DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 299.
DONDERDAG 22 DECEMBER 1910.
7e JAARGANG
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE
LANDER.
Hoofdredacteur R. G. KUKKNK.
Abonnementsprijs:
Per jaar14.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEINE HtlO 6. TelefIutero. 18».
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f|0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluiteud" gerechtigd het Alg. Binnen- en) Buitenlandach Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 71- 78 Amsterdam
Het Rijksland Elzas-Lotharingen.
De leden van den Duitschen Rijksdag
hebben een regeeringsvoorstel meegekregen
dat zij in de vacantie rustig kunnen bestu-
deeren. Het verdient die studie, want het
is voor een belangrijk deel van het
Duitsche Ryk van het hoogste gewicht.
Hot Rijksland, Elzas Lotharingen, ver
keert zooals men weet, nog altyd in een
bijzondtren toestand. Het staat niet gelijk
met de Bondsstaten die te zameu het Rijk
vormen. Het wordt bestuurd door keizer
lijke ambtenaren en de Landdag is geene
vertegenwoordiging met gelijke rechten als
de Duitsche Parlementen.
Meermalen is sprake geweeBt van eene
nieuwe regeling. Maar daartegen werd
aangevoerd dat ElzaB nog niet recht ver
eenzelvigd was met het Rijk, nog altijd
naar Frankrijk uitzag en eigenlijk niet
verdiende zelfbestuur, ten minste tot
zekere hoogte te verkrijgen.
Nu laat de toestand nog te wenschen
over. Bij de nieuwe volkstelling isjgebleken,
dat in vijf jaren niet minder dan dertig
duizend personen meer uit Elzas vertrok
ken dan, grootendeels uit Duitschland.
binnenkwamen. Zij konden het niet vindeu
met hot Duitsche régime; de meesten
gingen naar Frankrijk om onder de repu
bliek een nieuw leven te beginnen. Het
Duitsche orgaan, de Strassburger Pest, wyt
dit minder aangeuame verschijnsel aan het
drijven van de Franschgezinden in het
RijksLnd, waarop de Frauschc bladen
antwoorden dat het toch niet noodzakelijk
is in Elzas propaganda voor Frankrijk te
maken.
Misschien heeft de Duitsche regeering
niet veel tegen deze verhuizing op kleine
schaal. De verlaten woningen kunnen
door Duit8chers uit het Rijk worden inge
nomen en men raakt goedkoop af van
sommige onrustige elementen. Maar, hoe
dat zij, het werd tijd om de positie van
het Rjjksland beter te bepalen en te om
schrijven. Daarom heeft de regeering een
ontwerp van eene constitutie voor de
nieuwe provinciën bij den Rijksdag inge
diend.
Het is de moeite waard daarmede ken
nis te maken. De Bondsraad heeft zijne
goedkeuring gehecht aan het ontwerp en
er is groote kans dat het zal worden aan
genomen.
De staatsrechterlijke betrekkingen van
den keizer tot het Rijksland worden niet
gewijzigd. De Keizer is en blijft de „erfe
lijke vertegenwoordiger der Bondsstaten,
die de souvereinteit over Elzas bezitteu.0
Hij benoemt den stadhouder, maar omdat
die benoeming een Rijkszaak is moet de
Rijkskanselier het besluit teekenen na den
Keizer. Tot heden werden de wetten voor
Elzas-Lotharingen gemaakt door den Bonds
raad en den Rijkedag. Maar deze beide
lichamen zullen zich daarmede niet verder
hebben te bemoeien. De wetgevende arbeid
is opgedragen aan het Parlement van het
Rijksland, dat uit twee Kamers zal bestaan
in overeenstemming met den Keizer die
de wetten teekent.
Men heeft thans een staadsraad. Dat
lichaam vervalt en wordt vervangen door
de Eerste Kamer. Krachtens hun ambt
zijn leden van deze Kamer de bisschoppen
van Metz en Straatsburg, de presidenten
van het Protestantsche consistorie en de
synode, de opperrabijn van een der beide
groote steden, eeu der hoogleeraren van
de Straatsburgscbe Hoogeschool, de opper
rechter, vertegenwoordigers van Straatsburg,
Metz, Colmar en Miilhausen. Over 't geheel
dertien heeren. De Keizer heeft het recht,
met medewerking van den Bondsraad ook
dertien leden te benoemen. De overige
leden van de Eerste Kamer worden be
noemd door de bevolking volgens een
getrapt stelsel. Indirecte verkiezingen dus
voor de Eerste Kamer.
