DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 117.
VRIJDAG 19 MEI 1911.
8e JAARGANG.
Neutrale arbeidersbeweging.
BUITENLAND.
Uoot<lredacteur: Mr. I». J. vau Seliaardeuburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4-—Franco Ppr
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Prauco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Stureau: Itl.EIlVK H ittJ 6. Tele», (ntere. 188.
l'rijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedereu regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijko korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amorsfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd bet Alg. Binnen- en Buitenlandse!) Advert.-bnrean D.Y. ALTA, Warmocsstr. 71-78 Amsterdam
Op de Paaschdagen heeft het Algemeen
Nederlandsch Werkliedenverbond zijn veer
tig-jarig bestaan gevierd. Deze oudste onder
de algemeeoe arbeidersverenigingen hier
te lande heeft een verleden waarop gewezen
mag worden. Vooral het eerste twintig
jarig tijdperk was van belang. Het A. N.
W. V. werd toen door de werkgevers (wier
begrippen omtrent de verhouding tusschen
werkgever en arbeider destijds nog heel
wat meer onder den invloed stonden van
de oude diberale school van staathuis
houdkunde dan thans het geval is) voor
yjijwel staatsgevaarlijk gehoudenHoewel
dit thans eonigszins zonderling schijnen
moge, vergote men niet dat in 1871 de
arbeidersbeweging niet hier te lande alleen
nog beginnen moest. Wèl had de roode
Internationale ook hier zoo nu en dan
van zich doen spreken, maar zij was hier
niet veel meer geweest dan een verschie
tende ster aan deu socialen hemel. De
arbeiders zclven hadden van het vereni
gingsleven en zijn beteekenis nog geen
besef en de werkgevers zouden het destijds
voor gekkemanspraat gehouden hebben,
als hun was voorspeld dat zij na betrek
kelijk korten tijd dc arbeidersverenigingen
zouden moeten erkennen en met de be
sturen dezer verenigingen over arbeids
voorwaarden hebben te onderhandelen.
Het is dc groote verdienste van de op
richters van het A. N. W. V. geweest, dat
zij den stoot gegeven hebben aan de ont
waking van de Nederlandsche arbeiders.
Deze |verdienste kan aan het Werklieden-
Verbond zelfs door hen niet worden ont
zegd, die zoo gaarne geringschattend op
deze vereniging Deerzien. Eu deze ver
dienste blijft, ook al is de arbeidersbeweging
reeds geruimen tijd aaö de leiding van het
A. N. W. V. ontsnapt. Het is onze be
doeling niet de oorzaken van den achter
uitgang in invloed van het "Verbond in de
tweede helft van zijn veertig jarig bestaan
in bijzonderheden na te gaan. De hoofd
oorzaak is bekend genoeg. Het Verbond
kwam in verdrukking doordat het te vroeg
heeft begrepen dat een arbeidersvereniging,
die de verbeteriug van de economische
positie der arbeiders wil bevorderen, de
belanghebbenden bij den te voeren strijd
zonder onderscheid van godsdienst en
politiek bijeen moot brengen. Een tijd
lang scheen het werkelijk dat een algemeene
neutrale arbeidersvorenuiging vogels van
diverse religieuse of politieke pluimage zou
kunnen omvatten; maar vrij gauw bleek
het anders te zullen gaan. Katholieke
geestelijken en protestantsche predikanten
dreven, toen de arbeidersbeweging eenige
beteekenis begon te krijgen, hunne volge
lingen onder de arbeiders naar vereni
gingen met een speciaal leerstellig reli
gieus karakter die openlijk of bedektelyk
onder geestelijke of herdeilijke leiding
kwamen te staan. Daardoor kwamen ook
in de arbeidersbeweging onderstromingen
die op religieus gebied naar verschillende
richtingen heenloopen en die de arbeiders
beweging, als algemeen maatschappelijk
verschijnsel, op kunstmatige wijze in ver
schillende religieus ongelijk getinte deelen
splitsen. Het neutrale A. N. W. V. kreeg
daardoor een eersten stoot. En wat de
religieuse arbeidersverenigingen aan den
eenen kant deden, dat werd van den
anderen kant met niet minder heilig vuur
gedaan door de sociaal democratische ver-
oenigingen.
Zoo kwam het A. N. W. V. tusschen
de religieuse arbeidersverenigingen aan
den eenen, en do sociaal-democratische
aan den anderen kant in den druk Dat
het daardoor veel van zijn vroegeren invloed
moest inboeten behoeft waarlijk niet te
verwonderen. Veeleer getuigt het van taaie
leveDskrachf dat het Verbond het onder
zoo ongunstige omstandigheden nog steeds
heeft uitgehouden.
