DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
"buitenland"
binnenland.
No. 97.
WOENSDAG 26 APRIL 1911.
8e JAARGANG.
NABETRACHTING OVER
- - DEN GEMEENTERAAD.
DE EEMLANDER.
Bureau: KLKINE H»A« 6.
Telef. Int ere. 183.
Abonnementsprijs:
Prijs der Advertentiën:
Per
jaarf4.Franco per j
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
post
id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post j
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangryke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 78-78 Amsterdam
Het eerste punt van eenig belang, dat
ter sprake kwam, was het voorstel, dat de
heer Gerritsen de vorige zittiog had inge
diend en dat hij nu, mot een mager
speechje weer introk.
Oppervlakkig bekeken zon de heer
Gerritsen hetzelfde resultaat bereikt hebben,
indien hij zyn voorstel maar in portefeuille
gehouden had, doch juist is dat niet, want
nu zyn B. en W. zedelijk gebonden om
voor den dag te komen, want het motief,
waarom het Randslid Gerritsen zyn voorstel
introk, schijnt gelegen te zyn in het feit,
dat B. en W. reeds aan het werk geweest
zijn, zooals hem gebleken was, uit een
bespreking met dat college.
Moge de nieuwe Wethouder er in slagen
eenige flinke hervormingen tot stand te
breugeu. Op het gebied vau het Onderwijs
is altijd wat te doen en hot gaat wel
eens langzaam in Amersfoort.
Het tweede belangrijke punt, was het
voorstel van B. en W. in zake de eier
en botermarkt.
We herinneren onze lezers, dat door
dit college voorgesteld was om de Oude
Stadswaag te verbouwen, en voor dat
doel in te richten, een oplossing, die door
B. en W. gegeven wa6, niet niet enthou
siasme, maar faute de mieux.
De heer Gerritsen, die deze zitting zoo
op zijn praatstoel was, alsof die speciaal
voor hem belegd was, haastte zich om
het project aan B. en W, zoo spoedig
mogelijk den hals te breken We ver
moeden, dat hij gehaast was, nog moest
pakken voor de aanstaande reis misschien
en door zijn voorstel ellenlange discussies
wilde voorkomen.
Zooals onze lezers gezien hebben stelde
de heer Gerritsen voor een Raadscommissie
te benoemen, die een onderzoek zou in
stellen, niet alleen naar de wijze, waarop
de eier- en botermarkt te verbeteren zou
zijn, doch dat zich zon uitstrekken over
het marktwezen in zyn geheel.
Blijkbaar had dit voorstel de sympathie
van den voorzitter van Handel en Nijver
heid, want die deed precies hetzelfde
voorstel, wat natuurlijk later weer inge
trokken werd.
't Is te hopen, dat het aan de vijfledige
Commissie gelukken moge om voorstellen
te ontwerpen, waarvoor een meerderheid
te vinden is. Woorden zyn er nu al meer
dan genoeg geweest.
Het was alweer de heer Gerritsen die
het derde punt van belang aanroerde.
En hoewel maar bij de rondvraag ter
sprake gebracht, wy achten de kwestie
die eigenlijk bij toeval, d w. z door een
droevig sterfgeval van een jonggehuwd
politieagent naar den voorgrond gedrongen
is, van eminent gewicht.
De weduwe blijft onverzorgd achter. Ze
heeft geenerlei aanspraak op pensioeo,
zoodat er kans bestaat dat zij haar toe
vlucht zal moeten nemen tot het Burgerlijk
Armbestuur. Dit geval op zich zelf is na
tuurlijk wel op een of andere wijze in
orde te brengen, maar dat is niet voldoende
Amersfoort zal den weg moeten volgen
door andere gemeente ingeslagen en over
moeten gaan tot het stichten van een fonds
voor weduwen en weezen pensioen.
Wen8chelijk is het die zaak eens goed
onder dc oogen te zien hier ter stede.
Gkoot Britannie.
Do beraadslagingen in het Engolechc
Lagerhuis over de artikelen van do Veto-
wel vorderen slechts langzaam. Men is
thans nog aan het tweede artikel der wet
bezig, waarbij beraadslaagd wordt over dc
bepaling, volgens welke een wetsout
werp, door het Hoogorhuis verworpen, eo
ipso wet wordt, wanneer het Lagerhuis het
ontwerp in drie opeeuvolgende zittingen
aangenomen heeft. De oppositie heeft op
nieuw een reeks aanvullende bepalingen
voorgesteld waarbij Home Rule en ver
scheidene andere eventucele wetsvoorstellen
niet zullen vallen onder de bepalingen vau
het tweede artikel der Veto-wet. Doch
de regeering heeft verklaard, geen uit
zonderingen toe te laten, en alle aanvullende
bepalingen zijn dan ook verworpen.
