DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 153,
MAANDAG 3 JULI 1911.
8e JAARGANG.
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
A. Eysink
F. M van Veen
A.M.Trompvan Holst
Ds. F. G. Lagers
H. W. van Esveld
J. C. Rolandus
Hagedoorn
A.M.Trompvan Holst
Goedkoop Onderwijs.
Evenredige vertegenwoordiging.
Arbeiders en kleine burgers.
BUITENLAND!
I-
LANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau SvlinartW-nbiirg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Sliireau: KIT, KI WK IIaMJ Telet. Interc. 183.
Prijs der Advertentien:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedoren regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Bniteulandsch Advert.-bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 71-78 Amsterdam
Voor de a.s. verkiezingen bevelen wij
krachtig aan:
DISTRICT I.
(Stembureau Hoogere Burgerschool).
Directeur Automobielfabriek.
Ingenieur H. IJ. 8. M.
DISTRICT II.
(Stembureau School in de Hellestraat).
(aftredend lid).
Em. Luth. Predikant.
DISTRICT III.
(Stembureau School in de Koestraat).
(aftredend lid).
arts, (aftredend lid).
(aftredend lid).
Wij leven in een tijd, die eischen stelt
aan den mensoh waarvan hot voorgeslacht
weinig afwist, eischen die althans toen
niet zoo op den voorgrond traden als nu.
Do hevige concurrentie op elk gebied
dwingt tot inspanning van allo krachten en
tot verkrijging van allerlei nuttige kundig
heden.
Meer dan vroeger sielt de maatschappij
het individu de vraag: ,Wat biedt gij mij
voor hetgoen ik u als loon toeken?"
Het is een vraag, diej koud als zij is,
voor den zwakkeling, voor den niet tot
den strijd toegeruste iets huiveringwekkends
heeft.
Daarom worden ook thans zulke zware
eischen gesteld aan hen dit geroepen zijn
het toekomstige geslacht op te voeden en
in de eerste plaats hebben wij, als vanzelf
spiekend, daarbij de ouders op het oog.
Hun levensdoel moet het o.i. zijn die op
voeding te doen overeenstemmen met de
eischen van het oogenblik d.i. nevens alge-
rneene ontwikkeling moet het oog gericht
zijn op het onderwijs, dat leidt tot bekwa
ming voor vak of ambt, waarvoor het kind
geschiktheid zal blijken te bezitten.
Waar do ouders die ernstige plicht heb
ben te vervullen, daar rust op de overheid
een niet minder zware verantwoordelijkheid.
Zij heeft te zorgen dat den opvoeders go-
legenheid gegeven wordt dien plicht na
te komen te zorgeu dus voor goed onder
wijs, ook vooral voor minder gegoeden
in de ruimsto beteekenii van het woord
niet het minst ook voor goed vakonderwijs.
En hier komen wij op het punt, waarop
wij voornamelijk willen wijzen d. i. de
schoolgeldheffing, welko zooveel mogelijk
in overeenstemming gebracht moet worden
met de finantieele draagkracht der belaug
hebbenden.
Immers hun, die finantieel Diet sterk
zjjnde, toch gaarne hun kinderen goed
onderwijs willen doen geven wordt de
uitvoering van dit plan vaak belot door
te hooge schoolgeldheffing.
Onbillijk is het o. i. die voor rijken en
armen gelijk te doen ziju.
Bovendien is een dergelijke schoolgeld
heffing onpraktisch, geeft zij getuigenis
van weinig doorzicht omdat daardoor de
maatschappij verstoken zou kunDen blijven
van krachten die, bij laag schoolgeld, tot
volle ontwikkeling gebracht, der gemeen
schap van groot nut zoude kunuou zijn.
Tot het verwezenlijken van die gedachte
mede te werken moet vooral voor ons
vrijzinnigen een heerlijke taak zijn.
Daarom is het zoo noodig, dat de vrij
zinnige partij ook in den Raad Tersterkt
wordo en onze candidaten verkozen worden.
