DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 76,
DONDERDAG 30 MAART 1911.
8e JAARGANG.
DE BAGDAD SPOORWEG.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
U ootdrpdactf dp B. G. B IJ HE N S.
Abonnementsprijs: j
Per jaar4.—. Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.- bnreau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76*78 Amsterdam
Bureau: KEEISE HaAW 6. Telet. Intero. 183.
Prijs der Atlyertentiën
Yan 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Het belangrijkste nieuws van de laatste
dagen is niet het uitbreken van miuiste-
rieelc crises, niet het aangekoudigde einde
van den opstand in Mexico of de bedreiging
met eene sterke agitatie in Portugal. Hot
i6 het feit, dat de Turksche groot-vizier
en de vertegenwoordigers van do Bagdad-
spoorwegmaatschappij een contract hebben
geteckend waardoor de voortzetting van
het groote werk wordt verzekerd. Er zal
over eenige jaren een spoorweg loopen
naar Bagdad. Dat is zeer belangwekkend.
Als men van het groote plan, van den
Bagdadspoorweg sprak, had men kans een
lichten glimlach te wekken op het gelaat
van den hoorder. Deze spoorweg scheen
te behooreu tot het fantastische rijk der
sprookjes van Duizend eu eeu Nacht,
waarvan voor een groot deel zooals men
weet Bagdad het tooneel is. Anderen
vonden dat het plan een nieuw voorwendsel
was voor do diplomatie om zich in nutte
loos werk te verdiepen, want de Bagdad
spoorweg was ook al eene „quaestie" ge
worden, waarin de onderlinge naijver der
volken eene rol speelde. Dat moD eens
uit Europa, over Konstantinopel, door
Klein-Azië in een spoorwegcoupé naar de
Tigris zou kuunen reizen on dat in afzien-
baren tijd scheen velen onmogelijk.
Nochtans was iedereen overtuigd van
het hooge belang der zaak, indien zij tot
stand komen mocht. Want een „heimelijke
trek", zooals Vondel zeggen zou, voert
onze verbeelding naar het geheimzinnige
laud tusschen de groote rivieren Tigris en
Eufraat, naar Mesopotamië. Daar liggen
do reusachtige ruïnen van de oude wereld
steden, wier namen wij sinds onze prille
kindsheid kennen. Vandaar is onze be
schaving uitgegaan. Daar is werk en brood
voor millioenen. Want het verwoeste land
kan weer tot vruchtbaarheid gebracht
worden door de regeling der groote
rivieren, door doelmatige besproeiing
In denjlaatsten tijd is de belangstelling
in die streken toegenomen door de merk
waardige ontdekkingen die daar ginds zijn
gedaan en ons eenig licht verschaffen
omtrent het ontstaan van onze beschaving,
van onze zeden en wetten.
De naam van Bagdad, de stad der
machtige khalifen, de stad van Haroen
den Rechtvaardige, klinkt op zich zelf als
een sprookje. Een rgk verleden rijst voor
ons op al8 wjj donken aan die verre landen,
die binnenkort niet ver meer zullen zijn.
Het is een gewichtig werk, dat tie maat
schappij met den steun van de Turksche
regeering onderneemt. Men was met het
leggen der sporen gevorderd tot Bnrgurlu,
aan den noordrand van den Taunus, maar
in 1908 werd het verdrag gesloten, dat
de maatschappij het recht gat hare lijn
door te trekken, tot El Helif, een klein
plaatsje ten zuiden van Mardin. Yan Bur-
gurlu tot El Helif is een afstand van 840
kilometers, van daar tot Bagdad zeshon
derd kilometers; men heeft dus ruim veer
tienhonderd kilometers spoor te leggen.
Het ligt in de bedoeling, het werk met
alle kracht aan te vatten. Men kan van
twee zijden beginnen ook van Bagdad
uit; het vervoer van spoorwegmaterialen
naar die stad is per vaartuig mogelijk,
omdat de Tigris tot Bagdad bevaarbaar
is. Het terrein levert geene groote moei
lijkheden op; Mesopotamië immers is een
vlak land. Men heeft de bergen en het
zwaarste werk achtor den rug.
De gesloten overeenkomst bepaalt nog
dat een zijtak van den spoorweg zal loopen
van Osmanieh naar Alexandrette, een dei)
beste van de voor 't overige zeer middel
matige havens. De maatschappij heeft de
concessie verkregen om die haven te ver
betereu en in ordo te brengen voor een
groot vorkeer. Als Mesopataouë weer wordt
wat het vroeger was, als men er, wat in
de bedoeling ligt, katoen en korou ver
bouwt, zal Alexaudrotte een belangrijke
havenstad worden. Vandaar zullen de
producten van het oude land Europa be
reiken. Het plan is zorgvuldig overwogen
en het zal worden uitgevoerd.
