DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
dr. xavier.
"stadsnieuws.
No. 86
WOENSDAG 14 APRIL 1909.
6e jaar jAjno.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „0E EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLAND.
FEUiLLETON.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur R. Gr. RIJKENS.
Abounem entspr ij s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advorteutièn
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
Tot, plaatsing van ailvertcntiën cn reclames van tuiten luit kanton Amersfoort in ilit blad is „uitsluitend" gewilligd liet Algemeen Binnen- en Bnitenlanilscli Advertentiebureau II. Y. ALTA, Warmocsstraat 7B7S te Amsterdam.
REVOLUTIE IN TURKIJE.
Er is in de laatste dagen te Kon-
stantinopel meer omgegaan, dan de
buitenwereld vernam. De moord op
den redacteur van eeD oppositieblad
aldaar, beeit een schel licht geworpen
op sommige toestanden en was blijk
baar een voorlooper van hetgeen stond
te gebeuren en waarvan we gisteren
onder onze laatste berichten reeds het
een en ander hebben meegedeeld.
De strijd tusschen Jong-Turken en
liberalen verscherpte zich in den laat-
sten tijd van dag tot dag. De libe
ralen, democraten en voorstanders van
decentralisatie vonden steun bij Grie
ken, Armeniërs en Mohammedanen
van niet-Turkschen oorsprong, als bv.
Arabieren. B(j de liberalen sloten zich
vele oud-Turken aan, die vreesden,
dat het Scheriaat, het religieuze recht
in de knel zou raken en dat daardoor
het Ottomaansche Rijk ten ondergang
zou zijn gedoemd.
Er zijn in Turkije zeer velen, die
middellijk en onmiddelijk belang heb
ben bij het handhaven van het oude
regime. Reeds vroeger vermeldden we,
dat van de Turksche Staatsgelden
gebruikt weiden voor ambtenaren
salarissen en -pensioenen. Daar nu
naar Westersch voorbeeld een begroo
ting is ingediend, waarop mede naar
Westerseh voorbeeld bezuinigd dient
te worden, zijn er duizenden en nog
eens duizenden in den lande, die
vreezen, dat öf zij zelf öf hun familie
leden onvermijdelijk het slachtoffer
van deze bezuiniging zullen worden.
Al deze ambtenaren, die boog er. laag,
niettegenstaande f der Staatsgelden
ter hunner beschikking stond, slecht
betaald werden, zorgden voor bronnen
van inkomsten, die zij, dank zij hun
positie, maar al te gemakkelijk kon
den laten vloeien. Niet alleen zal nu
een groot aantal hunner overbodig
zjjn, maar tevens zullen de extra
baten, dank zjj de controle der volks
vertegenwoordiging, minstens belang
rijk beperkt worden. Het behoeft
nauwelijks betoog, dat het aantal on-
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
61)
„Hjj biedt je de vrijheid aan, als je
Cadi verlaten wile, Arthur God
weet dat ik het niet konHeb ik al
niet genoeg ellende over je hoofd ge
bracht Zal ik toelaten dat jouw liefde
voor mij tot zulk een prijs gekocht
wordt? Och dat kan ik niet doen, mijn
beste man, ik kan niet.* Hij sloot haar
mond met kussen.
„Ik verbied je om zoo te spreken,
mijn wijfje. Het zijn dappere mannen,
die mij door jou dieu slag willen laten
toebrengen ridderlijke eddellieden,
ik zal hun dat zelf wel vertellen.
„Het is van den beginne af aan een
complot geweest. Beschouw het in dat
licht en zeg dan, dat wij er om moeten
lachen.
„Maar ik heb nog wel vrienden. Ik
zal het hun niet gemakkelijk maken
Hjj scheen ernstig na te denken en
troostte haar met de overtuiging van
een liefhebbend hart.
Hy ging den loop van hunne geschie
denis eens na even als iemand, die
tevredenen legio zal zijn of reeds is.
En daarom is het duidelijk, dat de
bovendrijvende partij, in casu de Jong-
Turken, met een krachtige oppositie
heeft te kampen.
De moord op Hassan Fehmid was
een uiting van heerschende ontevre
denheid.
