DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Het voordeeligst voor het huishouden
is het 10 pOt. dividend van ons brood,
No, 235.
ZATERDAG 8 OCTOBER 1910.
7e JAARGANG
BUITENLAND.
in geld uitgekeerd f 10 a f 25 per gezin.
DE REVOLUTIE IN PORTUGAL.
DE EEMLANDER.
Ilontdrcdacteur R. Cl. K IJ M E N N.
Abonnementsprijs:
Per jaarf4.Franco por
post id. f5.60. Por 3 maanden id. f 1..Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: UIJGINE ll l Vti C. Telef. latere. IS».
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Puiten het Kanton Amersfoort per regel fO.lO. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten tiet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd hel Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
Het eerste geregeld verhaal van de ge
beurtenissen is er. Het is afkomstig van den
correspondent van do Daily Chronicle dio
Woensdag uit Lissabon wist te ontsnappen
en per schip naar Yigo (Spanje) te komen,
vanwaar hij het volgend telegram zond.
De revolutie kwam onverwacht zelfs voor
den republikeinschou raad. De groote massa
van het volkomen onverschillige volk nam
weinig deel aan den strijd, die voorname
lijk werd gevoerd tusschon do beiue par
tijen ouder de troepen, de loyale en de
oproerige. De Koning6gezinden, voorname
lijk de municipale garde, vochten met op
merkelijke dapperheid dertig uren lang,
hoewel zij minder sterk waren dan de
tegenpartij en de leiding ontbrak door ge-
brok aan geestdrift bij een deel der offi
cieren, van wie velou symphathiseerdeu met
de republikeinen, Ten slotte liep een groot
aantal troepen naar de republikeinen over.
De uitbarsting kwam volkomen onver
wacht voor de regeering; de aanleiding
gaf de moord op Bombardas door eeD
royalistisch gezind officier.
De republikeinen maakteu van dezen
moord gebruik als wapen om het volk op
te zetten. De upstoo:ies werden in den
avond van Maandag 3 October eerst onder
drukt, de oproermakers gingen toen ovenwei
naar de artilleriekazerne. De artilleristen
sloegen aan het muiten, namen de officieren
gevangen, verdeelden geweren onder de
burgers en voerdeu naar de punten, die de
stad bestrijken vier stukken veldgeschut;
oveneens werd het artilieriepark versterkt.
Onmiddellijk daarna werden, naar een
vooraf vastgesteld plan, de telegraaflijnen
en de spoorwegverbindingen verbroken.
Andere regimenten sloten zich bij de mui
terij aau; de officieren die weerstand boden,
werden doodgeschoten, en de aansluiting
bij de artillerietroepen kwam tot stand,
vóórdat de regeering nog in staat was de
posten door do municipale garde te doen be
zetten.
De militaire commandant van Lissabon
en vele officieren waren afwezig en te
Cascaes, waar de Koning een feestmaaltijd
aanbood aan den President van Brazilië,
Hermes da Fonseca, vandaar dat het tijdens
de uitbarsting een cbaos was in de gele
deren der royalisten. Inmiddels waren de
marine-olficieren aan land gegaan. Op rij-
tuigpaarden gezeten, braken zij door de
gelederen dor royalisten en vereenigden
zich met de opstandelingen, waar zij de
plaatsen der onderofficieren, die tot nog
toe het bevel hadden gevoerd, innamen.
Het vuren boorde men bij tusscbeDpoozeu
den gebeden nacht van Maandag. Bij het
aanbreken van den dag rukte een afdeeliug
opstandelingen op naar Necessidades, waar
zij echter werdeu ontvangen door bet vuur
uit de machinegeweron van de infanterie
brigade, die het Paleis verdedigden, waarop
zij in wanorde terugtrokken en velen in
hechtenis werden genomen. Bij het opgaan
van de zon heschen ook de marinemattozeu
in bun kazernes do republikeinscbe vlag
en zonden zij detachementen uit, om de
Paleis-brigade te boscbieten. Tegelijkertijd
werden republikeiusche vlaggen gehescheu
op de drie oorlogsschepen en met saluut
schoten begroet. Een wanhopig gevocht
aan boord van de „Fernando" eindigde
echter met het tijdelijk nederbalen van de
vlag der opstandelingen.
