DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 84.
ZATERDAG 8 APRIL 1911.
8e JAARGANG.
NABETRACHTING OVER - -
- - - DEN GEMEENTERAAD.
BUITENLAND.
Omtrent ons dagelijksch brood.
MLANDER.
Bureau: KLEINE HaAO G.
Telef. Interc. 18».
Abonnementsprijs
Prijs der Adyertentiën
Per jaar14.—. Franco por
Van 1 tot 5 rogels f 0.40. Voor iedoren regel meer f 0.08.
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bg
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
De wethoudersbenoeming aan het
begin van de Raadzitting, na de installatie
van den heer van der Wal waa zonder
eenigen twjjfel het gewichtigste punt van
de agenda. De geschiedenis van de laatste
tijden heeft genoegzaam aangetoond, dat
er van de keuze van een geschikt wet
houder veel afhangt.
De poging van Rechts om door op den
heer Van Esveld te stemmen, niettegen
staande deze niet onduidelijk in een der
vorige raadszittingen te verstaan gegeven
had, dit ambt niet te ambiceren, de zaak
der vrijzinnigen in de war te sturen, heeft
schipbreuk geleden op de eensgezindheid
van de linkBche raadsleden.
Om een open reden wenschen wij ons
van verdere beschouwingen te onthouden
over de door den Raad gedane keuze.
Wel mogen we den wensch uitspreken,
dat het den heer Rjjkens gelukken moge
de ideeën, die hij te voor en te na in den
Raad ontwikkeld heeft, in daden om te
zetten.
Het tweede belangrijke punt, dat in den
Raad ter sprake kwam, was het voorstel
van Dr. van Enst om over te gaan tot een
reorganisatie van den geneeskundigen dienst
hier ter 6tede.
Zeer terecht wees deze op de antieke
splitsing van de medici, vroeger door ver
schillende bevoegdheid gewettigd. Maar,
sedert het staatsexamen voor arts bevoegd
heid geeft tot uitoefening der geneeskunde
in haar vollen omvang, moet die splitsiug
verdwijnen. Omtrent schoolartsen heeft de
heer van Enst alleen gevraagd, deze kwestie
in studie te nemen, wat niet wegnam, dat
de heer Ruys al dadelijk zijn oordeel
wilde zeggen over die zaak. Die had
waarschijnlijk voorstudie gemaakt van dit
instituut.
Enfin, B. en W. kunnen bij hun prao-
advios met do opmerkingen van dit raadslid
hun voordeel doen. De zaakrijke en heldere
betoogtrant van den heer van Enst, die
ten volle het oor der vorgadering had,
deed hem kennen als een der beste sprekers
in den Raad. Het blijkt wel, dat deze
keuze eon zeer gelukkige geweest is.
Een voorstel van den heer Gerritsen om
een commissie te benoomen van raadsloden,
leden van do Commissie van Toezicht en
Hoofden van Scholen, (later met het oog op do
Gemeentewet gewijzigd in een Commissie
van vjjf Raadsleden) teneinde een reorga
nisatie van het gemeentelijk lager onderwijs
voor te bereiden, werd om prae-advics ge
steld iu handen vau B. en W.
Wethouder Rijkens kan aan het werk
tijgen-
Er zal trouwens toch wel wat achter
stallig werk zijn.
8.
De zaak-Ferrer in de Cortkz.