Van groot belang is het feit, dat de
Macedonische jageis zich onbetrouw
baar toonden, althans wanneer de
Kölnische juist werd ingelicht. Iuden
herfst van het vorige jaar werden
jagerbataljons uit Saloniki als vol
komen betrouwbaar naar Constantino-
pel overgebracht, ter vervanging van
de paleistroepen, waarop men Diet kon
vertrouwen. De Turksche revolutie
werd met behulp van het leger en wel
voornamelijk van het Macedonische
legerkorps, tot stand gebracht. Neemt
deze beweging onder de troepen dus
grooter afmetingen aan, wat tot nu
toe niet het geval schijnt te zijn, dan
zou het gebeurde een bewijs zyn, dat
de macht en de invloed der JoDg-
Turken achteruit gaan. Het feit, dat
Kiamil Pasja, die nog zoo kort ge
leden door de Jong-Turken tot af
treden werd gedwongen, om voor eeu
hunner plaats te maken, blijkens een
zoo even ontvangen telegram, nu als
Kabinetsformaleur optreedt, zou kun
nen doen vermoeden, dat dit pleit
door hen verloren is.
Maar de Jong-Turken hebben tot
nu toe getoond te beschikken over een
orgauisatie, die telkens, als het noodig
was, bleek opgewassen te zijn tegen
de omstandigheden.
De jongste berichten uit Konstan-
tinopel luiden als volgt
Het Kabinet diende ontslag iu, dat
werd aangenomen.
Kiamill Pasja (dat is de vorige
grootvizier) is benoemd tot groot
vizier Nazim Pasja tot Minister van
Oorlog en Said Pasja tot Minister van
Buitenlandscbe Zaken.
De toestand is ernstig. De muiters
hebben zich niet meester gemaakt van
den zetel der regeering, maar bezetten
het Parlement, waar zjj evenwel de
afgevaardigden laten binnenkomen.
De bevolking beeft zich gewapend en
heeft zich by hen aangesloten. De
troepen van het garnizoen schijnen
grootendeels den muiters goedgezind
te zijn. De Minister van Oorlog schijnt
slechts te kunnen beschikken over
enkele bataljons en batterijen
De Sheik oei islam onderhandelt
met de muiters, die het gedeeltelijke
herstel van het Ministerie eischen.
Het is zeer twijfelachtig of de op
stand alleen het werk is van de
muiters. Waarschijnlijk is de gisting
veroorzaakt door de Union Libérale
of den Mohammedaanschen Bond.
Men meldt, dat Nazim Bei, minis
ter van justitie, door soldaten ge
dood is.
Bijna het geheele garnizoen van
Iionstantinopel, heeft, na de officieren
gevangen gezet te hebben, den gebeelen
dag betoogd.
Gisterenavond hebben de troepen
den Arabischen afgevaardigde Emir
Mobammad Arslan, voorzitter der
commissie voor de buitenlandsche
aangelegenheden gedood daar zij hem
aanzagen voor den afgevaardigde
Hoesein Djahib, die behoort tot de
vereeniging voor eenheid en vooruit
gang.
Ook hebben de troepen den door
generaal Moekhtar gezonden adjudant
om de muiters uit te noodigen naar
de kazernen terug te gaan, gedood.
Op de Galatabrug doodden zy een
Grieksch officier.
De voorzitter der Kamer heeft ont
slag gevraagd.
DUITSCHLAND.
Het „Schöfïengericht" te Bünde in
Westphalen, heeft dezer dagen een
vonnis geveld, dat zelfs in Duitsch-
land tot dusver niet voor mogelijk
werd gehouden.
Deze rechtbauk heeft namelijk den
redacteur van deu „Bunder General-
anzeiger", tot een geldboete veroor
deeld, omdat by door een artikel in
zjjn bladlichamelijk letsel had
toegebracht.
Door een in zijn blad verschenen
critiek op den gemeentesecretaris van
Bünde, had deze laatste zich zoo boos
gemaakt, en was hij „Kürperlich und
seelisch so alteriert", dat by zjjn pen
sioen moest nemen.
Het vouuis was door het „Ober-
landsgericht" te Hamm vernietigd,
doch bij een hernieuwde behandeling
meent dat het verhaal er van den scha
kel die er aan ontbrak zou kunnen
aanvullen.
„Zij zonden bergbewoners naar St.
Girons en ontkenden het vervolgens.
In de bergen kan men de schurken
huren tegen zes stuivers het dozijn,
die dan goede diensten kunnen bewij
zen. Ze geven voor dat mijn huis werd
overvallen door een schurkachtige ben
de heidens, niettegenstaande hun eigen
handlangers de ware aanvallers zyn.
