WEERBERICHT.
Thermometerstand
Uii; de Pers.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELENDEN VAN HET
EONINKL. NED. MET. INSTITUUT
Opgemaakt voorm. 10.50 uur.
De Bilt, 23 November 1910.
Hoogatc barometerstavd 769 9 m.M. te
Haparanda, laagste 752.1 te Valentia en
Malinhead.
Verwachting tot den avond van '23 No
vomber 1910. Veranderlijke later zwakke
tot matige Z. Oostelijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Toenemende
bewolking later waarschijnlijk regen.
Temperatuur: '6 Nachts kouder later
zachter.
Barometerstand te AMERSFOOPT
765 m M.
Vorigo stand te 12 uur 762 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 44
Laagste hedennachtF. 32
Hedenmiddag 12 uur F. 42
nieuwe eischen op, als: moederschapsver
zekering Ook zal voor de volksgezondheid
en de woningwet meer geld moeten worden
besteed. Wat staat ons dus met dit alles
in het vooruitzicht te doenP vroeg spreker.
Bezuinigingen natuurlijk op alle niet direct
noodzakelijke uitgaven.
In dit verband critiseerde 6preker dat
dit jaar gelden worden aangevraagd voor
paleisvcrbouwing op Het Loo, voor ver
hooging der traktementen voor de com
missarissen der koningin, maar 't ergst
zijn de militaire uitgaven die op deze
begrooting worden aangevraagd.
Wijzende op de voortdurende stijging
dor militaire uitgaven betoogde spr., dat
nu wel ook van liberale zijde de stormram
schijnt gebezigd te zullen worden tegen de
opdrijving dier uitgaven, maar dat voor de
toeneming dier uitgaven in de laatste jaren
alle burgerlijke partijen in de Kamer
aansprakelijk zijn en dus do vrijzinnigen
zich nu juist ook niet als de ware bezui
nigers tegenover do rechterzijde kunnen
voordoen.
Spr. betoogde voorts, dat inkrimping
der uitgaven het noodzakelijk complement
is van sociale hervorming.
Aan innerlijke versterking heeft ons
volk meer behoefte dan aan bescherming
naar buiten.
Evenzeer is het verkeerd geld te zien
te krijgen door oen belastingregeling welke
hoofdzakelijk minvermogenden treft.
't Was dan ook voor spr. geen wonder
dat thans in eigen kringen van rechter
zijde verzet opgaat, om onder de bestaande
toestanden binnpn 8 jaren, 40 milloen te
verwerken voor de kustverdediging. Een
eigenaardig beleid 1 zegt spreker.
Do heer Kuyper meende dat de coalitie
niet minder hecht is dan voorheen. Zij be
staat nu 13 jaren en in dien tijd beeft zij
niet gesleept, niet getraineerd, maar is zij
organisch in elkander gegroeid. "Voor dien
tijd bestond er by de Protestanten een
zeker anti-papisme en waren de Katho
lieken min of meer geisoleerd. Wat in
1897 door de leiders werd ingezien, ia
inmiddels bij de kiezers doorgedrongen:
er bestaat nu contact tusschen Katholieken
en Protestanten. Het antipapisme heeft
uitgediend. Dat bleek uit het gebeurde
met de Borromeus-encycliek.
Men zag in, dat een verschil in geschie
denisbeschouwing niets had uit te staan
met beider gemeenschappelijken grooten
plicht, de Christelijke grondslagen van het
regeeringagezag hoog te houden. De sa
menwerking tusschen de Katholieken enPro-
testanten ia steeds inniger geworden, veel
inniger dan de samenwerking links.
j Wat het kabinot aangaat, ligt het niet
op sprekers weg het te verdedigen, maar
het wordt vrij algemeen in het land mot
ingonomeuheid gadegeslagen en wekt in
vrij breeden kring bevrediging.
Het kabinet ziet in to regeereu niet in
het belang van ecu deel van volk, maar
van het geheele volk. Daarbij werkt het
hard. Of het met beleid werkt, kan men
in 1913 zien. Want dan moeten in het
Staatsblad staan de ziekteverzekering, de
gewijzigde ongevallenverzekering, de inva
liditeitsverzekering en het tarief. Spr. is
nog in het volle vertrouwvn dat de schroe
ven zoo zullen worden aangezet door het
kabinet, dat de wensch des volks niet zou
worden beschaamd. Van zaakkennis getuigt
Minister Talma's rede bij de Bakkerswet.
En wat de benoemingen betreft, van links
wordt geklaagd en door ons wordt geklaagd.
