WEERBERICHT.
-> Tkermometerstaiid
ffiy °RR»
De officiële spelling.
BINNENLAND.
°Sl>OGE BE?1
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
ALLERLEI. 1
-
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINEL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 31 December 1908.
Hoogste barometerstand 783.0 m.M.
te Riga; laagste 733.0 m.M. te
Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 1
Januari 1909.
Wind: Zwakke tot matige, meest
Zuidelyke wind.
Gesteldheid van de luchtBe
wolkt tot zwaarbewolkt, waarschijn
lijk droog weer.
TemperatuurMatige vorst.
Barometerstand te AMERSFOORT
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 779 m.M.
Vorige stand te 12 uur 771 m.M.
15
te Amersfoort.
logste gisterenF. ÏG
igate hedennacht F. 13
Vanmiddag 12 uur F. '22
'ip DE BALKAN-CRISIS.
Oit Weenen bericht men dat de
.istaud in Servie gespannen is. Men
i rwacht een conflict tusschen Koning
volk, tengevolge waarvan de Koning
licht zal worden afgezet. De gel-
uiike toestand des lands is diep
i.jeurig. De staatsschuld is dit jaar
met 30 millioen gulden gestegen. Toch
"holmbnopolie.
.Montenegro heeft de Oostenrijksche
Wtiren in den ban gedaan. De invoer
van Oostenrijksche waren zal weldra
stilsta'an.
boSTENRIJK-HONGARIJE.
Afen is in de Donau-monarchie druk
aan,- het bestudeeren van legerhervor-
ïgen. Deze hervormingen, die waar-
„nijnlijk zullen worden ingevoerd,
aan in 't nauwste verband met de
I innenlandscbe politiek en hebben
I "einig te maken met de Bosnische
uaestie en wat daarmede samenhangt.
I Zooals men weet is in Hongarije
i'e toongevende partij, de ouafhanke-
jykneidspartij, in haar geheel niet in
genomen met de kiesrechtplannen der
ifcegeering. Deze wil het meervoudig
-kiesrecht voor bepaalde categoriën
van personen, terwyl velen bet al^_
meen kiesrecht zonder eenige beper
king eischen. Bovendien dringen vele
'fagyaren aan op de instelling der
Nationale Bank, waarvan reeds zoo
dikwijls sprake is geweest. Omdat die
Bank Hongarije nog meer onafhanke
lijk van Oostenrijk zal maken, is de
Nadruk niet verboden.
.jyijls verlangt men met
dat een uitdrukking naar
'"ippen volkomen logies zal
g'ichte laaie vlam heet fout
j gener waarde heet ft ut
0„ maken heet fout. Maar
is men natuurlik niet in
iceui'dei ij. Gouden oorijzer en kope-
blikje worden toegelaten. Brekende
Dstreden (en met sukses !j
^,^die er niet aan dachten
.*e ziekte, roerende goederen,
koorts, stilzwijgende voorwaarde
fies dezelfde (ongegronde) reden
d zouden moeten worden
niet de logika beslist, maar
».het gebruik. Dat geredeneer
^"■y.aakkunstenaai a zich
^"Tigden, en dat zij gram-
onné noemden, wordt door
i 2re taalwetenschap geheel
y' Blaten als een bedert voor
^1 begrip.
en met" wordt op lo-
I »0'
Ifi
regeering er tegen. Hoe zal men dit
verzet der Hongaren tegen de plannen
der regeering brekeD
Men wil dat beproeven door eenige
concessies op militair gebied. Wel
heeft men vroeger daarvan niet wil
len weten, maar men moet iets over
hebben voor de goede zaak.
Oostenrijk en Hongarije hebben één
gemeenschappelijk leger, maar ver
volgens hebben beide rijkshelften ook
ieder eene armee. Voor 't gemeen
schappelijke leger betaalt Oostenrijk
veel meer dan de helft der kosten,
maar de Hongaren vinden altijd, dat
men hun te zware lasten oplegt. Men
wil thans toegeven aan de eischen
der Magyaren wat de Hongaarsche
armee betreft en gedeeltelijk ook wat
het gemeenschappelijke leger aangaat.
