DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Uit de Pers.
No, 13
MAANDAG 16 JANUARI 1911.
8e JAARGANG
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hootdrrdartenr K. O. BIJKENÜ.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.—. Franco por
post id. f5.60. Per 3 maanden id. fl.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bnrenu: KLEINE H.tAO 6. Telel. Intere. 183.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd hel Alg. Binnen-en Bnitenlandsch Advert.- bnrean D. Y. ALTA.j Warmoesstr. 76. 78 Amsterdam
De toestand in Portugal.
Naar uit Lissabon wordt geseind, heeft
de spoorwegmaatschappij alle eischen der
Btakende spoorweg-ambtenaren geweigerd.
Echter werd hun een algemeene loons-
verhooging van 25 ceutimos aangeboden,
alsmede een toeslag van 10 pCt. boven
den tegenwoordigen looustandaard. Doch
de stakers zijn met deze toezeggingen
niet tevreden. Hunnerzijds wezen zij dan
ook den eisch van den Minister van Binnen-
land8che Zaken af, om den Znid-eipress
te laten vertrekken.
In den stand der staking is derhalve
geen verandering gekomen; de stations
zijn verlaten, en het verkeer tusschen de
groote steden, wordt zoo goed en zoo
kwaad als het gaat, onderhouden per as
en te water. Echter kunnen alleen levens
middelen worden vervoerd.
Volgens de laatste berichten is de be
volking van Lissabon, gekant tegen de
staking der spoorwegambtenaren, in het
centraal station te hoop geloopen, met bet
doel de stakers te nopen een trein te for-
meeren. De stakers hebben zich in bet
station verschanst.
Minister Machado heelt nu al de „car
bonari" vereenigingen voor ontbonden ver
klaard. Na de revolutie en ook nu nog
hielden deze vereenigingen bijeenkomsten
om, waar noodig, bet volk tot orde aan
te sporen. De Minister schijnt thans van
hun verdere tusschenkomst niet meer ge
diend te zijn; ook het revolutie-comité heeft
zich, na volbrachte taak thans ontbonden.
Intusschen heeft Machado verklaard de
Zondag plaats gehad hebbende onordelijk
heden zeer te betreuren, en het wanda-
lisme, waarmede de huizen van monar
chisten werden vernield, schrijft Machado
toe aan den revolutionnairen geest bij
het volk.
Gisteren is Minister Almeida met zijn
bewerking der kieswet grootendeels klaar
gekomen, en kan nu spoedig met het in-
gereedheid brengen der kiezerslijsten een
aanvang worden gemaakt.
Portugezen uit Oporto en Lissabon, gis
teren te Parijs aangekomen, verzekeren
dat de toestand in Portugal zeer overdreven
in hot buitenland wordt voorgesteld. Recht
matige vrees voor nieuwe ongeregeldheden
is er te eenenmale niet.
Staking van zeelieden
Te Londen zijn enkele bijzonderheden
bekend geworden, aangaande de voorge
nomen staking van Engelsche matrozen,
waaruit de mogelijkheid zou blijken, dat
binnen eenige maanden een wijdvertakte
staking van zeelieden en transportarbeiders
kan worden uitgeroepen. Indien de staking
wordt uitgeroepen, danzoudendaaraanookdc
zeelieden van Duitschland, ZwedeD, Noor
wegen, Holland, België, Denemarken en
de Vereeuigde Staten deelnomen. Op een
desbetreffende vraag heeft bet bestuur van
den Zeemansbond geantwoord, dat het
zich over de mogelijkheid der staking niet
kon uitlaten.
Frankrijk.
Men tracht in Frankrijk het vuurtje van
den clericalen strijd aan te wakkeren.
Het sucoes is Diet overmatig gioot, maar
de gevallen, die zich hier en daar voordoen,
verdienen vermelding. Te Apremont, in het
district Aisne, hebben twee leden van de
op aandringen der bisschoppen opgerichte
verceDiging van Christelijke huisvaders, een
onderwijzer voor de rechtbank gedaagd,
omdat hij in zijn school twee door de
bisschoppen verboden leerboeken liet ge-
bruikeu. De verdediger van den onderwijzer
heeft een aanklacht teger, hen ingediend,
omdat zijn cliënt op lichtvaardige en hin
derlijke wijze voor deu rechter is gedaagd.
Het tweede geval speelt te Macon. Een
krantenventer bood in een ziekcuhuis dooi
den bisschop verboden dagbladen te koop,
weshalve de concierge hem de deur uit
zette. De uitgever van een dier bladen
heeft door een deurwaarder van het geval
proces verbaal laten opmaken.
