WEERBERICHT.
Thermometerstand
INGEZONDEN
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NEP. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.50 uur.
De Bilt, 29 Augustus 1911.
Hoog9te barometerstand 767.1 co.lt. te
Coruna, laagste 749.0 te ThorshaTn.
Verwachting tot den avond tan 30 Augus
tus 1911. Meest matige Westelijke tot
Z.W.-lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Half- tot
lichtbewolkt, waarschijnlijk droog weer.
Temporatuur: Dezelfde.
S*»romelerstand te AMERSFOORT
763 m.M.
Vorige stand te 12 uur 761 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 83
Laagste hedennachtF. 62
Hedenmiddag 12 uurF. 72
AMER^FOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
TEMPERATUUR van het water op Dins
dag 29 Aug. des 's morgens 7 uur is 65® F.
Telefoon-personeel, Ned. Bond van Hulp
telegrafisten. Ned. R.-K. Bond van Post
en Telegraafbeambtcn „St. Petrus", Bond
van Conducteurs der Brievenmalen .Ons
Belang", Ned. Bond van Rijkstelephouisten,
Vereeniging van Instrumentmakers der
Telegraaf „Electra", Vereeniging van Kan
toorknechts der Posterijen en Telegrafie,
Vereeniging van Bureelambtenaron der
Posterijen en Telografic, Vereeniging van
Lijnwachters der Telegrafie, wordt dringend
bepleit, de jaarwedden der lager bezoldigde
ambtenaren, bij genoemde instellingen
werkzaam, te herzien en wel in dien geest,
dat aan de onderscheidene categorieën
verhoogiug van loon worde toegekend.
onwettig toegelaten raadslid.
Men schrijft uit Alblasserdara aan het
Volk:
„Bjj de laatst gehouden periodieke ver
kiezing voor den gemeenteraad van Al-
blasserdaui, kwauieu in herstemming A.
Blom, A. J. 't Hoen, J. Hardaui, B. van
Eesteren, Joh. Jonker, Hk. Jonker, Jac.
Jonker eu Z. Tuijtel. Daar nu Joh Jonker
en Hk. Jonker broers zijn en Joh. Jonker
de oudste in jaren is, ueemt de laatstge
noemde zitting. Zoo bleef er één plaits
open, maar nu besloot de Raad root- deze
opengekomen plaats met 4 tegen 2 stem
men den heer van Eesteren ton te laten
als Raadslid, op groud dat hij van de
afgevallen 4 personen de meeste stemmen
behaalde.
Het staat echter volstrekt vast, dat de
Raad met dit besluit zijn bevoegdheid te
buiten ging. De Raad mag alleeu per
sonen toelaten als Raadslid op behoorlyke
geloofsbrieven en tot deze geloofsbrieven
behooit een afschrift van het door het
stembureau opgemaakte proces-verbaal der
stemming, waaruit blijkt wie gekozen zyn.
Hot stembureau nu heeft don heer van
Eesteren niet verkozen verklaard; deze
is dus niet in het bezit van zijn geloofs
brief en kan derhalve niet als Raadslid
worden toegelaten.
Aangezien elk Raadslid het recht heeft
tegen zulk een beslissing van den Raad
een bezwaarschrift bij Gedeputeerde Staten
in te dienen, valt te verwachten, dat een
der beide leden die tegen het besluit
stemden, van deze hunne bevoegdheid
gebruik zal maken."
Het Volkspetionnemknt.
Het partijbestuur der S.-D. A.-P. heeft
voor den 19 September a.s. den dag
waarop het volle-petitionnement in zake
het algemeen kiesrecht te 's-Gravenhage
aan de regeering zal worden aangeboden
-een terrein gehuurd aan den Kanaalweg
aldaar, waarop de betoogers bijeenkomen
en do stoot zal worden opgesteld.
Van dit terrein gaat de optocht naar
het Binnenhof, waar door een deputatie
het kioerechtadres zal worden overhandigd.
Daarna gaat het in optocht naar het
terrein terug, waar dan verschillende
sprekers het woord zullen voeren en de
komst van de sociaaldemocratische Kamer
fractie zal worden afgewacht.
De aanvrage aan den burgemeester van
's-Gravenhage om toestemming voor dezen
optocht is verzonden.
Inkomstenbelasting.
Wy vernemen, dat het ontwerp tot
invoering van een Rijks-inkomstenbelasting
nog bij den Raad van State in overweging is.
(jBuiten verantwoordelijkheid der redactie.)
Mijnheer de Hoofdredacteur!