Maar al leeft het Verbond nog, een
krachtigen polsslag heeft het het reeds
geruimen tijd niet meer. Onder de arbei
ders in odzc grooterc steden en industrie
plaatsen telt het weinig aanhangers; daar
entegen heeft het nog een aantal volgelin
gen in verschillende plattelan.sstrekeu. Hot
is dan ook geen wonder dat het Verbond
zich in de latere jaren allengs meer gaat
bezighouden met vraagstukken die vooral
voor de arbeiders ten platten lande van
gewicht zijn. Zoolang het Verbond zich
daarbij houdt aan het bevordereu van prac
tische maatregelen iu het belang der boe
renarbeiders, zal wel niemand betwisten
dat het daarmede nuttig werk doet, ook
al zou men geneigd kunnen zijn ain hei
A. N. W. V. in herinnering tc brengen
dat het uit liefde toor de arbeiders ton
platten lande, toch den stedelijkeu arbeider
en in het algemeen den industrieelen ar
beider niet verwaarloozen moet.
Maar bovenal is het zaak het Verbond
er tegen te waarschuwen zich niet vast te
leggen aan eenige economische theorie
buiten het gebied der arbeidei«beweging
zelve. Tot voor zeer onlangs bestond daar
voor geen redeo; doch dc openingsrede
door den voorzitter van het Verbond op
den eersten Paaschdag uitgesproken, geeft
aanleiding de leden van het Werklieden
verbond te waarschuwen dat zij zich dooi
de theoretische bespiegeling van hun voor
zitter, hoe goed die ook was bedoeld, niet
moeten laten verschalken.
De heer Rauwerda schijnt zich te heb
ben voorgesteld, dat dc aan verval van
krachten gestorTcn bond voor landnationa
lisatie in het A. N. W. V. zou kunnen
herleven. Dat nu was van alle kanten ver
kcerd gezien. Arbeidersvereenigingen bob
ben andere belangen te behartigen dan dat
van het brengen vau den grond aan de
gemeenschap. Maar dc voorzitter van het
Verboud was niet alleen op dit pi incipiecle
punt weinig gelukkig; hij vergat bij het
maken van zijn openiugsrede dat hij de
leiding had gekregen van ecu neutrale
arbeidersvereniging, die alleen vraagt naar
arbeidersbelangen, maar niemand uitsluit
omdat hij in andere dan arbeidersvraag
stukken eene meening heeft afwijkend van
zijne medeleden, ook al hebben zij zitting
in het bestuur of al hanteeren zij den
voorzittershamer. Indien het A. N. W. V.
het voetspoor van den Voorzitter volgde
en voortaan iederen arbeider uitstoot dio
zich niet voor de landnationalisatie ver
klaarde, zou maar al te spoedig blijkeu
dat de feestrede van den heer Rauwerda
een lijkrede was geweest. En dat zou jam
mer zijn.
Indien voor de toekomst niet was te
hopen dat in het A. N. W. V. weer nieuwe
kracht zou komen en uit het A. N. W. V.
weer nieuwe kracht zou uitgaan, zou wel
niemand zich er zeer warm over maken
als het liever met dan zonder landnationa
lisatie zou willen indommelen. Maar het
A. N. W. V. heeft, mits staande onder
een krachtige leiding, dio dc teekencn des
tyds begrijpt, nog wel degelijk een toe
komst, nog wel degelijk een taak in de
arbeidersbeweging tc vervullen.
Tot nog toe staat dc arbeidersbeweging
uog in het teeken der verdeeldheid door
verschil, ook iu de arbeiderswereld, iu
godsdienstige overtuiging of iu geloof om
trent de toekomst der maatschappij. Dit
hangt samen met do zwakhedon der jeugd
waaraan onze arbeidersbeweging nog lijden
de is. Naar gelang die zwakheden zullen
worden overwonnen, zullen de meest voor
aanstaanden in de arbeidersbeweging zelfs
tegen wil en dank gedwongen worden tot
de erkenning, dat men om de sociale po
sitie der arbeiders wezenlijk te verbeteren,
al wat verdeelt en wat niet rechtstreeks de
arbeidersbelangen raakt uit de beweging
verbannen moet; dat men zoeken moet,
naar wat samenhoudt, niet naar wat uiteen
jaagt; dat de arbeiders, hetzij in een alge
meene hetzij in een vakverecniging samen
komende, elkanders godsdienstige overtui
ging zoowel als elkanders inzicht in de
toekomst der maatschappij hebben te eer
biedigen, maar dat de vereeniging zelve
geen stempel dragen mag van eenig be
paald leerstellig geloof of inzicht, waardoor
andersdenkenden met geheel dezelfde ar
beidersbelangen zouden worden uitgedreven;
dat in óón woord do arbeidersbeweging,
wil zij krachlig wezen, niet slechts iu naam
maar iuderdaad zoowel op godsdienstig als
op sociaal pbilosophisch terrein neutraal
behoort te zijn.
Dat dit besef doorbreken zal in dc
hoofden der besten onder dc leiders der
arbeidersbeweging lijdt geen twijfel.