De zitting duurde tot 's morgens 3 uur.
Portugal.
Aangaande de thans in Portugal gepu
bliceerde wet op de scheiding van Kerk en
Staat is door een Portugeesch geestelijke,
aan den corr. van het Berl. Tagebl. o a.
het volgende medegedeeld Deze nieuwe
wet is gansch verschilleud van de in Frank
rijk en Brazilië ingevoerde scheidingswet,
daar de geestelijkheid van het land er door
in een vernedereüde en onwaardige positie
geplaatst wordt. Nooit is in eeuig land tor
wereld zulk een controle over de kerk uit
geoefend. De republiek trekt niet alleen
het tegenwoordige eigendom der kerk tot
zich, maar ook alles wat aan deze in de
toekomst mocht komen ten deel vallen. In
de uimoodiging der regeering aan de pries
ters om het celibaat te verzaken, onder
toekenning vau ondersteuning uan hun we
duwen en kinderen, is oen aanstichting tot
vergrijp gelegen tegen de kerkelijke disci
pline. De geheele wet levert de bisschop
pen en de geestelijkheid aan de genade en
ongenade van het leeken-element over. De
Portugeesche bisschoppen beschouwen dan
ook 'de wet als een aanslag op de gevoe
lens en de waardigheid der kerk.
Voor 2 Mei a.s. is een vergadering van
het Portugeesch episcopaat bijeeugeroepen.
Deze zal te Lissabon, onder voorzitterschap
van den patriarch, in diets paleis Sao
Vicente bijeengekomen, om over de hou
ding te beraadslagen, welke de bisschoppen
tegenover de wet op de scheiding zullen
aannemen.
Turkije.
Al is ;het zeer moeilijk, om uit de ou-
volledige en onduidelijke berichten die uit
Turkije tot ons komen, het gewicht af to
leiden van de gebeurtenissen die zich daar
afspelen, toch behoeft men nauwelijks te
twijfelen, of wat er op het oogenblik ge
schiedt is van groot belang. Zien wij goed,
dan geldt bet de ernstigste crisis, die het
jonge Turkye nog heeft doorgemaakt sinds
Sultan Abdul Hamid twee jaar geleden
trachtte de verloren macht door middel
van een bloedige tegen-revolutie te hor-
winnen.
De Jong-Tuiksche party is altijd samen
gesteld geweest uit zeer verschillende be-
standdeeleu: vooruitstrevende radicale jonge
men8chen met westcrsche begrippen en ge-
woonteu, en couservatievere loden, die wel
is waar het absolute regime van Sultan
Hamid wilden omverwerpen, maar die
geenszins een verandering van de grond
slagen des staats wenschten, en bepaaldelijk
niet wilden prijsgeven de heerschappij der
Moslims over de andere godsdiensten en
de oude met den godsdienst samenhangende
instellingen c« wetten. Tot dusver heeft
het vooruitstrevende deel der partij deze
bohcerscht, totdat eindelijk de conser
vatieven in verzet zijn gekomen, en daar
zij de meerderheid bleken te bezitten, hun
tegenstanders gesteld hebben voor de
vraag: de partij te laten scheuren, of haar
te doen beheerscheu door de conservatieven.
Nu kwam hier bij, dat er misbruiken
ingeslopen waren in het regime der Jong-
Turksche partij de politieke macht werd
weieens tot pcrsooulijk voordeel aangewend.
Dc conservatieven hebben daarvan gebruik
gemaakt en eischen tot zuivering der partij
zeden verbonden aan die betreffende wij
ziging van het partijprogram in conser
vatieven zin. Eu zoo ziet men op de lijst
van hervormingen, 4 door de partijen aan
genomen, naast dio als versterking van
Khalifaat en de macht der Sjeriat, prijken
eeuige voorschriften, die volgens westersche
begrippen slechts toegejuicht kunnen wor
den: zooals het verbod van de Jong-
Tuiksche afgevaardigden om deel te nemen
aan concessies van den staat!