Dat ieder vrijzinnige daartoe a.s. Donder
dag mede werke.
Het is een plicht dien gij verschuldigd
zijt te verrullen, zoowel ten opzichte van
u zelf als van uwe kinderen.
De Eembodo moet wel 'n zeer lagen
dunk hebben van 't peil harer lezers.
Zelden toeh lazen wij 'n verkiezingsartikel
zoo mager en dun als dit roomsche week
blad Zaterdag 1.1. durfde opciisschen.
Voor de a.s. gemeenteraadsverkiezingen
hebben do cloricalen 6 candidaten gesteld,
't Blijkt dus, dat 't hun streveo is deu
raad te doeD „omgaan". Wel noemen
zjj zich gaarne voorstanders van evenredige
vertegenwoordiging, maar waar - de ver
houding in den raad 9 tegen 8 staat en
de linkscho kiezers in Amersfoort beslist
iD de meerderheid zijn, is 't duidelijk dat
de rechtschen in onze stad onevenredige
vertegenwoordiging willen gaan toepassen.
Of zij zich aan 'n dergelijke inconse
quentie willen schuldig maken, moeten zij
zelf weten. Maar men zou dan toch wel
verwachten, dat zij uitlegden, waarom zij
van hun standpunt afweken en pogiDgen
aanwendden om aan do minderheid 'n
meerderheid in den Raad te verschaffen-
Wij kunnen ons wel eenige gevallen
indenkeD, waarom dit gewenscht zou kunnen
zgn. In de eerste plaats zoo de meerder
misbruik maakte van haar positie, bijvoor
beeld om eigen partybelangen te dienen,
gelijk in Oostonrjjk de christelijk-socialen
deden.
In do tweede plaats zoo de meerderheid
in 'n geheel verkeerde richting stuurde,
waardoor de bloei der gemeente ernstig
bedreigd werd en de minderheid 't karretjo
weer in 't rechlo spoor wilde brengen.
En 'n derde geval zou mogelijk zjjn,
zoo de meerderheid met de handen in den
schoot zat, terwyl do minderheid met 'n
program van hervormingen roudliep.
Geen van deze 3 gevallen schijnt zich
in Amersfoort voor te doen. De Eembode
zwjjgt als 'n mof en motiveert met geen
enkel woord, waarom de vrijzinnigen, die
toch botrekkelijk kort geleden 'n voor
treffelijk program opgesteld hebben, aan
welker ten uitvoerlegging zij thans ijverig
bezig zijn, 't kussen zouden moeten
ruimen voor de minderheid; evonmiD wordt
't duidelijk gemaakt, welk nut 't zou
hebben, zoo do cleriealen aan 't roer
kwameu. Niets, totaal niets weet de Eem.
bode haar kiezers te beloven.
Nu is 't niet noodzakelijk, dat bij 'n
raadsverkiezing 'n partij, die in de min
derheid is en er slechts aanspraak op maakt
1 of 2 zetels er bij te krijger., die haar
naar evenredigheid van haar kiezersaaDtal
zouden toekomen, uiet allerlei beloften
aankomt, die zij toch niet in vervulling
kan brengen. Maar een partij, die den
strijd aanbiudt om aan 't bewind te komen
moet toeh wel degelijk haar program mee-
deelen, kan toch niet verlangen, dat de
kiezers haar blanco erediet verleenen.
De Eembode schijnt 't niet noodig te
vinden haar lezers voor te lichten omtrent
't belang en de wenschelijkheid van 'n
koersverandering in ons gemeentebestuur.
Dood kalm wordt aan de kiezers voorge
schreven, wie ze te kiezen hebben, verder
gaat him de zaak niets san.
't Is al heel mooi zoo 't blad z'n lezers
heel vluchtig mededeelt, wat 't voor candi
daten zijn, die zjj zij moeten stemmen, 'n
Aanbeveling kan 't eigenlijk niet eens
genoemd worden, want, gelijk wij morgen
zulleu aantooneo, wordt er van de clericale
candidaten bitter weinig gezegd, wat tot
aanbeveling ,kan strekken of wenschelijk
maakt, dat zij 'n raadszetel innemen.