Do kruisers -Rafael" en „Adamastor",
met de republikein6che vlag aau de mast,
steomden 1 ingszij het vlagselnp „Dom
Pedro", waarop nog altoos de Koni ngsvlag
wapperde, maar de „Dom Pedro" vuurde
niet op het schooue doelwit. De kruisers
stoomden naar Alcantara, en openden het
vuur op het Paleis, op duizend yards af-
stands. Het tweede schot trof den Koninkl.
standaard.
Koning Manuel toonde groote dapper
heid, hoewel een deel zijner omgeving
vluchtte. Hij weigerde eerst ook te vluch
ten, doch verbot eindelijs; het Paleis, glim
lachend, en een sigarette rookend. De
vlucht was nog vernederender door het
ultimatum der republikeinen, die Dinsdag
ochtend don afstand des Konings voor vier
uur in don namiddag hadden geëischt.
De republikeinen zochten deu Koning aan
boord van de „Sao Paolo", het Braziliaan-
sche oorlogsschip, maar de commandant
weigerde hen aan boord te laten. De
kruisers beschoten daarna het Ministerie
van Marine, waarbij de ambtenaren die
aan hun schrijftafels zaten, gedood werden,
evenals enkele gemeente ambtenaren en
vele toeschouwers.
De royalistische troepen hadden intusschon
veldgeschut gevoerd naar het Dom Pedro-
plein. Twee schoten hadden reeds de
uitwer ing dat de artilleristen aan boord
van de Rafael" het vuur staakten, en de
kruiser w»g stoomde'
Nadat de „Rafael" was weggestoomd,
bombardeerde de sterker bewapende kruiser
„Adamastor" de citadel van San Jorge, en
hoewel het bombardement weinig uitwer
king had' verwijderde het inoedclooze gar
nizoen de Koninklijke vlag en werd de
Republikeinsche vlag gehoschen
Inmiddels huil een hevig artillcriegcvecht
plaats in de straten tusschon de koningsge
zinde troepen en do opstandelingen. De
hotels in de Avenuda Liberdade werden
ernstig beschadigd. Do royalisten waren in
't voordeel en gedurende den nacht maak
ten zij van de duisternis gebruik om den
iusluitingskring nauwer te maken. Deu
geheelen nacht werd het vuren voortgezet.
De correspondent was op het dak van
het hotel geklommen en zag vandaar de
republikeiusche kruisers „Adamastor en
„Rafael", die met hun zoeklichten de baai
afzochten. Verder weg lag de kruiser
„Dom Pedro" voor anker, die deu geheelen
dag niet geschoten had. Plotseling scheen
het zoeklicht op het achterdek van de „Dom
Pedro", waarop degenen, die op het dak
van het hotel stonden, een groep officieren
en matrozen bijeen zagen.
Tweemaal bescheen het zoeklicht die
groep, beide malen werd gelijktijdig een
salvo van de machine geweren gehoord,die
op het voordek verborgen waren opgesteld.
Toen het zoeklicht voor do derde maal
het achterdek bescheen, was er geen salvo
meer noodig, want allen die op het achter
dek bijeen waren, lagen dood of gewond.
Zoo kwam hot laatste dappere deel der
bemanning en der officieren van de „Dom
Pcdro" om, die met hun leven hun troutv
aan den Koning betaalden.
Was het gisteren nog zeer twijfelachtig
of de revolutionnairen meester waren ge
worden van heel Portugal, en niet alleen
van Lissabon, de telegrammen die heden
binnenkomen maken het meer en meer
waarschijnlijk dat inderdaad de omwenteling
volledig gelukt is, dal Koning Manuol zijn
kroon heeft verloren en er iu plaats van
het Koninkrijk Portugal een Portugeesche
republiek is verrezen. Het bericht althaus
dat in de provincie troepen bijeenkwamen,
om tegen de hoofdstad op te rukken en
den Koning in zijn macht te herstellen,
wordt allerminst bewaarheid, integendeel,
in alle plaatsen van waaruit berichten
kouion is de afkondiging van de republiek
met voldoening en vrijwel zonder tegen
stand vernomen. Ook in de belangrijke
havenstad Oporto van uit welke mou verzot
had geducht.
Wel is er eerst iu Lissabou en Setubal
nog duchtig gevochten.