In de Eemlander van 28 Augustus 11,
wordt opgemerkt dat het krachtigste argu
ment der tegenstanders van hot aankoopen
van Nimmerdor is, dat het landgoed te ver
van do stad ligt. Hoewel dit voorzeker een
belangrijk bezwaar is, komt het my toch
voor, dat nog krachtiger argument is het
groote bedrag dat voor den aankoop en
verder jaarlijks zal moeten worden betaald
cn waardoor belastingvcrhooging niet zal
kunnen uitblijven, en, het gevolg zal wel
licht zyn, dat huisgezinnen, die niet in deze
gemeente behoeven te wonen Amersfoort
verlaten en zeker velen zullen worden af
geschrikt om zich alhier te komen vestigen.
U dank betuigende voor de verleende
plaatsruimte,
Hoogachtend,
Een onderteekenaar van het adres
tegen den aankoop van Nimmerdor.
„Nimmerdor".
Gisterenavoud werd in het Valkje een
tweede vergadering gehouden ter bespre
king van hot voorste! tot aaukoop van
Nimmerdor, uitgeschreven door den heer
P. II. van Haselen. Evenals vorige week
was ook nu de zaal geheel bezet.
De heer van Haseleu, te ruim acht uur
het woord nemende, verklaart geen belang
te hebben by Nimmerdor en ook niet bij
den Berg, zoodat bij bij do bcsprekiug van
het voorstel geheel vrij staat. Eerst wenscht
hij een blik te slaan in Amersfoort vóór
dertig jaar, toen de stad binnen de poor
ten bleef en de Berg nog gemeentebezit
was Er was toen geen behoefte aan bou
wen en waar geen behoefte is, is ook geen
lust. In 1878 nam de Gemeenteraad het
besluit deu Berg te verkoopen voor 200
f 300 per bunder. De stad leed later oen
gevoelig verlies door de opheffing vau de
rechtbauk en het vertrek van do rijdende
artilleiic.
Veel huizen kwamen toen leeg, die echter
weer betrokken werden, toen het garnizoen
werd uitgebreid. Toen Spr. echter zijn huis
ging bouwen tegenover de Mcisjeschool,
vroeg men of hij dat wel aandurfde zoo
ver buiten de stad. Spr. zelf spoorde her
haaldelijk aan tot buiten bouwen; ook in zijn
in 1899 uitgegeven boekje „Amersfoort
Vooruit", dat zijn nut heeft gehad. Spr.
releveert dan de oprichting der Bouwmaat
schappij, die den Berg in exploitatie bracht
en zet uiteen de tegenwerking daarbij on
dervonden. Ook herinnert hij aan Beeken-
stein cn het buiten van graaf Schimmel-
penninck en toen kwam allee in beweging
en mot succes. Het vuui woedde toen hoog
op, maar verschillende oorzakon werkten
mede, dit weder te dooven, niet het miust
de Russisch Japansche oorlog.
Aan grondexploitatie is zeker geld te
verdionen als het meeloopt, maar komt or
tegenspoed, dan moet men zwaar in kapi
taal zitten anders is het mis. Op den Berg
nu zyn wegen aangelegd voor 1ton. Het
blykt, dat de grond, die hot dichst bij de
6tad ligt het eerst in exploitatie komt.
Sprekers ondervioding leert hem, dat men
goed doet spoedig den grond te verkave
len en dan met kleine winst te verkoopen.
De koopsom van Nimmerdor vindt spr.
niet te hoog, maar hy is het niet eens met
den heer v. d. Wal, dat direct Toor f 90.000
kan verkocht worden. Op zyn hoogst slechts
voor f 40 000. Ook brengt de bouwgrond
geen f75 maar f30 per H. A. op. Men
moet daarbij toch ook niet vergeten, dat
waar zooveel bunders aan de markt komen
i de prijs wordt gedrukt. De vragen die de
heer van Haselen nu in bespreking wenscht
te brengen luiden: Moet Amersfoort aan
grondpolitiek doen? Mag Amersfoort tot
den koop overgaan met geleend gold? Be
staat er kaus, dat de stad zich naar dien
kant zal uitbreiden
Ten slotte leest hij het ingezonden stuk
voor van de Prudence in de Amcrsf. Cou
rant van jl. Zaterdag.
Voor het debat geven zich een groot
aantal personen op.
De heer P. van Achterbcrgh
wenscht de zaak uit een oogpunt van zui
ver algemeen belang te bezien. Hy is voor
stander van gemeentelijke grondpolitiek,
doch tegen aunkoop van Nimmerdor, dat
in de eerste tientallen van jaren niet in
exploitatie zal komen. Zijn bezwaren zijn:
1. Hot buitengoed ligt gedeeltelijk in Leus
don. 2. We hebben geen villaterrein, maar
arbeiderswoningen noodig. 3. Welke ter
reinen zijn aangewezen voor directe ex
ploitatie? 4. De toegangswegen. 5. Om de
kosten.
