WEERBERICHT.
Tkermometorstand
De officiële spelling.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
KEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. li ET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.l
De Bildt, 21 Januari 1909.
Hoogste barometerstand 776 0 m.M.
te Skegness (Engeland)laagste 740.5
m.M. te Seydisfjord,
Verwachting tot den avond van 22
Januari 1909.
Wind: Zwakke wind.
Gesteldheid van de lucht: Nevelig
tot bewolkt weinig of geen neerslag.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 775 m.M.
Vorige stand te 12 uur 771 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 41
Laagste hedennacht F. 32
Hedenmiddag 18 uur F. 34
kabinsts-quaestie naar aanleiding van
het voorstel en hjj had ten slotte de
voldoening dat de Kamer met een
meerderheid van 150 stemmen wei
gerde, het amendement in behandeling
te nemen.
RUSLAND.
Het water, dat bij de wijding van
de Newa wordt gebruikt, is bjj de
geloovigen als middel tegeu ziekten
zeer in trek. Eergisteren toen de
plechtigheid te Petersburg plaats had,
doopten de popen er hun kruisen in
de koperen vaten en daarna kwamen
de menschen met flesschen aanzetten,
om hun deel van het wy water op te
eischen. De overheid had echter de
voorzorg genomen, om het water,
wegens het gevaar voor besmetting,
vooraf te laten koken.
AMERIKA.
Voor eenige dagen seinde Reuter,
dat in de Ver. Staten een staking in
het hoedenraakersbedryf dreigde.
Deze staking die inderdaad is uit
gebroken, is, zooals men weet, een
gevolg van do weigering der patroons
om den werklieden toe te staan, het
merk hunner vakvereeniging in de
vervaardigde goederen aan te brengen.
In het geheel wordt aan 75 fabrie
ken met een totaal van 25 000 werk
lieden gestaakt. Te New-York alleen
reeds, hebben 15.000 arbeiders het
werk neergelegd. De directeuren der
Dunlop Company, waar 7000 werk
lieden zijn, hebben zich niet tegen
Nadruk niet verboden.
18)
Reeds dadelik bij de invoering van
de spelling van d. V. en t. W. wer
den tegen de e en o spelling bezwaren
ingebracht. Taco Roorda wees op fou
ten en inkonsekwesties de belgiese
leeraar van Driessche bejammerde het,
dat d. V. en t. W. de gans doel
loze moeilikheid der zachtlange en
scherplange en o niet voor goed
uit onze spelling hadden gebannen, en
Beckering Vinckers, die de kwestie
beter dan iemand anders had bestu
deerd, schreef.Alles wel beschouwd,
blijft het onderscheiden der zachte
en scherpe e en o een kansrekening,
een struikelblok voor geleerden en
ongeleerden, een linguistische troetel
pop, een soort enfant terrible, waar
mee geleerd en ongeleerd ontzettend
veel te stellen hebben, en waarvan we
in 't eind nog weinig pleizier beleven
ja dat, vrees ik, ten lange leste wegens
al den last, die het den lande berok-
1] Met gebruikmaking van de tweede druk
van Op9tellen over de Spelling en Verbui
ging door dr. R. A. Kolluwyn.
den gestelden eisch verzet. Derhalve
wordt daar dan ook doorgewerkt.
GROOT BRITANNIË.
De minister van oorlog Haldane
heeft zich in een redevoering to Hali
fax (Yorshire) een voorstander van
vermindering der bewapeningen ver
klaard.
Engeland, zeide hij, heeft de leiding
der beweging tegen het voortdurend
opdrijven der bewapeningen op zich
genomen. Mettertijd zullen de volken
gaan inzien, dat men de groote uit
gaven voor dit doel zeer goed kan
verminderen in het belang van den
vrede en de maatschappelijke hervor-
vormingen. Maar zoolang de volken
dat nog niet inzien, is het onmogelijk
de toerustingen voor de landsverdedi
ging te veronachtzamen.
TURKIJE.
Uit Constantinopel wordt .bericht,
dat de hoofden van het boycot-comité
een samenkomst hebben gehouden met
den minister van binnenlandsche za
ken, waarop 'besloten werd, eerst dan
den boycot op te heffen, als de Oos-
tenrijk-Hongaarsche volksvertegen
woordiging de overeenkomst met
Turkije heeft goedgekeurd. Zoo zou
de boycot nog drie weken moeten
duren.
