WEERBERICHT.
Tliermometerstand
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Kerk- en Schoolnieuws
Land-, Tuinbouw en Veeteelt.
Ingezonden.
ALLERLEI.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.;
De Bildt, 20 Februari 1909.
Hoogste barometerstand 775.1 m.M.
te Groningen laagste 742.5 m.M. te
St-ydisfjord.
Verwachting tot den avoud van 21
Februari 1909.
WindZwakke tot matige Zuidelijke
tot Oostelijke wind.
Gesteldheid van de luchtNevelig
tot onbewolkt, droog weer.
Temperatuur: 's Nachts matige vorst,
overdag boven het vriespunt.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 777 m.M.
Vorige stand te 12 uur 773 m.M.
te Amersfoort,
Hoogste gisterenF. 44
Laagste hedennacht F. 26
Hedenmiddag 12 uur F. 41
Een nieuwe part ij. De
redactie van De Tribune deed heden
een oproeping tot haar geestverwanten
in het geheele land om te komen tot
het vaststellen der houding, indien
het referendum het verbod van De
Tribune bekrachtigt, en belegt daar
voor Zondag 21 Februari te Amster
dam een vergadering, die in Plancius
zal worden gehouden. Vanuit verschil
lende deeleu van het land wordt aan
gedrongen op het stichten eener nieuwe
partij. In een beduidend aantal plaat
sen zouden dan reeds direct afdeelingen
worden opgericht. De heeren dr. H.
Gorter en mr. M. Hendels steunen
het denkbeeld der nieuwe partyfor-
matie.
Een nieuwe Haagsche
conferentie. Reuter seint uit
Washington: President Roosevelt beeft
medegedeeld, dat er onverwijld een
uitnoodiging zal worden verzonden
voor een wereldconferentie over de
bescherming der natuurlijke hulp
bronnen, te houden te 's-Gravenhage
in September.
De 45 staten, die op de Haagsche
conferentie vertegenwoordigd waren,
zullen tot deelneming worden uit-
genoodigd.
Z o m e r d i e n s 11 e g e 1 i u g
1909 S. S. e n N C. S. De Min. van
Waterstaat brengt ter kennis, dat bij
de boekhandelaren firma Gebrs. Van
Cleeff te 's-Gravenhage tot een bepeikt
aantal exemplaren verkrijgbaar zijn
gesteld de ontwerpen voor de zomer
dienstregeling 1909, aangeboden door
de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen, respectievelijk de
Nederlandsche Centraal Spoorweg
maatschappij, tegen betaling van
f 0.32|, respectievelijk f 0.11 per exem
plaar en van eventueele portokosten.
Voorts wordt een exemplaar van
die ontwerpen ter kennisneming door
belanghebbenden nedergelegd op de
gritliën der onderscheidene provinciën
en ter secretarie van een aantal ge
meenten.
Eventueele opmerkingen betreffende
die dienstregelingsontwerpen moeten,
ten einde vóór de vaststelling van de
dienstregeling in overweging te kunnen
worden genomen, rechtstreeks inge
zonden worden vóór of op 5 Maart
aan het Departement van Waterstaat.
Het arbeidscontract. Als
iemand als professor Drucker iets te
zeggen heeft over het arbeidscontract,
waarvan h(j de geestelijke vader is,
is het waard dat men er naar luistert.
Gister trad hij in den Haag op met
dit onderwerp voor een bond van
amtbenaren. Hij stelde daar o.a. in
het licht, dat men zich een overdreven
voorstelling van deze wet maakt,
wanneer men er van verwacht had,
dat er in de arbeidsverhoudingen in
Nederland een grcote omwenteling
do i z u worden gebracht. Dat die
verhoudingen na 1 Februari jl. er dus
veel slechter of beter door zouden
worden.
De moeilijkheden dezer dagen hier
en daar ontstaan, spruiten dan oo'c
voort uit verspreide wanbegrippen om
het publiek te doen gelooven, dat de
arbeider, die 't vroeger slecht had, 't
na de invoering van de wet beter zou
krjjgen.
Niets is echter hiervan aan. Deze
wet regelt alleen de arbeidsovereen
komst. De voorwaarden daarvan even
wel worden beheerscht door de machts
verhouding tusschen de beide partijen,
zooals 't ook bij andere overeen
komsten van huur, koop enz. 't ge
val is.
In den regel hangt 't van de eco-
monische kracht af of men zyn zin
krijgt.
Nu kijken sommigen wel vreemd op,
dat hun thans een arbeidsovereen
komst ter onderteekening wordt voor
gelegd. Maar vergeten wordt, dat er
vroeger ook een overeenkomst bestond.