Wanneer de koop i9 gesloten, moet de
Gemeente trachten gronden te verkoopen
of in erfpacht geveo, waarvoor Amersfoort
nog lang niet rijp is.
Straten, rioleering, ga9- eu waterleiding
enz. zullen er moeten zijn en dan gedeel
telyk in Leusden. Dan werkt Amersfoort,
gelet op het steeds ingenomen standpunt,
zich vast. Op kosten van Amersfoort wordt
alles aangelegd en gaan de menschen wo
nen aan den Doodeweg, dan trekt Leusden
de profijten.
Van de terreinen om de stad is 95 pet.
aangewezen voor villabouw, waarvoor we
dan ook nog 60 i 70 jaar terrein hebben
aan harde wegen. Voor arbeiderswoningen
is echter in Amersfoort niets te krijgen.
Voor eenige jaren was er grond genoeg,
maar door een genomen besluit werden
deze gronden waardeloos. Grond voor
arbeiderswoningen hebben we noodig, maar
Nimmerdor is te ver weg.
De terreinen langs den spoorweg zijn
in handen van particulieren. Aau den
Arnhemschenweg heeft de Gomeente voor
koop maar aan den Woeetijgerweg niet.
Een particulier heeft daar de voorkeur,
maar die zal er geeu gebruik van maken,
want dan moet hij wijziging vragen van
het Uitbreidingsplan, waarbij geen rekening
is gehouden met arbeiderswoningen. Dat
stuk is 15 H.A. groot. Daar zouden 800
arbeiderswoningen kunnen komen. Koopt
de Gemeente dien grond, dan zou dat,
goed geëxploiteerd wel winst kunnen
opleveren.
De Arnhemscheweg is rijksweg en slechts
4 M. breed bestraat. Dat moot minstens
5 M. zijn. De Woestijgerweg zal slecbts
met groote kosten aan zijn bestemming
kunnen beantwoorden en moet dan nog
door Zandbergen. En de Leusderweg is
bij regenachtig weer onbegaanbaar en
voert dan nog over Leusden's grondgebied.
Do kans is dan groot, dat de menschen
in Leusden gaan wonen, want het verschil
in belasting is niet gering te achten.
De koop van Birkhoven lokte weinig
oppositie uit. Men dacht een voordeelig
koopje te hebben, maar telkens komt er
bij, en nu staat het reeds voor f 160.000
op de balans. Zoo gaat het ook met
Nimmerdor. Met alle bijkomende koeten
komt het spoedig op 2 X f 200.000.
Men krijgt oen tweede wandelpark waaraan
Amersfoort geen behoefte heeft. We komen
dan voor groote kosten, zonder zekerheid,
dat het landgoed bewoond wordt. Groote
koBten komen er voor wegen enz., voor
verbetering der communicatie, anders wordt
er iu het geheel niet gebouwd. De cijfers
van den heer v. d. Wal waren niet juist.
Maar ueemt men die aan en rekent men
voor bijkomende kosten voor rioleering enz.
2 ton, dan wordt de prijs reeds 35 cent
per M2. Eu over 23 jaar 70 cent cn over
47 jaar f 3. Waar liggen nu de perceelen
bouwterrein? Aan den Arnhemschenweg?
Dan kan men het woonhuis wel sloopen,
want dan wil niemand er wonen. En aan
den Doodeweg zit men in Leusden. Spr.
wyst er op, dat bij aankoop van Nimmerdor
zijn perceelen in waarde zullen stijgen,
maar niettemin ontraadt hij ten sterkste
den aankoop en wekt bij op tot teckenen
van het adres er tegen.
De heer van Mechelen wijst er
op, dat de financieele onmacht steeds wordt
uitgespeeld. Maar als de aankoop goed
is, moet de belasting maar worden vethoogd
en vooral voor de bezittende klasse. Ook
al komen er geen groot-kapitalisten in
Amersfoort wonen, dan zijn nog de gelden
voor Nimmerdor wel te vindeu. Alle
gronden in Amersfoort zijn voor dieu prijs
niet meer te krijgen en daarom moeten
we Nimmerdor koopen, om het zeer van
Amersfoort, den slechten woningtoestand,
uit te Bnijden. Yan de 100 woningen in
Amersfoort zijn er 57 krotten en door
Nimmerdor aan te koopen is er gelegen
heid daarin verbetering te brengen. Maar
dan geen villaterrein, maar grond voor
arbeiderswoningen. Dat standpunt ont
wikkelt de S. D. A. P. in een adres aan
den Raad, dat Spr. voorleest, en dat hij
ter teekening aanbeveolt.
