DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 7
MAANDAG 9 JANUARI 1911
8e JAARGANG
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur R. O. R IJ HE H K.
Abon nementspr i j 9
Per jaar14.Franco per
post id. 15.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. 1 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Rurean: KLEIKK HaAtl 6. Telef. Interc. 18.3.
Prijs der Aclvertentiën:
Van 1 tot 5 regels 10.40. Voor iederen regel meer 1 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement bolangryke korting).
Tot plaatsing van advert, eu reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA,] Warmoesslr. 7b- 78 Amsterdam
De Staking in Bklgie.
Een medewerker van het Berliner Tage-
blatt heelt een onderhoud gehad met den
secretaris van de vakvereeniging van mijn
werkers te Luik. Het gesprek liep natuur
lijk over de staking in het kolengebied.
De nieuwe mijnwet, aldus de secretaris,
die op 1 Jauuari in werking is getreden,
stelt den arbeidsdag in alle Belgische
mijnen vast op 9 uur. In de toelichting
van de wet wordt echter nadrukkelijk ge
zegd, dat de oude reeds bestaande bepa
lingen overal van kracht zullen bljjven,
waar de arbeidsdag om plaatselijke rede
nen op minder dan 9 uur is vastgesteld.
In het zeer rijke kolengebied van Luik
duurt de arbeidsdag bijna overal 7 uur, in
welken tijd evenveel geproduceerd wordt
als in de kolenbekkens bij Charleroi cn
Bergen in 10 of 11 uur. De maatschap
pijen in de Luiksche bekken verlangen
nu van haar a beiders invoering van den
9-urigen werkdag, met handhaving van de
thans voor 7 uur arbeid betaalde loonen.
De stakers hebben den gouverneur van
de proïincie Luik verzocht te bemiddelen.
Deze heeft hun echter moeten mededeelen,
dat zijn stappen bij do maatschappijen
geen resultaat hebben gehad. De maat
schappijen, die over 74 mijnen beschikken,
weigeren zeer beslist met den gouverneur
te onderhandelen. De staking kan op deze
manier nog weken duteu. In 1886 duurde
de staking 6 weken, in 1891 gaf zij aan
leiding tot een revolutionairen opstand en
formeele TeldBlagen tusschcn stakers en
soldaten en vele mijnen en huizen zijn
toen in brand gestoken.
Van de 27,000 arbeiders in de kolen
mijnen en i 10,000 hulparbeiders zijn
slechts 6000 a 7000 georganiseerd. Deze
kunnen alleen op do weerstandskasson
rechten laten gelden. Deze kassen bevat
ten 800,000 francs; dagelijks worden aan
de stakers 2 francs uitgekeerd. Het groot
ste gedeelte der arbeiders is echter zonder
middelen van bestaan. Men heeft voor
hen collectes uitgeschreven, maar juist
van deze zijde dreigt gevaar. Hoewel op
het oogenblik ru6t heerscht is bij het
levendige karakter der Waalsche bevolking
dagelijksch opstand te verwachten.
De maatschappijen zijn onmiddellijk
zeer krachtig opgetredeü. Zij hebben niet
alleen de onderhandelingen geweigerd,
maar tevens openlijk medegedeeld, dat zij
de stakende arbeiders, wanneer zij weer
aangenomen worden, in elk opzicht als
nieuwe arbeiders zullen beschouwen en
dat zij dus alle voorrechteu, als premies
voor langdurigen diensttijd, enz. verliezen.
De maatschappijen zijn in hoofdzaak ook
eigenaressen van de arbeiderswoningen.
Zij hebben de begunstigingen in de
huurprijzen onmiddellijk ingetrokken, zoo-
dat zich voor de stakers ook al spoedig
de «roniugnood doet gelden.
Ook in de kolengebieden van Charleroi
en Bergen zijn de mijnwerkers ontevreden.
De 9-urige werkdag wordt op een vooral
voor de nachtploegen onaangename wijze
-doorgevoerd. De arbeiders beginnen daar
-om 6 uur n.m. en komen 's nachts halfvier
weer van hun werk. Dat is vooral voor
-de vrouwen uiterst bezwaarlijk, want de
mannen moeten dan overdag slapen, het
geep in de kleine huizen natuurijk moeio-
lijk is en de huisvrouwen in haar werk
belemmert. De mijnwerkers willen om 4
uur n.m. beginnen.
De Russisch-Duitsche Nota.