Thans echter is zij niet meer over
gelaten aan hetgeen men er in de
practyk van maakte, maar behoorlijk
geregeld. Duidelijk is de arbeidsover
eenkomst thans in de wet over en
weer omschreven. In dit opzicht levert
de wet ook het voordeel op, dat hierdoor
de overtuiging ontstaat, dat ieder ge
houden is zijn rechten en plichten
behoorlijk na te komen.
In dit verband wees spr. er dan
ook op, dat de wet op het arbeids
contract een aanvulling in onze wet
geving is.
Vervolgens behandelde spr. in breede
trekken de hoofdbeginselen der wet.
Daarbjj wees hy op de algemeenheid
der wet, op de elasticiteit van de ge
bruikte uitdrukkingen op de split
sing van artikelen van dwingenden
aard en van aanvullend rechtop de
bepalingen omtrent het staangeld enz.
Ook vestigde hü er de aandacht op,
dat deze wet uitspreekt de gelijk
waardigheid van alle arbeiders, en na
nog er op te hebben gewezen, dat de
procedure goedkoop en eenvoudig is
geregeld, zette spr. uiteen wat ver
staan wordt onder collectieve arbeids
overeenkomsten.
Bij de bespreking van dusdanige
overeenkomsten kwam spreker onder
meer op tegen de valsche voorstelling
als zou de wet schadelijk zijn voor
de vakorganisatie. Integendeel dejwet
respecteert deze organisatie en geeft
haar zelfs een taak.
Na nog eenige andere artikelen te
hebben toegelicht, kwam spreker tot
deze slttsom, dat, al kan men niet
zeggen, dat de wet op de arbeidsover
eenkomst een omwenteling heeft te
weeg gebracht, men toch moeilijk zal
kunnen ontkennen, dat deze wet is
geweest een stap vooruit in de rich
ting van de ontwikkeling van den
rechtstoestand iu ons land.
FALLISSEMENT EN KIESRECHT.
Uit een missive van den Minister
van Justitie van 13 Februari 1909,
waarbij aan de burgemeesters is toe
gezonden de gewaarmerkte opgaaf, be
doeld in art. 22 der kieswet, blijkt,
dat de Minister, in afwijking van het
geen tot nog toe als de officieels
interpretatie gold, den failliet niet
uitgesloten acbt van het kiesrecht.
De Minister schrijft:
„Ik merk hierbij op, dat deze op
gaaf alleen bevat de namen van hen,
die onder curateele zjjn gesteld en
aan wie bij rechtelijk gewijsde het
kiesrecht in ontzegd, doch niet van
hen, die in staat van faillissement
verkeeren, daar deze volgens het oor
deel der Regeering niet het beheer of
de beschikking over hun vermogen
hebben verloren.
Naar aanleiding van deze uitspraak
vraagt een inzender in de Gemeente
stem.
Ie. Zjjn de gemeentebesturen aan
deze uitspraak der Regeering gebonden?
2e. Is het niet de rechter die be
slist of iemand terecht al of niet op
de kiezerslijst is geplaatst?
3e. Is deze uitspraak van de Re
geering juist te achten
4e. Zoo ja, moet deze uitspraak dan
geacht worden te steunen op artt. 21
en 23 der Failliiementswet
De redacteur, mr. W. Cramer, ant
woordt als volgt
De vraag, of in den tegen woordigen
stand der wetgeving aan een vonnis
tot faillietverklaring de kracht kan
toegekend worden van een uitspraak,
waardoor de betrokkene het beheer
of de beschikking over zijn goederen
verliest, heeft reeds tot veel mee-
niugsverscbil aanleiding gegeven. Ter
wijl eenerzijds niet te ontkennen valt,
dat zoowel de grondwetgever in art. 80
als de kieswetgever in art. 3 de be
paalde bedoeling hadden ook de ge-
failleerden van het kiesrecht uit te
sluiten, moet anderzijds toegegeven
weiden, dat de lettei uei legenwoor- I
dige faillissementswet tot een tegen
overgestelde conclusie leidt. Waar toch
vroeger volgens art. 770 Wetb. v.
Kooph. het faillissement voor den
gefailleerde het verlies medebracht van
de beschikking en het beheer over zijn
goederen, betreft dit verlies volgens
art. 23 der tegenwoordige faillisements-
wet enkel het tot het faillissement
behoorend vermogen van den gefail
leerde, maar niet de zaken, die volgens
art. 21 dier wet buiten het faillisse
ment blijven. Het vonnis tot failliet
verklaring brengt dus niet meer, zooals
vroeger, mede dat de gefailleerde het
beheer en de beschikking over zjjne
d. w. z. al zjjne goederen verliest,
maar slechts over een deel daarvan.