Dat bewijst, dat het kabinet de onpartij
digheid betracht.
Men bedenke, dat er in Zuid-Holland in
1900 van de 183 burgemeosters slechts 13
van rechts waren. Op grond van haar ver
leden mocht men links wel wat bescheide
ner zijn.
Spr b engt hulde aan den durf van het
Kabinet om met een ontwerp voor kust
verdediging te komen. Dat doet een Ka
binet niet voor zijn pleizier. Dat het echter
heeft gevraagd: Wat eischt het belang vau
het land en wat zijn wij aan God verschul
digd?, dat strekt het Kabinet tot eer.
Maar wij goven geen cent uit, die niet
uoodig is.
Wat nu de fiuancieele toestand aangaat,
slaat onze levensstandaard niets lager, dan
in Engeland. Maar hier bedraagt ons
budget 37.50 per inwoner, in Engeland
f 54 50, Wij hebben dus geen reden tot
ongerustheid. Daarbij komt, dat de in
voerrechten in Engeland zoo onvergelijkelijk
meer opbrengen dan hier. Er bestaat dus
iu dit opzicht een zekere latitude voor ons.
In hot tarief ligt een douceur voor ons.
Het verval over rechtsspraak.
Aan eenige beschouwingen van het Va
derland ontleenen wij het volgende
Stelselmatig is onze magistratuur van
het volk vervreemd gehouden. Men heeft
ze saamgesteld altoos uit hetzelfde krin
getje der maatschappij, men heeft in groote
meerderheid hen benoemd, die na hun
studietijd slechts in 't gareel der rechts-
bedeeling hadden geloopen en van de
wereld niet veel meer afwisten dan wat
men op een griffie er van ontwaart, men
heeft door slechte bezoldiging de keuze
nog beperkt. Zoo zijn de rechters buiten
het volk geplaatst, hebben zij alle voeling
er mee verbroken. En de menigte zag op
als tegen steenen beeldeu tegen die def
tige, in glinsterzwart gehulde mannen, die
ijzig koel op wat daar ouder hen in de
rechtzaal aan mis laad, ondeugd en ellende
woelde, neerkeken.
Een gewichtig punt is de even een
voudige als onmenschkundige spychologie,
welke in de rechtszaal heerscht. De rech
ters kennen den beklaagde niot, als deze
voor hen staat, zij moeten afgaan op den
indruk van onkele oogenblikken om de
straf vast te stellen. Hoe zou zulks anders
dan als automatisch, naar vast tarief ge
schieden? Een beklaagde, op van zenu
wen, lacht zonder het zelf te weten: hij
toont niet het minste berouw I Hij zit,
lam geslagen van ontroering, bewegingloos
in zijn bank: hij blijft, onder dit alles, ge
voelloos! Hij liegt; en wie, schuldig of
onschuldig, zal zich er niet toe laten ver
leiden als 't om zijn eer en zijn welzijn
gaan? Hij is een doortrapte booswicht
Men behoeft slechts kennis te nemen van
de wijze waarop somwijlen voorbedachte
ïaad by moord, opzet om te dooden bij
doodslag in de vonnissen wordt gecon
strueerd, om zich oen denkbeeld te vormen
van de kinderlijke zielkundo van velen
onzer rechters. En als zij zoo de roerselen
die elk gemoed bewegeu, classeeren of
negeeren, hoe zullon zij zich dan indenken
in den gedachtengang van menschen, die
niet tot hun Btand, niet tot hun coterie
behooren, niet hun ontwikkelings- on
beschavingspeil hebben bereikt
Een ander gewichtig punt is de wijze
waarop de taak der derdediging door vele
presidenten wordt bemoeilijkt. Hoevele
Rechtbanken en Hoven zijn er waar een
advocaat iu volle gerustheid zijn getuigen
4 décharge voorbrengt? Bij welke colleges
is er niet een veelbeteekeuend verschil
te constateeren in de wyze waarop de
getuigen van het O. M. worden behandeld,
vooral als die tot de ambtenaren dor politie
behooren, en de getuigen der verdediging?
