weerbericht.
sta ,snieuws.
allerlei.
TLermometerstand
BINNENLAND.
STATEN-GENERAAL.
Uit de Omgeving.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 3 December 1908.
Hoogste barometerstand 771.1 m.M.
te Clermontlaagste 755.7 m.M. te
Riga.
Verwachting tot den avond van 4
December 1908.
WindZwakke wind.
Gesteldheid van de luchtNevelig
tot bewolkt, waarschijnlijk droogweer.
Temperatuur Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT
uur 773 m.M.
Vorige stand te 12 uur 775 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 53
Laagste hedennacht F. 32
Hedenmiddag 12 uur F. 38
stig genoemd mag worden, nl. de ver-
eischte munitievoorraden z(jn voor de
helft aanwezig. Er mankeeren 300.000
kilogram gereedgemaakte projectielen
wegens gebrek aan buskruit.
Het Ministerie van Marine is vol
gens de Petit Var herhaaldelijk van
dezen wantoestand op de hoogte ge
bracht en vandaar, dat de Minister
bij de begrootingsdebatten in de Kamer
zeide, dat groote, geldelijke opofferin
gen onvermijdelijk zijn om te zorgen
voor flinke voorraden munitie voor
aanvulling.
Bij den tegenwoordigen staat van
zaken zouden de oorlogsbodems den
strijd binnen drie uur moeten opge
ven wegens gebrek aan munitie, en
zouden, teruggekeerd naar de arsena
len, geen aanvulling kunnen krijgen.
MAROKKO.
Abd-el-Azis heeft in den omtrek
van Tanger drie kleine villa's gekocht,
waar hij zijn gevolg zal installeeren,
terwijl b(j uitziet naar een woonplaats
meer overeenkomstig zijn waardigheid.
Hoewel vele leden van z(ju vroegere
regeering te Tanger woonachtig zijn
heeft geen hunner hem dienst of hulp
aangeboden. Zelfs Ben Sliman heeft
hem in den steek gelaten en hem
daarbij leelijk voor den gek gehouden.
Hjj zeide Abd-el-Azis, dat hij een pel
grimstocht naar Mecca zou maken en
Abd-el-Azis die dat een heel goed
denkbeeld vond, gaf hem daarvoor
geld. Maar zoodia had Ben Sliman
het geld niet in handen of bij ging
naar Moelei Hafid te Fez.
Ongeveer op dezelfde wijze hebben
alle andere oud-ambtenaren hun vroe-
geren Sultan behandeld en de eenige
die hem nog wat helpt is Menebi,
Hafid's vertegenwoordiger te Tanger,
die indertijd door Azis schromelijk
onrechtvaardig behandeld is.
Moelei Hafid zag laatst by een troe-
penschouw dat er heel wat soldaten
ontbraken en vroeg hoe dat kwam.
Een Kaid vatte moed en zeide dat
ze weggeloopen waren, omdat ze hun
soldij niet kregen. Moelei Hafid was
zoo ontroerd door de oprechtheid van
den Kaid, dat hij hem zijn gouden
horloge ten geschenke gaf, maar de
soldaten kregen huu soldij n>et-
TWEEDE KAMER.
Bij de voortgezette behandeling der
begrooting voor Binnenlandsche Zaken
lichtte de heer Schaper een amende
ment toe om den begrootingspost voor
subsidieering van de bestrijding van
tuberculose te verhoogen van f 75,000
tot 1100,000 en alzoo in overeenstem
ming to brengen mot do wenschen
van den laad van bestuur der Nod er-
laodsche centrale vereeniging tot be
strijding dezer ziekte. De sanatoria
zullen anders schade lijden.
De heer Blooker betuigde warme
instemming met het amendement en
adviseerde den minister om het over
te nemen. Spr. wees op het groote
nut van sanatoria, die vooral preven
tief werken, maar bovendien moet de
regeering zich niet bepalen tot sub
sidieering, maar zelf, evenals in andere
rijken geschiedt, wettelijke bepalingen
ter bestrijding der tuberculose nemen.
In Noorwegen bestaan bepalingen
omtrent verplichte aangifte van de
ziekte- en sterfgevallen, ontsmetting
van goederen en woning van tuber
culoselijders, wering van onderwijzers
uit de school enz. Yan Noorwegen
zijn aan spr. de resultaten niet be
reikt, maar wat Denemarken betreft, is
sedert het wettelijk ingrijpen het
aantal sterfgevallen aan tuberculose
tot de helft verminderd.
