donderdag 18 augustus 1910.
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
19 augustus.
w. h. kam
buitenland"
No. VU 92.
7e JAARGANG.
Hoofdredacteur H. CS. RIJKENS.
Bureau: KLRISll HaAG G. Telef. Intere. 183.
Abonnementsprijs:
Prijs der Advertentien
Per jaarf 4.Franco per
Fkqei<pS
Van 1 tot 5 regels 10.40. Yoar iederen regel meer f 0.08.
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
-
abonnementbelangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van bniten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Bnitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, |Warmoesstr. 75- 78] Amsterdam
Morgen 19 Augustus worden de kie
zers in het derde district weder ter
stembus geroepen omeen lid van den
Gemeenteraad te kiezen.
Zij hebben de keuze tusschen den
cleriealen heer van Heioma en den vrij
zinnigen heer Kam.
We hopen dat alle vrijzinnigen zich
van den hoogen ernst van deze verkie
zing bewust zullen zijn.
Waar het om gaat Als men het nog
niet wist, had men het reeds veertien
dagen voor de stemming kunnen lezen
in het roomschikatholieke hoofdorgaan
De Tijd. Dit blad schreef:
„Het belooft in het twijfelachtige
derde district een heeteri strijd; wint
rechts, dan is de Baad om, wat van
gewicht is voor de keuze van een
nieuwen wethouder van openbare
werken".
En de Roomsch-katholieke'piopaganda-
club „Dr. Schaepman", waarvan de beer
Jorissen voorzitter is, schrijft als ant
woord op de waarschuwing der vrijzin
nigen dat de Raad om is, als de heer
Kam wordt gekozen
„Juist, zeer terecht opgemerkt. Daar
is het ons ook om te doen".
Brengt dit alles eens in verband met
het harde werken dat juist de roomschen
doen voor den candidaat van Heioma
en ge zult, u herinnerende, dat Rome
niets voor niets doet, (zie o.a. de ru
briek Uit de Pers in dit nummer) be
grijpen, dat er bij een eventueele keuze
van den heer Yan Heioma, voor de
Roomschen iets afvalt. De buit zullen
zjj binnen halen, in welken vorm dan
ook.
Welke middelen Rome in het werk
stelt, om den heer van Heioma gekozen
te krijgen, blijkt het best uit het boven
vermelde strooibiljet van de propaganda-
club „Dr. Schaepman". Daarin lezen
we o.a.
„Dat onder een rechtschen Raad
de belangen der gemeentewerklieden
goed zullen worden behartigd, heeft
de jongste raadsvergadering bewezen,
waarin de heer Gerritsen de loonre
geling van de agenda wilde af
voeren, doch de heer Joris
sen voorstelde deze zaak
inde afdeelingen te onder-
z o e k e n".
Die Schaepmannianen blijken uitste
kende leerlingen van Liguori te zijn. Dat
woordje „doch" moet bij oningewijden
de meening vestigen alsof de heer Ger
ritsen het slecht met de arbeiders zou
meenen en eenvoudig de zaak van de
agenda wilde schrappen. Van wat de
heer Gerritsen verder zei, wordt natuur
lijk niets meegedeeld.
Heel veel kwaad kan deze zinsnede
uit het bewuste strooibiljet niet doen
de arbeiders hier ter stede weten allen
wel wie de, heer Gerritsen is en ook
weten zij zeer goed het onderscheid
tusschen dezen en den heer Jorissen
maar als roomseke strijdwijze verdient
zij toch gesignaleerd te worden.
De vereeniging „Schaepman" neemt
het blijkbaar ook niet zoo nauw met
wat zij den kiezers voorpraat. Als men
weinig of niets van zijn candidaat weet
te zeggen, voert men aan dat deze
vroeger burgemeester is geweest iets
wat niets zegt als men den heer van
Heioma niet te na gesproken eens
nagaat wie voor twintig jaren alzoo
dorpsburgemeester werden. Dat schijnt
„Dr. 8chaepman" zelf ook te begrijpen
en daarom gaat ze fantaseeren. Ze
schrijft alweer in het meervermelöe
strooibiljet dat de heer van Heioma
is oud-secretaris van Ede. Dat is louter
fantasie de heer van Heioma is dat
nooit geweest.