Intusscben schijnt de regeering bereid
te zyn, deu strijd met de meerderheid in
de Jong Turksche partij te aanvaarden.
Zij wil niet, dat Dsjawid Bey en Dsjahid
Bey, die tot do minderheid onder de
Jong-Turken behooren, zich gewonnen
geveu en aftreden, maar dreigt de Kamer
te zullen ontbinden, wanneer de hervormde
partij baar wil zal doorzetten. Hot volk
moge dau beslissen.
Amerika.
Dc wapenstilstand in Mexico is geteekend.
De voorwaarden zijn: dat beide legers hun
posities onveranderd laten; dat er geen
schansen gebouwd of bruggen hersteld
worden. De wapenstilstand duurt vijf
dagen, beginnende den 24eu April. Som
mige aanvoerders der rebellen, die nog
niet van den wapenstilstand wisten, zetten
de vijandelijkheden voort en lieten 0. a.
een brug in de lucht springen in de nabij
heid van Laredo, waardoor de laatste ver
binding met de Yereenigue Staten verbro
ken werd. De vredesonderhandelingen
worden yverig gevoerd.
Het Vonnis-Killinger c.8.
Het Hof van Justitie te Paramaribo heeft
in zijn zitting van 3 April uitspraak ge
daan in het proces Killinger en alle be
schuldigden ter dood veroordeeld.
Iu de overwegingen van het vounis wordt
o.a. aangenomen, dat het bewijs, dat het
besluit door do beklaagden genomen was
een omwenteling in Suriname te verwekken,
bewezen is.
Verder overweegt het vonnis, dat door
den raadsman van Killinger en de gebroe
ders Arduin, geconcludeerd is hen onder
paychiatrisch onderzoek te stellen, omdat
de omstandigheden het vermoeden zouden
wettigen dat deze beschuldigden do gevol
gen van hun daad niet als normale men-
schen zouden hebben kunnen berekenen;
dooh dat te dien aanzien nocb hun hou
ding ter terechtzitting, noch do omstandig
heden iu verband met hot bewezen ver
klaarde feit, noch do verklaring dor ge-
neeshecren-deskuDdigeu ter terechtzitting,
eenige aanleiding opleveren om bij een dor
bedoelde beschuldigden psychologische af
wijkingen aan te nomen die zouden aan
duiden dat zij niet toerekenbaar ziju.
Terwijl de slotconclusie luidt:
Overwegende dat het bewezen verklaarde
feit moet wordeu gequalificeerd „samen
spanning die de verandering der Rogeering
ten doel heeft", strafbaar gestold bij art. 50
juncto 60 van het Wetboek van Btrafrocht;
gezien de betrekkelijke artikelen van het
Wetboek van Strafvordering en art. 156
juncto 160 van het Wetboek van strafrecht;
rechtdoende:
verklaart de beschuldigden P. P. V. Kil
linger, L. P. Arduin, Jatan, J. A. Huge».
E. F. Sporkslede, J. A. Arduin, W. C.
Arduin, schuldig aan samenspanning die de
verandering der Regeering ten doel heeft;
veroordeelt hen te dier zake tot de straffe
des doods, uit te voeren te Paramaribo ter
plaatse waar zulks gebruikelijk is, met aan
plakking van het vonnis;
beveelt de vernietiging der overtuigings-
stukken (de stokken enz.);
veroordeelt hen hoofdelijk in de kosten
van het geding.
De president sprak na het voorlezen van
het vonnis er zijn leedwezen over uit, dat
zulk een vonnis gewezen moest worden,
doch waar het Hof een schuldigverklaring
moest uitspreken, kan het niet anders dan
de doodstraf opleggen.
Maar als de rechters hebben gedaan wat
de wet van heD eischt, dan kan hier dadelyk
aau worden toegevoegd, dat het Hof
evenals reeds zijnerzijds door den procureur-
generaal werd verklaard gaarne bereid
is, ambtelijk mede te werken om het strenge
vonnis te verzachten.
Spr. hoopt, dat de gouverneur bereid zal
ziju het vounis te verzachten.
Het bezoek van president Fallieres.
De zeereis van President Fallièrcs naar
ons land is aldus geregeld, dat het Fran-
ache oorlogschip met het Staatshoofd en
zijn gevolg aan boord, den 4en Juli's nam.
3 uur te Amsterdam verwacht wordt om
den 6en Juli weer de terugreis naar Frank
rijk aan te nemen.
De President zal op een der dagen vau