DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 96.
DINSDAG 26 APRIL 1911.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Bureau: KLEINE Haiti 6.
Telet. luiere. 183.
Abonnementsprijs:
Prijs der Advertentii'n
Per jaarf4-Franco per
«hjjjra
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (B(j
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Sinneii-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 75-78 Amsterdam
De MarokkaanschE quaestie.
Men is in Frankrijk lang niet gerust
omtrent den toestand iD Marokko.
Fez is volgens de laatste berichten nog
steeds niet ingenomen deor do belegerende
stammen, en de Fransche regcering heeft
besloten den Sultan te helpen en de stad
te ontzetten, niet door Fransche troepen
naar Fez te laten marcheeren, maar door
de Marokkaansche legers, onder bevel van
Fransche officieren, hulp te laten brengen
aan deD Sultan.
De talrgke geruchten van de laatste
dagen, dat Fez reeds in banden der op
standelingen zou zijn, waren blijkbaar
ongegrond. Wel is dezer dagen eon be
richt uit Rabat gekomen, dat Mekiooz, de
stad die op dagreis afstand ten zuid
oosten der hoofdstad ligt, door de opstan-
dcliogen is vermeesterd, terwgl de Pasja
op de vlucht werd gejaagd. Wel een
bewijs, dat men over de macht der op
standelingen nu niet zoo min moet den
ken, als men het van sommige kanten wil
voorstellen.
Iu elk geval, de Fransche regeering acht
den toestand harer landgenooten in Fez
van de particulieren en van de leden
der militaire missie zóó hacheljjk, dat
zjj zich voor gerechtigd houdt, den Sultan
hulp te verleenen. Hoe dat zal geschiedeo,
in onzen lezers ten deele reedB bekend.
Ten eerste moet majoor Brémoud, die
mot zijn leger Marokkaansche soldaten, na
dc Sjerarda's verslagen te hebbeD, Fez,
trachtte te bereiken, maar wegens het
slechte weer op 35 K.M. afstand der stad
moest blijven liggen, van levensmiddelen
voorzien worden. Daarvoor tracht de
Fransche kapitein Morean te zorgen: deze is
uit El Ksar opgerukt met convooien levens-
middelen en zoekt zich een weg te banen
door het vijandige land. Hij heeft reeds
ecnig succes gehad tegenover do inboor
lingen nabij Sidi Aïssa. Lukt het Moreau
om Brémond van levensmiddelen en geld
voor de soldij te voorzien, dan zal Brémond
zeker in Foz kunnen komen en dan is
voor het oogonblik het gevaar voor een
verovering der stad afgewend. De algeheele
ontzetting van Fez evenwel moet worden
bewerkstelligd door de Marokkaansche
legermacht die onder generaal Moinier van
het Sjaoeja-gebied oprukt, eerst naar Rabat
en dan door het gobied der Gharbs en
langs dat van de Sjerarda's, naar Fez. Dat
leger kan begin Mei in Fez zijn. Het zal
uit ongeveer 3500 man bestaan voor 't
meerendeel Marokkanen, van wie er echter
velen iu de Fransche troepen gediend
hebben. Voort, gaat een Fransch kader
mee, Fransche officieren en enkele Fransche
kanonnen. Een legermacht derhalve waar
tegen geeu Marokkaansche stam opgewas
sen iB en die Fez ongetwijfeld zal ontzetten.
Teveus heeft de regeering te Parijs
besloten het bezettingskorps in Sjaoeja-
gebied te versterken.
Ziedaar de maatregelen, die Frankrijk
neemt ten opzichte van Marokko. Daarmee
is dus vrijwel voldaan aan wat bladen als
Temps en Figaro reeds eenige dagen lang
met zoo veel rumoer eischen. Mogen geen
internationale moeilijkheden er het gevolg
van zijn! De Temps betoogt, dat andere
naties niets Ie zeggen kunnen hebben
tegen wat Frankrijk thans onderneemt in
Marokko. Waar het leven van Fracschen
op het spel staat, behoeft men niet nauw
keurig na te gaan of de Acte van Algeciras
en de overeenkomst met Duitschlaud van
1909 deze actie wel toelaten. Ed de Temps
om die meening te staven, haalt de woor
den aan, door Keizer Wilhelm veertien
jaar geledon gesproken tot zijn broeder,
Prins Hendrik, toen liet gold do Dnitsche
zendelingen in China te beschermeo. De
Keizer zal zeker nooit gedroomd hebbeu,
dat een Fransch blad daarmee Frankrijk's
optreden in Marokko verdedigen zou.
Belgie.