Zjj beweren, dat ze je beschermen als
echte ridderljjke verdedigers. Als ze
jou maar vast in de stad hielden, dan
begrepen zij wel dat ik zou volgen
en hier ben ik nu volstrekt niet
uit het veld geslagen, wijfje, geloof
dat maar Men moet hooge troeven
bezitten, als men om een koninklijk
speelt, men moet zeker zijn van door
zicht. Ik geloof niet dat de oude Xavier
zoo zeker van zijn zaak is als hij wel
denkt. Vandaag zal het blyken. Ik
zal m(j op mjjn landslieden beroepen
en geloof niet dat het tevergeefs
zal zijn. Er is maar één man tegen
mij. Hij inoet het worden of ik. Ver
tel me eens, Esther, hoe hebben ze je
behandeld wat is je onderweg over
komen
Hjj roerde een nieuw mderwerp aan
om haar vragen onmogelijk te maken.
Als een volleerd tooneelspeler, wist hy
het gevaar van de rol, die haar luiste
ren noodzakelijk maakte de verander
de uitdrukking op zijn gezicht, zijn
saamgetrokken wenkbrauwen, zijn
spiedende blikken naar links en rechts
verrieden echter zijn onrust. Esther
wist hoeveel ze te bespreken hadden,
en toch viel het haar moeilijk om
het bewuste onderwerp aan te roeren.
Ook was Arthur haar te glad af. Hy
wenschte, dat ze voornamelijk over
zich zelf zou spreken.
„Vertel me eens," vroeg hij drin
gend, „wat s er toch onderweg voor
gevallen hoe heb je het kasteel
verlaten wie heeft je hier heen
gevoerd
„Toeu je mij in de slaapkamer al
leen liet, sloot ik uiet de deur ik
was te bang. Beneden in de hal
schreeuwde iemand luide, en ik dacht
dat jij het waart. Ik ging daarop naar
beneden. Het geheele huis was vol
soldaten, ze waren bezig te twisten.
Een van hen, het leek wel een jon
gen, werd voor mijn oogen doodge
stoken. Daarop moet ik flauw geval
len zijn. Toen ik weer by kennis
kwam, was ik op den rug van een
paard gebonden en zag dat een van
die lieden naast mjj reed. Te Vic-
Dessos hielden we stil voor een her
berg en daar gaf men mij een ont
bijt. Ik geloof niet dat ik bang voor
hen was. Zjj schenen mjj toe de be
dienden van den een of ander te zyn.
voor het „Schöfiengericht" te Bünde
bevestigd.
In de overwegingen van het vonnis,
werd aangenomen, dat de redacteur
bij het schrijven van een artikel had
moeten rekening houden met den
zwakken gezondheidstoestand van deu
gemeentesecretaris.
Hier wordt dus een nieuwe mis
daad door de rechtbank ontdekt: het
toebrergen van een lichamelijk letsel
door een dagblad-artikel.
FRANKRIJK.
Bij Epernay is Zaterdag een Duit-
sche ballon neergekomen. Dè drie
inzittenden werden in het bezit ge
vonden van goed geslaagde photo-
graphische opnamen dor vestingwer
ken van Chalons en Rheims en van
tal van aanteekeningen op die ver
dedigingswerken betrekking hebbende.
De luchtschippers zijn vrijgelaten,
maar op bevel van den Minister van
Oorlog zyn het schuitje en de photo-
graphische toestellen en platen in be
slag genomen.
Volkstelling. De directeur
van het eentraal-bureau voor de statis
tiek heeft aan de gemeentebesturen
medegedeeld, dat voor de beschrijving
der bevolking bij de negende alge-
meene tieDjaarljjkscbe volkstelling, die
volgens de wet van 22 April 1879
(St. 63) den Sisten December van dit
jaar moet plaats hebben, evenals bij
de 7e en 8e volkstelling het geval
was, individueels telkaarten worden
gebruikt. De gemeentebesturen zyn
uitgenoodigd vóór 20 April mede te
deelen het aantal dat van de verschil
lende modellen zal noodig zijn.