De Hongaarsche regimenten zullen
vaandels met Hongaarsche emblemen
hebben, de kommandotaal bij die re
gimenten zal het Magyaarsch zijn.
Dat was een der lastigste \an de
vele quaesties die tusschen Oostenrijk
en Hongarije bestaan de kommando
taal. Twee talen in een leger dat
ging niet vond men en tot deze „men"
behoorde ook keizer Frans Jozef. Maar
het heet dat graaf Andrassy den grij
zen monarch tot eene andere meening
beeft bekeerd.
OR
Uit den Gemeenteraad
van Haarden. In de gisteren ge
houden zitting van den gemeenteraad
te Naarden was o.a. aan de orde de
benoeming van een gemeente-secre
taris.
Op de voordracht kwamen voor de
beeren J. Eeftink Scbattenkerk te
Hoorn en K. Kooiman te Naarden.
De heer Dudok van Heel vraagt
waarom men twee ongediplomeerden
op de voordracht heeft geplaatst, ter
wijl een gediplomeerde als de heer
Klarenbeek te Bussum, ook gesollici
teerd heeft.
De voorzitter antwoordt, dat men
bjjv. van den heer Kooiman zulke
goede getuigen heeft uit Weesper-
carspel en ook van zijn leeraar, dat
hij dien ten volle kan aanbevelen.
Met 6 tegen 5 stemmen wordt
daarop de heer Eeftink Scbattenkerk
benoemd. Hierna doet zich het vol
gende incident voor, waarbij men, om
goed te begrijpen moet weten, dat de
benoemde behoort tot de gereformeerde
en de heer Kooiman tot de katho
lieke kerk.
Lfe Iifcitfr .Tnrissen (katholiek) Staat
op en zegt: „Het is hier in Naarden
een zwarte coalitie, een zwarte coali
tie zeg ikhet is hier weder de
quaestie van Pastoors en dominé's."
Hij trekt zijn jas aan, zet zijn muts
op en verlaat de Raadszaal, terwijl
hij onder het heengaan den Raad nog
toevoegt: ze zullen van mij niet veel
centen meer trekken in Naarden, dat
verziker ik jullie."
De heer Van Aken (liberaall verlaat
de zaal eveneens, zeggende„Ik ga
heen en stel mijn mandaat ter beschik
king van de kiezers".
Ook de heer Schubert (liberaal) gaat
heen.
Opgemerkt dient nog te worden, dat
do heer Dudok van Heel, zooals uit
de stemming bleek, wel degelijk op
een ongediplomeerde heeft gestemd.
Ons Koningshuis. De St.-
Crt. bevat een Kon. Besl. van den
30en Dec. (Staatsbl. uo. 425), betref
fende den naam, te dragen door de
nakomelingen van Hare Majesteit de
Koningin.
In dit Kon. Besl. wordt het vol
gende bepaald(:
giese gronden ook al geijverd: tot iets,
zo zegt men, sluit met iets uit. Dat
is nu vooreerst onwaar.
In zinnen als „hij bracht het tot
kolonel," „hij kwam niet verder dan
tot Haarlem", zijn het kolonelschap
eu Haarlem inbegrepenbeide wer
den bereikt. Maar ditt is de hoofd
zaak niet. Waar het op aankomt is
dit: tot en met is een uitdrukking die
men noodig heeft en die iedereen be
grijpt. Al was-ie nu even onlogies"
als „gouden oorijzer", we zouden er
toch niet buiten kunnen. Maakte ie
mand er aanmerking op, dan zouden
we antwoordenevenmin als u bij
oorijzer denkt aan oor en aan ijzer,
evenmin heeft u bij tot en met te den
ken aan tot en aan met. ,Tol en met
zeven is eenvoudigzeven inbegrepen.