De Regeering had in deze quaestie
reeds in 1907 party gekozen b|j de in
ons no. 2900 sub 2 vermelde aan
schrijving van den Min. v. Landb., N.
en H., waarbij aan een vonnis tot
faillietverklaring invloed op het lid
maatschap eener Kamer van Arbeid
werd ontzegd.
Ook ons wil het, na ernstige over
weging, voorkomen, dat de letter der
wet hier bovens haar bedoeling moet
gelden, en dat dus de opvatting der
Regeering als de juiste te bescho»-
weu is.
By de opmaking der kiezerslijsten
zijn de gemeentebesturen echter aan
deze opvatting niet gebonden. Een
rechterlijke uitspraak, in hoogste res
sort, is hier zeker gewenscht, maar
deze kan alleen verkregen worden
door reclame tegen de kiezerslijst op
grond van het daarop voorkomen of
niet voorkomen van een gefailleerde.'
Aangeslagenen in de Personeels
belasting over het dienstjaar 1908
moeten den vollen aanslag in deze maand
betaald hebben, willen zij op de Kiezers
lijst 1909/1910 geplaatst worden. Wan
neer men zijn vollen aanslag In de
gem.-belastlng niet in deze maand be
taald heeft, zoo wordt men geen kiezer
voor den Raad.
Het Amersfoortsch Comité tot
steun bjj tijdelijke werkloosheid moet
tot zijn spijt melden, dat de voorge
nomen Kunstavond op Vrijdag 26
dezer niet zal doorgaan.
Er waren slechts 125 plaatsen ge
nomen.
De reeds geleverde kaarten zullen
aan huis worden teruggehaald en bij
die gelegenheid zal het geld worden
gerestitueerd.
Namens het Comité,
RIJKENS,
Secretaris.
Te Utrecht slaagde gisteren voor
het examen fraaie handwerken raej.
M. A. den Hartog alhier.
Voor het examen nuttige handwer
ken slaagden de dames A. C. ten
Doeschate en H. M. Groenewegen.
We vestigen de aandacht op de
in dit nummer voorkomende adver
tentie van de plaatselijke afdeeling
van den Ned. Protestantenbond. Ds.
S. K. Bakker, die zal spreken over
De gezondheid van de ziel, is een be
kend redenaar, zoodat ongetwijfeld een
belangrijke rede mag verwacht worden.
Naar w|j vernemen zal Donder
dag 25 Februari a.s. in „De Arend"
een vergadering worden gehoudea,
waarin de heer J. J. Lamers, van
Amsterdam, algemeen secretaris van
den Bond van Nederl. Onderwijzers
zal spreken over: „Volksonderwijs en
de Openbare School".
Officieel is Ds. G. W. C. Vunderink
voor debat uitgenooaigd eveneens is
het Bestuur van de anti-rev. prop.-
club „Groen van Prinsterer" en van
de Roomsch-Kath. prop.-club „Leo
XIII" verzoeht, voor een debater te
willen zorgen.
DE NIEUWE KIESVEREENIGING
In eene talrijke bijeenkomst in
„Ons Huis" is gisteren avond opgericht
de nieuwe Kiesvereeniging „Gemeente
belang".
Deze vereeniging stelt zich ten doel
in vooruitstrevenden zin bevorderlijk
te zijn aan de ontwikkeling van deze
gemeente. Zij tracht dit doel te be
reiken door
a. te bevorderen, dat tot leden van
den Gemeenteraad en de Kamer van
Koophandel personen gekozen worden,
die de beginselen, 'neergelegd in het
reglement der Vereeniging in hoofd
zaak kunnen onderschrijven.
b. gelegenheid te geven tot het be
spreken van de belangen van deze
gemeente.
c. andere maatregelen.
Een vrjj uitvoerig beginselprogram
werd, na discussies, met algemeene
stemmen aangenomen.
De minimum contributie is bepaald
op f 0.50 per jaar.
Tot leden van het bestuur zjjn ge
kozen de volgende heeren: R. G. R|j-
kuus, voorzitter, Dr. E. Kruisiuga,
tweede voorzitter, H. Donker secre
taris, A. C. R. O. Leinweber 2e secre
taris, A. Smit, penningmeester, L.
van Wijngaarden en C. V. Gerritsen.
Hedenmorgen is by den spoor
overweg aan den Soesterstraatweg
een cavalerist van zijn paard geval
len. Het dier dat plotseling schichtig
werd, wierp zjjn berijder af en
ging er van door. De huzaar werd
binnen gebracht in een der huizen
aan de van Asch van Wjjckstraat.