Er bestond eene moeilijkheid. Engeland
wil in het zuiden van Perzië de heer-
schende rol spelen. Men zag daar met
wanti ouwen het gestadig voortschrijden
van de Bagdadspoorwegniaatschappij, waar
bij veel Duitsch kapitaal is betrokken.
Van Perzië echter is geen sprake in de
overeenkomst. De Engelschen kunnen hier
doen wat zij willen; een aansluiting bij
den Bagdadspoorweg krijgon als zij dat
wenschen of op eigen gelegenheid doen
wat zij anders wenschen De financieelo
quaestie, van het grootste belang, is vol
gens de mededeelingen in de bladen op
bovredigende wijze opgelost. Turkije heeft
groot belang bij den spoorweg en de
nieuwe Turksche rogeoring begrijpt dat
en is meegegaan met de fiuancicele voor
slagen die de maatschappij deed.
Wanneer zal de spoorweg gereed zijn 1
Naar alle waarschijnlijkheid indien men
tijdig eens kan worden over de byzouder-
heden, de te volgen richting en andere
onderwerpou, zal men binnen zeven jaren
naar Bagdad kunnen sporen. En dan zal
de ontginning, de herschepping kunnen
beginnen van het eens zoo vruchtbare en
verwaarloosde, vertrapte Mesopotamië.
Op zulke ondernemingen, op de nieuwe
vindingen die zelfs woestijnen veranderen
in vruchtbaren grond, hadden de hoeren
economen niet gerekend, die vroeger ver
kondigden dat de aarde te kieir. werd
voor het menschelijk geslacht en eens geen
voedsel meer zou hebben voor ons allen.
Duitschland.
Men heeft iu den Duitschen Rijksdag
minister von Kiderien Wachter een vraag
gesteld over de aanwerving voor het Fran-
scho vreemdelingenlegioen. De minister
antwoordde, dat Duitschland Frankrijk
niet kou beletten, soldatcu voor het legioen
te werven op Duitsch grondgebied jallcen wat
betreft de aanwerving van Duitsche jongens
onder de achttien jaar werden tusschen
Parijs en Berlijn besprekkiogen gevoerd,
en de Fransche regeering heeft de Duitsche
verzekerd, dat zulke jonge knapen niet
meer zullen worden aangenomen. Mocht
het per abuis toch eens een enkele maal
gebenreü, dan wordt de aangeworvene op
verzoek van Duitschland terstond uit het
legioen ontslagen. Kiderlen eindigde aldus:
„Voorloopig kunnen wij niet meer gedaan
krijgen; tronwens, het komt mij niet ver
standig voor, de dienstneming van Duit-
schers in vreemde legers met vreemde
regeeriogeu te bespreken,
Frankrijk.
In de Kamer interpelleerde de socialis
tische afgevaardigde Mistral over eenige
door een socialistisch blad gepubliceerde
misstanden bij den telegraafdienst. Zoo had
het blad o.a. en een facsimilé van hot
betreffende document werd er bij afgedrukt
verteld, dat tijdens de spoorwegstaking
do directeur van het telegraafkantoor te
Algiers eon order had uitgevaardigd,
waarbij het den telegraafbeambteu verbo
den word, telegrammen aan bepaalde,
politiek vordaohte personen, gorichl, bij
dezen te bezorgen, voordat hij inzage had
genomen van den inhoud.
De beainbtm, die deze officieele aan
schrijving in het bezit van het blad hadden
gebracht, werden gestraft.
Do Minister van Verkeer Dumont en do
onderstaatssecietaris Chanuient, verklaarden,
dat kwalijk ernstig kon worden gesproken
san oen „zwart Kabinet" bij den telegraaf
dienst Niettemin kunnen de bestrafte
beambten op een humane behandeling
rekenen.
- De wijnboeren in het departement
van do Aubo zijn, naar de Temps mede
deelt, opnieuw aan het oproer inaken. Aan
leiding daartoe was het bevel om de roodc
en de zwarte vlag, die den achttienden
Maart op het 6tadhuis in Bar-sur-Aube
geheschen waren, weg te halen. De wijn
boeren zelf weigerden en een ambtenaar
van het stadhuis nam de vlaggen weg cu
verwijderde tevou de opschrifieu, die Zon
dag voor eeu week de oproeringe wijn
boeren op de muren van het stadhuis
geplaats hadden. In eeu oogwenk was de
geheele gemeente weer in beweging: de
boeren liepen te hoop, de vaandels werden
weer voor den dag gehaald. De onder
prefect trachtte de menschen tot rust te
brengen. Hij hield hun voor oognn, dat
als het hoog liep, de troepen zouden
komen om de rust te herstellen. Daarop
gingen de onruststokers voorloopig naar
huis, maar ouder de bedrcigiog dat de rust
niet eer zou terugkoeren, vóór de wijn
boeren in alle opzichten hun zin gekregen
zouden hebben.
