DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
JNo. 270.
DONDERDAG 17 DECEMBER 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
vervroegde winkelsluiting.
FEUJLLETON.
Een Verborgen Erfenis.
BUITENLAND.
AND
Hoofdredacteur R. G. BIJEENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1
- 1.40
- 0.06
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertdntlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing tan advertentiën en reclames tan bniten liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitslnitcnd" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitcnlandsch Advcrtcntiebnrean D. Y. ALTA, Warmoes-straat 76—78 te Amsterdam
Zij, die zich tegen I JANUARI op
dit blad abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers
gratis.
De Haagsche Vereeniging voor Ver
vroegde Winkelsluiting beeft onlangs
een onderzoek ingesteld naar de mee
ning der Nederlandsche hoogleeraren
in het staatsrecht omtrent de bevoegd
heid van de gemeenteraden om een
verordening op de winkelsluiting vast
te stellen.
Men weet dat door sommigen aan die
bevoegdheid getwijfeld wordt.
De uitslag van dat onderzoek komt
hierop neer, dat de hoogleeraren in
het staatsrecht aan de vier Rijksuni
versiteiten, benevens die aan de Tech
nische Hoogeschool, alsook de gewezen
hoogleeraar Mr. J. Oppenheim een
stemming van meening zijn, dat de
gemeenteraad bevoegd is een derge
lijke verordening vast te stellen.
Alleen de hoogleeraar in het staats
recht aan de .Vrije Universiteit",
Prof. Fabius te Amsterdam, komt niet
tot gelijke conclusie en schijnt te
meenen, dat het hier betreft een on
derwerp, dat buiten de wetgevende
bevoegdheid van den Raad is gelegen.
Prof. Fabius laat zich echter niet
met zoovele woorden over de vraag van
de bevoegdheid van den gemeente
raad uitzegt dat die vraag door
hem niet met een eenvoudig ja of
neen kan beantwoord wordenen
komt tot de slotsom, dat men noch
bij gemeentelijke verordening, noch
bij eenige wet den een behoort te
dwingen om ,te leven, zooals de ander
dat begeert te doen", noch ook be
hoort over te gaan „tot de regeling
van der menschen particuliere leef
wijze."
Het is inderdaad geen kleinigheid!
De voorstanders van vervroegde win
kelsluiting zullen verbaasd staan te
hooren, dat zij de late sluiters willen
laten leve», zooals anderen dat be-
geeren te doen, en dat zij bovendien
nog de heele particuliere leefwijze van
(naar het enqelsoh.)
82
U verbaasd zich hoe het mogelijk
is, dat er menschen zijn als de broeder
en zuster van Peter Malincourt.
Ik vraag rnjj af, hoe Percival Malin
court zulke kinderen kan hebben als
hij heeft. Gjj zyt alle drie gelijkbe
zield van een ideaal begrip omtrent
eer, klaar om ieder maatschappelijk
voordeel ter wille van de kleinste
kleinigheid op te geven. Ik herhaal
dat de plannen van Peter Malincourt
omtrent het verdeelen van zijn geld
geen geheim voor mij zijn. moet
weten, dat het pakje, waarin zijn
laatste wilsbeschikking in mijn bezit
is. Veel was aan mijn bescheidenheid
overgelaten, maar op een punt waren
hjj zoowel als ik vastbesloten, n.l.
dat Harriet Egerton noch haar kinderen
eenig voordeel zullen genieten van
zijn nalatenschap.
U is nu zonder thuis en zonder
geldmiddelen. Ik heb het in mijn
macht u voor uw verder leven een
vast inkomen te verzekeren als u mij
een geschreven belofte wil geven nooit
weer aan Anthony Egerton te sckrjj-
die late sluiters zouden willen regelen.
Waar haalt zijn hooggeleerde het
vandaan I Wel, hjj zegt: er zijn win
keliers, „die wenschen te sluiten, maar
hiertoe niet durven overgaan, zoolang
anderen niet hetzelfde doen, uit vrees
daardoor nadeel te zullen lijden." Eu
die winkeliers willen nu volgens prof.
Fabius eenvoudig de anderen dwingen
om te leven, zooals zij dat wenschen.
Juister uitgedrukt zou deze zinsnede
moeten luiden: de overgroote meer
derheid der winkeliers wil de kleine
tegenstrevende minderheid dw ingen
tot de, voor patroons en bedienden
beiden, zoo wenschelijke verkorting van
den nog steeds overmatig langen win
keltijd, maar aan het „leven" der
minderheid wenscht de meerderheid
niet te raken, behalve voorzoover uit
dat „leven" in het algemeen belang
wordt weggenomen de vrijheid om den
winkel geopend te houden na het
vastgestelde sluitingsuur.
