DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 43
ZATERDaG 20 FEBRUARI 1909.
6e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
BINNENLAND.
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. G. RIJKE NS
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertöntiën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
T»t plaatsing van advortentiiin en reclames tan buiten liet kanton Amersfoort in dit blad is „nitslnitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandseh Advertentiebureau D. AI/TA, Warmoesstraat 76—78 to Amsterdam.
EEN VEREENIGD ZUID-AFRIKA.
Langen tyd is in de bladen nauwe
lijks gesproken van Zuid-Afrika, dat
tijdens den Boerenoorlog aller aandacht
trok en het belangrijkste gedeelte
leverde van het dagelijksch nieuws.
Daar was bet beter om. Men was
daarginds bezig met de sporen van
den oorlog zooveel mogelijk te doen
verdwijnen en eene toenadering voor
te bereiden tusschen de vroegere
vijanden Boeren en Engelschen niet
alleen, maar ook tusschen de vier,
thans Britsche koloniesKaapland,
Transvaal, Natal en den Oranje-Vrij-
staat die weer bij dezen naam wordt
genoemd.
Het resultaat van die pogingen is
geweest een ontwerp dat in de vol
gende maand aan de parlementen der
Vier Koloniën zal worden voorgelegd.
Het is de moeite waard dit ontwerp
van nabij te bezien. Het kan de
grondslag worden van een nieuwe
republiek in Zuid-Afrika onder Engel-
scbe vlag.
Het ontwerp bepaalt dat twee of
meer der koloniën binnen een jaar
nadat het door de Kamers is aange
nomen, zich kunnen vereenigen en
den naam „Zuid-Afrika" aannemen.
De uitvoerende macht van dezen
nieuwen bondsstaat zal berusten bij
eenen gouverneur-stadhouder', een uit
voerenden raad en een Parlement
bestaande uit eene Kamer van Afge
vaardigden en eenen Senaat. De gou
verneur zal een inkomen genieten van
honderd twintigduizend gulden. De
Senaat zal bestaan uit twee en dertig
gekozen en acht benoemde leden van
de laatste zullen vier benoemd worden
wegens hun speciale kennis van de
behoeften en wenschen der kleurlin
gen. De benoeming geschiedt door den
gouverneur en den uitvoerenden raad.
Er is op gerekend, dat de vier kolo
nies zich binnen 't jaar zulleD aan
eensluiten zy zijn dan gewesten van
den nieuwen bondsstaat en elk der
gewesten kiest acht senatoren.
Het Huis van Afgevaardigden zal
bestaan uit 121 leden op directe wijze
gekozende Kaap wordt vertegen
woordigd door 61, Natal door 17,
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
20)
De beide mannen bogen zich over
een voorwerp heen, dat schijnbaar
achter de boomen verborgen was. Op
dat oogenblik begon de waarheid eerst
tot Esther door te dringen. Er was
iemand gewondhij was stervende,
misschien wel dood zij kon den Moor
het bloed zien stelpen met een zak
doek, die in den wind heen en weer
wapperde. Ofschoon haar hart wild
klopte en haar angst er niet op ver
minderde, verwijderde zij zich niet
van het raam. Zij hoopte vurig dat
dr. Xavier thuis moebt zijn, en het
was haar een pak van haar hart toen
ze zijn stem hoorde. Zij vroeg zich-
zelve af wat er toch gebeurd was en
verbeeldde zich, dat het iets heel ergs
moest zijn.
Er verliepen verscheidene minuten
in die ondragelijke spanning. Zij zag
gestalten, die onder de boomen heen
en weer liepen en angstige boden, die
van het huis naar den tuin heen en
weer holden. Er scheen niemand be-
Oranje-Vrijstaat ook door 17 en Trans
vaal door 36 afgevaardigden. De leden
van beide Huizen moeten Britsche
onderdanen zijn van Europeesche
afkomst, die minstens vijf jaren in
Zuid-Afrika hebben gewoond. Elke
kolonie zal het daar thans bestaande
kiesrecht behouden, tot het bondspar-
lement een nieuwe kieswet heeft aan
genomen.
Elk der gewesten wordt beheerd door
eenen administrateur, wieus benoeming
van den gouverneur afhangt, en een
afzonderlijk Parlement. Pretoria wordt
hoofdstad van den Bond, residentie
van den gouverneur maar het Parle
ment komt te Kaapstad bijeen
men ziet in deze regeling een gevolg
van de quaestie, welke de hoofdstad
zou worden. Hoofdsteden der gewesten
blijven Pretoria, Bloemfontein, Pieter-
maritzburg en Kaapstad.