De troepen zijn toch gekomen. Om 12
uur Dinsdag kwam een compagnie jagers
in de stad aan en onmiddellijk daarop
werd de braodklok geluid. De wijnboeren
uit den omtrek lieten hun werk in den
steek en begaven zich met hun gereedschap
naar de stad Te 3 uur werd eer. optocht
gehouden, waaraan 4000 personen deelna
men. Een gebraden varken word iu den
stoet meegedragen en de dragers riepen
voortdurend triomfantelijk: „Monis is dood".
Plotseling verspreidde zich het gerucht,
dat de prefect per automobiel iu de stad
ivas gekomen, waarop de betoogers beslo
ten naar de onder-prefectuur te trekken.
Daar de deuren nipt spoedig genoeg
werden geopend, werden de ruiten ver
brijzeld en werd de driekleur naar beneden
gehaald en vervangen door de roode vlag.
De prefect kwam eindelijk naar buiten
en beklom dp trappen van een muziek
tent, om te trachten den troop tot kalmte
aan te maneu. Hij werd echter over
schreeuwd.
Toen nam een der leiders, onder alge
nieene toejuichingen, het woord en som
meerde den prefect de troepen weder teiug
te zenden. Zonder een antwoord af te
wachten, begaf de menigte zich daarop
naar het station om to zien of aan den
uitgesproken volkswil wel gevolg werd
gegeven. Eerst toen de kapitein het bevel
van terugroeping toonde, ging de opge
wonden menigte uiteen.
Rusland.
Ilet is met de interpellatie in de Russi
sche Doeina gegaan gelyk verwacht was:
de Octobristen, verontwaardigd over hot
voorbijgaan der Dooma door de regeeriug,
den zoogeuaaindeu staatsgreep van Stolypin,
bestaande in het bg Keizerlijke oekaze wet
laten worden van maatregelen, die door
het parlement niet waren goedgekeurd,
de Octrobisten hebben zich bij de oppositie
in het parlement gevoegd en hebbon deze
tot een meerderheid gemaakt, zoodat de
motie, waarbij do regeering beschuldigd
wordt van ouweltige handelingen, met 174
tegon 88 stemmen word aangenomen.
Het zou ons niet verwonderen, of de
Doema moet haar oproerigheid weer met
het leven bekoopen, zooals het ook met
haar voorgangs:ers is gegaan. Er gingen
reeds geruchten in dien geest: de regeering
zou met ontbinding dreigen, voor 't geval
de Doema de intorpellatio aannam.
Volgens een „bericht uit goede bron"
heeft den minister van marine zijn ontslag
genomen. Men weet dat de Doema de
marina-begrooting had verworpen, maar dat
deze niettomin wet is geworden zonder
haar goedkeuring, op dezelfde wijzo als de
wet op de Zeinstwo's door keizerlijke
oekaze. De minister van marine wilde echter
daarna niet aanblijven. Hij heeft blijkbaar
meer verantwoordelijkheidsgevoel dan
Stolypin.
Spanje.
By de voortgezette besprekingen over
de Ferrer-zaak in de Kamer trachtte
Soriano aan te toonen, dat eenige getuigen
verklaringen ten ongunste van Ferrer
waren afgedwongen en dat in het procos-
verbaal van de huiszoeking bezwarende
documenten waren genoemd, die echter
door de politie in het huis waren gede
poneerd.
Bij eeu bediende van Ferrer was er op
aangedrongen, dat hy tegen Ferrer zou
getuigen, waarvoor hem vrijstelling van
den militairen dienst werd beloofd.
(Een officier die daarop den spreker in
de rede viel, werd de zaal uitgezet.)
Soriano vroeg revisie van het proces en
een onderzoek naai het optreden van den
minister-president en den minister van
binuenlaudsche zaken, die destijds in functie
waren.
De minister van justitie verklaarde, dat
vonnissen van de rechtbanken alleen dan
voor herziening in aanmerking komen,
wanneer de wet willens en wetens geschon
den is. De zaak Ferrer viel wel onder de
militaire rechtspleging, daar hier quaestie
was van een oproer.
Mochten echter voor Ferrer gunstige
getuigenissen Diet gehoord zijn, dan is dit
daaraan te wijten dat de getuigen zich
eerst opgaveu na den wettelyk gestelden
termijn of dat het vreemdelingen waren,
die bij het gebeurde niet tegenwoordig
waren geweest.
Alle wettelijke formaliteiten zijn stipt in
acht genomen.
De republikein Alvarez zeide, dat men
rondom Ferrer een atmospheer van wildon
haat had doen oustaan, die van invloed
was geweest op den krijgsraad.
De zittiug weid opgeheven,
