DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 43,
MAANDAG 20 FEBRUARI 1911.
8e JAARGANG.
De Gemeenteraads-
verkiezing.
J. van der Wal Kzn.
B. J. van Enst.
LANDER.
Hoofdredacteur B. H 1.1 HK If S.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KIjGING HtAG Telef. latere. 18».
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedoren regel meer f 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bjj
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 7S.78 Amsterdam
Wij schreven reeds, dat de Gemeente
raadsverkiezingen in de districten I en III
ditmaal een zeer bizonder karakter dragen.
Men zou meenen, dat ieder wel zou
weten, hoe hoog, hoog noodig een geza
menlijk optreden is van alle vrijzinnigen
tegenover de coalitie der kerkelijke par
tijen, die in verkiezingstijden alle veeten
begraven, alle meer of minder diepgaande
verschillen tor zijde stellen en in een
drachtige samenwerking ons bestrijden.
Maar zoo is het niet in Amersfoort.
Hier heeft men tegenwerking van partij-
genootec, die buiten het verband der
politieke liberale organisatie zijn gebleven.
Zich aansluiten bij de bestaande vereeni-
ging, waarin zjj hun stem zouden kunnen
doen hooien, doen zij niet, omdat
zij geen porsoonlijke veeten opzij kunnen
zetten, of omdat zij, zooals zij zeggen,
vrije kiezers willen blijven. Komen er dan
een paar malcontenten, of komt de be
staande liberale kicsvereeniging met een
candidaat, die hun niet aanstaat, dan vindt
men terstond enkelen bereid dien candidaat
openlijk tegen te werken door hunne
namen te plaatsen ouder advertenties,
waarin een tegen-candidaat wordt aanbe
volen.
Deze liberalen vormen een soort van
ongeregelde frondeerende partij; uit den
aard der zaak bezitten zij geene vaste
organisatie; zij organiseeren zich bij voor
komende gelegenheden en voor ieder
geval afzonderlijk; zij zijn do klasse der
dagjes-politici.
Het spreekt vanzelf, dat deze soort van
politici een welkome prooi zijn van geor
ganiseerde partijen, dio in troebel water
denken te viBScheo. Voornamelijk de
Roomsch-Katholieken hebben daar een
handje van.
Dat hebben zij ook thans weer getoond-
Men kan kwalijk aannemen, dat de armoe
onder hunne partijgenooten zoo nijpend
is, dat ze geen enkel mannetje meer konden
vinden om candidaat te stellen in district I
of in district III. Ze bereiken echter
hetzelfde doel als ze de zaak der vrij
zinnigen slechts in de war kunnen sturen,
zooals nu getracht wordt in I, of als ze
den bondgenoot in de coalitie de zege
kunnen helpen behalen, zooals in UI.
Ze bekommeren er zich volstrekt nie'
om of de candidaat vorklaart hun programma
niet te kunnen onderschrijven; zo ant
woorden eenvoudig: „dat is niets, dat
behoeft ook niet, als ge u maar laat ge
bruiken door ons om andcrer zaken in de
war te sturen".
Begrjjpt men niet, hoe de Roomsch-
Katholiek zich verkneutert over hetgeen
in ons middcD geschiedt?
Al wist ge ook anders niets, ge zoudt
u tweemaal moeten bezinnen, alvorens op
den heer Wolterboek te gnao stemmen,
omdat deze door Rome is caudidaat gesteld.
Als de Roomschen iemand, die niet van
de hunnen is, die zelfs bestuurslid is van
do in hun oogen zoo verkccrdo Maat
schappij tot Nut van 't Algemeen, candidaat
stellen, dan zit daar iets achter. Daar
heeft Rome bedoelingen mee.
En denkt eens na over don ontrouw
die nu van de enkele lioeralen in III door
de Roomschen wordt verwacht, namelijk
dat zjj nu uit dank voor de hulp in I in
district Hl den clericalcn candidaat zullen
stemmen.
Zulk geschachcr tusschen politieke tegen
standers over raadszetels is eenvoudig een
verzaken van politieke beginselen.
Intusschen, toen door het clubje onte
vredenen eenmaal een candidaat was uan-
bevolen, bleef „Gemeentebelang" niets
anders over, dan, in het belang der een
heid van de liberale partij, te gaan
onderzoeken of zjj dezen candidaat kon
overnemen.
Er is den heer Woltcrbeek toen ge
vraagd of hij het programma van „Ge
meentebelang" in hoofdzaak zou
kunnen onderschreven; letwel, in hoofd
zaak en of hij anders wou opgeven op
welk punt hij zulks niet kon; of hij zich
wou verklaren of zijn neigingen naar links
of naar rechts waren.
