DAGBLAD voor AMERSFjOORT en OMSTREKEN.
No. 230.
ZATERDAG 31 OCTOBER 1908.
5e JAARGANG.
Ditgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEML&NDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Middenstand en Coöperatie
FEUJLLETON.
Een Verborgen Erfenis.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur R. G. RIJKE NS.
Abounementsprij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Adverténtiên
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot plaatsing tan advertentiën en reclames tan buiten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitslnitond" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Bnitoiilaiidsch Advertentiebureau D. Y. ALTA, YYarmoesstraat 76—78 te Amsterdam.
Is de coöperatie voor den midden
stand aan te bevelen? Ongetwijfeld
maar hoe is ze mogelijk?
De middenstander ziet voordeel in
het gemeenschappelijk met soortge-
nooten inkoopen van werktuigen,
kleine machinerieën, grondstoffen.
Daardoor komt hij gemakkelijker aan
wat hjj voor zjjn bedrijf noodig heeft,
omdat een groote voorraad goedkooper
kan worden gekregen dan een kleine,
omdat tusschenleveranciers overbodig
worden en dus hun verdienste ver
valt. In het eene vak gaat het natuur
lijk beter dan in het andere, maar
vele vakken zijn er, die door gemeen-
schappelijken inkoop, zelfs wel van
goederen, die gewoon, onveranderd,
weer worden verkocht, nogal wat
kunnen bezuinigen. En waar is de
kleine burger, die niet bjj de drie-
maandelijksche of halfjaariijksche wis
sels, een zuurder gezicht zet al naar
mate de wissel hooger is
Er zijn nog meer voordeelen: men
kan, door eene coöperatieve vereeni-
ging op te richten, een kas vormen
en uit die kas voorschotten geven.
Dit is een ander soort coöperatie, die
misschien nog grooter toekomst heeft,
maar waaraan men hier in ons land
nog niet erg wil.
En waarom niet? Waarom verzet
de handeldrijvende en industrieele
middenstand zich nog zoo tegeD de
samenwerking
In de eerste plaats, omdat velen,
die daartoe behooren, laten we maar
eerlijk zeggen, in hun eigen zaken
aartsconservatief zijn. Zoo conser
vatief, dat ze hun eigen belang niet
zien.
In de tweede plaats, omdat ze be
nauwd zijn, dat de een te veel van
den ander zal te weten komen de
grootte van den omzet, de krediet-
(NAAK HET ENGE1SCH.)
45
Zou u evenals mijn nicht Christal
Egerton geneigd zijn naar het huis
te gaan om overal naar het geld te
zoekeD, of zou u andere stappen doen
Welke stappen?
Bijv. het testament zelf onder
zoeken en de getuigen ondervragen,
om zoo eenig licht te vinden. O, er
zijn nog heel wat andere dingen 1
Heeft u het testament nagezien?
Ja, zei hij stoutmoedig. Ik kan
mijn tijd Diet verspillen door zooals
Christal Egerton overal te zoeken,
maar ik beken, dat ik een half uur
besteed heb aan het nalezen van het
testament.
Misschien zou ik hetzelfde ge
daan hebben, zei ze.
En wat zou u daarna doen
Laat ik eens bedenken, zeide ze,
haar werk neerleggende. Zooals u
zegt, zouden de getuigen gevonden en
ondervraagd kunnen worden ten
minste als u eenige reden heeft om
te veronderstellen, dat er iets met het
testament niet in den haak is. Heeft
u daarover al de opinie van een ad
waardigheid, de speciale richting van
de „branche".
In de derde plaats, omdat zij de
geheele coöperatie verfoeien, die
waar niet handeldrjjvenden gaan
coöpereereu hun dikwijls bena
deelt. Vermoedelijk is dit laatste wel
het zwaarste argument, en natuurlijk
zit er veel waar in.
Immers, wanneer de inwoners van
een plaats een gemeenschappelijken
kruidenierswinkel nemen om een
voorbeeld te nemen benadeelen zij
alle andere kruideniers in die plaats.
Wanneer de inwoners hun steenkolen
per waggon laten komen, benadeelen
zij de kolenleveranciers en zoo gaat
het met de petroleum, met de bakkers
waren, zooals iedereen weet, maar al
al te zeer. Nu denken de benadeelden of
zij, die vreezen te zullen komen in het
gilde der benadeelden drommels, laten
we heel dat coöperatie-denkbeeld zien
dood te zwijgen, want dat wordt voor
ons gevaarlijk
Maar wat gelden nu deze argumen
ten De eerste twee wegen niet op
tegen de voordeelen en verdwijnen,
zooals de praktijk al lang heeft ge
leerd, langzamerhand.