Een gewichtige bepaling is dat aan
het Hollandsch en het Engelsch gelijke
rechten worden toegekend. Die bepaling
verhindert niet, dat het Engelsch meer
en meer doordringt. Het' is misschien
niet aangenaam voor ons nationaal
gevoel, maar zeer natuurlijkhet
Engelsch is eene wereldtaal.
Elk gewest heeft een gerechtshof
en de Bond een „Oppergerechtshof
van Zuid Afrika." Dit kan zich in
bijzondere gevallen beroepen op den
Geheimen Raad te Londen. De Bonds-
regeering neemt de schulden op zich
der afzonderlijke gewesten. Het be
heer der spoorwegen berust bij eene
commissie. De Parlementen der ge
westen zullen nog vijf jaar de zorg
voor het lager onderwijs hebben te
dragenlater zorgt daarvoor de Bonds-
regeering.
DE BALKAN-CRISIS.
Wij hebben gisteren melding ge
maakt van een grensincident tusschen
Serviers en Oostenrijkers.
Het schijnt nu, dat men van Oosten-
rjjkschen kant dit incident wil aan
grijpen, om aan Servië een ultimatum
te stellen, en dat de mogendheden alle
moeite zullen hebben, om het konink
rijkje te overtuigen, dat een vrede
met oneer te verkiezen is boven een
misschien korten, maar iu elk geval
bloedigen oorlog, waarvan de afloop
geen oogenblik twijfelachtig kan zijn.
Tegelijkertijd begint Bulgarije weer op
erkenning aan te dringen. De minis-
terieele crisis te Konstantinopel heeft
vertraging in de onderhandelingen ge
bracht. De Bulgaarsche ministers zijn
opnieuw naar de historische kronings-
stad Tirnowo en niemand weet, wat
koning Ferdinand op zijne korte bui-
tenlandsehe reis heeft uitgericht. Dat
doet ook al vermoeden, dat er iets op
til is. De koning is naar Petersburg
vertrokken o n daar de begrafenis van
grootvorst Wladimir by te wonen, en
men denkt dat hy daar wel met konink
lijke eerbewijzen zal worden ontvan
gen, wat eene erkenning van Bulga
rije als koninkrijk zou inhouden.
GROOT BRITANNIË.
De Londensche .stemrechtvrouwen"
hebben een optocht gehouden in West
minister en getracht, door te dringen
in het bureau van den eerste-minister
Asquith, waarbij eerst zes en later
nog zestien der „suflragettes" in hech
tenis werden genomen.
De dames, van wie velen banieren
by zich hadden, die niet vertoond
mochten worden, stuitten overal op
de politie, en bij hare pogingen om
ondanks die onverzettelijke wachters
toch verder te gaan, werden heel wat
mantels, boa's en hoeden gehavend.
Bij het openen van den tentoon
stelling der Nationale Tuberculose-
conferentie, in Caxton Hall, werd Lord
Carrington herhaaldelijk in de rede
gevallen door suffragettes, die daarna
met meer .of minder moeite uit de
zaal werden verwijderd.
Ook in het Gaiety Restaurant, bij
het inwjjdingsdiner van het „Grocers
Institute," verhieven een paar suffra
gettes de stem onder de dames, die
op de galerij zaten om de redevoeringen
te hooren. Toen de heer Birrell, de
eeregast, opstoed om een toost op
het Parlement te beantwoorden, rees
daar plotseling een in satijn gekleede
dame overeind, die met luider stem
voor het kiesrecht van de vrouw be
gon te pleiten. Toen men haar wilde
verwijderen, bleek zij met een van wol
omgeven ijzeren ketting stevig aan
een pilaar te zyn vastgemaakt, even
als eene andere suffragette in een
bonten mantel, die ook begon te
oreeren. Men hield echter den onge-
schuldigd te worden en er was nie
mand die zich zelf verdedigde.
Esther zag dr. Xavier slechts een
maal heel duidelijk en dat was op
het oogenblik toen de Moor een kaars
oplichtte en het geheele tooneeltje
scherp uitkwam tegen den donkeren
achtergrond. Er lag een man op het
gras en er stonden er vier om hem
heen. Esther merkte op dat by in rok
was en dat zij zyn hemd hadden open
gescheurd om een wonde in zijn zijde
te verbinden. Dr. Xavier hield een
glas in zyn hand, dat hy zoo nu en
dan aan de lippen van den gewonde
bracht.