De lezer die zich de verontwaardiging
herinnert welke, indertijd de veroordeeling
en de terdoodbrenging van Ferrer door
heel de beschaafde wereld hebben verwekt,
zal wellicht met eenige verwondering de
jongste telegrammen over de behandeling
der Ferrer-zaak in het Spaansche parlement
gelezen hebben. Vooral zal hij er zich
over verbaasd hebben, dat do liberale
rogeering die op ander gebied zoo
bjjster vooruitstrevend is zich geroepen
gevoelt de wijze waarop het proces-Ferrer
gevoerd is, zooal niet te verdedigen, dan
toch zeker te vergoelijken. Men vergote
echter niet, dat hierbij 4e politiek in hot
spel is. Canalejas wil aanblijven om zijn
programma, met al zijn voor Spanje heil
zame maatregelen, af te werken; ea hij
kan dat niet, wanneer de conservatieven
hem den krgg op leven en dood verklaren
Dat zou echter het noodzakelijke gevolg
zijn, wanneer Canalejas in het Ferrer debat
ronduit het proces een grove fout, een
onwettigheid, een gerechtelijkon moord
noemde
Die meening wordt in de Cortez slechts
verdedigd door de radicalen en de repu
blikeinen, en mogen wij den berichtgever
van het Berliner Tageblatt gelooven, dan
heeft de republikein Alvarez dat op zulk
een voortreffelijke wjjze gedaan, dat ook
zij, die Ferrer allerminst gnnstig gezind
zijn, zullen moeten erkennen, dat hij niet
ia berecht gelijk het behoort. Op vage
mededeelingen van ontrouwbare getuigen
zegt Alvarez is Ferrar veroordeeld.
Zoo getuigt er een, dat hg Ferrer in do
„bloedige week" te Barcelona gezion
heeft, maar hij moet toegeven dat hij
Ferrer slechts van photographieën kende.
Twee cavalarie-soldaten bewereD in hem
zonder baard en in heel andere kleedij
een man te herkennen, die, toen de
ruiterg een plein schoonveegde, hun was
opgevallen, terwijl hij een revolutionnair
plakkaat stond te lezen. Dan was er een
getuige die ernstige dingen vertelde: een
barbier die iu dezelfde week met Ferrer
op de redactie van een revolutionnair blad
was geweest. Maar toen men eens wilde
gaan informeeren of dit een betrouwbare
getuige was, toen bleek hijmet eens
anders geld naar Amerika govlucht te zijn.
En daarop komt eeu getuigo, die indertijd
verklaard heeft dat hij Ferrer in gezelschap
van dien barbier in Barcelona gezion heeft,
mcededoelen, dat hij dit onder dwang
heeft verklaard.
Verder: medegevangenen die tegen
Ferrer getuigen, worden terstond op vrije
voeten gesteld en hun proces wordt gestaakt.
Waar de militairen geen bezwarend mate
riaal meer kunnen vinden, komt de politie
tor hulp. En uiettcgenstaando dat alles,
komt men niet verder dan tot een bewgs
door aanwijzingen: Er bestaat geen enkelo
getuige, die verklaren kan dat Ferrer aan
den opstand heeft deelgenomen, en toch
werd hij als aanvoerder van dien opstand
doodgeschoten. De krijgsraad volt in
nauwelijks acht uur het doodvonnis, hoewol
het dossier 1200 bladzijden beslaat.
De voornaamste schuld van dat alles
draagt volgens Al-arcz de militaire proce
dure. Naar zijn meening staat die gelijk
met de Inquisitie. Men liet Ferrer tot
vlak voor de zitting in onzekerheid waarvoor
hij tereoht stond. Toen las men hem de
akte van beschuldiging voor, hetgeen tien
uren duurde, en eischte daarua van hem
dat hij terstond zijn onschuld zou bewijzen.
Maar zijn getuigen, die wilden verklaren
waar hg zich bevonden heeft tijdens do
revolutie in Barcelona, wilde n.en niet
hooien, omdat hun mededeeling, wegens
een verzuim, enkele uren na het sluiten
van het vooronderzoek aankwaml
Aldus is Ferrer ter dood veroordeeld en
terechtgesteld!
Duitschland.
Zal de grondwet voor Elzas-Lotharingen
er door komen Het staat zeer te bezien.