Spreker wees voorts op het vele,
dat van staatswege in Zweden ter
bestrijding der ziekte wordt gedaan
en met nadruk betoogde hij, dat, waar
het hier geldt een volksziekte, [die
kan en moet worden bestreden, 't niet
aangaat dat Nederland achterblijft.
De heer Aalberse ging na, hetgeen
tot dusver hier te lande tegen deze
ziekte is gedaan, er daarbij |op wijzende,
dat de sanatoria niet aan het beoogde
doel hebben beantwoord. In het belang
eener rationeele bestrijding van de
tuberculose als volksziekte, dus ter
bescherming van gezonden tegen de
tuberkelbacil achtte hij noodig hygiëni
sche opleiding van het volk. De jeugd
moet op school hygiënisch worden
opgevoed. Voorts moet het volk in
zijn geheel door woord en geschrift
worden voorgelicht. Onderwijzers,
lijdende aan open tuberculose, moeten
in bet belang van het kind uit de
school geweerd worden. Spreker
wenschte verplichte aanstelling van
schoolartsen door de gemeenten, des
noods met r(jkssteun. Voorts moeten
van overheidswege hygiënische voor
schriften worden gegeven. Steun aan
tuberculoselijdeis kon volgens spreker
best verleend worden door plaatselijke
vereenigingen.
Spreker oordeelde, dat een plan voor
eene rationeele bestrijding van de
tuberculose als volksziekte hoofdzaak
is en de verpleging in sanatoria slechts
een onderdeel-daarvan is.
De heer van Wichen bepleitte maat
regelen in 't belang van het tubercu
leus onderwijzend personeel. Dergelijk
personeel mag in de school niet wor
den geduld. Zij moeten tijdelijk wor
den vervangen en het rijk moet des
noods steun verleenen voor hunne
verpleging in herstellingsoorden, in
welken vorm de regeering dit zal
doen, is spreker onverschillig. Hij
hoopte dat de regeering des heeren
Schapers amendement niet onaanne
melijk zal oordeelen.
De heer Lohman betoogde dat ten
onrechte gesproken wordt van volks
ziekte. Het is geen ziekte voorko
mende in eene bepaalde klasse der
maatschappij. Gesproken moet eerder
worden van staatszorg tot bestrijding
van een besmettelijke ziekte, die uit
roeibaar wordt geacht. Als zoodanig
moet men het beschouwen.
Gaarne zal spreker dan ook de re
geering geld toestaan tot bestrijding.
Echter komt 't aan op de wijze waar
op het geld zal worden uitgegeven.
Dit moet maar niet in 't wilde ge
schieden. Ook moet men niet bewe
ren, dat voor dieren meer gedaan
wordt dan voor menschen, maar het
gaat niet aan, dat de kamer aan de
regeering meer geld opdringt dan zij
noodig acht. Met een beroep op pro
fessor Wenckebach, wees spreker den
heer Aalberse op het groote nu£ van
sanatoria voor genezing van beginge-
vallen en als studieplaats voor eene
juiste bestrijding der tuberculose.
De heer van Karnebeek plaatste
zich op hetzelfde standpunt als de
heer Lohman. Eenzijdig is 't uitslui
tend te spreken van prophylaxe.
De heer Ketelaar sloot zich aan by
liet betoog van den heer Aalberse,
waar deze de noodzakelijkheid in 't
licht stelde van eene hygiënische op
voeding der jeugd en aanstelling van
schoolartsen. In dit verband betoogde
spreker nogmaals do wenschelyklieid
van steun voor vacantiekoloniën.
De Minister erkende ten volle do
roeping der overheid in zake bestrij
ding der tuberculose, maar dit betee-
kent volstrekt niet, dat de staat in
de eerste plaats geroepen is propby-
lactisch op te treden.
Wat dit optreden aangaat, kan de
staat op doelmatige wijze het parti
culier initiatief steunen.
Vooralsnog wist de minister niet,
wat de regeering moet doen ten op
zichte der tuberculose bij het onder
wijzend personeel.
Ook was hij niet overtuigd, dat
rijkssteun den bloei van vacantie
koloniën zou bevorderen.
Ds Minister is bereid met de ge
meentebesturen van gedachten te wis
selen over hetgeen gedaan kan wor
den voor de hygien, opvoeding der
jeugd. Dwingend optreden in zake
aanstelling van* schoolartsen ging
hem te ver.
Wat het amendement aangaat, be
toogde de minister, dat wanneer daar
mede bedoeld wordt om hem gelegen
heid te geven zich ruimer te bewegen,
kon de minister het amendement na
tuurlijk aanvaarden.