Op eenigen afstand van die groep
verrieden de stralen der maan nog
een medewerker van dat sombere
drama. Het scheen een vreemdeling
te zijn, want een loshangend manteltje
bedekte hem tot aan zyn knieën. Hy
leunde in een uitdagende houding
tegen een van de berken aan, alsof
datgene wat zoo dicht bij hem ge
beurde, hem niets aanging. Opeens
liep hy naar de anderen toe en hoorde
Esther hem een paar vragen doen. Zij
verbeeldde zich dat die man den ander
die wonden had toegebracht. Het af
schuwelijk geheimzinnige van het ge
heel jaagde haar angst aan. Wat was
dat voor een huis, waarin zulke dingen
gebeurden. Waarom had zy het be
treden In haar wanhoop keerde zij
zich elndelyk om en ging huiverend
in haar bed liggen. De reactie was
heel groot. Zy verbeeldde zich dat zy
gestraft werd voor baar ijdele eerzucht
en besloot het huis den volgenden dag
te veriaten, indien dat mogelijk was.
Op eens hoorde zij haar eigen naam.
Het was haar gastheer, die van het
grasperk onder haar raam aan haar
riep. Zy antwoordde hem dadelijk,
want ze was bly, dat ze zyn stem
hoorde.
„Wat is er. Wie is daar?"
„Ik ben het, Esther. Wees zoo goed
om je aan te kleeden en even bij my
te komen. Ik zie dat ge niet slapen
kunt het is onvoorzichtig om voor
het raam te staan, als het zoo ge
regend heeft."
Zij begreep dat haar tegenwoordig
heid niet onopgemerkt was gebleven
en vurig hopende dat hy in staat zou
zijn om haar zenuwen tot kalmte te
brengen en haar een geruststellende
verklaring te geven, kleedde Esther
zich zelf snel aan en ging naar
beneden, naar de vestibule.
Het was niet zonder eenige aarzeling
dat zij op het punt stond de plaats
van het onheil te betreden, waarvan
elke bijzonderheid haar nog zoo voor
den geest zweefde. Zy vreesde dat zij
niet den moed zou hebben om die
plek te betreden of om er zelfs met
de noodige kalmte naar te kijken.
wenschten spreeksters den mon ddicht;
er werden vijlen gehaald om de vast
gelegde dames los te maken en na
een minuut of tien waren de leven
maaksters de zaal uitgebracht.
Sedert eenigen tyd vertoeft te
Londen een deputatie van inlandsche
opperhoofden uit Basoetoland.
De vier Basoeto's zyn gisteren
morgen in Buckingham Palace door
Koning Edward ontvangen, wien zy
een petitie overhandigden met be
trekking tot de nieuwe positie die
Basoetoland in het binnenkort geüni-
fieerd Zuid-Afrika zal innemen.
De hoofden begroetten den Koning
op hun eigenaardige wijze, die volgens
de Westminister Gazette meer op.het
slaken van een diepen zucht, dan op
een werkelijken groet gelijkt.
Terwijl een der hoofden den KoDing
in de Basoeto-taal toesprak, vertolkte
een der andere leden van het Basoeto-
gezelschap die toespraak in uitmun
tend Engelsch.
Koning Edward antwoordde wel is
waar in het Engelsch, maar niettemin
in Basoetotrant
„Hoofden, ik groet u. Ik verheug
my er over, dat ik uw eerbewijzen en
de uitdrukking der eerbiedige gevoelens
ontvang van de zyde van uw voor
naamste opperhoofd en van den ge-
heelen stam der Basoeto. Ik ben ver
heugd, dat gij een veilige reis hebt
gehad over den Oceaan en dat ik in
staat ben ulieden in mijn hoofdstad
te verwelkomen.
Uw volk was toegenegen aan mijn
vereerde moeder, Koningin Victoria,
en ik hoor met voldoening, dat die
toegenegenheid op mij is overgegaan.
Ik heb uw verzoekschrift ontvangen
en heb het overhandigd aan mijn
raadsman, den Staatssecretaris van
Koloniën. Vóór gij naar uw woon
plaatsen terugkeert, zal hij u bescheid
geven. Ik hoop, dat gij aangename
herinneringen zult bewaren |aan uw
bezoek in Engeland en dat gij een
veiligen terugtocht naar Basoetoland
hebben zult.
Hoofden, ik heb gesproken."
DUITSCHLAND.
Het Berliner Tageblatt steekt den
draak met een Keizerlijk besluit op...
Toen zjj eindelijk al haar moed ver
zameld had en de deur opendeed, die
toegang gaf tot den tuin, zag zij dat
dr. Xavier alleen was en dat de
anderen verdwenen waren. Er was
geen spoor meer te ontdekken van de
daad of van degenen die haar be
dreven haddon. Haar gastheer stond
een sigaar te rooken en deed dat met
een opvallende achteloosheid.