In de Europeesche pers heeft de inhouds-
vormelding van de RussischDuitsche
nota eenige beroering gebracht. In Duitsch-
land vroeg men zich verwonderd af of de
tusschen Rusland en Duitschland bereikte
overeenstemming, waavvau de rijkskanselier
in den Rijksdag in volstrekten zin gesproken
had, door den Russischen Minister van
Buitenlandsche Zaken nu ten spijt van die
overeenkomst tot een entente over Perzië
was neergehaald? De heer Von Bethmunu
Hollweghad toch gewaagd van 'n algemeeue
afspraak tusschcn de twee regeeringen,
zich te onthouden van combinaties met
agressieve bedoeling tegen één van beide
mogendheden. Dat bad aan het onderhoud
te Potsdam voor het Dnitsche Rjjk juist
zijn waarde gegeven. Wilde minister
Sasonof nu ter wille van Frankrijk terug
krabbelen? In dit laatste land was men
ter. opzichte van de Russisch —Duitsche
flirt in een zenuwachtig stemming geraakt
en heeft zich daar ook nu nog niet vrij
van kunnen uiaken.
De berichtgever van de Temps te Londen
verneemt echter, dat fciassonof, de Russische
minister van buitenlandsche zaken, aan
Engeland en Frankrijk de incest formeele
geruststellende verklaringen heeft doen
toekomen omtrent de Russisch-Duitsche
overeenkomst. Deze heeft uitsluitend be
trekking op Noord-Perzië.
Er is geen sprake van een algemeene
entente, maar vuu een partie.ele overeen
komst, van denzelfden aard als de Fransch-
Duitsche omtrent Marokko.
GiïOOt Britannik.
De Loudensche Citypolitie erkent thans,
dat in de bouwvallen van bet huis in de
Sidney-street 8 metalen buizen zijn ontdekt,
die aan bommen doen denken. Deze zijn
naar het stadslaboratorium van Whitehall
overgebracht. Verder is ontdekt een kist,
dio aan de vlammen is ontkomen en be
langrijke papieren cn drie pruiken bevat.
Portugal.
Machado heeft de buitenlandsche joni na-
listen bij zich ontvangen, en hun medege
deeld, dat de algemeene verkiezingen in
April zulleD plaats hebben. Naar de kies
wet gevraagd, deelde Machado mede, dat
deze in de volgende week gerei; I zal ko
men, overigens is reeds bij de wet van 1878
aan alle hooiden van gezinnen het kiesrecht
verleend. Machado stelde voorts in het
vooruitzicht de oprichting van 52 filialen
der deposito-kas als Staatsspaarbanken.
Dezer dagen zal ook algemeene dienst
plicht wordon afgekondigd.
De economische toestand, zeide Machado
ten slotte, is goed; ook de wisselkoers heeft
zich nu verbeterd.
Amerika.
President Taft doet opnieuw pogingen
om zijn lievelingsdenkbeeld „scheidsgerech
ten in plants van oorlogen", meer algemeene
toepassing te doen vinden. Een jaar ge
leden heeft hij reeds op een feestmaal van
de Amerikaansche vredesvereeniging ver
klaard, dat volgens zijn overtuiging alle
geschillen tusschen de volken, dus ook die,
welke de eer of de levensbelangen raken,
uau een scheidsrechterlijke uitspraak onder
worpen moesten worden. Deze rede vond
bij de vredesvrienden uatuurljjk groolon
by val. Het arhitrage-deukbeeld heeft iu-
tusscben in Amerika dieper wortel gescho
ten en dit heeft den president aanleiding
gegeven voorloopig diplomatieke onder
handelingen mot Engeland aan te kuoopeu,
die blijkbaar thans zoo ver gevorderd zijn,
dat hij aan do senaatscommissie voor bui
tenlandsche zaken heeft voorgesteld, het
bestaande verdrag met Engeland in den
geost van algemeene arbitrage uit te brei
den. Mocht de president de overtuiging
krijgen, dat de Senaat, die in 1908 van
een uitgebreider toepassing van de arbi
trage niets wilde weten, zijn meening
thans heeft gewijzigd, d n zouden aan
Engeland desbetreffende voorstellen worden
gedaan.
Finland.
Bij de verkiezingen voor den Finschen
Landdag ziju uitgebracht Voor de sociaal
democraten 27.256 stemmen, voor de oud-
Finnen 17.134, voor de jong-Finneu 13.544,
voor de Zweden 10.337 en voor de agra
riërs 3.579 stemmen.
Noorwegen.
Een Noorweegsche bank heeft te Londen
ecu leening van 14.700.00U kronen tegen
4 pCt. opgenomen om goedkoope arbeiders
woningen te botiweu. Achter dit plan
scsat volgons de „Vorwrïrts" de gebecle
Noorweegsche arbeidersbevolking.
Perzie.
Uit Choi wordt bericht, dat uit een hin
derlaag op den voorbijrijdenden Turkschen
consul is geschoten. Op verzoek van den
consul zijn de schuldigen in hechtenis
genomen. De bevolking is opgewonden
over deze arrestaties; er wordt tegen de
Turken geagiteerd.
Monaco.