De Temps verneemt uit Madrid, dat het
kotiitigsgezin Ie regiment artillerie, na de
overwinning der republikeinen te Lissabon,
de opstandelingen opnieuw aangevallen
heeft, maar teruggedreven is en, evenals
o regimenten uit de provincie, de republiek
erkend zou hebben.
Het aantal gevallenen zou 3000 bedra-
dragen, de gemeentelijke garde is gedeci
meerd. Men zegt, dat er te Setubal 900
slachtoffers gevallen zijn in den strijd van
dc infanterie niet de koningsgezinde
cavalerie.
Eindelijk weet men dan waar de Koning
vertoeft. Hij zelf heeft namelijk uit Gibraltar
naar Londen geseind, dat hij uiet de
Koningin-Moedor en den hertog van Oporto
heelhuids te Gibraltar is aangekomen. Het
telegram rept met geen enkel woord over
den opstand en ook niet over 's Koniogs
plantten.
Men gelooft te Londen, dat hij te
Gibraltar op nadcro berichten uit dc pro
vinciën zal wachten en indien de opstand
zich door het geheele land mocht ver
spreidon, wordt het waarschijnlijk geacht,
dat de Koning naar Engeland zal gaan.
Do Spaansche regeering heeft vernomen
dat Koning Manuel en de Kouingin-Moe-
der op het oogenblik van het uitbreken
dor revolutie te Cintra waren en daar be
zoek ontvingen van deu leider der bewe
ging, die hen geruststelde over hun per
soonlijke veiligheid en in naam van het
repu'olikeinsch comité het koninklijk jacht
ter huner beschikking stelde, waarin zij
zich konden begeven waarheen hot hun
goeddacht. Een dergelijke mededeoling
werd aan den hertog van Oporto gedaan,
hoowel hij gevangen was.
Alleen het paleis Necessidades is ernstig
beschadigd.
Dc meerderheid der officieren hebben
hun instemming met de Republiek betuigd,
de overigen hebben hun wapenen overge
leverd eo zijn heengegaan.
Volgens een authentieke mededeeling
van een lid van het gevolg was de koning
op het paleis, toen het bombardement
begon. Lator begaf hij zich naar Manfra
on vandaar naar Ericeira, waar hij de andere
loden van de koninklijke familie ontmoette,
met welke hy zich in eon open boot naar
het jacht begaf, dat Woensdag te zes uur
's middags direct naar Gibraltar voer.
Hot was kalm weder, en men ontmoette
of zag geen enkel oorlogschip.
Koningin Auielio was tot de veilige aan
komst van dou Manuel te Ericeira zeer
ongerust geweest.
Daar men zoo plotseling had moeten
vluchteu, hebben de leden van het gevolg
niets mede kunnen nemen, zoodat zij thans
groote iokoopon van kleedercn moeten
doen.
FRANKRIJK.
Do Fransche ministerraad heeft onder
voorzitterschap van den premier Briand
over maatregelen beraadslaagd, welke ten
gevolge van de stijging van den prijs der
levensmiddolen wenschelijk zijn. Men
besloot in de eerste plaats den invoer te
bevorderen van aardappels, waaraan vooral
gebrek is. -
DUITSCHLAND.
Een Reuter-telegram meldde gisteroch
tend dat een Schikking was tot standge-
koineu io het couflict iu deD scheepsbouw.
Volkomen juist is dat niet, formeel zou
eerst gisteravoud in de bij den strijd be
trokken vakvereenigiugen een beslissing
worden genomen Maar dat in die verga
deringen de schikking zal worden aauvaard
is wel zeker, daar de werfuirectiën de
nieuwe voorstellen dor arbeidcrsgedele-
geerden hebben aaugenomeu.
beschuit en koek, daar zij worden vervaardigd van prima en zuivere grondstoffen. Ons brood is uiet kleverig maar flink doorbak
ken door onze speciale ovens, waardoor het veel lichter verteerbaar en voedzamer is Reeds in Januari 1910 i6. over 1909
Men lette op de eebte nootzoete tarweaiuank van ons „Melkbrood" en „t.czoiidheitlbrood",
welke smaak alleen door de beste soorten tarwe kan worden gegeven, alsmede dat ons brood uiet
is beschadigd door spoorwegvervoer enz., alsmede waardoor zijn korsten niet taai, doek
croquant zijn.
Vraag een dividendboekje aan de Afdeeling „Broodfabriek" van Meursiug's Machinale Fabriekcu van Gebak, Amersfoort.