Wie getrouw terechtzittingen hoeft bijge
woond, weet, dat de advocaat zijn vragen
al te dikwijls gecoupeerd ziet door den
president, voelt dat de verdediger iu een
sfeer van onwelwillendheid zijn taak heeft
te vervullen eu er daardoor vaak niet in
slaagt in het getuigenverhoor het licht op
de zaak te werpeu, dat hij in het belang
van den beklaagde dringend noodzakelijk
acht. Zulks, terwijl de wet reeds den
verdediger op de instrucrie vau het stnf
geding allen invloed ontzegt en heul by
de openbare behandeling het recht ont
neemt zelfstandig vragen te' stollen! Wij
goven hier slechts enkele trekken; men
heeft maar oen praktizljus-societeit biunen
te loopen om er meer van te vernemen De
advocaten zullen u vertellen, dat niet hun
pleitrede, maa. het verzamelen en het
belichten der bouwstoffeo onder het ver
hoor van hen de grootste moeite vergt. Eu
velen zullen, als ze hun inborst laten
spreken, getuigen, dat zij eens vol illusie
de strafrechtszaal betraden om deungeluk-
kigen in die houten bank der beklaagden
naar vermogen bij te staan, maar dat zij
zicb niet opgewassen gevoelden tegen
gedurigen strijd met een kortaangebonden
president.
De Bakkerswet.
De Ilaagschc hoefijzercorroépondeut van
het Handelsblad schrijft:
Toen de motie-Troelstra was aangenomen
eu hot vooruitzicht dus was geopend op
een gansch uieuw ontwerp-Bakkerswet
hebben wij, eu andoren, daaruit de slotsom
getrokken dat er dan natuurlijk ook een
Dieuw afdeelingsonderzock met nieuwe
schriftelijke gedachtenwisseling volgen moest
De Standaard echter schijnt er anders
over te denken, plaatst dit denkbeeld
zelfs in het kader van „obstructie'en schrijft
(in een driestar):
„Alzoo nieuw sectieouderzoek. Een
nieuw Yoorloopig Verslag. Een nieuwe
jilemorie van Antwoord. Een nieuwe alge-
meene discussie. Al te zaam stellig een
oponthoud gevende van meer dan een
maand. En dat, terwijl er nog zoo ho
peloos veel onafgedaan werk te wachten
ligt."
Ja maar wiens schuld is dat? Toch
nieï die van de Kamer? En moet de Ka-
hier dan nu maar, haastig, oppervlakkig,
slecht gaan werken omdat de Minister
haar ëen ontwerp voorlegde dat bleek
niet te voldoen?
Het zal ons toch waarlijk verbazen
wanneer de anti-revolutionnaire fractie het
advies van De Standaard volgt en zoo weinig
om een deugdelijke wetsbehandeling blijkt
te geven, dat zij zich tegen een nieuw
sectieonderzoek verzet.
Voorloopig kunnen wij 't nog niet ge-
looven.
Hauptmann over TolstoI
Tolstoj is dood. De wereld heeft haar
tweeden Savonarola verloren. De eenige
groote Christen dezer tijden is niet meer.
De kerk heeft hem vervloekt. Zij zou zijn
lichaam tot asch verbrand hebben, zooals
dat vau Savonarola, als zy daartoe de
macht had gehad. Iu elk geval beteekent
de vloek haar meer; de vloek, die de ziel
treft en ze aan de eeuwige verdoemenis
overlevert. En weder moest dit alles ge
schieden, gelijk geschreven staat. Weder
is de ware Christus, de ware gezalfde: de
steen des aanstoots en de heilige ergeuis.
Telen hebbeu Tolstoj voor gek gehouden.
Ook Jezus, den Heiland, hield men daar
voor. Hij was een meusch. Hij was onze
broeder. In hem brandde het verterende
vuur der liefde, der meuachelijkheid. Dat
hield de synode voor een vuur der hel.
En in hem brandde de geest, dien de
geestelijkheid met bezweringsformules niet
kon dooven; wijl God machtiger is zélfs
dan heerschzuehtige priesters.
Tolstoj is geen hervormer geweest. Hij
was meer. Wie dit niet bespeurde, zoolang
hij leefde, die bespeurt het op 't oogenblik,
nu zijn loopbaan is afgesloten. Wie het
nu niet bespeurt zal het over twintig jaren
bespeuren. Geducht, eu krachtiger klopt
de heilige geestesvuist des dooden dan die
des levenden tegen de kerkdeur, eu hij
grijpt door, en schryft aan den binnenwand
der Kerk met vurige letters zijn Mene,
Mene Tekel Upharsiu."
Aldus Gerhart Hauptmann iu het Berliner
Tageblatt.