Uit Konstantinopel wordt aan
de Temps geseind150 Grieken wor
den door 1500 Arabieren in het ge
bouw van het patriarchaat van Jeru
zalem belegerd. Het eerste gevecht
heeft plaats gehad, waarbij dooden en
vele gewonden vielen. De geheele
militaire macht is ter plaatse.
De aardbeving in de streek van
Smyrna heeft te Fatosjatine groote
schade veroorzaakt; 12 personen zijn
gedood en velen gewond.
Bjj Kon. besl. van 20 dezer is,
met ingang van 21 dezer
lo. de minister van landbouw,nijver
heid en h indel, de heer A. S. Talma,
eervol ontheven van het tijdelijk be
heer van het departement van water
staat, onder dankbetuiging voor de
door hem in deze den lande bewezen
diensten
2o. benoemd tot minister van water
staat, de heer mr. L. H. W. Regout,
lid van de Eerste Kamer der Staten-
Generaal. (Stet.)
Nederland enVenezuela.
Dr. Paul, oud-minister van buiten-
landsche zaken van Venezuela, gedele
geerde der Venezuelaansche regeeriüg,
is gistermiddag uit Parijs te 's Graven-
hage aangekomen en heeft zijn intrek
genomen in Hotel des Indes.
De Journal des Débats geeft onder
voorbehoud een telegram uit Washing
ton weer, waarin gezegd wordt, dat
het tusschen Gomez en president
Castro afgesproken werk is en dat de
laatste wel degelijk de bedoeling heeft
naar Venezuela terug te keeren, als
dr. Paul zijn zending zal hebben vol
bracht. Inderdaad is dr. Paul in
Europa gekomen om de door Castro
op onhandige wijze verbroken inter
nationale en diplomatieke betrekkin
gen te herstellen, omdat Venezuela
er behoefte aan heeft het evenwicht
in z(jn financiën te herstellen en
leeningen te sluiten, en dat Castro
ongeschikt voor een dergelijk be
moeienis is geworden. Zoodra dr. Paul
zijn zending zal hebben volbracht, zal
men Castro naar Caracas zien terug
kent, voor goed zal worden aan den
dijk gejaagd. Hadden de ontwerpers
(d. V. en t. W.) in dezen de stoute
schoenen aangetrokken en tot regel
gesteld, dat voortaan de e en de o
voor één tusschenletter evenmin zul
len worden verdubbeld als de a en
de uze zouden wellicht hunne weten
schappelijke consientie eenige wroe
ging, maar aan het spellend Neder
lands een groot gemak hebben be
zorgd, en gewerkt in den geest des
tijds, die wil vereenvoudigen en al
wat afgeleefd is ten grave dragen."
Dit schreef de grote taalkenner Bec
kering Vinckers, in 1864 in zijne
geleerde verhandeling „Een Orthogra-
phische E-legie."
Daar de felste tegenstanders van de
Vereenvoudigde Schrijftaal vooral op
komen tegeu het weglaten van ver
buigingsuitgangen bij het schrijven,
op grond dat het lelik zou staan en
aanleiding geven tot onduidelikheid,
moeten we daarop nog eens terugko
men. Ik heb by ondervinding dat lelik
door hen gebruikt wordt in de zin
van vreemd, ongewoon. Volgens de
spelling van Siegenbeek moesten we
schrijven vrolijkolijk enz.volgens
d. V. en t, W moesten we dat ver
anderen in vroohjk oolijk, enz. Wat
stond dat malmaar spoedig waren
keeren en door Gomez met open armen
ontvangen worden.
Het fluiten der locomo
tieven. Allen die in het buitenland
zacht en zonder lawaai met hun trein
uit de stationskap weggegleden zijn,
zullen zeggen „eindelyk I" wanneer
zij lezen dat, volgens het „U. D.",
mot ingang van 1 Februari de ver
schillende fluitsignalen bij vertrek
kende treinen der Staatsspoor afge
schaft worden. Van dien datum af
zullen alle treinen bij vertrek slechts
het fluitsein „geeft acht" (een matig
langen toon) doen hooren.
Als er nu ook maar een einde komt
aan het akelige gegil bjj het nachte
lijk rangeeren.