De Belgische minisler-presidentSchollaert
had Zondag de grooto academische kunst
tentoonstelling te Antwerpen geopend eu
woonde daarna een feestmaal bjj in het
Hotel de Londres. Terwijl in het gebouw
de gasten aan hot maal zateu, hield do
afgevaardigde Chapelle voor het hotel in
de open lucht een redevoeriug tegen do
ingediende schoolwet, die duizenden hoordors
trok. Toon nu de miDister-presidcDt te
10 uur het hotel verliet om zich uanr hot
station to begeven, werd hij door eeu op
gewonden menigte achtervolgd onder gejoel
eu geschreeuw eu aan het station nair. het
volk zelfs zulk een dreigende houding aan,
dat Schollaort een wijkplaats zocht iD de
wachtkamer en den trein verzuimde. Slechts
met groote moeite slaagden dc aan het
station aanwezige liberale staatslieden erin
den minister-president tegen de hand
tastelijkheden van de woedende menigte
te beschermen.
Frankrijk.
Het parket to Reims zet zijn onderzoek
naar de schuldigen aan de wijnbouwers-
onlusten nog 8teod9 met kracht voort.
Zaterdagmiddag werden eenige cinéma-
films vertoond in tegenwoordigheid van het
parket en van eenige getuigen bij de troe
belen op 12 April 1.1.
Het was gemakkelijk verschillende rad
draaiers te herkenuen en na oEoop van
deze ongewone cinémavoorstelling werden
tegen verschillende hunner bevelen tot in
hechtenisneming uitgevaardigd.
In een aan den Staat behoorend hosch
bij Villers-Marmery ontstond Zaterdagmor
gen brand.
Een peleton dragonders, dat daar wacht
had, slaagde er eerst na veel moeite in
het vuur meester te worden. 20 H.A. zijn
geheel verwoest. Het staat vast, dat deze
brand door kwaadwilligen is aangestoken.
Eeo der gearresteerde wijnbouwers, een
vader vao drie kinderen, heeft zich in zijn
cel te Epernay door ophanging van het
leven beroofd.
Hij was boschuldigd deelgenomen te
hebben aan de plundering der champagne-
kelders in het district.
Omtrent do verschillende, onzen
lezers bekende schandaleu, kan op het
oogenblik het volgende worden meegedeeld
Ten eerste de zaak-Hamon, dat is de
ontrouwe direetour van de afdeeling comp
tabiliteit aan buitenlandsche zaken. Hij
heeft volledige bekentenissen afgelegd.
Toen de rechter van instructie hem vroeg,
of behalve de reeds toegegeven verduiste
ring van 77,000 francs, Hamon nog meer
op te biechten had, aarzelde de beklaagde;
toon stond hij van zijn stoel op, liep eenige
malen de kamer op en neer en zei plot
seling: „Ja, ik moet mijn geweten ont
lasten. Ik heb ook nog een som van
200,000 francs, een geschenk van een par
ticulier aan een consulaat in het Oosten,
verduisterd. Dat is alles: meer beb ik uiet
te bekennen. Ook deze som is wegge
vaagd in den „storm van waanzin", die
mij heeft beetgegrepen".
Met dien „storm van waanzin" meonde
de ontrouwe ambtenaar zijn liefde voor
madame Oariel, zijn maitresse Een uit
lating van deze heeft Hamon zoo terneer
geslagen, dat hij tot dc bekentenis is over
gegaan. Zij heeft namelijk gezegd, dat zij
Hamon nooit heeft bemind. „Hij was de
noodzakelijke geldgever", zcide zij, dien
ik slechts duldde. Hij betaalde mijn huur,
mijn auto, uign sieraden (eer: 50,000 francs
jaarlijks), maar als hij gemeend heeft mijn
eenige minnaar te zijn, dan moet hij al
zeer naief geweest ziju". Die bekentenis
der bartolooze vrouw heeft Hamon meer
vernietigd dan al de schande vau zijn ge
vangenschap.
Chédaune, de architect aan buitenland
sche zaken, Hamou's vriend, vindt tal van
beschermers, en er circuloeren zelfs twee
lijsteo om handteekeningen te verzamelen
voor een verzoek tot zijn invrijheidstelling.
Daar staat tegenover dat er telkens nieuwe
beschuldigingen tegen hem geopperd wor
den: telkens kouien er brieven van leveran
ciers, die zich beklagen dat zij door Ché-
dannc zijn opgelicht, wanneer zij geld
hadden te vorderen van den staat wegens
arheid, verricht aan bouwwerk die Ché-
dannc deed uitvoeren.
Rouet de leerling-censul, die aan den
spion(?) Maimon stukken van gewicht
verkocht heeft, erkent dit met verschillende
stukkon gedaan te hebbeD. Hij houdt
echter vol, dat h(i geen spionnen-diensten
heeft verricht, want hij kende het belaug
van do stukken, die hij aan Maimon over
leverde geenszins.