Maar wanneer er mede beoogd
wordt, dat er t 100,000 zal moeten
worden besteed, achtte de minister
des heeren Schapers voorstel onraad
zaam by bet ontbreken van een goe
den grondslag om dergelijk bedrag uit
te geven.
Juist om te komen tot een goeden
rationeelen maatstaf van subsidiever-
deeling tusschen sanatoria en plaat
selijke vereenigingen is een commissie
ingesteld wier advies vooralsnog dient
afgewacht.
De lieer De Visser was 't hiermede
eens, hoewel hij veel gevoelde voor
des heeren Schaper's amendement om
zoodoende de Sanatoria ruimer te
kunnen bedenken.
Nadat bij het volgend debat de heer
Schaper verklaard had, dat zyn amen
dement slechts inhield credietverlee-
uing, nam de Minister het amende
ment over.
Een ingrijpende veran
dering in de uitvoering der
Ongevallenwet. By Konininklijk
besluit van 21 November 1908 (Staats
blad no. 342), is met introkking van
het Koninklyk besluit van 1 Decem
ber 1902 (Staatsblad no. 205) eeu
belangrijke wijziging gebracht in de
berekening van het aandeel in de
administratie-kosten der ongevallen
verzekering, op te brengen door de
naamlooze vennootschappen of ver
eenigingen, waaraan het risico dier
verzekering is overgedragen of door
de werkgevers, die zijn toegelaten zelf
dat risico te dragen.
Volgeus het thans ingetrokken
Koninklyk besluit werd bij die be
rekening uitgegaan van het loon in
de betrokken ondernemingen uitge
keerd en van de premie per f 1 loon,
die aan de Rijksbank zou moeten
worden uitbetaald, indien de werk
lieden voor rekening van de Rijks-
bauk waren verzekerd.
Volgens de nieuwe regeling wordt
tot grondslag voor de berekening ge
nomen de verhouding tusschen het
aantal ongevallen in de betrokken
ondernemingen en het totaal aantal
ongevallen in het geheele Rijk.
Hierdoor zal een zeer belangrijke
beperking en vereenvoudiging van de
administratie der Rijksverzekerings
bank verkregen zijn. Het tijdroovende
natellen van de loonlijsten behoeft
thans niet meer aan de bureaux dei-
Rijksbank te geschieden, terwijl van
de niet bij de Rijksbank aangesloten
ondernemingen de indeeling in een
gevarenklasse achterwege kan blijven.
Spoorwegtarieven. Naar
men meldt, zullen bij de herziening
en wijziging in de vrachtprijzen en
plaatskaarten b(j de Staatsspoorwegen,
de (jlgoed-tarieven voor de te verzen
den bagage van houders van abonne
mentskaarten vervallen.
Men seint aan Het Volk uit
Den Haag:
De minister van justitie heeft de
strafrechterlijke vervolging gelast van
den burgemeester van Besth in Noord
brabant, die verdacht wordt van het
schrijven van anonieme en beleedi-
gende briefkaarten aan raadsleden en
anderen.
Elders lezen wij dat de vervolging
gelast is omdat deze voor eenen aan
slag in den hoofdelijken omslag ge
bruik heeft gemaakt van gegevens uit
de aanslagen voor de bedryfsbelasting.
Door het Comité uit de Amers-
foortsche burgerij tot steun bij ge
dwongen werkloosheid is, in aansluiting
bij liet in het verslag der werkzaam
heden bepaalde, besloten aan de leden,
bijdragers aan verzekeringskassen, by
werkloosheid uit te betalen een bijslag
van f 2.50 per week, plus f 0.25 voor
elk kind, tot een maximum van f 5.00.
Tevens zal aan werkloozen, niet aan
gesloten bij verzekeringskassen, ge
legenheid worden gegeven zich by het
Comité aan te melden Donderdags
van 35 uur in „Ons Huis."
Dit besluit is genomen, met het
oog op het feit, dat door de Gemeente
voorloopig toch nog geen gevolg zal
kunnen worden gegeven aan de ver
ordening op'dit stuk.
In de plaats van den heer Buys is
in het comité als zevende lid benoemd
de heer H. Priem.
In de Dinsdagavond gehouden
vergadering van den Kon. Bond van
oud-Onderofficieren werd mededeeling
gedaan dat het St. Nicolaasfeest voor
de kinderen der leden en donateurs
op Woensdag, den 9 dezer, in het café
„De Arend" zal plaats hebben. De
kinderen moeten des avonds om C uur
aanwezig zijn. De commissie heeft een
aardig programma samengesteld waar
op het jaarlijksch bezoek van St.