Dat ouderdom met alleen hoge leef
tijd maar ook alleen leeftijd betekent,
wordt door veel spraakkunstenaars en
stijloefenaars niet opgemerkt; vandaar
dat uitdrukkingen als „in de ouder
dom van vijf jaar", „een gebouw van
geringe ouderdom" heel wat aanstoot
vinden. Als we dat logies paadje maar
braaf hflopen, komen we er toe om aan
een kind te vragen„hoe jong ben
--■>« i„ piaats van „hoe oud ben je";
bn 't opstaan „hoe
d ion l 584 I
De naam „Oranje Nassau" zal wor
den gedragen door alle Prinsen en
Prinsessen der Nederlanden, Onze
wettige nakomelingen, met en bene
vens den naam of namen die Zij aan
het Geslacht van Hunnen Vader ont-
leenen, met dien verstande, dat aan
laatstbedoelden naam of namen zal
voorafgaan de naam „Oranje Nassau",
zoodat genoemde Prinsen en Prin
sessen, onverminderd de titels die Hun
uit anderen hoofde nog toekompn,
zullen worden genoemd „Piins (Prin
ses) van Oranje Nassau Hertog (Her
togin) van Mecklenburg".
Gisteren hoorden wij verschil
lende geruchten omtrent een ongeluk
bjj den brand in de Utrechtsche straat.
Eerst heette het, dat een brandweer
man was omgekomen, later vertelde
men dat iemand die naar den brand
ging kijken dood op straat was neer
gevallen. Vermoedelijk zijn deze ge
ruchten ontstaan, doordat de heer O.
van den Zuidsingel door de gladheid
kwam te vallen en bewusteloos moest
worden weggedragen. Eenigen tijd
daarna was hp echter weer volkomen
normaal en bleek, dat hij zelfs geen
letsel had bekomen.
Evenals vorige jaren zullen de
bestelleis bij posterijen en telegrafie
een nieuwjaarsgroet aanbieden, ditmaal
met het gedeeltelijk vernieuwd post-
tarief. We twijfelen niet of het pu
bliek zal ten opzichte van deze be
ambten in milde stemming verkeeren,
en we hopen dat zij, die de kaarten
aanbieden, dit zullen kunnen merken
uit de milde nieuwjaarsgavon, waar
voor zij den gevers ten hoogste dank
baar zullen z(jn.
Gisteravond vergaderde het Nuts-
departement ter verkiezing van leden
van het hoofdbestuur. Op de— euphe-
mistisch— gesproken niet zeer talrijke
vergadering werden bij acclamatie
verkozen de heeren Mr. J. R. Voüte
advocaat-procureur te Amsterdam en
Th. M. van Weideren baron Rengers,
lid van Ged. Staten van Friesland te
Oenkerk. Van de gelegenheid om
punten op den alg. beschrijvingsbrief
te brengen werd door geen der leden
gebruik gemaakt.
Door de R. K. Timmerlieden-
vereeniging, de Prot. Christ. Timm
ver, de Neutrale Timm. ver., de afd.
Timmerlieden van den Nao. Christ.
Werkmansbond, de Neutrale Kalk- en
Steenbew. ver. en de afd. Kalk- en
Steenbewerkers van den Nat. Chr.
Werkmansbond was gisterenavond in
de Keizerskroon een openbare ver
gadering belegd om te protesteeren
tegen hetontwerp-arbeidscontract, dat
de patroons te dezer stede den ar
beiders ter teekening hebben voorge
legd. De vergadering, die zeer druk
bezocht was, wei d geleid door den
heer van Wfjland, die in zijn openings
woord deed uitkomen dat de organi
saties zeer goed beseffen, dat van daad
werkelijk optreden niet veel kan
komen, maar dat zij daarom te meer
behoefte gevoelen om in het openbaar
protest aan te teekenen tegen het con
tract der Amersfoortsche patroons.