En het derde argument?
Ook de coöperatie groeit geweldig
hier in ons land behoeven we slechts
te noemen de kolenvereenigingen, de
groote „Eigen Hulp" vereeniging, de
broodbakkerijen en zuivelinrichtingen.
En wat de toekomst onsongetwijfeld
zal brengen van coöperatie, blijkt glas
helder uit wat al is bereikt in andere
landen.
Welnu, daar de coöperatie zich zoo
belooft uit te breiden, moet de winke
lier en kleine nijverheidsman vreezen,
dat de coöperatie hem overbodig
gaat maken. En hij moet zelf gaan
ccöpereeren. Daardoor geraakt hij in
staat goedkooper waar te leveren en
vermindert de kans, dat de groote
leverancier hem slecht goed, slechte
vocaat ingewonnen Mr. Bently, de
advocaat van Mr. Wickham, vertelde
mij zelf, dat het testament volkomen
in orde was.
In dat geval vrees ik, dat ik
zijn opinie aannemen zou en in die
richting voortgaan.
Dat zou ik ook doen, als er niet
éen omstandigheid was, die mij weer
hield. Een van de getuigen was Miss
Wickham, de dochter van Mr. Wick
ham de andere zekere George Lam
bert, knecht van den overleden Mr.
Malincourt. Het trol mij al heel vreemd,
dat geen van deze twee personen ge
vonden kan worden.
Hoe bedoelt u Heeft u er naar
onderzocht
Ik ging naar Ryelands met het
speciale doel, van Mr. Wickham iets
te weten te komen omtrent George
Lambert. Natuuurlijk had ik niet veel
lust hem naar de tweede getuige te
vragen.
En wat zeide hjj
Dat hjj niet wist waar hij was.
U moet toestemmen, Miss Wickham,
dat dat vreemd is.
Heel vreemd. Nu begin ik te be
grijpen, dat u Mr. Wickham van be
drog verdenkt, en dat hjj Miss Wick
ham en dien Lambert verborgen houdt
om dat bedrog niet te laten uitkomen.
Zy vouwde gedecideerd haar werk
0p en terwyl zjj sprak, sloeg zij de
werktuigen in de te goed vertrouwende
handen stopt.
Er is coöperatie, er komt steeds
meer een dreigende coöperatie naai
den kleinen middenstander toe geen
beter middel kan hem hiertegen aan
de hand worden gedaan, om zich te
verdedigen, dan de coöperatie van den
middenstander zelf. In 't eene vak
gaat het beter dan in 't andere, maar
het gaat in vele vakken zeer zeker.
HET GESPREK VAN DEN
DUITSCHEN KEIZER.
Als het de bedoeling van den
Duitschen Keizer is geweest de aan
dacht van de geheele wereld af te
leiden van de Balkan-quaestie en
die te \estigen op zyn eigen persoon,
is dit uitstekend gelukt. Overal spreekt
en schrijft men over zijn opzienbarend
gesprek, maar meestal niet vleiend.
De Engelsche bladen bevatten uit
voerige commentaren, die over het
algemeen vijandig tegenover Duitsch-
land zyn. De liberale Daily chronicle
zegt, dat er maar een leer uit het
interview kan worden getrokken,
nl. de noodzakelijkheid om voor een
zoo sterk mogelijke vloot te zorgen.
De liberale Daily News, hoewel
geloof hechtende aan de absolute op
rechtheid ivan den Keizer, zet uiteen
waarom het een ij dele droom is zich
met Duitschland te verstaan, daar de
persoonlijke autocratie, een gevolg
van de Bismarckiaansche traditie blijft.
De JDaily Mail publiceert een Open
Brief aan den Keizer van William F.
Stead, waarin deze zegt, dat het voor
de hand liggend gevolg Ivan 's Keizers
onthullingen is, de onmiddellijke nood
zakelijkheid om zes Dreadnoughts op
stapel te zetten.
Vooral de bewering, dat het eigen
lijk Keizer Wilhelm en niet generaal
Roberts is, door wiens veldtochtsplan
de Boeren werden ten onder gebracht,
schijnt een harde pil om te slikken
voor de Eogelsche eigenliefde.