Maar als was dit ook zoo, dan zou
zoo iemand toch nooit de voorkeur
kunnen genieten boven iemand als de
heer Kam, die jaren lang gemeente
architect van Amersfoort is geweest en
van de toestanden hier uitnemend op
de hoogte is, al is hij wellicht geen
Hoevelakenscbe specialiteit.
Als een candidaat weinig beteekent,
doet men alle mogelijke moeite de aan
dacht van hem af te leiden. Zoo ook
bier. De Roomsche vereeniging haalt er
het aftreden van den heer Sanders bij,
dat natuurlijk de schuld is van deze
verbazend slechte menschen, Rijkens
en Gerritsen. En dan zegt ze dat de
vergadering, waar den heer Sanders
verzocht werd heen te gaan, door slechts
enkele kiezers werd bijgewoond. Dit is
weer een opzettelijk gebruikte onjuist
heid. Er zijn hier ter stede nog nooit
beter bezochte vergaderingen van Kies-
vereenigingen geweest dan die van
„Gemeentebelang". Op de bewuste ver
gadering is het besluit om den heer
Sanders te verzoeken heen te gaan ge
nomen met 54 tegen 4 stemmen, terwijl
er twee blanco waren.
Er is gezegd door de tegenpartij, dat
de heer Kam te oud is. We zouden
kunnen antwoorden met het woord van
Dr. Schaepman nu niet de vereeni
ging maar de dichter dat het oude
somtijds frisscher is dan het nieuwe.
Niemand is oud, dan die het wezen
wil. De heer Kam kon een goede veer
tiger wezen, omdat hij jong wil blijven
en dat wel op de beste manier, waarmee
een mensch dat aangename doel berei
ken kan: door veel te werken.
Wanneer iemand, na vele jaren van
voortdurend ingespannen arbeid, op zijn
zestigste jaar nog jong is gebleven, dan
is er geen enkele reden om aan te
nemen dat hij op zijn zeventigste oud
zal zijn.
Maar als de tegenpartij haar kracht
moet zoeken in dergelijke beweegrede
nen, blijkt ten duidelijkste dat onze
candidaat een eminent man is en dat
er andere, niet uitgeproken redenen
moeten zijn, waarom zij bem uit den
Raad wil weeren. En zoo is het.
Men schuwt de vooruitgang en daarom
neemt men een man, die, hoewel hij
nog betrekkelijk kort geleden tot de
liberalen werd gerekend, tot de cleriealen
behoort.
Men wil geeu belasting naar draag-
krachlmen wil geen progressieve
schoolgeldheffing, daarom neemt men
een man der reactie.
Men wil een clericaal men wil een
man, |die, als hij wordt gekozen, Rome
voordeel zal afwerpen.
Denkt daaraan kiezers, en als soms
nog na dit, een strooibiljet van de cle
riealen u mocht bereiken, denkt dan om
de onjuistheden, die ze u in vorige
hebben opgedischt en geloof niet onvoor
waardelijk.
Helpt ons een man kiezen, van wien
wij u niets behoeven te vertellen, omdat
gij er alles van weet, omdat ge zijn
beginselen kent, omdat ge zijn werken
hebt gezien.
Kiest met ons den heer
oud gemeente-architect.
De brand op de Brusselsche
Tentoonstelling.
Niettegenstaande alle maatregelen vleit
zicb het tentoonstellingsbestuur niet met de
hoop, dat het tentoonatellingsbezoek even
druk zal blijven als het zonder den brand
geweest zou zjjn. Dat is dus de eerste
schadepost. Dan komt de waarde van bet
vernielde, de schadevergoedingen die expo
santen en geëmployeerden zullen eischen
van de maatschappij die de tentoonstelling
in elkaar heelt gezet, enzoovoort. Wie zal
dat betalen? Ziehier een beschouwing daar
omtrent in het H. v. A.