Do heer G o o t e wijst op het verschil
met de vorige vergadering en trekt daaruit
de conclusie, dat de zaak der voorstanders
wel zeer slecht staat. Verder herinnert
hij aan de vergadering van 4 jaar terug om
een garantiefonds te vormen voor de Ameisf.
tram en vraagt dan hoe dezelfde menschen
het aandurven een villapark te koopen
voor 2 ton, dat te duur is en te ver van
de stad ligt. Hij wekt op tot een krachtig
protest, opdat niet noodig zal zijn ver
nietiging aan te vragen bij Gedeputeerde
Stateu.
De heer van L e njt is tegenstander,
omdat in Amersfoort nog zooveel te ver
beteren is.
Do heer E g g i n k is tegen den aan
koop: 1. om de ligging, 2. tusschen Nim
merdor en de stad ligt nog zooveel grond
die door de gemeente niet kan worden
aangekocht, 3 in en om de stad zelve is
nog zooveel te doen, 4. om fiuantieele
redenen, 5, om essentiecle redenen.
De heer Oosterman wijst er op,
dat de partijgccooteu van den heer Goote
vorig week het hardst geschreeuwd hebben
om de vergadering toen in de war te 6turcn.
De heer Groote vraagt: Waar zijn nu
de voorstanders? Spr. zegt voorstander te
zijn, maar er voor te bedanken in verga
deringen als deze zijn 3tandpuot te ont
wikkelen. Mogelijk verschaffen ze aan
sommigen een genoeglijk half uurtje, maar
het nut er van, ziet hij niet in, vaD de
vergadering van vorig week evenmin als
van deze. De Raadsleden hebben de kwestie
overwogen, de heeren Kroes en Hamers
hebben met klem zich voor den aankoop
verklaard, Spr. kan zich niet voorstellen,
dat zy door een dergelijke vergadering
tot tegenstander worden. Wil uien een
uitspraak van het volk laat men dan een
referendum uitschrijven. Maar raadsleden
hetzij ze er voor of er tegen zijn, die hun
stem bepalen naar dergelijke vergaderingen,
deden beter hun mandaat ter beschikking
van de kiezers te stellen.
Met de adressen is het evenzoo. Op het
adres do Kempenaer waren vorig week
slechts 4 handteekeniogen en iemaud, die
het hedenmorgen teekende, deelde Spr.
mede, dat er 30 opstonden. De heer de
Kempenaer is er nu heden mee langs de
huizen geweest en heeft nu wat handtce-
keningen verzameld, maar van de voor
standers zal ook wel zoo'n adres komen.
Ten slotte wil de heer Oo*terman er nog
op wijzen, dat do menschen, die zich nu
zoo roeren, zich bijna rooit met het belang
van Amersfoort bemoeien. Wanneer er
echter iets belangrijks wordt voorgesteld
komen ze voor den dag en hebben den
mond vol over de belangen der stad, die
hun zoo ter harte gaan. Maar zij worden
slechts geleid door de vrees voor een paar
centen meer belasting. Die hebben ze voor
de stad uiet over. En dat zet dan een
grooten mond om de belangen der ge
meente te beschermen. Het gaat met die
menschen, zooals Spr. dezer dagen hoorde
zeggen, zoo, dat ze 10 maanden voor hun
brandkast liggen te waken en 2 maanden
in Zwitserland of eldeis lachen om Amers
foort, dat zij ten eeuwigen dage willen laten
voor wat het nu is.
De heer G o o s e n 8 wyst er op, dat
over den Berg grond ligt voor 15 cent,
zoodat niemaud zoo gek zal zijn op Nim
merdor duurder grond te koopen.
De heer Hofland wijst er op, dat de
Woningwet gelegenheid geeft, gronden'
die in waarde zouden stijgen, bijtijds te
onteigenen. Verder bestrijdt hij het bezwaar
van den heer v- Achlerbergh van verre
ligging cn het liggen in twee gemeenten.
In de eerste jaren moge de koop een strop
zijn, het is Spr. vaste overtuiging, dat na
25 jaren we den dag zullen loven, waarop
het besluit tot aankoop is genomen.
Do heeren Goote, van Mechelen, Valken-
hoef, Van Leut en Oosterman voeren nog het
woord, waarna de heer van Haselen enkele
punten nagaat en de sprekors beantwoordt.
Daarna wordt de vergadering gesloten.
Verschillende sprekers hellen nog naar
het spreekgestoelte en trachten zich, terwijl
de zaal leegloopt, verstaanbaar te maken.
ZEIST, 't Konin^iunofeest zal n.s.Don
derdag alhier op schitterende wijze gevierd
worden.