Daar de man geen ander letsel had
bekomen, dan een paar flinke schram
men aan zjjn wang, kon hij te voet
naar de kazerne terugkeeren. Het paard
werd spoedig gegrepen.
PREDIKBEURTEN.
Op Zondag 21 Febr.
EVANG. LUTH. KERK.
Voorm. 10 uur, Ds. J. L. F. de Mejjere.
REMONSTRANTSCHE KERK.
Voorm. 10| uur, Prof. Dr. B. D.
Eerdmans te Leiden.
DOOPSGEZINDE KRING.
Loge gebouw van Persijnstraat 1.
Voorm. 10| uur, Ds. J. H. Boeke
te Amsterdam.
KERSENZIEKTE.
Te Uden wordt door den heer Spren-
gers, rijkstuinbouwleeraar voor Lim
burg en oostelijk Noord-Brabant, een
proeftuin aangelegd van kersensoorten,
ten einde een middel te vinden om de
kersenziekte te voorkomen of met goed
gevolg te bestrijden.
Buiten vrrantwoordr.lykhr.id lU> Redactie-
Geachte Redactie I
Met opname van het onderstaande
zult u mij ten zeerste verplichten.
Nu a.s. Dinsdag de Raad een be
slissing zal nemen inzake de verzoe
ken der twee vereenigingen „Amersf.
Vryw. Brandweer' is het wellicht niet
overbodig de aaidacht te vestigen op
de belachelijke reclame die voor den
ex-brandmeester der oude A. V. B.
wordt gemaakt. Zonder iets af te
willen dingen op diens verdiensten, is
het toch wel een beetje zot het blus-
schen van eenige onbeduidende brand
jes tot heldendaden te willen promo-
veeren. Wanneer zonder eenig gevaar
voor eigen lijf een tweetal onbeteeke-
nende brandjes door een persoon wor
den gebluscbt, moet men dat niet door
willen laten gaan als een bewijs voor
diens bijzondere geschiktheid voor de
brandweer. Daarvoor wordt nog wel
iets anders geëischt.
Een dergelijke reclame maakt dan
ook alleen den persoon in kwestie en
de reclamemakers belachelijk,
Met dank voor de plaatsing.
Een abouné.
Relletjes. Te Zutfen hebben
in den laatsten tijd relletjes plaats in
verband met een conflict tusschen den
schilderspatroon Koopmans en een ge
deelte zyner werklieden. In de plaats
van dezen z(jn door den heer Koop-
mans werklieden uit Velp aangeno
men, die iederen dag door een massa
volk in optocht naar den tiein wor
den gebracht. Woensdag had de com
missaris van politie eenige der op het
stationsplein uitkomende straten doen
afzetten, waardoor de werklieden on
gehinderd in den trein kwamen en
toen werd de afzetting opgeheven.
Maar nu voegden de uitgestotenen
zich bij de menigte op de Berkelbrug;
de passage werd belemmerd, en daar
om ontruimde de politie de brug,
waarbij zij stuitte op verzettoen
werden eenige gevoelige klappen uit
gedeeld.
Gisteren om één uur werd de po
litie, die een werkwillige naar zijn
werk bracht, in de Polsbroek met
botten gegooid. De agenten trokken
de sabel en sloegen de joelende me
nigte uiteen.
De Zutf. Ct. dringt aan op de be
noeming van een commissie van ar
bitrage, met den burgemeester aan het
hoofd.
Relletjes te Schevenin-
g e n. Gisteren in het middaguur was
't Frankenslag, te Scheveningen, naar
men ons meldt, 't tooneel van ernstige
wanorde, tengevolge van een aanval
van ruim een 60-tal sa&ingeschoolde
stukadoors, als weigeraars om 'n ar
beidscontract te teekenen uitgesloten
of in werkstaking zijnde, op te werk
gestelde stukadoors bij een werk aan
het Frankenslag. Zij dreigden met ge
weld, indien de onderkruipers niet het
werk neerlegden, eD, de daad bij den
eisch voegende, vingen zy aan de
„onderkruipers" te belemmeren, door
op de steigers te klimmen en van
buiten af te bedreigen.
De agent van politie M. S. van Dijk,
die onbevreesd pogingen aanwendde
om de bende te verwijderen en hierbij
het zoover moest laten komen, dat
h|j te zijner verdediging gebruik van
zijn sabel moest maken, werd op een
regen steenen, zoowel van uit de straat
als van het werk onthaald, tengevolge
waarvan hij ernstig aan het hoofd
verwond en b|jna bewusteloos werd.