Nicolaas natuurlijk niet vergeten is.
In deze vergadering werd ook be
sloten om den 19 dezer liet winterfeest
voor de leden en donateurs met ge-
noodigden te vieren. A. D.
In verband met het bedanken
van den heer H. C. van Dam voor
zijn herbenoeming tot lid van de
Kamer van Koophandel en Fabrieken
zal in Januari 1909 een nieuwe ver
kiezing moeten plaats hebben.
Heden en morgen heeft in dit
garnizoen een kaderoefening plaats
onder leiding van den generaal-majoor
J. H. A. Nierstrasz, commandant v/d
IVde divisie waaraan deelnemeif de
regimentscommandanten van het 1ste,
5de en 9de Regiment Infanterie, de
regimentscommandanten van de regi
menten cavalerie en artillerie tot de
divisie behoorende, de chef van den
geneeskundigen dienst, verder de
luit.-kolonel intendant, benevens eeni
ge hoofdofficieren en de kapitein
commandant van de compagnie veld-
pioniers.
Vooi de eerste klasse van den
U. P. V. B. krygen de Weerbaarheids
mannen in Bussum Zondag a.s. be
zoek van H. V. C. I. Wij vermoeden
wel, dat de Amersfoorters, indien zij
voltallig naar 't Gooi trekken, met
een overwinning huiswaarts zullen
keeren.
Naar wy vernemen zal Donder
dag 17 December alhier voor de af-
deeling „Amersfoort" van den Ned.
Protestantenbond optreden Ds. laGro.
Bij die gelegenheid zal een quartet
medewerking verleenen.
Bij onze redactie nog ontvangen
voor het St. Nicolaasfeest van den
heer Spelberg
Waarom is Jongste Zondag niet
geweest f 0,25
Wanneer komt Oome Klaas - 0,25
Ik verlang naar Zondag - 0,25
't Zal je bezuren - 0,25
Eere aan Opa! -0,25
Als heel Amersfoort geeft als
wij worden alle kindertjes
blij -0,25
Ingekomen bij den heer Spelberg.
Vorige lijst f 86,50
Duo - 2.—
Voor St. Nicolaas op school - 1.
Voor de spruiten - 1.10
Beter iets dan niets - 1.
6 dozijn griffelslypers
Voor het feest - 1.
Uit den spaarpot van 2 broer
tjes - 0.50
N. N. - 1.-
Voor de St. Nicolaaspret op
school - 2.50
Voor de bengels -_ 1. -
totaal f 97,60
Dat is dus in het geheel f 99.10.
Van een zevental huzaren, die
gedeserteerd waren zijn er twee door
de politie aangehouden, een viertal
gaf zich hedeu zelf aan,' terwijl er
nog een zwervende is.
De gearresteerden werden in bur-
gerkleeding aangetroffen.
De politie heeft weer tegen zes
wielrijders procesverbaal moeten op;
maken, wegens het rijden zonder licht
en zonder bel.
Ook werd een koetsier aangehouden,
die zich bij 't ryden niet hield aan
de voorgeschreven richting.
BARNEVELD. Reeds langen tijd
moest de landbouwer P. van den bak
ker G. te Kootwykerbroek eeniggeld
hebben, waarom eerstgenoemde be
sloot hierover eens met G. te gaan
spreken.
Toevallig echter was de bakker
zelf niet thuis, waarom de schuld-
eiseher zich verplicht zag, om de
boodschap aan des bakkers vrouw
over te brengen. Deze scheen nu
aanstonds bereid om de kwestie uit
de wereld te helpen, althans zy ver
zocht den landbouwer maar even
plaats te nemen, dan zou zij in dien
tyd geld halen. In plaats echter van
met klinkende munt, keerde vrouw
lief met een ijzeren vuurlepel gewa
pend terug, waarmede zy den land
bouwer een paar zulke gevoelige sla
gen op het hoofd toebracht, dat deze
hals over kop het hazenpad koos.
Gedachtig wellicht aan het spreek
woord: „man en vrouw zyn één,"
heeft P. nu op zyn beurt, nog ge
holpen door zijn knecht, den bakker
zoo'n geweidig pak slaag gegeven(
dat hy, bijna onkenbaar, op een kar
naar den dokter alhier vervoerd moest
worden.
Met deze, gelukkig niet algemeen
gangbare munt betaalt men elkander
nog in sommige streken op de Veluwe.