Zegt dus prof. Fabius, dat men den
een niet behoort te dwingen om te
leven, zooals de ander dit begeert te
doen, dan kan hij niet anders bedoe
len, dan dat men geen sluitingsuur
moet vaststellenmet andere woorden
hij wil zeggenik ben en ik blijf
tegenstander, ik wil er niets van weten
en ieder moet vrij blijven om te be
palen op welk uur hij zijn winkel zal
sluiten.
Wat „de regeling van der menschen
particuliere leefwijze" betreft, zegt
prof. Fabius, dat de voorstanders van
vervroegde winkelsluiting de door hen
verlangde regeling ook hiermede ver
dedigen, „dat men de winkeliers tegen
zichzelven heeft te beschermen, en
hen heeft te leeren, dat zjj zich ook
aan andere zaken dan hunnen winkel
alleen hebben te wijden."
Dat er winkeliers zijn, die door een
verplicht sluitingsuur tegen zich zei ven
zullen worden beschermd, kan geree-
delijk worden toegegeven. De bekende
Amsterdamsche Commissie, die in
1906 haar rapport omtrent de winkel
sluiting uitbracht, constateerde dat te
Amsterdam de lange winkeltijden
voornamelijk worden aangetroffen bij
winkelbedrijven, die zonder of met
weinig personeel werken. „In nagenoeg
alle winkelzaken," zegt die Commissie,
„hebben de patroons een even groot
ven of naar hem terug te keeren
voor nu en voor altijd van hem af te
zien. Hij zal natuurlijk pogingen doen
om u te bewegen naar hem terug te
keeren als hij hoort, dat u rijk is.
Dat is de reden waarom ik u de
plechtige belofte vraag, dat nooit ge
beuren zal. Hij heeft uw leven on
gelukkig gemaakthij heeft zijn be
loften voor het altaar tegenover u
gebrokenhij heeft zich hoogst on
verschillig betoond tegenover alles,
wat u geleden heeft; hij heeft getoond
een waardig zoon van zijn moeder te
zijn. U is ontsnapt aan zijn onver
schilligheid en tyrannie U behoeft niet
naar hen terug te keeren. In de toe
komst zal Ryelands altijd voor u open
staan. U zal een rijke en onafhankelijke
vrouw zijn als u de genoemde conditie
aanneemt. Het staat aan u, dat te
beslissen.
Een blos van woede bedekte Violet's
wangen, toen zjj den man, in wien
zij zooveel vertrouwen had gesteld,
op die wijze zijn opinie over haar
echtgenoot hoorde uiten.
Ik heb mjj in u vergist, zei ze
koel. Ik dacht dat u een achtens
waardig man was. Oom Peter stelde
ook vertrouwen in u, maar het schijnt,
dat wij ons beiden vergist hebben.
Waarom denkt u dat?
Het gezegelde pakje was aan
uw zorg toevertrouwd onder beding,
in vele zelfs een grooter belang bij
vroeger sluiting dan de bedienden
juist voor de kleine patroons bleek
dit overtuigend."
Voor zoover dus de kleine winkelier
mocht behooren tot de tegenstanders
der verplichte winkelsluiting, zou hij
tegen zich zeiven beschermd moeten
worden, en hij zou bijvoorbeeld meer
gelegenheid moeten krijgen om aan te
vullen wat er aan zijne opleiding als
winkelier mocht ontbreken, om deel
te nemen aan het behartigen van
gemeenschappelijke vakbelangen. In
zoo verre heeft men ongetwijfeld nog
menigen winkelier te leeren, dat hij
zich ook aan „andere zaken" dan aan
het in orde houden van zijn winkel
en het bedienen der klanten heeft te
wijden.
Maar wat heeft dat nu te maken
met zijne „particuliere leefwiize" en
kan een ernstig man volhouden, dat
men het toelegt op eene „regeling van
der menschen particuliere leefwijze,"
wanneer men het als een gunstig ge
volg van eene regeling der' winkel
sluiting zou willen beschouwen, dat
ook de kleine winkelier meei tijd zal
krijgen om zich te wijden aan zijn
gezin, z(jn onl wikkeling, zijn vakbe
langen Wanneer die kleine winkelier
van de hem daartoe geboden gelegen
heid geen gebruik wenscht te maken,
wie ter wereld zou hem daartoe door
„regeling van (zijne) particuliere leef
wijze" willen dwingen
Als prof. Fabius dus zegt, dat men
noch b(j gemeentelijke verordening,
noch bij eenige wet behoort over te gaan
tot „de regeling van der menschen par
ticuliere leefwijze," dan kan hij niet
meenen, dat iemand daar ernstig
over denkt en bedoelt h(j alleen te
zeggen, dat hy de bij de winkelslui
ting betrokken belangen van den
winkelier nu niet zoo overwegend
vindt, dat men in dezen de vrijheid
van den winkelier om anderen in die
belangen te schaden, door middel van
een wettelijke sluitingsuur aan ban
den zou moeten leggen.