Als eerste spreker trad op de heer
J. W. van Achterbergh Lzn., hoofd
bestuurslid van den Metselaarsbond,
die het ontwerp-contract aan critiek
onderwierp. In vergelijking met de
wet op het Arbeidscontract toonde
hjj aan, dat de voor de arbeiders
gunstige bepalingen uit die wet, juist
uit het Amersfoortsche contract zijn
gelicht, zoodat de bedoeling der wet
„Fouten tegen desyntasisvindtmen,
behalve bij verwarde denkers, vooral
by mensen, die menen dat de schrijf
taal heel wat anders dan de spreektaal
behoort te zijn dat men om fatsoen
lik eu netjes te schrijven, er zekere
kunstigheid bij te pas moet brengen.
„Zo schrijven ze b.v. „het doet mij
genoegen, myn voorstel u aangenaam
is; of: „uw brief heb ik ontvangen
en zy'n wü allen gezond"; of: „be
stellingen worden beleefdelik verzocht
zo tijdig mogelik te ontvangen" of:
„hij zal het zeker doen, tenware gij
het hem niet afraadt" enz.
„Wie geleerd heeft naar beschaafde
spreektaal te luisteren, zal van zelf
zulke fouten vermijden.
„Misschien ik hoop van niet
denkt een van mijn lezersmaar als
onze taal op die manier onderwezen
moet worden, is er voor de onder
wijzers eigenlik niets meer te doen I
„Wie dat meent, is nooit aan het
ware, het ontwikkelende taalonder
wijs toegekomen.
„Ook ten opzichte van woordekeus
is het zaak niet veel voorschriften te
geven. De eerste eis is en blijft na
tuurlik juistheid. Waar weer op ge
wezen dient te worden is ditwoor
den die goed zjjn in de beschaafde
spreektaal, mogen in (gewone) schrijf
om te zijn een beschermende wet voor
de arbeiders, geheel wordt miskend.
Het contract der patroons te dezer
stede, zal volgens spreker; inplaats
van vooruitgang, achteruitgang voor
de arbeiders beteekenen, daar ze nu
geheel aan de patroons gebonden zijn.
De tweede spreker, de heer van
Wageningen, hoofdbestuurder van de
Prot. Christ. Timme'liedenvereeuiging
liet na heigeen daarover reeds door
den heer v. Achterbergh was gezegd,
het contract rusten,
De arbeiders moeten er zich bij
neerleggen en, zij bet dan ook onder
protest, aannemen wat de patroons
wenschen te geven. Maar dat zouden
zij niet behoeven te doen, wanneer
zij gezorgd hadden voor krachtiger
organisatie. Daarom wekte hij allen
op om mede te werken aan den op
bouw en de versterking der vakorga
nisaties. Mogelijk zullen de arbeiders
dan na verloop van eenigen tijd tegen
over het patroonscontract een eigen
ontwerp kunnen stellen, dat dan zeker
meer kans van aangenomen te worden
zal hebben, dan nu het geval zal zijn.
Met een woord van dank aan de
sprekers sloot de voozitter de ver
gadering.
BAARN. In de Woensdag j.l. ge
houden raadsvergadering te Baarn
ving de Voorzitter aan met het herin
neren aan de blijde boodschap door
den Minister van Binnenlandsche
Zaken in de Tweede Kamer gedaan.
Op een verzoek van J. Hartog om
van de gemeente in koop te mogen ont
vangen een strook grond voor f 1.50
per M2. werd niet ingegaanover
eenkomstig bet voorstel van B. en
W. werd bedoelde grond te koop ge
boden aan adressant voor f4 perM2.
