DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 57. 8e JAARGANG. BUITENLAND. BINNENLAND. Uit de Pers. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur R. O. RIJK KNS. Kureuu: KLEINE HalU G. Telef. Intere. 183. Abonnementsprijs Per jaar4.Franco per post id. f 5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08. Buiten liet Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij abonnement belangryke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad ia „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam De komende strijd in Duitschland. In de Duitsche bladen ontmoet men tegenwoordig telkens hot [opschrift: Voor bereiding voor do verkiozingen." Daaronder is dan sprake van besluiten door vergade ringen van kiezers genomen, van oproepin gen door 'candidaten tot hunne meoschen gericht en dikwijls ook vindt men in deze rubriek artikels, waarin het blad dat men juist leest, strijd voert tegen een vaD andere richting. Het is alsof de Iiijksdag reeds is ontbonden en nieuwe verkiezingen uitge schreven zyn, wat toch geenszins het geval is; zelfs weet niemand wanneer de verkie zingen moeten plaats hebben. Maar men bereidt zich daarop voor omdat er ernstige belangen op het spel staan. Ook in den Rijksdag. Een niet gering deel van de daar gehouden redevoeringen is niet tot de leden maar tot de kiezers gericht. Zoo had mou voor een paar dagen een rede van dr. Hahn, een goed conservatief, die dui delijk de blijkeu droeg van uitsluitend voor de kiezers van den middenstand te zijn bewerkt. De conservatioven gevoelen dat hunne clientele vermindert. De onderwij zers die een tydlang met de conservatieven meegingen hebben hen sinds lang verlaten. Vele lagere ambtenaren zeggen niets, maar stemmen voor den liberaal of zel's don socialist. De middenstand over 't geheel begint zich van hen af te wenden. Dr. Hahn nu deed ziju best om aan den daar toe behoorenden burger duidelijk te maken, dat zijn heil berust in het trouw opvolgen van de conservatieve leeringen. Maar waarschijnlijk heeft hem dat niet veel geholpen en de liberale bladen nemen een loopje met zyo betoog. Hot zal by de verkiezingen gaan tegen de rechterzijde, de conservatieven en hunne bondgenooten. Vrijzinnige sprekers en schryvers trachten de kiezers te ovortuigen, dat die strijd met alle scherpte moet worden gevoerd. Maar nu staat men voor een moeilijk heid. Voor vier jaren hebben in sommige districten kiezers, tot de centrumpartij behoorende, wel voor de socialisten gestemd, het feit wordt nog eens weer met officieuse documenten geconstateerd. Maar over 't geheel kost het moeite iemand, die tot eeno burgerlijke partij behoort, aan' 't verstand te brengen, dat hij den socialist moet stemmen als zyn eigen candidaat geen kans heeft en hij anders voor een man van de rechterzijde stemmen zou. Hij doet dat echter liever niet. De nationaal- liberalen vooral zijn nog altijd meer geneigd deu conservatief te steunen dan den socialist. Immers is de laatste een revolutionnair. Het is dezer dagen gebeurd dat eene vereoniging van dezo partij trachtte het eene te worden met eene agrarische vereenigmg over het gemeen schappelijk stellen van candidateD. De pers der linkerzijde keurt dat in scherpe bewoor dingen af. Juist tegen de argrariërs in de eerste plaats is do strijd gericht. Het gaat om de vraag of de jonker, in den regel een groot grondeigenaar en die steeds tracht zijn bezit te vermeerderen door allerlei middelen, de eerste persoon zal blijven in Duitschland en met name in de Pruisische monarchie. De vrijzinnigen zijn gereed. Voor hen is de vpaag of men in geval hun candidaat er niet komen kan een socialist moet steunen geen vraag meer. Zij willen met de socialisten medewerken en verkondigen telkens in hunne bladen, dat het gevaar niet komt van de uiterste linker- maar van de uiterste rechterzijde. Inderdaad kan het nog lang duren eer de socialisten met eenige kans van welslagen eene poging zullen kunnen beproovon om de maat schappij in te richten naar