In Frankrijk zoowel alB in Duitsch
land wordt veel gesproken over de ont
binding der vereeniging La Lorraine
Sportive, bij welker vergadering Zondag
j.l. zulke ernstige ongeregeldheden voor
vielen. In Frankrijk is men natuurlijk
verontwaardigd, dat de Duitsche regeering
een betrekkelijk zoo onschuldig genoot
schap met haar banbliksem treft. De
ontbiudiug is uitgesproken, omdat het doel
der vereeniging naar de mecuing der
regeering tegen de wet strijdt. Dat doel
zou namelijk zijn: onder de jeugd stem
ming te maken voor Frankrijk; en het is
keubaur gemaakt door het dragen van
Fransche nationale dracht, het spelen van
Fransche volksliederen en de demonstra
tieve verheerlijking van Frankrijk in woord
en beeld.
Duitschland.
In de volgende week komt nog een
ander proces te Berlijn in behandeling,
naar aanleiding der onlusten in Moabit.
En wel dat over de onlusten op de Wed
ding, een andere stadswijk. In het geheel
zijn 18 personon aangeklaagd cn zullen zij
zich te verantwoorden hebben wegens ge
welddadigheden op 29 en 30 October j 1.
gepleegd. Deze gebeurtenissen, luidt de
aanklacht, sloten zich aan bij die, welke
ten gevolge van de staking bij den slach
terspatroon Morgenstern ontstonden. Op
rondgedragen bordeD stond te lezenkoopt
niet bij Morgenstern, met het gevolg dat
oploopeu ontstonden, ruiten werden inge
worpen en de menigte tot dezelfde opge
wondenheid geraakte als z(j kort te
voren zich in Moabit had betoond. Mani-
festatiën hadden plaats, waarbij zich tal
rijke vrouwen en kinderen voegden, en
troepen van wel 1000 personen door de
straten trokken.
De in hechtenis genomen personen, staan
nu schuldig aan aausporing tot en mede
daderschap van oproer en (vooral in Prui
sen zwaar geldend) landvrede-verstoring.
Ook hier heeft de politie, evenals in
Moabit, geconstateerd, dat met flesschen,
bloempotten en verder aardewerk en stee-
nen uit de huizen werd geworpen;lantaarns
zijn uitgedraaid en vervolgens vernield, en
ten slotte zijn een aantal politie agenten
gewond. Inmiddels wordt in de aanklacht
erkend, dat de aanstokers ontkomen zijn
en zich aan de hand der gerechtigheid
hebben weten te onttrekken.
Amerika.
Wij hebben reeds medegedeeld, dat
president Taft by speciale boodschap ge
wezen heeft op de wenschelijkheid, het
Panamakanaal to versterken, wat in 't
geheel een 30 millioen gulden zal kosten.
Het pian zal in de Vereenigde Stateu
zelve zeer bestreden worden, want er is
een talrijke partij, met de „New-York
Herald" als orgaan, welke meent, dat de
meest zekere bescherming van het Kanaal
is zijn neutraliteit, gewaarborgd door een
overeenkomst der mogendheden als met
betrekking tot het Kanaal van Suez go-
schied is, terwijl versterkingen daarentegen
in tijd van oorlog de vijandige operaties
juist zouden aantrekken. Bovendien vreest
deze partij, dat een verbterking van het
Kanaal internationale verwikkelingen zal
uitlokken.
S.S. „Prins Willem V" aangekomen.
Zaterdag ontving de directie van den
Koninklijken West-Iodischen MaiUienst
telegrafisch bericht, dat het st. „Prins
Willem V" op 10 Januari te Paramaribo
is aangekomen. De storing van de tele
grafische gemeenschap aldaar was oorzaak,
dat niet eerder bericht van het arriveeren
ontvangen werd hier ter stede.
Reeds begon men zich over het uitblij
ven van berichten over bet schip, gelijk wij
medegedeeld hebben, eenigszins ongerust
te maken, in weerwil van de mededeelin-
gen der directie, dat er nog geen grond voor
ernstige ongerustheid bestond, omdat het
meer gebeurt, dat de Bchepcn niet gemeld
worden, wanneer zij de posten op Ones-
sant, de Hebriden en te Las Palmas pas-
seeren bij nacht of bij mist.
Dat die ongerustheid ook in assuradeurs
kringen toenam, werd bewezen door het
afsluiten van herverzekeringen tot 10 pet
en hooger, zoowel te Londen als te Am
sterdam op dc Beurs. Do gedachte aan het
treurig lot van de „Willem II" heeft ei-
natuurlijk veel toe bijgedragen om do ver
moedens van ongerustheid !e versterken.