De nieuwe grondwet voor Monaco bestaat
uit zeven hoofdstukken. Zij houdt in't kort
het volgende in. liet Vorstendom vormt
een onafhankelijke staat met een vrijheid
en fcouvercinitoit van den Vorst, zooals die
door de verdragen met Frankrijk zijn
bekrachtigd.
De Monegasson ziju gelijk voor de wet.
De grondwet bekrachtigt de individueels
vrijheid, de onschenbaarhcid van domicilie
en van eigendom, de vrijheid van gods
dienst, van meeuing en vergadering. De
regeering wordt uitgeoefend, onder't hooge
gezag van deu Vorst, door een Miuistorio,
bijgestaan door een wetgevende macht, be
staande uit den Vorst en een nationale
vergadering van 21 leden. Het recht van
initiatief, bekrachtiging en afkondiging der
wet behooren aan den Vorst.
Het A orstendom is verdeeld in drie ge
meenten, elk met een Gemeenteraad aan
hot hoofd. De vrouwen hebben stemrecht
bij de verkiezingen voor don Gemeente
raad.
Bij deze reorganisatie is geen enkele
wijzigiDg gekomen in de regeling der
justitie.
Do grondwet zal eerst na de verkiezin
gen voor den nationalen raad en de
gemeenteraden in werking treden. Deze
zullen op zijn laatst in April plaats hebben.
Het telegraafagentschap Havas meldt
dat de Vorst ?an Monaco indertijd van koning
Carlos van Portugal voor 3 millioon frcB.
een uitgestrakt koloniaal gebied heeft aan
gekocht in het achterland van Mozambique,
Frankrijk en Engeland hebbon sedert
eenigen tijd pogingen gedaan om den
Vorst dit gebied af te koopen. Deze heeft
echter standvastig geweigerd. Een aanbod
van Duitschland is nu wel aanvaard eu
dit wekt te meer bevreemding, omdat dit
aanbod niet zoo gunstig was als die van
Frankrijk en Engeland. Het geval baart iu
diplomatieke kringen begrijpelyk opzieu.
De Tariefwet.
De Haagsche Kouter in de Prov. Gron. Ct.
schrijft over dit onderwerp o.a.
„De tariefwet is gereed en reeds bij deu
Raad vau State aanhangig gemaakt. In
hoofdzaak is roeds in een der buitenlandsche
bladen medegedeeld hoe het er uit zal
zieu. Men kan gemiddeld op een verhoogiug
van rechten met 7 pet. rekenen; het
maximum der heffing voor het gewoon
tarief (want er zal ook uog oen speciaal
tarief naast staan voor goederen uit Ryken
die ons ongenegen ziju en niet op den voet
der mee9t begunstigde natie bejegenen)
zal 12 pet. bedragen. Op die wijze rekent
de heer Kolkman een vermeerdering van
inkomsten te krijgen van 15 millioen
en dat zonder graanrechten te heffen of
de ruwe grondstoffen hooger aan te slaan.
Speciaal voor katoen cn tabak is de nieuwe
regeling onschadelijk om de Twcntsche en
Tilburgschc industrie cn de tabaksmarkt
niet te ontstemmen. Doch wat de tabak
aangaat, zal de minister zijn schade inhalen
door een debietrecht, hetwelk naar ik hoor,
ook op een oor na gevild is. Het zal voor
den handel een onhoudbaar bestaan in 't
leven roepen; cn als het juist is wat mij
is medegedeeld, dan zou ik de tabaksregie
nog veel beter achten. Immers het plan zou
dan zijn om een recht van 25 pet. op allo
sigaren te leggen en de winkeliers zouden
aan een voortdurende controle woiden
onderworpen wat hun voorraad cn verkoop
betreft; er zou tusschcn de fijnste Havanna's
eu de minste inlandscbe fabrikaten geen
verschil gemaakt worden; een sigaar van
4 cents zou 5 moeteu kosten, een van 40
50 cents; geen progressief recht dus naar
gelang van tynere qualiteit en hoogoren
prijs; in verhouding zou de verhoogiug
allen gelijk treffen."
Een nieuwe bond.
To Amsterdam zal 15 Januari do bond
worden opgericht, welke zich ten doel stel
len zal den godsdienstigen en zedelijken
toestand der Joden in Nederland te verhef
fen. Tot de middelen, waarmee men dit
doel wenscht te boreiken, behooren o. a.
bet inrichten van leeszalen het bevorderen
van godsdienstonderwijs, het uitzendeu van
sprekers, verspreiding van geschriften enz.
De Opperrabijn van Friesland nam voor de
oprichting van dezen boDd het initiatief.
H. IJ. S. M.
De directie der H. IJ. B. M. heeft af
wijzend beschikt op het vei zoek van haar
personeel om toelage voor woninghuur op
dure standplaatsen.