Maar voor de Tweede Kamer volgt men
een ander systeem, dat misschien niet naar
den zin zal zijn van de conservatieven. De
leden worden gekozen door het algemeen
en geheim kiesrecht. Alle bewoners van
het Rijksland die het bewijs bezitten van
„Reichsangehörigkeit", en vijf en twintig
jaar oud zijn, worden op do kiezerslijst
geplaatst. Aan vrouwenkiesrecht heeft men
niet gedacht en daaraan denken weinigen
met ernst in Duitschland. De kiezers moe
ten drie jaren gewoond hebben in de ge-
meeute, waarin zij het kiesrecht willen
uitoefenen of ten minste een jaar daar een
huis of erf hun eigendom kunneu noemen.
Kiesgerechtigden vun vijf en dertig jaar
hebben twee en van vijf en veertig jaar
drie stemmen. De Tweede Kamer zal uit
zestig leden bestaan in overeenstemming
met het aantal inwoners. I)e kiesdistricten
zullen niet minder dan vijf en twintigdui
zend, niet meer dan vijf en dertigduizend
inwoners mogen tellen.
De Norddeutsche, het blad van den
Rijkskanselier, beveelt met nadruk deze
constitutie aan Maar wij kunnen verwach
ten, dat de Rijksdag bezwaren zal opppren.
Er zyn die voor het Rijksland eene stem
of meer stemmen in den Bondsraad ver
langen. Tegen het meervoudig kiesrecht
zullen de socialisten waarschijnlijk opkomen.
Maar men heeft hier althans een ontwerp
waarover men met de rogeering kan spre
ken en dat aan vele wenschen tegemoet
komt, zoo het niet alle bevredigt.
Frankrijk.
Aan de Fransche Senaatscommissie, die
zich met de liquidatie der geesteiyke
goederen bezighoudt, heeft de financieele
inspecteur, Lorbier, een rapport overgelegd,
waaruit blijkt, dat het „Crédit fon{ier" bij
het geven van hypotheken op deze goederen
tot een bedrag van 23 millioen op onge
oorloofde wijze te werk is geganD. Zoo
heeft deze instelling, die onder direct
Staatstoezicht staat, op de goederen der
verboden congregaties kort voor haar
ontbinding, hypotheek gegeven, zonder er
op te letten, dat de aanvragers slechts
stroorqannen waren. Ook maakt het rapport
aaumerking op de door het Crédit Fontjier
met de liquidateurs gesloten contracten,
waarbij de iaatsten zich verplicht hebben,
de vorderingen van het Crédit Fonqier niet
te zullen betwisten. Hiervoor werden zij
door de Bank zelf gehonoreerd.
Begrijpelijkerwijze heeft dit rapport
eeoige opschudding teweeg gebracht. Een
hooggeplaatst ambtenaar bij het Crédit
Fonqier verklaart nu echter, dat deze op
schudding ongemotiveerd is. Yolgens hem
bestaan die 23 millioen uit hypotheken,
die aan zekere maatschappijen verleend
werden, wier vertegenwoordiger zich eerst
later als stroomannen der congregaties
ontpopten. Ook was er geen sprake van
contracten met de liquidateurs, maar slechts
van mondelinge afspraken, die alleen ten
doel hadden de afwikkeling der zaken te
vereenvoudigen. Overigens zou de regee
ring ook steeds volkomen op de hoogte
zijn geweest omtrent deze hypotheken.
De Regeering heeft een wetsontwerp
betreffende het pensioen der spoorwegar
beiders gereed. In dit wetsontwerp wordt
voor de bepaling van het pensioen ook
rekening gehouden met het aantal dienst
jaren, hetgeen tot dusver niet geschiedde.
De voor deze herziening noodige som
bedraagt gedurende 25 jaren, 7 millioen
francs per jaar.
De Spoorwegmaatschappijen zullen het
recht verkrijgen zich dat bedrag te ver
schaffen door het uitschrijven van leeningen,
die door den Staat worden gegarandeerd.
Duitschland.
In Duitschland en daarbuiten wordt weer
druk over Keizer Wilhelm gepraat. Men
weet hoo de Keizer den Iaatsten tijd in
al zijn redevoeringen den nadruk heeft
gelegd op zijn streng godsdienstig geloof;
en dat met zoo weinig verdraagzaamheid
dikwijls jegens andersdenkenden, dat hij
menigeen niet weinig geërgerd heeft. Dien
tengevolge is er dezer dagen groot opzien
gewekt door een stuk van den gewezen
gezagvoerder dor Hohenzollern, 's Keizers
jacht, schout-bij nacht Traugott, een man,
die door de vele reizen van den monarch
dezen intiem kent en die verklaart, dat do
Keizer in den groud zijns harten veeleer
geneigd is over te hellen naar do vrijdenkerij.