Het geval met de „Willem V" heeft nu
bewezen, dat inderdaad het uitblijven van
berichten tijdens de reis nog geen onge
rustheid behoeft te baren. Ware de tele
graafkabel niet gestoord, geweest, dan
zou de aankomst van het schip op tijd
gemeld zijn.
Staatspensionneering.
Blijkens het Bondsoverzicht 07er 1910
van den Bond voor Staatspensionneeriog
bestaat deze thans uit 357 afdeelingen met
36440 leden en 472 algemeene leden.
Bovendien zijn 93 bonden on vereenigingen
met pl m. 31000 leden aangesloten.
Plannen van minister Colijn.
Naar wij vernamen, zijn do viermaanders,
die minister Cool in de Militiewet wilde
behouden, bij het te verwachten wijzigings
voorstel van minister Colijn bestemd te
verdwijnen.
Voorts verluidt, dat de voorgenomen
splitsing der derde afdeeling van het depar
tement van oorlog vermoedelijk niet zal
door gaan. De officier althans, die als
referendaris aan het hoofd van de nieuwe
afdeeling zou komen te staan, zal in actieven
dienst blijven. Men herinnert zich, dat
tegen de splitsing, by de behandeling der
wijziging en verhooging van Hoofdstuk VIII
1910 in October jl., levendige oppositie
werd gevoerd, vooral door den heer Dnymaor
van Twist. Het voorstel werd ten slotte
met 47 tegen 18 stemmen aangenomen
Vrouwenkiesrecht.
Een van de hervormingen welke de
Liberale Unie op haar nieuw Hervormings
programma heeft geplaatst ten opzichte
van het kiesrecht en de vertegenwoordiging
bestaat hierin, dat zij de vrouwen niet
lauger van de verkiesbaarheid en kiesbe
voegdheid wenscht uit te sluiten. Thans,
nu de verhouding van de vrouw tot het
publieke leven, nu de plaats welke zij
inneemt in de maatschappij een zoo geheel
andere is dan by v. een halve eeuw geleden,
gaat het niet aan, haar laDger alle poli
tieke rechten te onthouden.
Daar mannen en vrouwen steeds meer
dezelfde opleiding ontvangen, daar zij mtast
elkander werken in de school, op kantoren,
als ambtenaren bij post en telegrapbie, en
in de bureau's van gemeente- en Rijksin
stellingen, kan op politiek gebied niet
langer zoo groote ongelijkheid in rechten
voor de beide seksen worden gehandhaafd.
Bovendien heeft de vrouw, nu zij, dooi
de veranderde maatschappelijke toestanden
daartoe gedwongen, steeds meer op de
arbeidsmarkt verschijnt, behoefte aan het
stembiljet, omdat het voor haar, evengoed
als voor den man, moet zijn een middel
om eenmaal verkregen rechten te behou-
deu en zoo het kan, haro rechtspostie te
verbeteren, althans te zorgen, dat daaimedc
niet naar willekeur kan worden gehandeld.
Aan den anderen kant zou het blijk
geven van kortzichtigheid van de zijde
van den Staat, wanneer deze zichzelf
moedwillig de medewerking onthield van
zoovele goede krachten bij den wetgeven-
den arbeid, als de vrouwen in staat zijn
te verleenen. Op allerlei maatschappelijk
gebied toch is de vrouw tegenwoordig
werkzaam; bij armenverzorging, drankbe
strijding, arbeidsinspectie, woningtoezicht,
bestrijding van tuberculose, op hot terrein
van de openbare zedelijkheid, kortom
overal, waar werk valt to verrichten in
dienst van de publieke welvaart. De erva
ring die zij zoodoende op allerlei gebied
opdoet, kan de Staat zich ten nutto maken,
door aan do besten van haar een plaats
te geven naast den man in de vertegen
woordigende lichamen.
Ook kan het niet anders of de invloed
van de vrouw als zoodanig, in het bijzon
der van hare specifiek vrouwelijke eigen
schappen, moet aan de wetgeving ten
goedo komen, waar deze steeds meer in
grijpt in het gezinsleven en waar zij zich
beweegt op het uitgebreide terrein van
opvoeding en onderwijs.
Doch hoe onrechtvaardig en ougewenscht
de Liberale Unie het om bovengenoemde
redenen acht de vrouw langer allen invloed
op 't bestuur van den Staat te onthouden,
zoo oordeelt zij het toch een ei6ch van
verstandig beleid, niet dadelijk bij een
nieuwe kiesrechtregeling aan alle vrouwen
het actief en passief kierecht te verleenen
maar ook ten deze den weg der geleide-
hcid te bewandelen.
"Wenscht zij dus op dit oogenblik nog
geen algemeen vrouwenkiesrecht, zoo be-