Behalve de modellen C en D, kaar
ten voor personen in gestichten en
instellingen, die bij de 8e volkstelling
niet waren gebruikt, zjjn nog nieuw
de modellen L en M. welke b strekking
hebben op schippers en bewoners van
woonwagensvoor deze volkstelling
moeten schippers en bewoners van
woonwagens, die tijdens het uitreiken
der kaarten in het buitenland ver
toeven en niet voor 1 Febr. in het
land terugkeeren, vóór dien datum
„Dat waren ze ook. De oude Xa
vier kocht hen voor een handvol ko
pergeld en beloonde huu getrouwheid
met den strop. Hij zal de rest ook
wel laten ophangen, als hy ze
maar vangen kan, om huu zjjn
dankbaarheid te toonen. Naar ik ver
onderstel kwam er te Vic-bessos
iemand aanzetten, huzaren met een
officier aau het hoofd, die bij hoog
en laag zwoer dat het een schande
was I Wie was dat, Esther? Hoe
heette hy
„De graaf van Foix dat zei hij
ten minste ten slotte, maai hjj spelde
mij zooveel leugens op de mouw dat
ik ten slotte geloof, dat ik niet weet,
wie of hjj wel was."
„Het zal toch de graaf wel geweest
zyn. De Spanjaarden kunnen goed
liegendat is eeu nationale deugd.
Volkomen slecht is hij niet, misschien
is hij nu ai wel gevangen genomen.
De meeste van die officieren worden
omgekochtmaar ik geloof toch met,
dat hij geld zou aannemen. Het kwaad
wordt verguld als men weet, dat het
je toegang geeft tot een voornaam
huis en je schulden voor je betaald
worden.
„De oude Xavier baadt zich tegrn-
woordig in goud, maar er is toch nog
iets hoogers. Ik houd wel van dijn
graafik geloof dat lie hem wel zou
kuunen overhalen als ik hem maar
aan het bestuur der gemeente in
welker bevolkingsregister zy zyn in
geschreven, schriftelijk de vereischte
opgaven doen.
Middenstandsbond. De
voorloopige agenda voor de algemeene
vergadering en het Congres van den
Middenstandsbond, te houden te Am
sterdam in het Paleis voor Volksvlyt
op 13, 14 en 15 Juli vermeldt voor
14 Juli
Des namiddags op een nader aau
te geven uur een bezoek aan de
Middenstandstentoonstelling.
Om dit bezoek regelmatig te doen
geschieden, zullen de afgevaardigden
in groepen worden verdeeld en op de
tentoonstelling worden begeleid door
een commissielid, die de leden der
groep de inzendingen zal aanwijzen
en zoo noodig toelichting zal geven.
Donderdag 15 Juli ten 9 ure des
morgeusOpening van het Congres,
Beraadslaging over het crediet van
den Middenstand.
lo. Het crediet dat de Middenstand
geelt.
2o. Het crediet dat de Middenstayfl
neemt.
3o. De middelen om verbetering aai)
te brengen.
Behandeling van de verschillende
praeadviezen over ieder der punten
uitgebracht.
Des namiddags ten 2 ure Voort
zetting der beraadslaging.
«- Vacantiekolonies. De
Nederl. Vereen, voor Kinderherstel-
lings- en Vacantiekolonies jaarver-
gadert in het eind dezer maand te
Haarlem.
Tegelijk wordt een kleine tentoon
stelling gehouden van foto's bouw
plannen enz. op de kolonies en het
genootschap betrekking hebbende.
De by het regiment grenadiers
en jagers overgeplaatste kapitein A.
S. Doorman zal worden ingedeeld bij
een der bataljons grenadiers.
In de gisterenavond gebouden
vergadering van leden van District I
van de kiesvereemging „Gemeentebe-7
spreken kon."
„Dan mag ik ook geen onvriende
lijke wooiden over bem bezigen. Hij
was stellig heel goed voor mij
ik geloof dat ik in mijn leven nog
niet zoo bly was, als toen ik hem
ontmoette."
„In je geheele leven
„Je weet wel hoe ik het bedoel,
beste. Bedenk eensdat ik niet wist
of je dood of levend was!"
Hij was dankbaar voor haar ant
woord en kuste haar. Haar moeilijk
heden behielden den voorrang boven
de zijne.
„Vrouwen zijn altijd op een ver
koeld tijdstip bang; zij houden geen
rekening raet de waarschijnlijkheden.
Als je een politicus was geweest, zou
je dat wel beter weten. Mjjn dood is
voor den ouden Xavier niet zooveel
waard als mijn leven. Impopulairiteit
is een gevaarlijk dingmen vergeeft
veel aan een doode, daarenboven heeft
men met zijne erfgenamen rekeniDg
te houden. Myn broeder prins Ferdi
nand zou hulp by Frankrijk gezocht
hebben. De oude vos zal wel een vei
liger weg inslaan. Jawel, ik zie het
duidelijk in.
Wordt vervolgd.)
I