Traugott zegt zelfs, dat het 's Keizers iu-
vloed is geweest, die hein heeft doen
breken met elke kerkelijke leer. Aangezien
hij nu, dank zij die richting, geloofd bena
deeld te zijn in zyn carrière, heeft hij een
klacht ingediend bij het Consistorie van
Brandenburg en dit stuk is het dat nu
zooveel rumoer verwekt. De officier schryft
o.a. dit: „Z.M. leest eiken Zondagmorgen
zelf de preek voor. die de hofprediker
heeft vervaardigd. Hjj doet dan zóó, dat
men bemerkt, dat hij eiken zin critiseert;
sommige leest hij tot twee- of driemaal
toe over, zoodat de hoorder ten slotte niet
meer op de preek doch slechts op den
Keizer let. Men bemerkt duidelijk hoe hij
zich verzet tegen sommige gedachten, dio
aan de proek, ten grondslag liggen. Ik kan
het niet helpen, maar ik geloof, dat de
Keizer op het oogenblik de voorkeur geeft
aan het mysticisme en de schitterende
pracht der Katholieke Kerk boven den
eenvoud der Protestantsche. Maar indien
de Keizer zich niet gedwongen voelde te
gaan in de richting, die zyn plicht als
souverrein hem aanwijst, dan zou hij, men
kan er zeker van zyn, aan onze kant staan,
d. w. z. vrijdenkor zijn!"
Aldus de otficior. Den keizer zal deze
„onthulling" zeker allerminst aangenaam
zijn.
Uit Münchcn wordt gemold, dat
aldaar in de kringen der Katholieke geeste
lijkheid een sterk verzot merkbaar wordt
tegen het afleggen van den anti-moder
nisten-eed.
Een priester uit Zuid-Duitschland beeft
een brochure gepubliceerd, waarin de
schryver tot de concluBio komt, dat de
geestelykheid dezen eed niet kan afleggen.
Een vereeniging van modernistische
leeken, de Krausgesellschaft genaamd, doet
een oproep om steun voot de geestelyken,
die den eed zouden weigeren.
De geestelykheid in Wurtemberg heeft
een aantal gedelegeerden gezondon naar
oen bijeenkomst, die gisteren te Ulm zou
worden gehouden en waarop een beslissing
zou worden genomen omtrent een ge
meenschappelijke houding, welke men in
de eedsquaestie wenschte aan te nemen.
Groot Britannie.
De verkiezingen zyn afgeloopen. Gisteren
zijn nog gekozen: 1 liberaal, 1 Redmondist,
en 1 Obrienist.
De eindcijfers zyn als volgt: liberalen
271, unionisten 272, leden van de arbei
derspartij 43, Rodmondiston 74, Obrienis-
ten 10.
De unionisten winnen 28 zetels en
verliezen er 20, de liberalen winnen 23 en
verliezen 26, de arbeiderspartij wint 4
zetels van de unionisten en één van de
liberalen en verliest er 3, de Redmondisten
winnen 2 zetels van de unionisten en 3
van de ObrieniBten en verliezen er 2 aan
de Obrieuisten.
Het parlement zal op 31 Januari bijeen
komen, de plechtige opening door den
Koning zal echter eerst op 6 Februari
plaats hebben
Denemarken.
De Ministerpresident Berntsen heeft
thans een ontwerp tot grondwetsherziening
ingediend, waarbij het kiesrecht voor het
Folkcthing wordt toegekend aan vrouwen
en dienstboden en waarby de kiesgerech
tigde leeftijd van 30 tot 25 jaar wordt ver
minderd. Tegelijkertijd zal het aantal af
gevaardigden wordon uitgebreid van 114
op 132 en zal een nieuwe indeoling der
kiesdistricten plaats hebben, waardoor het
aantal districten van Kopenhagen en andere
groote steden wordt uitgebreid. Het ge-
heele aantal kiesdistricten zal op deze
wijze van 114 op 129 worden gebracht.
Zoodra deze herziening is tot 6tand ge
komen, zal de Regeering overgaan tot eeu
hervorming van het Landsthing in demo
cratische richting.
Kreta.
Op Kreta heerscht algetneene opwinding
onder het volk naar aauleiding van de
laatste nota der beschermende mogendheden,
zij willen van geen souvereiniteitsrochten
van Turkye over het eiland weten. In
Kandia en Sphakia hadden volksbijeen
komsten plaats.
Ook in Griekenland werdt de nota alB
ongunstig besehouwd en levendig bespreken.
Afsluiting Zuiderzee.
In de zitting der Provinciale Staten van
Noord-Holland van gisteren is besloten
f 5000 beschikbaar te stellen als bijdrage
in de door de Regeering te maken onkos
ten van een meer uitgebreid plan met
begrooting voor den aanleg van een
gedeelte vbd de afsluiting van de Zuiderzee
en indyking en droogmaking van het
Wieringermeer.
Premiestelsels H. IJ S. M.
Naar L. en V. uit de beste bron ver
neemt, is de directie der H. IJ. S. M.
binnen korten tijd van plan de premierege-