De indruk welken deze openbaar
making in Duitschland maakt, is niet
bijzonder aangenaam.
oogen op en keek hem aan.
Die vaste blik bracht hem in de
war.
Volstrekt niet I riep hij uit. Ik
zeg alleen maar, dat het vreemd is.
Ik zou u aanraden de twee ge
tuigen op te zoeken, zei ze. Iets
vreemds moet men direct goed onder
zoeken.
Met die woorden stond zij op.
Ik moet nu naar binnen, zei ze.
Gaat u vanavond weer wande
len vroeg hij, haar weerhoudende
toen zij hem voorbij wilde gaan.
Vol verlangen keek hy haar aan.
Ik ga iederen avond uitomfris-
sche bloemen te plukken, antwoordde
zijn eenvoudig.
Vergunt u mij dan u gezelschap
te houden?
U is volkomen vrij, dat te doen,
als u er lust in heeft.
Zal het u niet onaangenaam zijn?
Wat ik zooeven gezegd heb, heeft n
toch niet- op eenigerlei wjjze belee-
digd?
In het minst niet. Waarom zou
het Goedenmorgen I
Zy ging hem met een hoofdbuiging
voorbij en liep weg over het gras
veld, met een gemakkelijke bevallig
heid, die de grootste bewondering by
Ivan opwekte.
Toen zij elkaar weer ontmoetten,
was hy nog even ver als tevoren,
In de eerste plaats voelt men er
zich een beetje door gecompromitteerd
omdat nu blijkt van hoeveel gewicht
de Duitschers de vriendschap van
EDgeland achten en hoe groote offers
aan hun gevoel van eigenwaarde zij
er voor over hebben, om deze vriend
schap te behouden en aan te kweeken.
In de tweede plaats is men er niet
erg gerust op, dat de openbaarmaking
van het Keizerlijke gesprek in Enge
land niet veeleer een uitwerking zal
hebben, tegenovergesteld aan die, welke
men er van verwachtte.
In Frankrijk komt men vooral op
tegen de voorstelling, alsof het de
Fransche Regeering zou zijn geweest,
die Duitschland had uitgenoodigd om
in den Boerenoorlog tnsschenbeide te
komen. Integendeel, zoo beweren de
toongevende bladen als om stryd, het
was Duitschland, dat aangeboden had
om de Boeren te hulp te komen,
mits Rusland en Frankrijk wilden
beloven om Duitschland niet in den
rug te vallen.
Deze laatste belofte nu, werd ge
weigerd. Door de meeste kranten wordt
de openbaarmaking van het Keizerlijke
gesprek vlakweg toegeschreven aan
een poging van den Keizer om de
Engelsch—Fransche entente te ver
breken. De algemeene indruk van al
dit geschrijf is deze, dat de Keizer
weer eens heeft gevolg gegeven aan
een opwelling, welke stellig goed be
doeld, maar even stellig voor Duitsch
land van niet zeer voordeelige uit
werking gebleken is.
DUITSCHLAND.
Uit Hamburg wordt aan de West
minster Gazette gemeld, dat te K i e 1
een leverantieschandaal is ontdekt,
waarbij tal van handelsfirma's en of
ficieren zyn betrokken.
Vijf jaar geleden werden groote
hoeveelheden goederen ter waarde van
verscheidene milioenen Mark uit het
Arsenaal aldaar gestolen.
Het moet nu uitgekomen zyn, dat
de diefstallen zijn gepleegd door amb
tenaren van het Arsenaal zelf en het
gestolene daarna door verschillende
groote kooplieden of handelshuizen
zou zijn opgekocht.
Te Kiel en Berljjn en te Hamburg,
hebben reeds tal van sensationeels
Haar manier van doen was juist
zoo als het voortdurend geweest was.
Hy hield haar langer dan een uur
gezelschap, en zy nam zyn hulp aan
by het plukken en schikken der bloe
men. Zy praatten gemakkelijk en
aangenaam over onverschillige onder
werpen, maar hy kwam niets verder
met zijn plan, om haar voor zich te
winnen. Zorgvuldig vermeed hij zijn
eigen zaken of die van het testament
van Mr. Malincourt aan te roeren, en
zij kwam er ook niet op terug.