Zuiver negatief is 't doel der rechtsche
partijen. De vrijzinnigen moeten er uit.
Waarom? dat doet er niet toe, als ze er
maar uit zijn.
Après nous lc déluge!
De afdecling Amersfoort van de S.
A. P. heeft 'n propaganda blad verspreid
tot aanbeveling van haar candidaten.
Dit blaadje, de Volksstem getiteld, ver
valt juist in 't andere uiterste als de
Eembodo en geeft 'n heel program van
'gewenschte hervormingen, hoewel niet de
geringste kans bestaat dat de S. D. A. P.
deze zal kunnen tot stand brengen. Al
worden haar 3 candidaten Donderdag
gekozen, dan zou deze kleine fractie in
den Raad nog niets kunnen uitrichten.
Maar nu is 't eigenaardige, dat 't
meerendoel van die hervormingen, wolke
de Volksstem noemt, ook op 't program
van Gemeentebelang voorkomen, terwijl do
vrijzinnigen reeds bezig zjjn veel van wat
de Volksstem slechts belooftten uitvoer te
brengen.
Wij halen aan uit 't beginsel-program
van Gemeentebelang:
„De exploitatie van Gemeente bedrijven
dient zoodanig te geschieden, dat zy niet
den vorm aanneemt van indirecte belasting;"
„krachtige uitvoering van de woningwet;"
„regeling van den rechtstoestand van alle-
personen in den dienst der gemeente";
„vervanging van do vervreemding Jvan
gemeentegroud door uitgifte in eigen
erfpacht"; „reorganisatie" van 't onderwijs
enz. enz.
Indien de arbeiders van Amersfoort en
dc kleine burgers, tot wie do Volksstem
zich wendt, dus werkelijk die hervormingen
spoedig aangebracht willen zien, zouden wij
hun aanraden do candidaten van Gemeen
tebelang te stemmen.
Want als zij de vervulling hunner wen-
schcn van 'n socialistische meerderheid
willen afwachten, zullen zy hun geduld nog
heel lang op do proef moeten 3tellen.
Düitschers in Marokko.
De toestand in Marokko wordt steeds
meer gecompliceerd. Nu zijn er ook Duit-
sche troepen te Agadir ontscheept.
Volgens de Kolö. Zeit. ia die ontscheping
als volgt te verklaren: Duitsche handels
huizen in Agadir oefenen ver in het ach
terland, huD economisch bedrijf uit. Een
firma heeft ongeveer 120 personen in dienst,
waaronder 60 tot 70 handelsagenten, die
in het bezit zijn vau Duitsche beschcrmings-
brieven. Een andere firma heeft heeft 67
employe's. Bovendien is dc Duitscho han
del in het Zuiden van Marokko sterk toe
genomen, in het hijzonder in den laatsten
tijd. Statistische cijfers zijn niet op te geven
daar groote hoeveelheden goederen, wier
import en export voor Engclsche rekeniDg
geschiedt, door Duitsche firma's via Enge
land in- en uitgevoerd worden. Ook bij de
mijnbouwindustrie in het achterland van
Agadir is Duitschland aanmerkelijk gein-
teresseord.
In de ofiicieuse Nordd. Alg. Zeit. leest
men, dat de Duitsche Regeering op ver
zoek van in Zuid-Marokko geinteresseerde
Duitsche firma's en tot beveiliging van
leven pd eigendommen van Duitsche go-
protegeerden, besloten heeft de kanonneer
boot Panther, welke zich in de nabijheid
bevindt, naar Agadir te zenden. Aan de
Marokkaansche regeering is tegelijkertijd
medegedeeld, dat daarmede geen enkele
onvriendelijkheid jegens Marokko bedoeld
wordt.