hun inzicht en hunne leer. Waarschijnlijk zal die kans zich nooit voordoen, waut de teekenen der lijden zijn het dogmatisch Bocialisme niet gunstig. Maar de heerschappij der rechter zijde doet Duitschland veel kwaad. Zij bezorgt-aan het Duitsche volk zware be lastingen en allerlei ouaaangenaamheden. Indien de jonker kon, zou hij or niet tegen hebben het Rijk de gevaren van eenen oorlog te doen loopeu, indien zijne voor rechten govaar liepen te verdwijnen. Zoo komen alle artikels van de vrijzin nige pers neer op den strijdkreet: „Weg met den Jonker!" met den agrariër, met den conservatief en wie hen steunen. Men doet zijn best om de vreesachtige uationual liberalen te ovortuigen, dat de socialisten minder te duebten zijn dan de conser vatieven. Deze hebben in Duitschland en overal de gewoonte het liberalisme voor te stellen als de moeder van het socialisme. Het baat niet of men er op wijst, dat do beginselen hemelsbreed verschillen; men blijft bij zijne meening, te liever, omdat men door op de aangenomen familie betrekking tusschen liberalen en socialis ten te wijzen, do beschroomde kiozers dio gelooven, aan de algemeene verdeeling, bang kan makon. Maar de vrijzinnige bladen wijzen er op, dat mannen, die volstrekt geen omver werpers zijn, op het oogenblik toch de samenwerking tusschen alle partijen van de linkerzijde aanbevelen. Een blad beroept zich op niemand minder dan Mommseu. De groote geschiedschrijver betoogt, dat het niet aankomt waar men in de politiek met eene andere partij dan de /.ijne medo- gaat op bet einddoel maar op het naast liggende doel. Hij vindt dat een vrijzinnige zijn stem in geen geval mag geven aan eene reactionnair, maar wel onder om standigheden aan eene socialist. Het schijut dat die mecniug ingang vindt. Maar als dat het geval is en het bij de verkiezingen blijkt, gaat Duitschland een nieuwen tijd tegemoet. Daarop bereidt men zich voor. Duitschland. Bij de herstemming voor den Rijksdag in het district Immenstadt, tot dusverre vertegenwoordigd door een lid van het centrum, werden 14,286 stommen uitge bracht op dr. Thorr.a, liberaal en 12,774 op Emmingen van het Centrum, zoodat Thoma gekozen is. De Pruisische Kamer behandelde de begrooting van eeredienst. Do afgevaardigde Hcijdebraud verklaarde, dat de quaestie van den modernisteneed wel in de eerste plaats het gebied vau den godsdienst raakt, maar toch ook het staats belang. Hij betuigde, namens zijn partij geuooten, ziju ingenomenheid met de af wachtende houdiüg van don minister, en verklaarde, dat ook zij de belangen, die door den Staat beschermd moeten worden, met dezelfde kalmte, zonder scherpte, maar ook zonder zwakheid wenschen voor te staan en dat men volgens hnune meening te ver gaat door den eisch te stellen, dat leeraren, die den modernisteneed hebben afgelegd, niet toegelaten zullen worden tot het onderwijs in de Duitsche geschie denis. De miuister-prosident v. Bethmann Holl weg antwoordde daarop: „De jongste dekreten van de Kurie hebben diepgaande beweging gewekt in Duitschland en den modernistenecd wel het meest. De staat mag zich niet blind bctoonen voor de gevolgen, die daaruit voor den vrede tusschen de gezindten onderling kunnen voortvloeien. De minister van eeredienst heeft reeds in de commissie gezegd, dat de katholieke faculteiten door den modernistenecd op bedenkelijke wijze in waarde zijn verminderd, onjuist is echter, dat die eed indruischt tegen de beginselen der grondwet. Toch zouden bij uitvoering van het dekreet conflicten kunneD ontstaan. De brief van den Paus aan kardinaal Fischer gaf helaas aanleiding tot vermeer dering van de reeds bestaande opgewon denheid. Ik liet daarom aan de Kurie door den gezant mededoelen, dat op haar alleen de verantwoordelijkheid zou rusten voor conflicten, die mochten ontstaan." De minister-president deelt het opti misme van de Kurie niet. Mochten do verklaringen van de Vaticaansche bladen voor het uiet bestaan van een samenhang tusschen do opmerkingen van den Duitschen gezant en