Men meldt aan het N. v. d. D
Hot hoofdbestuur der onderofficiers-
vereeniging „Ons Belang" heeft aan
den minister van oorlog, met betrek
king tot diens voorstel, om door een
onpartijdige commissie van officieren
te doen onderzoeken het al of niot
gewenschte van een samensmelting
met de vereeniging „Onderlinge Voor
zorg" en het in verband daarmede
gedane verzoek om overlegging van
alle schrifturen, omtrent deze zaak
gewisseld, medegedeeld dat het zich
niet gerechtigd acht in zake bedoeld
onderzoek zijn medewerking te ver-
leenen. Het meent, dat de instelling
der commissie in strijd is met artikel
9 der Grondwet, de wet op het recht
van vereeniging en vergaderingen en
de verschillende Koninklijke besluiten
tot goedkeuiing der vereeniging.
Gaarne ziet het hoofdbestuur, gelet
op het groote belang der zaak, zich
de gelegenheid geopend, om tegenover
den minister persoonlijk de eenzijdige
inlichtingen, in de zaak ontvangen te
ontzenuwen.
Limburgsche verkie
zing s z e d e n. In de Limb. Koerier
komt de volgende advertentie voor
van dr. A. Erens, die het bij de
Statenverkiezing voor het district
Meerssen heeft moeten afleggen tegen
den heer P. Brouwers.
„Aan H.H. kiezers van het district
Meerssen."
„Na afloop der Statenverkiezing be
tuig ik mijnen oprechten dank aan
de welgezinde kiezers, die op m(j
hun stem hebben uitgebracht. In 't
bijzonder betuig ik dank aan de kiezers
van Houthem voor het schitterend
bewijs van vertrouwen, dat zij m(j
gegeven hebben.
„Ik ben gevallen niet zoozeer over
de stemurne als over het biervat en
den geldzak van mijn tegenstander.
Onder zulke omstandigheden is het
een eer overwonnen te worden, een
schande te zegepralen en verblijft in
't vervolg in Z.-Limburg elke Staten-
zetel aan den meestbiedende."
Het herstellingsoord voor spoor
wegpersoneel aan den Groesbeekschen
weg by Nijmegen, wordt 15 Maart a.s.
geopend.
HET PROGRAM DER LIBERALE
UNIE.
De Haagsche correspondent van de
Zutph. Ct schrijft:
„Algemeen kiesrecht, Ouderdoms
zorg die twee geweldige leuzen
wenscht het hoofdbestuur der Liberale
Unie in den aanstaanden verkiezings
strijd alle andere te doen overstemmen.
„Wij verheugen ons over die krach
tige kortheid, omdat in de drie woorden
een politiek beginsel en een politiek
doel besloten zyn omdat zij overigens
wjj eraan gewend, en wie nu gewoon
is vroo/ijk te schrijven vindt een
poosje vrolik vreemd. 't Went
spoedig.
De bewering dat het afslijten van
verbuigingen onduidelikheid veroor
zaakt komt voort uit gemis aan studie.
Er is reeds zoveel geschreven in de
V. S., en kan men één voorbeeld aan
wijzen van onduidelikheid, wegens het
weglaten van verbuiging?
Dat het verdwijnen van verbuiging
geen verlies, en door iets eenvoudi
gere en duidelikers te vervangen is,
wordt bewezen in de Opstellen. Het
een en ander uit dat lijvig bewijs
volgt bier.
Het klassiek Latijn dat alleen nog
maar uit geschriften bekend is, drukt
de naamwoordelike betrekkingen, ook
wel door voorzetsels, maar meren
deels door verbuiging uit. Ons „Va
ders beminnen zonen" kan in 't La
tijn worden weergegeven: Patres
filios amant, patres amant filios, filios
patres amant, amant patres fiiltos en
amant filios patres, want daar Jelios
4e nv. mv. is, moet patres le nv. mv.
z(jn. Maar patres is ook 4e nv. mv.
en consules insgelijks le en 4e nv.
mv. Zegt men nu patres amant con
sules met nog vjjf veranderingen in
de woordorde, dan weet men niet of
duidelijk aangeven in welke richting
de Unie-liberalen het regeeringsbeleid
wenschen te sturen.
„Te zwaar zweegt de invloed der
meer-gegoeden in den Staat over
tientallen van jaren wordt naar een
verplaatsing van het evenwichtspunt
in de politiek gestreefd, telkens en
telkens is het ietwat vooruitgeschoven,
maar de definitieve oplossing, de ont
voogding van alle staatsburgers, die
eisch van recht, bleef uit door de
macht van wie een sterken drang
naar sociale hervorming vreezen.