Toen hy later hun geprek nog eens
overdacht, kwam hjj tot de overtui
ging, dat hy het was, die telkeDs een
onderwerp op 't tapijt had gebracht
en dat zy niets deed daD zijn leiding
volgen.
En toch, in weerwil van deze ont
moedigende overdenkingen, was hij
meer dan ooit besloten dat Gillian
Wickham zijn vrouw zou worden.
HOOFDSTUK XV.
Cesar was door zyn bezoek aan
Ryelands niet veel wjjzer geworden
omtrent datgene, waarover hy zich
zoo verontrustte, maar het had toch
één resultaat gehad. Zjjn gesprek
met Christal had hem zeer bezorgd
gemaakt over Violet. Een minder aan
gename gewaarwording, dat hij niet
zeer broederlijk tegenover haar ge
handeld had, werd sterker in hem
aanhoudingen plaats gehad en men
verwacht, dat er nog meerdere zullen
volgen.
Volgens berichten uit zeer goed
ingelichte bron vertrekt de Keizer,
gevolg gevende aan een uitnoodiging
van Aartshertog Frans Ferdinand, op
3 November van hier, om twee dagen
te Erckartsau in Neder-Oostenrjjk te
gaan jagen. Van daar zal Z. M. incog
nito voor eenige uren naar Schoen-
brunn gaaD, om Keizer Frans Jozef
te bezoeken en nog denzelfden avond
af te reizen.
RUSLAND.
Gisternamiddag werd de Servische
Kroonprins op Peterhof ontvangen.
Het onderhoud met den Tsaar dö'nrde -
bjjna een uur, daarna werd het mili
taire gevolg van den Kroonprins aan
den Tsaar voorgesteld.
GROOT BRITANNIË.
In een pas verschenen statistiek
wordt een opgaaf gedaan van de En
gelsche grondeigenaars, wier onroerend
goed meer dan 1 millioen waard is.
Vier bezitten goederen ter waarde
van een tot anderhalf millioen pond
sterling (tezamen 4,594,000), een
goederen ter waarde van 2,546,000
en twee van meer dan 3 millioen
(te zamen £8,169,000).
De namen van de bezitters staan
er niet bjj.
De parlementaire commissie van
het Engelsche congres van vakver-
eenigingec is te rade geworden, een
afvaardiging naar Duitschland te zen
den, om een onderzoek in te stellen
naar de verzekering tegen ziekte en
ongelukken en naar de maatregelen,
die daar van overheidswege tot be
strijding van werkloosheid genomen
worden.
FRANKRIJK.
Bij de beraadslaging over de in-,
komstenbelasting heeft de Kamer weer
een nieuw amendement aangenomen,
schoon de minister van financiën er
zich tegen had verklaard.
De Matin beweert uit goede
bron te weten, dat de Duitsche re
geering de Spaansch-Fransche nota
betreffende de erkenning van Moelai
Hafid heeft goedgekeurd.
en het scherpe antwoord van zjjDe
nicht, toen hjj Anthony wilde beschul
digen van gebrek aan belangstelling,
had doel getroffen.
Eindelijk brachten zjjn overpeinzin
gen hem tot het besluit, nog een dag
vrjj-af aan Curzon te vragen, om zjjn
zuster te gaan bezoeken. Zjj was nu
al eenige maanden getrouwd en alles
zou in dagelijkschen sleur voortgaan,
zoodat hjj goed kon waainemen, hoe
de zaken stonden. Hij besloot haar
niet vooruit zjjn komst te melden.
Het was Zaterdagmiddag, en hjj
ging naaar Elmwood met het plan,
den Zondag bjj Violet door te bren
gen. Anthony zou stellig thuis zjjn,
en hjj zon in de gelegenheid zijn de
verhouding van het jonge echtpaar
onderling waar te nemen.
Toen hjj de poort van Elmwood
door was, merkte hjj overal teekenen
van verwaarloozing en achteruitgang
op. De paden waren met onkruid be
groeid, de hekken hier en daar kapot
en de poorten verveloos. Het huis
maakte denzelfden indruk.
Hjj 'was verontwaardigd bij de ge
dachte, dat Anthony zjjn mooie, gees
tige zuster op zjjn armoedige platos
liet wonen. Zelfs Ryeland was dan'
nog verkieselijker. Langs de met mos
begroeide stoep kwam hij hjj de ver-
velooze vooidenr, die open stond.
Wordt vervolgd.)