Een voorbij fietsend politie-wielrijder,
die z|jn kameraad te hulp schoot,
maakte met soortgelijke projectielen
kennis en kreeg ook een ernstige
hoofdwonde. Op telefonische waarschu
wing aan de politie Duinstraat, ver
scheen dadelijk een brigadier met zes
man, die de inmiddels aangegroeide
menigte op een afstand wist te houden
en stadwaarts dreef, zonder de daders
der verwondingen als anderszins te
ontdekken, hetgeen bij zulk een volks
oploop ondoenlijk is, tenzij later onder
zoek ze aan het licht mocht brengen.
De beide agenten zjjn naar het zieken
huis ter verpleging gebracht.
Aan het bewuste werk staat de
arbeid thans stil.
Reeds een 14-tal dagen geleden had
den een honderdtal stukadoors een
gezamenlijke wandeling naar Scheve
ningen gedaan, maar toen geen bal
dadigheden bedreven.
Een rumoerige vergade
ring is gisteravond gehouden in
Groningen. De „N. Gron. Cour." geeft
daarvan het volgende verslag.
De Groningsche visch- en fruit-
venters zoowel mannen als vrouwen,
waren er saamgekomen om hun be
langen te bespreken. Nu zjjn venters
geen menschen die in 't algemeen
veel slag van vergaderen hebben,
waarvan zy dan ook wel blijk gaven.
Het ging er zeer rumoerig toe een
Poolsche landdag moet er ongeveer
zoo hebben uitgezien. Alvast bij het
begin werden er hartelijke woorden
gewisseld. Toen een paar van de voor-
loopige bestuurders het doel van d.e
bijeenkomst hadden uiteengezet en
verteld hadden wie in het voorloopig
bestuur zitting hadden, kwam er
protest uit de vergadering. Men wilde
geen opgedrongen bestuur. Een van
de aanwezigen kwam voor de beetuurs-
tafel staan en eischte eandidaten.
Waarom dat wist niemand, dat
wist de bestuurder ook niet die een
nog al persoonlijk debatje met het
eischende lid aanging. „Ik zeg d'r
mouten eandidaten steld worden".
„En ik zeg dat jai 'n fruuthandelaar
van niks binnen, bin jai misschain
omkocht." En daartusschen hoorde je
een hooge vrouwenstem„Zeg breng
mie 'n kop sukkeloare", terwijl er een
vischventer aan ons tafeltje zat die
vertelde van groote bot die hjj van
daag verhandeld had.
Toen ontplofte er een knapsigaar
en kwamen vrede en vroolykheid
terug, zelfs het gemopper van het
knapsigaar-slachtoffer ging verloren
in het vrool|jk-drukke gepraat. Er was
geen sprake van een vergadering, het
leek een societeitsavondje.
Er waren echter een paar der aan
wezigen die meer verstand hadden
van de „organisatie* die althans de
noodige vergadering-krachttermen in
een lange ry achter elkaar wisten te
plaatsen. Met een paar agitatorische
toespraakjes wist een van die twee
de leiding van de bijeenkomst in han
den te krijgen, terwijl den ander een
goedkeurend woordje van de sukkeloa-
juffrouw ten deel viel.
De nieuwe leider hamerde en ha
merde het werd werkelijk ee»
oogenblik stil. De twee sprekers van
zooeven zeiden nog eens wat zy op
het hart hadden zy hadden langer
in het vereenigingsleven gezeten,
er volgden nog wat vragen over en
weer en toen werd de begeerde ver
eeniging gesticht. Een vereeniging van
ongeveer 50 Groningsche visch- en
fruitventers welke zich ten doel stelt
de belangen der venters en den ruim-
sten zin des woords, zooals men dat
gewoonlijk noemt, te behartigen. In
dien de leden het gisteravond aange
nomen beginsel getrouw blijven dan
zal er geen sprake meer zijn van
oneerlijke concurrentie, dan zal geen
broodnijd meer bestaan en zal er steeds
eerste klas waar verkocht worden.
Dan zullen het alleen doodeerlijke
kooplui) z|jn die langs den weg visch
en fruit trachten aan den man te
brengen. W|j zouden dit eigenlijk met
vette letters in de krant moeten druk
ken w|j doen dit echter voorshands
niet omdat leden en bestuur, zooals
een der aanwezigen opmerkte, nog
maar voorloopig een karakter hebben.
De organisatie bestond dus. Toen
kwam de geldkwestie aan de orde.
Dat is altijd een min of meer lastige
zaak. Men moet de menschen uit de