„Daarom in de eerste plaats is het
algemeen kiesrecht noodwendig.
„Het hoofdbestuur wil te gemoet
komen in de nooden van die mede
burgers wien het niet gelukt is als
zy oud geworden zijn in eigen levens
onderhoud te voorzien. Met opzet
heeft het, en terecht, een ruimere
omschrijving gekozen, dan vroeger
werd gebezigd. De glorie van het
Duitsche stelsel, de verplichte ver
zekering, is aan 't tanen en waar
in Engeland in enkele maanden voor
de ouden van dagen een voorziening
der bevolking met instemming is be
groet en door alle partijen als een
voorloopig bevredigende oplossing van
het vraagstuk is aanvaard daar
wil het hoofdbestuur zich niet een
voudig vastklampen aan de Duitsche
misstanden. Hoofdzaak is dat door
den Staat gezorgd worde, zoo spoedig
mogelijk. Met ijdele leuzen is het volk
reeds zoo dikwijls gepaaid. Nadat het
liberale kabinet de ongevallen- en
woningwetten had gegeven, kwam dr.
Kuyper in 1901 aan het bewind hij
zou de ouderdomsverzekering tot stand
brengen, een invaliditeitsverzekering
op den koop toe geven en wat is
er van terecht gekomen Niets. Zelfs
het ontwerp Kuyper bleek niets dan
een tooneelstellage, 'die in werkelijk
heid niet te gebruiken viel. Intusschen
wordt gewaci.t. Ministeries komen en
gaan. Minister Talma is »og aan het
studeeren, hy houdt vast aan de leus
van dr. Kuyper, om zoo niet voor
de leus, maar zegt toch toe dat h(j
ook andere dan het door dezen voor
gestane stelsel zal bestudeeren.
„H(j weet dus zelf nog niet hoe hij
de zaak zal aanpakken, hjj weet nog
veel min of de rechterzijde hem, indien
hij ooit z(jn standpunt kiezen zal, wil
volgen.
„Uitstel, wederom uitstel, ziedaar
de geschiedenis van de ouderdomszorg.
Heeft niet de Standaard zelf in 't licht
gesteld, dat de heer Talma het volk
een tiental jaren en meer zou laten
wachten
„Aan dat gehaspel moet een einde
komen, vastberaden dient de weg naar
democratische hervorming te worden
betredenOuderdomszorg, algemeen
kiesrecht, heldere pakkende leuzen,
die den politieken strijd op zuiveren
bodem brengen.
De 66ste uitvoering van de zang-
vereening van Toonkunst zal plaats
hebben op Vrijdag 29 Januari a.s.
in Amicitia. Uitgevoerd zullen worden:
„Die Geburt Christi" benevens kleine
koorwerken en liederen door solisten.
Aan H. M. de Koningin is een
door ongeveer 250 ingezetenen der
gemeente Oudshoorn onderteekend
adres gezonden, waarin H. M. ver
zocht wordt in de vacature van bur
gemeester dier gemeente te benoemen
den heer J. W. C. Bloem, thans
wonende te Amersfoort, vroeger bur-
gemeestei aldaar.
De le luit. J. R. Diemont, van
patres of consules le nv. mv. is. Het
nederlandse Vaders beminnen kon-
stils laat geen twijfel.
De onduidelijkheid van het latijnse
zinnetje is een gevolg van de gelijk
vormigheid van twee naamvallen, op
de manier als bjj ons de vrouw en
het kind evengoed onderwerp als voor
werp van een zin kunnen z(jn. By
ons kan dat geen aanleiding tot ver
keerde opvatting geven gelijk zo aan
stonds zal blijken.
Dat men nu de volgorde van de
drie woorden van bovenstaande la
tijnse zinnetjes zesmaal kan vei an
deren, noemt men vrije woordorde.
Vrij mag niet genomen worden in de
zin van bandeloos, dat in 't algemeen
vaak wordt gedaan, want iedere soort
van vrijheid onderstelt altijd banden
of beperking.
Nu is het de vraag of het wenselik
is voor een taal, een vrije woordorde
te behouden of deze meer en meer te
zien beperken door woordorde.
Hoe belangryk de woordorde is
voor de stijl, weet men maar wat
de stijl is voor het individu, dat
zijn de taalwetten voor het volk.
By vrye woordorde moeten de naam
woordelike betrekkingen door verbui
ging worden uitgedrukt. In de latijnse
uitdrukking multorum virorum anti-
het le reg. veld-artillerie, wordt met
Mei a.s. ontheven van zijn detachee
ring bij de rij- en hoefsmidschool te
Amersfoort.