Het salaris van den heer^J. Schinkel,
hoofd der openbare school a.d. Eem-
nesserweg, werd periodiek verhoogd
en gebracht op f 1600. Aangenomen
werd een voorstel van B. en W.
tot reorganisatie der brandweer. Over
eenkomstig dit voorstel zullen thans
tegen geldelijke vergoeding worden
aangesteld1 opper-brandmeester, 5
brandmeesters, 5 commandeurs en 70
spuitgasten. Behalve de vaste toeslag
zal worden uitgekeerd bij brand f 0.25
per uur en bij oefening f 0.50 per uur.
Afwijzend werd beschikt op het
adres der bewoners van de Pen
straat, houdende verzoek tot ver-
-ürssdjn^
grond van onvoldoende vrijwillige
medewerking der belanghebbenden
zelf. Aangehouden werd de beslissing
op het lequest der Verfraaiings-Com-
missie tot verfraaiing van het Brink
plein. De Raad had ten opzichte van
het principe van verandering nog geen
gevestigde meening en bovendienlieten
de middelen der gemeente een ver-
wezelijking van het plan in 1909 niet
toe. Met een verandering zou toch
een uitgave van f 2000 gemoeid zijn
en dit bedrag kan op de begrooting
voor 1909 niet worden geleden. Door
de Commissie inzake het voorstel
Hornsveld, tot opening der raadsver
gaderingen voortaan met gebed, werd
verslag uitgebracht.
De voorzitter, er prijs op stellende,
dat de Raad alvorens een beslissing
in deze te nemen, ook zijne meening
zoude kennen, deelde mede, dat hjj
zich niet kan vereenigen met het
denkbeeld om eene zaak van het ge
moed, als het gebed te reglementeeren.
De heer Daatselaar verklaart zich tegen
het voorstel aangezien z.i. de raads
leden geen geestelijke leiders zijn. Na
gevoerde discussies werd tot stem
taal niet worden afgekeurd.
,Je, jij, jou, jelui, jullie wordt door
ieder beschaafd Nederlander gezegd.
„Weet jij er ook niet van „Ik dacht
dat ik het aan jou had gegeven."
„Waar zijn jelui geweest?" Ten on
rechte wil men die woorden buiten
de schrijftaal houden. Dat men ze niet
bezigen moet waar de beschaafde
spreektaal U verlangt, spreekt van
zelf.
„Voor asjeblieft leest men meestal
als het u belieft. Tegen in zinnen als
hij was heel aardig tegen me" gaat
men vervangen door jegens! Rooie en
ouwe durven de meeste mensen, die
nooit rode en oude zeggen, niet te
schrijven.
„Helemaal hoeft in de schrijftaal
natuurlik niet veranderd te worden in
geheel en al, wanneer het geen afkeu
ring verdient in de spreektaal. Toch
zijn er niet weinig auteurs die plicht
matig menen te handelen door een zin
als: „Ben je nu weer helemaal beter?"
te verschrijftalen in „Zjjt gij tans
weder geheel en al hersteld Natuur
lik wil hiermede niet gezegd zijn dat
die woorden weden en geheel en al en
hersteld niet goed zouden wezen. Maar
ze moeten niet staan naar de alleen
heerschappij.
„Hoe komt het dat mensen die vlot
ming overgegaan en bleek dat de
steramen staakten. Vóór stemden de
heeren Bicker-Caarten, Jhr. mr. Rut
gers van Rozenburg,v. Leersum, Horns
veld, Haarman eu Seldeniijk. Tegen de
heeren dr. Greidanus, van der Veen,
Stoker, Wafelbakker. Woltinan Elpers
en Daatselaar. Wegens onvoltallige
vergadering (mr. F. Pen was niet
aanwezig) werd de beslissing aan
gehouden tot eene volgende vergade
ring.
Vervolgens werden de leden der
Commissie van bijstand herbenoemd
en wel als volgt
Commissie voor de plantsoenen, H.
Hornsveld en C. A. Woltipan Elpers.