BAARN. Gedurende de maand Novem
ber werd ten postkantore alhier in de
Rijkspostspaarbank ingelegd f 19704.951
en terugbetaald f 16139.15. Het num
mer van het laatst uitgegeven boekje
was 6215.
Eigen rechter. Sedert een i-
gen tijd was een bakker te Kootwyker
broek gemeente Barneveld, geld schul
dig aan een landbouwer aldaartoen
de betaling wat lang op zich liet
wachten, besloot de landbouwer eens
naar des bakkers huis te gaan, om
hem aan de bestaande schuld te her
inneren. Hjj was echter zelf niet thuis,
zoodat de landbouwer zich verplicht
zag de boodschap aan de vrouw over
te brengen. Heel beleefd noodigde deze
hierop onzen man uit even te gaan
zitten, dan zou zij in de achterkamer
geld halen. In plaats echter van
klinkende munt, bracht het vrouwtje
een vuurlepel mede, waarmede zij den
landbouwer zulke gevoelige slagen op
het hoofd toebracht, dat deze aan
stonds het hazendpad koos.
Wellicht gedachtig aan het spreek
woord „man en vrouw zjjn een",
heeft de landbouwer nu, bijgestaan
door zjjn knecht, gisterenavond den
bakker zulk een geducht pak slaag
toegediend, dat deze per voertuig naar
een geneesheer moest worden over-
gebarcht, die langen tijd noodig had
de tai van toegebrachte wonden te
verbinden. (Hbld).
Meikevers in December.
Nu maken we toch 'n uitzondering,
schrijft het D. v. N.-Br. In 't voor
jaar worden ons geregeld meikevers
vertoond, ieder meent dan de eerste
te zjjn.
Maar van die gewichtige ge
beurtenissen kunnen we niet telkens
melding maken.
Nu ons echter heden, op 1 December,
een levende meikever wordt gebracht,
gevonden aan de Teteringschen dyk
te Breda op het land van J. B. Van
Haperen, nu meenen wij daarin toch
wel zoo'n buitengewoon teeken te
mogen zien van den bijzonder gunstigen
weertoestand dat wij er een berichtje
van maken.
Een meikever in December 1
Dure eenvoud. Men weet,
dat prins Bülow onlangs in den Rijks
dag den lof van de oud-pruisische
spaarzaamheid heeft gezongen, en dat
uit den boezem van de vergadering
hierop geantwoord is, dat van hooger
hand dan het goede voorbeeld moest
gegeven worden.
De „Breslauer Morgenzeitung"
brengt nu in herinnering, dat de ge
woonten van den keizer de weelde in
sommige kringen opgevoerd hebben.
De keizer is bijvoorbeeld gewoon,
zichzelven uit te noodigen om by den
rijkskanselier, de ministers en in de
officierscasino's te komen eten. De
gastheeren wordenjzoodoende op groote
kosten gejaagd. Gravin Eppinghovet
heeft al jaren geleden in een boek,
dat in Duitschland verboden is, vat
den keizer verteld, dat zijne jachtte-
zoeken by vrienden dezen laatsten of
20,000 tot 30,000 mk. daags kwamet
te staan. De hofmaarschalk schreei
vooraf precies voor, wat er gedaat
moest worden, om het den keizer et
zyn gevolg naar den zin te maken
En by het afscheid nemen hoordt
men dan nog uit den mond van den
keizer: Het is waarlijk heel aardig
en eenvoudig geweestI"
Een vondst van 17.000
mark. In de spoorwegateliers te Wit
tenberg, Duitschland, is dezer dagen
een aanzienlijke vondst gedaan. De
werkbaas Rothe, die bezig was met
het doen van reparaties in een wag
gon, vond tusschen de zitting vat)
een coupé, tweede klasse, een porto-
monnaie met ongeveer 17.000 marl
aan bankpapier.
De vondst zal naar Altona worden
overgebracht, tot welks rechtsgebied
Wittenberg behoort. Een aangifte van
dit geldverlies is nog niet gedaan. De
verborgen plaats van de vondts in aan
merking genomen, is het volstrekt
niet uitgesloten, dat het geld daar
reeds langen tyd verstopt is geweest
Ook een antwoord.
Een onderwijzeres bemerkte, dat een
van haar leerlingen onaangenaam
riekte. Ze gaf hem een briefje voor
zyn moeder mee. Den volgenden mor
gen bracht de jongen het volgende korte
schrijven mee terug
„Juavrou myn soon is Geen root
Uwé hoeft 'm niet te ruike mar mot
'in leere.