De Stct. no. 273 bevat de statu
ten der naamlooze vennootschap Amers-
foortsche Stoomschoenfabriek „de Een
hoorn", te Amersfoort. Doel: het fabriceeren,
koopen en verhandelen van afgemaakt en
onafgemaakt schoenwerk en het koopon
en verhandelen van leder, schoenmakers-
fournituren en alles wat in den meest
uitgebreiden zin tot dat vak behoort Duur:
tot 31 December 1940. Kapitaal f 100,000,
verdeeld in 100 aandeden van f 1000, alle
geplaatst en volgestort. Inbreng, als
volledige storting op 78 aandeelen: a. een
schoenfabriek, woning, schuur en erf,
staande en liggende te Amersfoort, ter
grootte van 4 aren 8 centiaren; b. alle
connnctiën en relatiën verbonden aan de
stoomschoenfabriek „de Eenhoorn"; c. alle
m tchinerieëu, gereedschappen, kantoor
meubelen, goederenvoorraad, alsmede alle
verdere goederen door bestemming tot
voormelde stoomschoeufab iek behoorende.
De venuootschap woidt bestuurd door een
of meor directeuren ouder toezicht van ten
minste 2 commissarissen.
- Naar men ons meêdeelt heeft do
Amersfoortsche Badinrichting het loopende
contract met de vereeniging „Het Groene
Kruis" reeds opgezegd.
Het Roode Ksdis.
Gisterenavond werd in de Arend een
openbare vergadering gehouden tot stichting
van een comité Amersfoort en omstreken
van het Ned. Roode Kruis, waarin als
spreker optrad de gep. generaal-majoor
J. de Waal. De voorzitter van het vooroopig
bestuur de heer P. S. R. Wolterbeek sprak
een woord van welkom en zette het doel
der bijeenkomst in het kort uiteen.
Generaal do Waal hierna het woord
verkrijgende, herinnerde er aan dat in de
tweede helft van dit jaar zyn overleden
Florence Nightingale, Gustav Meunier en
Henri Dunant, drie personen die zich aan
de verzorging van gewonde militairen
wijdden. Door hun ijver en toewijding is
thans Het Roode Kruis door 42 Staten
officieel erkend. Ook Nederland heeft
krachtig meegewerkt aan de tot standko-
ming dezer internationale voreeniging,
welker doel is niet alleen het verleenen
van hulp ten tyde van oorlog, maar ook
bij rampen, die het land mochten teisteren.
Ongetwijfeld is een oorlog de grootste
ramp en een goed werk is het de nood
lottige gevolgen zooveel mogelijk te
reduceereu. Hoe edel dit streven ook is,
toch kan een oorlog even plotseling
uitbreken als een natuurramp. De hulp
moet dus snel worden aangebracht. Het
porsoneel moet dns ten volle voor zyn taak
berekend zijn uitgerust. Bij een eenigszins
groote ramp, zal echter niet steeds
voldoende hulp kunnen worden verleend.
"Vandaar dat vrijwillige hulp moet worden
verleend, die goed georganiseerd, tal van
goede werken kan verrichten, mits ver
schillende personen voor de verschillende
werkzaamheden aanwezig zijn, benovens
bergplaatsen voor materieel. Spr. zet dan
nader uiteen do verdeeling van het werk,
zoodat verschillende afdeelingen worden
gevormd, als voor geneeskundige hulp,
verpleging e.d. Yoor do eerste afdeeling
zullen uit deu aard der zaak manDen hun
plaats vinden en bij de tweede meer
vrouwen. De eerste draagt een mobiel
karakter en de naam transportcolonne,
met een artB aan het hoofd, is zeer op
zijn plaats. De tweede afdeeling onder
een hoofdverpleegster is een verpleogco-
ionne. De samenstelling en werking dezer
colonnes zet Spr. nader uiteen De transport
colonne dient eeu sterkte te hebben ran
minstens 25 man, om verdeeld te kunnen
worden in 3 ploegen. Minstens een groep
dient bij eenigerlei ramp in de gemeente
te blijven. Bij een groote ramp in een
bevolkte gemeente zullon bovendien nog
mobiele reddingsbrigades noodig zijn.
Zoo'n organisatie heeft echior leiding
noodig. In de hoofdplaats der provincie
dient een provinciaal commissaris als leidend
persoon te zijn. Door de provinciale leiding
kan meer rekening worden gehouden met
de plaatselijke omstandigheden der gemeen
ten. Die commissaris kan gekozen worden
uit de vereenigiug tot redding en hulp
verlenen bij rampen „Het Oranje Kruis",
die iu tyd vau oorlog haar reddingsmate
riaal ter beschikking van Het Roode Kruis
stelt. Het Oranje Kruis vereenigt tal van
vereenigiugen op het gebied van verpleging
en hulpverleening bij rampen. Daar nu
in oorlogstijd do hoofdleiding der verpleging
komt in handen van het Roode Kruis,
komt het Spr. voor, dat ook by vredes-