Wat het derde schandaal betreft, dat
van den orden-sjacheraar Valensi, daarin
is als nieuw feit mede te doelen, dat er
een aanklacht is ingedieud togen den aan
klager van Valensi, den lieer Thépot, zich
noemende van den Hoven, kapitein van
het Ned.-Iadisch leger. Do vrienden van
Valensi beweren namelijk, dat die Thépot
zelf een aartsoplichter is en hij Valensi
heeft verraden, alleen omdat diens vrienden
hem niet wilden laten deelnemen aan voor-
deelige ondernemingen.
In liet vierdo schandaal dat van den
bankier Rivier, die den mcnschen een
rente beloofde van een percent per dag
en die er met het geld van de goedge-
loovige lieden vandoor is gegaan, is het
merkwaardige nieuwe feit, dat een ander,
zekere mijnheer Ponton, terstond na Ri-
vier's verdwijning een dergelijke gelegen
heid heeft opgericht. Hij beweert, dat liet
een eerlijk zaakje is eu dat de mcnschen
niet worden opgelicht, maar de justitie
waakt over den nieuwen wonderhankier.
Ten slotte de zaak-Warzé, don boef
detective. Er is een medeplichtige van
dozen te Brusrel gepakt, zekere Taldis,
bijgenaamd „de kreupele", specialiteit in
het stelen van automobielen en bovendien
beschuldigd van moord.
Portugal.
Te Oporto zijn een sergeant en een
korporaal in hechtenis genomen onder ver
denking in een samenzwering ten gunste
van de monarchie betrokken te zijn. Ver
schillende burgers worden eveneens van
medeplichtigheid verdacht. Het onderzoek
wordt voortgezet.
Italië.
Het zal Ricciotti Oaribaldi en zijn ge-
trouweu niet gemakkelijk vallen hun avon
tuurlijke plannon ten uitvoer te brengen.
Do regeering heeft namelgk drie kruisers
en talrijke torpedobooten gezonden om de
kusten van Oallipoli tot Bari te bowakeu
en het inschepen van vrijwilligers naar
Albanië te bolctten. Evenals de „Tribuna"
critiseert ook de „Populo Romano" don
ijver der clericale pers, om door voort
durende aanklaging van de zoog. Albaansche
beweging do publieke opinie in Italië op
te zetten, eu zoodoende dc regeoring juist
tijdens het jubeljaar in moeilijkheden ie
brengen. Deze praktgken zijn to merk
waardiger, waar de clericalen iu dezon
samengaan met elementen, welke de
natuurlijke antipoden van het Katholi
cisme zijn.
Vermindering van Drankgebruik.
Als bewijs van vermindering van het
drankgebruik deelt de Volksbond mede,
dat in Bergen op Zoom in dc beide can-
tines der Infanterie in een jaar tgds per
man en per maand niet meer dan één
borrel werd gedronken.
Riouw.
Volgcos de Straits Budget zou ten ge
volge van de afzetting van dc-n Sultan van
Riouw een groot aantal bewoners van dien.
archipel zijn uitgeweken en zich gevestigd
hebben te Singapore. Het blad noemt oen
aantal van zelfs 5000.
Wij hebben naar aanleiding van dit be
richt getracht inlichtingen in tc winnen
omtrent het al of niet juist zijn ervan.
Het is bekend, en 't ligt overigens wel
voor de hand, dat de afgozette Sultan door
een aantal van zijn aanhangers i9 gevolgd.
Men betwijfelt echter of dit aantal zoo
hoog zal zijn, dat hot cijfer 5000 kan ge
noemd worden. Aan het Departement van
Koloniën was het niet bekend dat er een
zoo belangrijke verhuizing zou hebben
plaat6 gehad. Mon mag hieruit niet aflei
den, dat zij dan ook niet zou hebben
plaats gehad, maar aangezien een ver
plaatsing van zoovele personen uit een be
trekkelijk klein en onder ons rechtstreeks
bestuur staand gebied allicht niet ouopge-
merkt zou zijn gebleven, komt het ook
ons voor, dat de inededeeling weinig geloof
verdient.
Het schijnt intusschen wel gewenscht dat
de zaak eens onderzocht worde, waarbij,
uaar wij hopen, zal blijken, dat de geest
van verzet in Riouw niet zóó is verbreid
als men zou mooten opmaken uit de mede-
deeling van het Staatsblad.
Legeroommissie.
Dc Staatscommissie voor de legertoestan
den bezoekt deze week verschillende gar
nizoenen o. a. in Gelderland en Utrecht
teneinde zich ter plaatse op de hoogte te
stellen van de verschillende aangelegen
heden betreffende de administratie van het
leger en bepaaldelijk de voeding van den
soldaat tot een punt van haar onzerzoelj
te maken.