den brief van don kardinaal- staatssecretaris aan kardinaal Kopp uitloopen op het bewijs, dat opmerkingen van Duitsche zijdo bij de Kurie geen succes konden hebben, dan zou zulks van geen gunstigen invloed zijn op de normale (oplitieke) verhoudingen. (Levendige toe juichingen.) Wat de quaestie van tegenmaatregelen aangaat, verklaarde de minister president dat niemand een „Kultuurkampf" terug verlangt. „Ik ben vast overtuigd" zoo zeide hij, „dat ook de Paus handhaving van den vrede tusschen staat en kerk wenscht." De vervulling van dien wensch wordt echter belemmerd door uitvaardiging van stukken als de Borromaüs-encycliek en andere dekreten. Spanje. Volgens officieele berichten is aan het station Alcazar, vóór het passeeren van den koninklijken trein, een verdacht individu gearresteerd, die daarna in de gevangenis, waarheen hy was aangebracht een poging tot zelfmoord deed. Italië. De Temps verneemt uit Venetië, dat daar drie officieren gevangen genomen zijn onder verdenking van verraad. De arrestatie is geschied naar aanleiding van den dood van kolonel Scolari, bureau-chef van de vestingwerken van Venetië, die alvorens te sterven, 'verklaard heeft vergiftigd te zijn. Men vermoedt dat dit misdrijf is gepleegd door de drie gearresteerde officieren, die eenige belangrijke stukken uit het bureau van den kolonel ontvreemd zouden hebben. De Romeinsche correspondent van het Berliner Tageblatt vestigt de aandacht op de houding der Jezuïeten in zake den modernistenecd. Er zijn tal van voorbeelden, zegt hij, dat zij het geenszins eens zijn met den Paus en in hot geheim trachten zij de Pauselijke decreten, welke zy voor ver* derfelijk houden, te verzwakken. Ook in een conflict tuseohon den Paus en den aartsbisschop van Milaan, kardinaal Ferrari, kiezen zy de partij van den laatstgenoemde door bij voorbaat te verklaren, dat deze diocees de meest geloofvaste is van geheel Italië. Zwitsehland. In het Zwitsersche kanton Graubuuden is bij volksstemming een ingrijpend en ietwat zonderling besluit genomen: met 10,700 stemmen tegen 7600 zyn alle automobielen in het kanton verboden. In andere kantons is den automobielen een maximumsnelheid van 10 K.M. per uur voorgeschreven. Portugal. De Portugecache monarchisten hebben een zonderlinge mededeeling aan de politie gedaau: zij erkennen dat er een monar chistisch complot bestaat, maar verzekeren dat zij niet het minste plan hebben iemand te doodon of geweld te gebruiken. Men zou dat een „vreedzaam complot" kunnen noemen. Tal van dorpspastoors zijn in hechtenis genomen, omdat zij het herderlijk schrijven van de bisschoppen van den kansel hebben voorgelezen. In de Republica deelt de Portugeesche minister van binnenlandscbe zaken mede, dat de regeering thane de namon kent van al de deelnemer» aan de monarchisti sche samenzwering, zoowel te Lissabon als te Rio de Janeiro en elders. De leiders, die in Portugal wonen, zullen gevangen worden genomen, terwyl de andere samenzweerders uit het land zullen worden gezet. Met Louden, Rio de Janeiro, Parijs en Madrid zijn onderhandelingen aangeknoopt over de uitlevering van de hoofden der beweging, welke zich in die plaatsen bevinden. Naar het heet, zijn ook een aantal Portugeesche geestelijkheden in het complot betrokken. Debietrecht oi' Tabak. Het hoofdbestuur der Nederlandsche Vcreeniging van Sigai enwinkeliers, gisteren te Utrecht in spoedvergadering bijeenge komen, heeft bosloten een algemeene landelijke actie op touw te zetten tegen het wotsontwerp debietbelasting op tabak. Algemeen Kiesrecht. De Vaderlander het weekblad der Lib. Unie sclirgft: Wanneer in 1913 het toppunt onzer wenschen zou worden bereikt en de stem» bus een meerderheid in de Tweede Kamer zou brengen, die vóór algemeen kiesrecht is, dan is het al zeer gemakkelijk antwoord te geven op de vraag wat er dan moet gebeuren. Dan zal er een kabinet ad hoe moeten optreden, dat enkel en alleen tot taak heeft de Grondwet te herzien en

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1