Wat dus uit het advies van dezen
professor aan de Vrije Universiteit
wel ten duidelijkste' blijkt, is dat hij
een tegenstander is van wettelijke
regeling der winkelsluiting, dat bij,
gelijk met meer conservatieven het
dat de inhoud een jaar lang geheim
moest blijven.
Laten wij daar nu maar niet op
ingaan, uw denkbeelden en de mijne
met betrekking tot die zaak verschil
len te veel. Wat ik noodig heb, is te
weten of u mijn aanbod aanneemt
of niet. Als u er in toestemt voor
altijd van Anthony Egerton af te zien,
zoodat ik mij niet ongerust behoef te
maken, dat hij ooit eenig voordeel
zal hebben van het geld van wijlen
Mr. Malincourt, dan heb ik het in
mjjn macht u tot eeu vermogende
vrouw te maken. De man die eens
uw echtgenoot was, kan dan zijn
eigen weg gaan. Hjj heeft de gelegen
heid gehad en haar voorbij laten gaan.
De omgeving, waarin u hem heeft
achtergelaten, past nemlaat hem
daarin blijven.
Ik wijs uw aanbod af.
Is u daar zeker van Zooals u
zelf gezegd hebt, zal uw echtgenoot
blij zijn, dat hij van u af ishet zal
een verlichting voor hem zijn als hij
weet, dat u nooit zal terugkeeren.
Als u het aanneemt, dan zal u rijk
wordenals u zonder huis en mid
delen zijn, en binnen een maand zal
u genoodzaakt zijn terug te keeren
naar den man, dien gij ontvlucht
zijt I Denk eens aan, wat dan uw
leven worden zal I Blijft u nog bij uw
weigering volharden?
geval is, angstvallig vasthoudt aan
een vrijheid in naam, die in werke
lijkheid neerkomt op een in sterke
mate gebonden zijn en dat ten bate
van de betrokken groepen van per
sonen naar zijne meening misschien
ook de Rijkswetgever in die vrijheid
niet behoort in te grijpen,
Gelukkig echter denken niet allen
als de heer Fabius. Zelfs heeft de
Staatscommissie voor den Middenstand
reeds een ontwerp-sluitingswet gereed
en is er onlangs een Nationaal Co
mité voor Vervroegde Winkelsluiting
gevormd, dat de openbare meening
wil bewerken ten gunste van een
wettelijk vastgesteld sluitingsuur, om
daarna met des te meer klem by den
wetgever op den zoo wenschelijken
maatregel te kunnen aandringen.
Maar desniettemin behoudt de vraag,
of de gemeenteraden bevoegd zijn de
winkelsluiting ter hand te nemen,
haar belang, leder voorstander van
vervroegde winkelsluiting zou het
moeten toejuichen, wanneer in eenige
gemeente in afwachting van een re
geling bij de wet, eene verordening
op het sluitingsuur tot stand kwam.
Waar nu vjjf hoogleeraren (en één
gewezen hoogleeraar) in het staats
recht eenstemmig van oordeel zyn,
dat de gemeenteraden daartoe de be
voegdheid hebben en alleen prof. Fa
bius in dezen eene afwijkende mee
ning schijnt te huldigen, is er alle
reden om daar, waar kans van slagen
aanwezig is, het initiatief te nemen
tot eene gemeentelijke verordening
op dit stuk.
Al zal naar onze meening het stre
ven der voorstanders van vervroegde
winkelsluiting zich niet (gelijk de heer
Fiedeldy Dop het zich in zijn „Pro:
Gedwongen Winkelsluiting" voorstelt)
moeten concentreeren in eene actie
tot het verkrijgen van gemeentelijke
verordeningen, maar veeleer door hen
moeten worden aangestuurd op eene
wettelijke regeling, niemand ontkent
de wenschelijkheid om reeds thans de
zaak aan te vatten door middel van
een gemeentelijke verordening daar,
waar zulks mogelijk is, ten einde zoo
spoedig mogelijk de belanghebbenden
ter plaatse de voordeelen der ver
vroegde winkelsluiting te doen deel
achtig worden. V. D.