De regeering heeft, gelijk bekend, tal van
Het is moeilijk om een artikel ie noemen
hetgeen van grooter waarde is voor de voeding
van den raensch dan brood. Er is geen voe
dingsmiddel, dat meer algemeen wordt gebrnikt
en grooter deel uitmaakt van uw diëet. Omdat
brood zoo'n belangrijke rol in uwe voeding
speelt, is het duidelijk, dat het van den
grootslen invloed is op nw gezondheid. Zonder
te overdrijven, kan men zeggen, dat.de gezoud-
heid rechtstreeks afhankelijk is van de kwali
teit van het brood, dat men eet. Het is dus van het
grootste bélang om brood te eten van de beste
hoedanigheid. Van dit standpunt uitgaande, is
het doel onzer inrichting om brood te ver
schaffen, dat aaD de hoogste eischen voldoet,
die men aan dit voedingsmiddel Kan stellen,
zooals hierna wordt verklaard: In de eerste
plaats is het noodig om de tarwe en de rogge
te ontdoen van vreemde en schadelijke bijge
wassen, steentjes, enz., vooral voor ongebuild
brood, waarvoor echter voor andere inrichtin
gen het graan niet ot alleen door een harpzifc
wordt gereinigd, die alleen de grofste
onreinheden verwijdert. Id onze inrichting zijn
daarentegen vele moderne graanreiniging-
machines welke als volgt automatisch werken.
In een zift- en zuigmachine worden eerst de
grootere en daarna de kleinere vreemde
bestanddeelen uitgezift, terwijl tijdens het
vallen in en het verlaten van die machine
door een sterken exhauster, de soortelijk
lichtere bestanddeelen worden weggezogen,
waarna het graan in een raspraachine valt, die
de basten afraspt eu dat afraspel door een
sterken exhauster er uit zuigt. Vervolgens
wordt de tarwe door een tweevoudigen
verdeelcylinder gescheiden in kleine tarwe en
in grootè tarwe, terwijl de nog grootere erwten
en boouen tot het einde van dien cylinder rollen
en afzonderlijk in een zak vallen, ondertnsschen
de kleine tarwe 4oor zaadtrieurs gaat welke
de zaden er nit werpen, en de groofe tarwe
door gerst- en havertrienrs wordt bewogen, die
deze groote tarwe uit do gerst en haver
werpen, welke groote tarwe door een koker
rolt bij de van zaden ontdane kleine tarwe,
waarna «leze weder vereenigdo tarwe valt iu
eene waschmachine tegen een onder sterken
druk uit een hooggelegen dicht waterreser
voir opgestuwde waterstroom, welke het graan
terug werpt in een bassin, doch steentjes, door
hun meerder soortelijk gewicht, door zich laat
zakken, die zich in een trechter verzamelen
en daaronder nn en dan door een klep op een
zift worden geloosd. Onderwijl zakt de tarwe
in het bassin en vloeit in een stel van twee
droogtrommels welke met centrifugale kracht
door middel van snel ronddraaiende armen,
het graan tegen de van gaatjes voorziene
wanden werpou, waardoor hot water met
afgeschuurde buitenste tarwebastjes vliegt. In
het bassin zijn intusschen vele strootjes, door
insecten uitgegeten graankorrels, enz., boven
komen drijven, die door eene opening er uit
vloeien en op een zift in een bak blijven
liggen. Vervolgens komt de tarwe of dcjiogge
iu een der 6 silo voorraadruimten om inaalklaar
te verharden, waaruit het door 1 tot eu met 6
schuiven, al naar de beste verhouding wordt
verkregen, tegelijk met het zelfde soort graan,
doch van andere noodige eigenschappen, uit 1
of meer der andere silo-voorruiraten, komt in
een vermengcylinder, welke de vermengde
tarwe of rogge uitlaat uaar eeue schuier- en
zuigmachine met 3 schuier étages van borstels,
welke er alle door de droogtrommels aan ge
wreven bastvezels afschuieren, terwijl een
sterke exhauster die bastvezels er uitzuigt, waar
na het graan eindelijk door eene machine met
een sterke magneet gaat, die eventueelo ijzer-
deelen vasthoudt, welke door een schrapper naar
een niet magnetisch gedeelte worden geschoven
gd van daar in een aizonderlijke bakjo vallen.