„Kom," zei hy terwijl hy naar haar
toeging, „ik wilde gaarne eens met
je spreken. Laten we naar je kamer
gaan. De nachtlucht is niet goed voor
ons. Ge had een doekje moeten om
slaan."
Esther was te nieuwsgierig om hem
te antwoorden en ze liep dan ook
schuchter met hem mee, terwijl hij
het grasperk overstak. Hier was alles
nog precies zooals zy bet een paar
uur geleden verlaten had. Haar schet
sen lagen, onaangeroerd op do tafel
en de boeken waarin zij had zitten
lezen, lagen nog open.
Het geklater van de fontuin was
een vreemd geluid zoo midden in den
nacht. Er was echter éen ding, waar
door Esther zich een idee kon vor
men van de aanleiding tot de gebeur
tenissen, die haar zoo geweldig had
den doen schrikken. De deur tusschen
haar kamertje en het studeervertrek
van dr. Xavier was niet gesloten,
zooals het gedurende zijne afwezig-
het vlaggen der openbare gebouwen.
Als dienstvlag moet de oorlogsvlag
worden gebezigd. Deze moet steeds
aan een loodrecht staanden mast
worden aangebracht, welke mast in
ieder geval hooger moet zyn, dan
eventueel aan te brengen andere vlag
gen, zooals de Rijksvlag en de vlag van
den betreffen den Bondsstaat. Deze
mogen eventueel aan schuinstaande
of horizontale vlaggestokken worden
aangebracht.
Do Rijksvlag links, de vlag van den
Bondsstaat rechts van den oorlogsvlag
(van de straat uit gerekend).
Ten slotte mag het doek der Rijks-
en Bondsstaatvlaggen niet grooter zijn
dan dat van de oorlogs- tevens dienst
vlag enz. enz.
Jammer maar, merkt het Berliner
Tageblatt op, dat de hoek, waaronder
de vlaggestokken morgen staan niet
in graden wordt voorgeschreven. Er
moge dan aan de Ministeries niet veel
geld zyn, veel tijd blijkt men er wel
te hebben, om zulke onbenullige Keizer
lijke besluiten te kunnen uitwerken.
RUSLAND.
De interpellaties, die in de Doema
met betrekking tot de Aieff-affaire
zullen worden gehouden, zyn uitgesteld
tot 24 dezer.
De leider van het Centrum Goetsj-
koff, heeft aan de Pers medegedeeld,
dat het uitstel een gevolg is van de
omstandigheid, dat men op verlangen
van den premier Stolypine wachten
zou op de terugkomst uit het buiten
land van een hooggeplaatst ambtenaar,
die incognito was uitgezonden om
documenten bijeen te verzamelen,
waaruit dan blijken, dat Azeiï uit
sluitend geheim agent was in bet
revolutionnaire kamp er geen deel had
aan politieke moordaanslagen.
Gift. H. M. de Koningin heeft
aan den burgemeester van Elburg doen
toekomen een bedrag van f 200, als
bijdrage in de kosten van aanschaffing
van een ijsvlet en voor de aanschaf
fing van nieuwe netten, voor die, welke
op 27 Januari 11. by 't bekende onge-
val in het ys verloren zyn gegaan.
beid het geval was geweest. De een
of ander was haar boudoir ingegaan
en had vergeten om de deur weer
dicht te doeo.
Die deur stoud nu zoo ver open
dat Esther het zacht groene tapijt kon
zien en de glimmende tafels van de
kamer van dr. Xavier.
Er lagen kaarten op den grond on
zij zag kannen met wyn staan, in het
zacht gele licht dat naar binnen
stroomde uit ouzichtbare lampen Dr.
Xavier ging die deur dicht doen en
trok vervolgens ook de zware gor
dijnen voor de vensters in haar bou
doir dicht.
„Ziezoo", zei hij, terwyl hy haar
een wenk gaf om op de sofa te gaan
zitten. „Als ge mij wilt toestaan om
deze sigaar uit te rooken dan zou ik
wel graag een praatje met u maken*.
Esther gehoorzaamde hem als altijd
en ging zitten, in angstige spanning
wachtend, dat hy zou beginnen te
spreken. Zy verbeeldde zich dat zjj
niets moest zeggen, daar het toch niet
zou helpen.
„U stond voor het raam", begon hij,
zoodra zy zat, ,en ge zyt getuige ge
weest van het onaangename ongeluk,
dat van nacht in dit huis gebeurd is.
Ik geef graag toe, juffrouw Venn, dat
ieder jong meisje daarvan geschrokken
zou zijn.
Wordt vervolgd)