Commissie voor Publieke Werkenj
J. D. F. v. d. Veen en A. van Leer-
sum. Gas-Comraissie, dr. S. Greidanus, j
J. D. F. van der Veen en Jh. mr.
J. W. H. Rutgers van Rozenburg.
Reinigings-Commisiie, dr. Greidanus,
T. Haarman en H. Daatselaar. Finun-
tieele-Commissie, dr. S: GreidaDus,
Jhr. mr. Rutgers van Rozenburg en
N. Wafelbakker.
Daarna wordt de Raad overeen
komstig het bepaalde bjj 'het Regle
ment van Orde opnieuw in 2 afdee-
liagen verdeeld. Ten slotte worden
B. en W. gemachtigd tot het gunnen
der in 1909 te houden aanbeste
dingen.
De openbare vergadering wordt
daarop veranderd in eene met gesloten
deuren ter behandeling van belasting
zaken.
ZEIST. Te kwart voor éénen ont
stond gistermiddag brand in de smidse
van de Zeister Rijtuigfabriek van de
Gebr. Uitman te Zeist.
Doordien de brand spoedig bemerkt
werd door een jongen op de straat,
(het werkvolk was gaan schaften)
werd de brandweer schielijk gewaar
schuwd en was men den brand spoe
dig meester met behulp van een
waterleidingslang. Brandschade is er
niet veel, wel groote waterschade,
vooral op de bovenverdieping, waar
de rijtuigen worden afgewerkt.
De koude. Van alle kanten
komen berichten van felle koude,
sneeuw en ijs. De koude is elders
even fel als hier, zoo niet erger.
Op de Duitsche rivieren, den Rijn,
de Elbe, de Weser, de Ruhr enz. is
het verkeer door ijsgang belemmern
wijzen zeer lage temperatuur aahWd
13 gr. Celsius te Elberfeld elders
16 gr. C. enz.
Ook in het Schwarzwald heerscht
felle koude.
Bij Wollbach, in Baden, is een 19-
jarig jonkman doodgevroren.
Zeer erg is de sneeuwstorm in
Gro'ot-Britannië. Het is, zoo wordt
van verschillende kanten bericht, uit
Liverpool, Portsmouth, Somerset, Lan
cashire, Wales, enz. een erger sneeuw
storm dan er sinds jaren is geweest
en te Portsmouth constateert men dat
het er in twintig jaren niet zoo koud
is geweest.
Het spoorwegverkeer werd gestremd.
De sneeuw lag op vele plaatsen 7
voet hoog. Allerlei plaatsen werden
door de sneeuw van alle vprkeer af
gesneden. Menschen werden ingesloten
in hunne huizen en men 'vreest dat
er veel schapen in het veld zijn om
gekomen.
Spoortreinen bleven steken in de
sneeuw en waren niet zoo gauw uit
te graven. Twintig passagiers van den
Schotschen sneltrein zaten zoo tus
schen Dumlithie en Aberdeen, gerui-
en vloeiend kunnen spreken, die mis
schien niet mooi spreken, maar dan
toch duidelik dikwels niet in staat
zijn enige regels op dragelike manier
te schrijven? Het antwoord is ge-
makkelik te geven. Onze schrijftaal
wemelt van spellingkunstjes; heeft
een ingewikkeld verbuigingssysteem
dat de spreektaal mist, en eist
naar de gewone opvatting het g )-
bruik van woorden die in de beschaafde
spreektaal niet gewoon zijn.
„In plaats van de kinderen beter te
leren spreken en ze dan te laten op
schrijven wat ze zeggen en net zoals
ze het zeggen; inplaats van ze zodoende
te oefenen in waarnemen, in vóor-
stellen, in nauwkeurig denken, dwingt
men ze, hun gedachten te persen in
de niet-passende woorden en uitdruk
kingen van andere lui. En daar kome'
dan al die voetangels en klemme 4:
van onze schrijftaalgrammatika n„
bij. Is het te verwonderen dat de ltl
in de nederlandse taal zo dikwijls ve
velend wordt gevonden en dat de
sultaten zo droevig zjjn
A. M.
Wordt vtrvolga.