De le luit. L. J. Rieber, van het
5e reg. infanterie, is definitief gede
tacheerd bij de verkenningen te
's Gravenhage.
Dinsdagavond hield de Kon. Ned.
Bond van oud-onderofficieren eene ver
gadering, welke, om de belangrijke
agenda, goed was bezet en waarbij de
eere-voorzitter, de heer J. Busquet Sr.,
tegenwoordig was.
De voorzitter, de heer H. S.-Valken
burg. gevoelde zich verplicht, na
opening der vergadering mede te
deelen, dat wederom, als in 1907, door
een zeker lid, zich ernstige oneenig-
heden in het bestuur hadden voor
gedaan. Spr. legde daarop zijn voor
zittershamer neder en nam ontslag
uit zyn functie.
Achtereenvolgens namen de heeren
D. v. Buuren, vice-voorzitter en G.
van Ede, penningmeester, om dezelfde
redenen hun ontslag.
't Mocht den eere-voorzitter, den
heer J. Busquet, niet gelukkem om,
na zjjne kernachtige toespraak, waarin
met klem op de kameraadschap ge
wezen werd, de heeren op hun besluit
te doen terugkomen.
De geheele avond werd in beslag
genomen om te tiachten de zaak weer
in 't reine te brengen.
Uit de discussie bleek dat het be
doelde lid als lid van de schietver-
eeniging was geroyeerd, op grond van
eene minder symphatieke houding
jegens die vereeniging. B(j dit besluit
kon zich het geheele bestuur van den
Bond niet neerleggen, met het gevolg
dat de voorstellers hun ontslag namen.
Ten slotte werd by meerderheid
van stemmen een motie aangenomen,
waarin het voorgevallene wordt he-
treurd en het vertrouwen in het be
stuur, ook in de aftredende leden,
wordt gesteld.
Wegens het vergevorderde uur werd
do vergadering verdaagd.
De heer van Ede heeft voorloopig
zijne bestuursfunctie weder aanvaard,
de beide andere heeren hebben nog
geen besluit genomen. A. D.
Naar we vernemen zal de heer
Poel, uit Hilversum a.s. Woensdag 27
Januari 's avonds 8 uur in het gebouw
van de Loge, een voordracht houden
overLijkverbranding. Een aantal
lichtbeelden zal deze lezing verduide
lijken.
Hedenmorgen kwam G Adam,
wonende aan den Leusderweg tot de
ontdekking, dat men twee konijnen
bij hem had gestolen, terwijl men bij
zijn buurman, Eigenbrood, er één had
meegenomen, terwijl men 2 kleinere
had laten zitten. De politie is met
een en ander in kennis gesteld.
De Amersfoortsche Slagersver-
eeniging heeft besloten, dat met in
gang van 1 Februari a.s. des avonds
om 9 unr de winkels der leden zullen
worden gesloten.
Door de politie is tegen twee
werkgevers procesverbaal opgemaakt
wegens het laten werken na zevenen
van kinderen beneden twaalf jaar.
DOORN. Onder zeer veel deelne
ming is gisteren de zoo droevig om
het leven gekomen burgemeester van
Doorn en Maarn, H. H. A. J. baron De
Geer van Jutfaas, begraven. Onder
het gelui van de klok van bet oude
Gothische kerkje stelde de groote lyk-
quorum (van veel antieke mannen
heeft men driemaal de uitgang orum
nodig om hetzelfde uit te drukken
wat ons woordje van doet. Door een
vaste woordorde kan de lastige ver
buiging vermeden worden. In de zin
netjes Jan slaat Piet, Piet slaat Jan,
slaat JanPiet, slaat Piet Jan? weten
we terstond zonder verbuiging wie
de klappen geeft en wie ze krijgt.
Oppervlakkig beschonwt schijnt
vrijheid van woordorde een voordeel
te zyn voor een sprekerwant deze
zal dan niet gedwongen zijn zich aan
vaste regels te houden. Maar een
vaste woordorde is ongetwijfeld in 't
belang van de hoorder, die het ge
sprokene nu veel gemakkeliker be
grijpen kan. En daar de spreker
spreekt met het doel om te worden
verstaan, is een vaste woordorde
middellik ook in 't belang van de
spreker.
A. M. K.
(Wordt vervolgd.)