Hierna wordt de tarwe oi de rogge door
eene automatisch werkende weegmachine
gewogen die tevens het door haar gewogen
gewicht optelt en aldus na elke weging door
cijfers aanwijst. Thans is het graan gereed om
te worden vermalen, hetgeen geleidelijk ge
schied door 4 stellen van goriftelde stalen
walsen, om 't tot de juiste fijnte tc kunnen
verkrijgen, daar, bij voorbeeld, bij ongebuild
brood, te grove zemels de darm beweging te
veel versnellen en te fijne zemels tot verstop
ping aanleiding kunnen geven. Tevens wordt
daardoor vermeden, dat afslijpsel van roaal-
steenen onze zoo doelmatig gereinigde tarwe
of rogge weder verontreinigt. Al deze machines
werken geheel van zelf, evenals tusscheu hen
het transport van dit graan, verticaal door
elevatoren, horizontaal door transportschroeven,
en hellend door kokers. Zelfs het meel wordt
door eene machine opgezakt en nauwkeurig
tot oen bepaald gewicht afgewogen, terwijl zij
tijdens haar wegen, een anderen zal; *'ult. Slechts
één werkman houdt toezicht, alleen voor het
juist gesteld zijn van de geheele inrichting,
zondei de tarwe of de rogge aan te raken,
en bedient dan tevens een der stoomketels en
stoommachines, welk economisch bedrijf zeer
veel medewerkt tot onze biilijke prijzen. Al het
in onze inrichtiug verwerkte water welt op
uit onze diepe Artesische pijpwellen in een
ondergrondsch reservoir en wordt van daaruit
gepompt door een dubbel werkende zuig- en
porswaterpomp, een en ander zooals door do
moderne waterleiding-maatschappijen het water
wordt verkregen en geleverd. De bereiding
van het meel tot brood geschiedt in onze
inrichting volgens een verbeterd systeem,
hetwelk berust op een groot aar.tal door ons
systematisch verrichte vergelijkende proefne
mingen. Door deze bereiding komende voedende
bestanddeelen, welke in het meel opgeborgen
liggen, zoo goed als geheel vrij en maken
dit brood gemakkelijker verteerbaar en dus
opneembaar voor het bloed, waardoor 't een
krachtiger voedsel is, en speciaal voor hen die
aan de maag lijden, een heilzaam levensmiddel
mag worden genoemd, daar dit brood, als ware
het reeds gedeeltelijk verteerd, voor het de
maag heelt bereikt. Dit brood is tevens fijn
van smaak en heeft een aangenamen geur,
hetgeen de eetlust bevordert on het daarom iu
het bijzouder tot een uitstekend vcedsel maakt
voor kindoren, welke nog in den groei zijn.
De vermenging "an het deeg geschiedt door
machines in stalen kuipen, in elk waarvan een
stalen arm met klauw het deeg vermengt en
kneedt zooals met de hand, doch veel beter en
zindelijker dan door vermoeiend handwerk kan
geschieden. In onze moderne oveus met door
dringender hitte, wordt ons brood meer
doorgebakken, tengevolge waarvan het zijn
moeilijk verteerbare kleverigheid geheel ver
liest, waardoor het bezwaar tegen versch brood
is opgeheven, en ons brood tevens zeer
smakelijke croquante korsten krijgt. Daar wij
geregeld tie beste grondstoffen verwerkeu, is
't, na kennisneming vaa het voorgaande,
duidelijk, dat de zuivere en echte nootzoote
tarwesraaak en rogtresmaak onzor groote ver
scheidenheid van soorten brood, door geen
ander fabrikaat wordt geëvenaard. Onze geheele
inrichting kan in werking worden bezichtigd,
welke, bezoeken ons zeer aangenaam zullen
zijn. Telkens in Februari wordt hot lOpCt.
dividend van het voor ons brood, beschuit eu
koek in het vorige kalenderjaai betaalde
bedrag, uitgekeerd; voor eeno juiste opmaking
dezer bedragen der vele duizenden dividend
boekjes, is zulks niet eerder mogelijk. Ons
dividend vormt een jnarlijksche spaarpot voor
het huishouden en is geeue denkbeeldige, doch
eeno werkelijke besparing, omdat onze artike-
kolen voor hunne prijzen supérieur en daarom
zeer billijk zijn. Bedragen tot ongeveer f30.—
werden als dividend per gezin door ons
uitgekeerd. Eventueele aanmerkingen en
verzoeken om nadere inlichtingen zullen met
de meeste zorg worden behandeld en gelieve
meu te richten aan de afdeeling Broodfabriek"
van Meursing's Machinale Fabr'Mkou vau
Gebak, Amersfoort. (Adv.y