschoener „Dolfyn" en de torpedo
booten G 1, „Habang" en „DempoJ'
naar de Noordzee vertrokken tot het
opsporen van eventueel aldaar rond
drijvende luchtballons. Dc torpedo-