„De ramp van Brussel heeft voor ieders
geest deze twee gewichtige vraagpunten
doen opryzen: Hoe staat het met verzeke
ringen? Hoe staat het met de verantwoor
delijkheid?
Men hoeft maar enkel te denken aan
dat leger van bedienden, toezichters, klein-
verkoopers, die zoo plots van hunne brood-
winnig zijn beroofd geworden.
Hebben die menschen op iemand verhaal?
In hoever kunnen die schadeloos gesteld
worden? Welke verantwoordelijkheid kun
nen de tentoonstellers inroepen?
Zeker is het, dat de maatschappij der
tentoonstelling alle risico's draagt der onder
neming. door haar tot stand gebracht en
die zy uitbaat met de hulp haar verleend
door den Staat, do provincie en eenige
gemeenten, in den vorm van toelagen, die
gevoegd worden by de andere baton waar
over zy beschikt: abonnementen, ingangen,
loteryen en verhuring der plaatsen.
Die maatschappij is gesticht ten kapitale
van 2 millioen, waarborgkapitaal tegenover
gebeurlijk deficit.
Men was zeker van te sluiten met een
schitterend boni. .Welk zal nu hot tekort
py'n, nu het vuur grootendeels datgene
heeit vernield, wat de bezoekers aantrok?
De meeBte tentoonstellers zijn natuur
lijk verzekerd. Door assurantie-maatschap
pijen zyn ontzaglijke sommen gedekt; men
noemt er eene die voor 300 millioenen
betrokken is in verzekeringen voor de
tentoonstelling.
Maar men voorziet hier oneindige moei
lijkheden. De compagnies kunnen, inderdaad,
de heropbouwing eischen der vernielde
gedeelten; gebeurt dat niet, dan zullen zij
ongetwijfeld slechts toegeven mits verlaging
der Bommen, die zij verplicht zyn uit te
betalen.
Dan heeft men ook de tentoonstellers,
die alles verloren hebben en die zich rich
ten tot de maatschappij, om van haar scha
deloosstelling te vragen voor geleden en
niet geheel door verzekering gedokte
schade.
Natuurlijk denkt men daarbij aan den
Staat.
Moreol enkel, erkent de Chronique,
schijnt de Staat verantwoordelijk tegenover
de Belgische en vreemde tentoonstellers,
om te voorkomen, dat de Tentoonstelling
van 1910 voor hen de ondergang zij".
DUIT8CHLAND.
De president van de Chileensche repu
bliek, Pedro Montt, die gister te Bremen
aankwam, is gisteravond aan een hartver
lamming gestorven.
De overledene was sedert 1906 president
der Chileensche republiek. Te New York
had hy zich ingescheept aan boord van de
Kaiser Wilhelm der Grosse", hetzelfde
schip, waarop de aanslag op burgemeester
Gaynor gepleegd is.
SPANJE.
Men beweert te Rome algemeen dat
Koning Alfons van Spanje een bezoek zal
brengen aan den Koning van Italië, in den
komenden herfst. De statiekamers der
Spaansche ambassade worden al in gereed
heid gebracht.
Het bericht doet allerzonderlingst aan.
Want wat zou Koning Alfons tegenover
den Paus doen,-indien hij in Rome kwam?
Bezoekt bij hem niet vóór hij den Koning
opzoekt, dan is de breuk tusschen het
Vaticaan en Spanje voltrokken, en aan den
anderen kant zou het toch wel wat zonder
ling zijn, dat de Spaansche Koning den
Paus ging opzoeken op een oogenblik dat
de verhouding tusschen 's Koniugs regeering
en het Yaticaan allerminst gunstig is. 't
Zal ons dus niet verwonderen, als de ge
ruchten over het bezoek uit de lucht ge
grepen blyken
De Parijscho ochtendbladen vernemen
uit San Sebastian, dat de Koningin Moeder
van Spanje Dinsdagmiddag den nuntius
heeft .ontvangen. Maar de minister van
buitenlandscbe zaken was erbij tegenwoordig.
De minister moot gezegd hebben, dat
het bezoek niet meer dan een beleefdheid