Ja. Ik heb my in u bedrogen.
Zooals u wilt Ik zal mijn aan
bod niet herhalen. U is dus zeker van
uw keus
Ja. En u doet ook nog in een
ander opzicht verkeerd.
Violet vocht met een sterke aan
doening, het scheen haar moeite te
kosten voort te gaan.
Anthony is niet zooals zijn moe
der, hoe u ook over hem denkt. Hij
is niet harteloos en geldzuchtig.
Wat Na de feiten, die u mij
verteld heeft
Het spijt mü, dat ik ze u ver
teld heb.
Er lag een verwijtende blik in het
gelaat van Violet en zy stond op,
terwijl zy sprak.
Plotseling scheen Anthony voor haar
te staan zooals zij hem dien morgen
nog gezien had. met droefheid en
medelijden in de oogen, die zoo be
rouwvol en geduldig op haar neer
keken.
Op dat oogenblik hoorde men haas
tige voetstappen op de trap.
Dat is Nancy! riep zjj. Nancy
zou haar begrijpen 1 Nancy had altijd
in Anthony geloofd.
Mr. Wickham zei niets meer, maar
ging bedaard de kamer uit.
Cesar was eerst van plan geweest
Nancy naar Ryelands te vergezellen,
maar by nader inzien besloten zij,
TAFT AAN HET WOORD.
De nieuwbenoemde President der
Vereenigde Staten, die nog ni«t eens
in functie is, heeft reeds in de pu
blieke wereld van zich doen spreken.
Door de Commis ie die zich met de
herziening van het tarief bezig houdt,
werden bij voorkeur enkel industri-
eëien getoond. Zy verschenen te Was
hington met nog hoogere eischen dan
hun vroeger reeds zijn toegestaan. De
houthandelaars wilden den uitvoer
van hout uit Canada belast zien, uog
hooger dan reeds het geval is. De
aardappel meelfabrikanten zouden mis
schien den aanvoer van aardappels uit
Europa liefst geheel verbieden, hoewel
het maar het maar zeer middelmatig
staat met den aardappeloogst in
Amerika. En het scheen dat deze
beeren het oor der commissie hadden.
De verbruikers werden nauwelijks ge
hoord. Wie van hen verschenen met
klachten over de duurte van de arti
kelen van dagelyksch gebruik werden
maar zeer oppervlakkig gehoord en
soms letterlijk afgesnauwd. Ook ver
wachtte men niets goeds van het
werk der commissie. De toestand zou
wel blij ven zooals hy was en misschien
nog verergeren.
Daar beeft plotseling de heer Taft
zich doen gelden. Hy heeft aan de
commissie doen verstaan, dat hy eene
eerlyke herziening van het tarief na
streefde en dat voor alle dingen hy
een ernstig onderzoek verlangde,
waarbij de beide betrokken partijen
zouden worden gehoord. Hy zou eene
eenzijdige herziening van de hand
wijzen en als straks zijne goedkeuring
daarop gevraagd werd van zijn recht
van veto gebruik maken. Nog meer,
daar de president van de volksver
tegenwoordiging, Joe Cannon, de hoofd
man is van de party die beschermende
rechten tot het uiterste voorstaat,
zeide Taft, dat hij zich tegen diens
horbenoeming zou verklaren.
En nu is het Amerikaansche volk
verrast door eene verklaring van Joe
Cannon waarin hy zegt, dat hij ook
eene eerlijke tarief herziening wil. Het
wekt ieders verbazing en geen kleine
beweging.
dat het beter was, dat zy alleen ging.
Broer en zuster waren van oordeel,
dat Violet meer vrij uit zou spreken
als Cesar er niet bij was en Nancy
had beloofd hem zou gauw mogelijk
te schrijven.
Haar gelaat teekende groote be
zorgdheid, toen zy Mr. Wickham by
de deur van de kamer harer zuster
ontmoette.
Maak u niet ongerust, zei hy
droogjes, terwijl hij haar voorbij
liep. Wel is waar heeft Mrs. Egerton
haar echtgenoot verlaten, maar zy
is bijna al weer zoo ver hem te ver
geven en morgen naar hem terug te
keeren.
Nancy keek hem niet aan, terwijl
zy naar binnen snelde, maar zijn
woorden stelden haar toch wat ge
rust.
Toen de beide zusters elkaar be
groet hadden en zij naast elkaar za
ten, was het verhaal van Violet eu
Nancy lang zoo biter en wanhopig
niet meer als toen Mr. Wickham
haar nood klaagde.
Wordt vervolgd.)