De vraag is slechts wanneer dit zal ge
schieden. IIoc i er dit verhelderingsproces
tot krachtige ontwikkeling zal komen, hoe
beter het zijn zal voor do arbeidersbewe
ging zelve. Wij leven snel en inzonderheid
de arbeidersbeweging heeft een krachtigen
groei. Men behoeft dus het doorbreken van
die verheldering der begrippen niet als
verre toekomstmuziek te beschouwen. Dal
lykt er niet op. Overal ziet men dat deze
verholderiug in aantocht is. Welnu, als het
besef der noodzakelijkheid eener wezonlyke
neutraliteit in de arbeidersbeweging weer
levendig zal worden, zal het A. ft. W. V.
dat voor het denkbeeld steeds is opgeko
men en dat gelijk wij opmerkten
te vroeg het juiste inzicht heeft gehad,
meer aantrekkingskracht bezitten, meer
krachten tot zich trekken, meer leiding
kunnen geven en zelf deelhebbende aan
don opbloei dor arbeidersbeweging in de
eerst gelederen kunnen mode arbeiden.
Moge bij het vijftig-jarig bestaan van het
A. N. W. V. getuigd kunnen worden, dat
dit toekomstbeeld verwezenlijkt is gewor
den. V. D.
Belgie.
Do obstructie iu de Kamer tegen do
clencalo schoolwet is reeds begonnen. Er
moet beraadslaagd worden over dertien
verschillende begrootingen, en de linker
zijde is van plan de debatten daarover,
zoo uoodig maanden lang te rekken. De
gehoele linkerzijde komt voltallig op, en
dwingt zoodoende de leden van de
rechterzijde, die slechts over een meerderheid
van zes stemmen beschikt, ook steeds
allen aanwezig te zijn, willen zij niet
gevaar loopea bij een ol andere gelegenheid
overstemd te worden.
De clericalen waren van plan het nieuwe,
door de jong clerical© groep uitgewerkte
wetsontwerp, dat over het algemeen vrijwel
samenvalt met het regecringsontwerp
gisteren aanbangig te maken. Het radicale
parlementslid Haubnrsm begon eon redo
over do begrooting van binnenlandscho
zaken, waarin hij ovor een massa futiliteiten
uitweidde, waardoor het hem gelukte, zijn
rede tot kwart voor vijf te rekken. Op dat
oogenblik trok hij lachend zijn horloge
want het reglement of liet gebruik verbiedt,
dat nil kwart voor vijf nog eon besluit
genomen wordt.
Een heftige discussie volgde, daar de
rechterzijde de zitting 11a den gezetten tijd
wilde lateu voortduren. Onder groot tumult
beklom ten slotte Yerhaege den katheder,
die daarop door de linkerzijde bestormd
werd. De kamerboden plaatsten zich als
beschutting tusschen Verhaegou en de
linkerzijde.
Flechsel (radicaal) geraakte in een hevignn
woordenstrijd met minister Helleputte,
Schreeuwende clericalen en leden der
linkerzgde omstuwen beide. Te midden
daarvan staat de grijze doinocratischo
leider Jansou, die den minister toeroept:
„Gij voert een misdadige politiek en brengt
het laud tol een burgerkrijg!" Men vreest
een haudgemeon. De linkerzijdo roept in de
maat: „Het reglement, het reglement!"
Ten slotte schorst do president de verga
dering. Ka drie kwartier pauze tracht de
president Haubursin zijn rode te doen
voortzetten, om zoodoende de zitting te
verlengen. Vandervelde protesteert, daar
het gebruik meebrengt een verlenging der
zitting vóór kwart voor vijf aan to kondigen.
Op unaniem verlangen der linkerzijde wordt
ten slotte de vergadering verdaagd.
In de wandelgangen heorschte groote
opwinding. Men is van meening, dat waar
de gemoederen zoo verhit zijn, het een
dezer dagen onvermijdelijk in de Kamer
tot een vechtpartij zal komen.
Frankrijk.
De schandaalzaak Rouct-Maimon (die
van de gesloleu documenten aan buitcnlaud-
scho zaken) is naar de terechtzitting ver
wezen. Waarschijnlijk komt zij 26 Mei
voor.
I11 verband met wat de Matin aan het
licht heelt gebracht omtrent de geldvcr-
spilling en oplichterij aar. de ministrieeie
departementen, vei telt het Journal een
verhaal van een ambtenaar, dio zich van
zijn collega's door zijn groote eerlijkheid
onderscheidde. Het was professor Louis
Renault, rechtsgeleerd raadsman aan bni-
tcnlundsche zaken. Deze werd naar Londen
afgevaardigd, en daar hij 8 dagen daar
zou moeten blijven en f 60 per dag noodig
hebben, kreeg hij ongeveer f 500 mee.
Ku duurde het bezoek korter en kon de
heer Renault het goedkooper doen, zoodat
hij terug kwam met nog f 200 in zijn zak.
Die ging hij terugbrengen aau het depar
tement. Groote verontwaardiging bij do
ambtenaren daar! Dat was ongehoord:
reiskosten opstrijken die men niet nondig
heeft dat is gebruikelijk, maar teruggeven
aan den staat wat te vëel was betaald,
neen, dal is strijdig met de eer van den
ambtenaar.!