Op alles bewaardo de heer W. het stil
zwegen. He wilde zich over niets uitlaten;
vrij bleven.
Voor menschen met geheel eigen en
afzonderlijke beginselen hebben we respect,
maar dan is de binnenkamer hun terrein.
Wie vertegenwoordigen wil heeft
mee te leven met de overtuigingen eener
collectiviteit, welke als deel der massa
ook door hem beleden worden.
Wie prjjs stelt op een instituut van
enkel persoonlijke beginselen, heeft geen
prijs to stellen op vertegenwoordiging van
anderen.
Men ziet trouwens, hoe het met dor-
gelijke onafhankelijke candidaten gaat.
Iedere partij, waartegen hij zich niet
uitdrukkelijk verklaart, vindt in hem iets
harer gading. Ieder verwacht iets van
hemwat een onafhankelijk man toch
niet aangenaam kan zijn.
Daarom blijft het onbegrijpelijk, dat de
hoer W. niet opeolijk heeft geprotesteerd
tegen een candidatuur van de R.K. Kies-
vereeniging.
Ik elk geval „Gemeentebelang" kon
hem niot stellen had z|j dit wel godaan,
zij was niet verantwoord geweest tegen
over de kiezers, want zij kon niets van
hem meedeelcn.
De voornaamste reden waarom enkele
liberalen zich bjj do ontevredenen bij deze
verkiezing hebbeu aangesloten is, dat vol
gens huu meening de kiesvereeniging
„Gemeentebelang" te vooruitstrevend is.
Deze lieden oordcelen wat zjj niet
kennen.
In de eerste plaats wordt van een caudidaat
niet gevergd, dat bij het programma vehcel
onderschrijft. H|j behoeft dit slechts „in
hoofdzaak" te doen.
Het is dan ook voorgekomen, dat een
candidaat uitdrukkelijk hoeft verklaard met
eon punt van het programma niet in te
stommen en dat hij desniettemin gesteld is
en ook verkozen werd
lil de tweede plaats is iemand van vrij
liberalen beginselen gepolst omtrent een
candidatuur, doch deze heeft geweigerd.
Zij, die nu alles op „Gemeentebelang"
hebben af te dingen, hadden tegenwoordig
bebooren te zijn, toen de oproep lot alle
liberalen, om een kiesvereeniging te
stichten, weerklonk. Dan hadden zjj invloed
op den gang van zaken kunnen uitoefeneu.
Dat is toch al de minste bclaugstelliog, die
men mag vorderen van iemand, die voor
geeft dat het belang der gemeente hem
ter harte gaat.
Maar dat eischt eenige moeite en inspan
ning en de critick is wel zoo gemakkelijk.
In stede van toen op hun post te zijn,
komen deze heeren op het oogenblik, dat
de liberale partij op hot punt staat geslacht
te worden.
Want, als het voorstel tot verdeeling der
Kiesdistricten, dat de toevallige cleri-
cale meerderheid van den Raad heeft inge
diend, door Gedeputeerde Staten wordt
vastgesteld, dan zijn tweo districten voort
aan clericaal en één vrijzinnig. Dan zal do
Raad 12 o{ 13 clericalen tclleu en C of 7
vrijzinnigen. En op zulk een oogenblik
gorden enkole liberalen zich aan, om deze
slachting te verhaasten en nog grooter te
doen zjjn.
Wij willen hopen voor die liberalen, dat
z|j dit alles niet bedacht bobben.
Maar dan zien zij nu ook, hoe gevaar
lijk het is, zich slechts zoo te hooi en te
gras eens in te laten met verkiezingen.
Een ieder zal nu wel inzien hoe hoog
noodig het is, dat alle vrjjzinnigen van
goeden wil zich nog op het laatste oogen*
blik veroenigen om het kwaad te keeren;
dat kwaad dat het eerst over ons zal
komen in den vorm van een clericalen
wethouder van Onderwjjs. En de rest zal
volgen. Bedonkt wat Donderdagavond
iemand, naar wien men in Amersfoort
gaarne luistemt, aan het slot van de rede
van prof. Eerdmans zei: „Het gaat thans
om geesteljjke belangen". Helpt ons en
kiest de mannon, die Uwe beginselon van
harte zijn toegedaan, die bjj U allen bekend
staan als lieden, die pal zullen staan bjj
iederen aanval die straks op uw eenmaal
verkreg°n vrjjheden zal geschieden.
Stemt in district I
en in district III
Het Bestuur der Kiesvereeniging
„GEMEENTEBELANG".