<êS!!M§
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 227,
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 1911.
8e JAARGANG
Verdacht.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. -1. wan
Schanr«leuburg.
Bureau: KLKDH1 Ki.Ki Telet. latere. 18S.
Abonnementsprijs
Prijs der Advertentiën
Van I tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.-
Franco per post
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, eii reel, van bniten hot kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buiteulandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 78 Amsterdam
Zij, «lie /icli met 1 October
abouiieeren op dit blad, ontvan
gen de tot die» datum verschij-
neude nummers gratis.
In haar jongste nummer wijdt de Eem-
bode 'n korte beschouwing aan de Rijks-
begrooting en maakt daarbij oenige
opmerkingen, waarmede wij en ver
moedelijk iedereen in 't algemeen wel
accoord gaan, al zijn wij niet zóó pessi
mistisch om te vroezon, dat 't weldra
„secuur mis" zal loopen, zoo er niet meer
bezuinigd wordt
Yoor het jaar 1912 wordt de geheele
dienst geraamd in uitgaven op ruim 222
millioen, in ontvangsten op ruim 202
millioen, een tekort dus van nagenoeg
20 millioen.
Jaar op jaar stijgen de uitgaven voor
allerlei doeleinden en wanneer er niet
eindelijk eeDs paal en perk wordt gesteld
aan 't opdrijven van bestaande en 't
opnemen van steeds meer nieuwe posten,
loopt het secuur mis.
Wanneer alle leden zonder uitzondering
het heilig voornemen maakten tj gaan
bezuinigen waar 't kan en dat voornemen
dan ook ten uitvoer brachten, zou de
minister vao financiën vrij wat minder
zorgen hebben dan nu.
Er dient dus bezuinigd te worden, dat
is goed, want er is een tekort van 20
millioen, maar geef dan ook aan, hoe en
waar bezuinigd kan worden. Dat zullen'
we, zegt de Eembode en geeft een proeve
van bezuiniging.
„Waarom" zoo schrijft 't blad
„bijv. niet gebroken met 't subsidieeren
van openbare leeszalen, stichtingen voor
'n zeer groot deel des volks onaan
nemelijk."
Haar waarom nu juist bezuinigd op de
subsidie voor de Openbare Leeszalen, zou
men geneigd zijn te vragen. Alle tezamen
krijgen zij niet meer dan f 10.000; zou
dit 'n noemenswaardige bezuiniging zijn op
'n tekort van 20 millioen?
En welke waarde heeft 't argument, dat
de Eembode ter versterking aanvoert?
Sinds wanneer is do „onaannemelijkheid
voor 'n zeer groot deel des volks" maatstaf
voor de al of niet subsidiecring van
instellingen?
Wil de Eembode heusch dezen maatstaf
aangelegd hebben, laat 't blad dan liever
voorstellen de subsidies voor de bizondere
school af te schaffen; want er ie niet één
8ectariscbe school, die niet voor 'n zeer
groot deel, ja die niet voor de overgroote
meerderheid des volks onaannemelijk is.
En de aldus uitgespaarde millioenen
zouden 't tekort zeer aanzienlijk verlagen,
meer dan de simpele 10.0000 guldens voor
<le Openbare Leeszalen dit zouden doen.
En als wo dan doorgingen met te
schrappen al wat voor „'n zeer groot deel
des volks onaannemelijk" is wel dan
twijfelen we niet of 't reusachtig te kort
zou wehjra veranderd zijn in 'n nog
reusachtiger tegoed.
De Openbare Leeszaal, dit ominentc
middel tot volksontwikkeling, schijnt de
gemoedsrust van do Eembodo te verstoren.
Reeds vaker is gebleken, dat ditrooinsche
orgaan zich niet op z'n gemak gevoelt, als
er gesproken wordt van volksontwikkeling
en openbare leeszalen.
De Openbare Leeszaal is tegenwoordig
de nachtmerrie van de rosmsche pers. En
geen wonder.
Ternauwernood is de eenzijdige opvoeding
van de jeugd in veilige haven binnen
geloodst, of er wordt alweer 'n aanslag
gepleegd om de volwassenen te ernanci-
peeren eD onder ten domper, waaronder
ze na zooveel strijd gevangen zijn, vandaan
te balen.
Dat moet mot alle macht verhinderd
en bij de Hetze tegen de Openbare Lees-
zaal ziet de roomscbe pers er geen been
in naar toevlucht te nemen tot de meest
belachelijke middelen.
Want waarlijk wij kunnen de aangehaalde
zinsnede uit de Eembode niet anders dan
belachelijk noemen; want wat is nu 'n
bezuiniging van f 10.000 op 'n te kort van
20 millioen. Neen, Eembode, beken 't dan
maar liever ronduit: 't is u niet te doen
om „bezuiniging" maar om de subsidie
voor de Openbare Leeszaal geschrapt te
krijgen.
Een merkwaardig man.
Een man, die eens in Afrika een groote
rol heeft gespeeld, is van het tooneel ver
dwenen. Zijn naam was eens op aller
lippen. In den laatsten tijd werd bij
nauwelijks nu en dan genoemd en velen
zijn door zijn sterfbericht herinnerd aan
het feit, dat hij nog leefde.
We bedoelen Arabi-Pasja.
Ilij was Egyptenaar, de zoon van een
rijk geworden Fellah, bij Zagazig in de
Delta geboren. Zijn vader was hoofd van
zijn dorp en hij erfde diens goederen en
invloed. Maar hij wilde meer. Hij was
niet geboren voor landbouwer onder zoo
ongunstige omstandigheden als het leven van
de Fellah's drukken. Hij werd soldaat.
Zijn vader had hem naar eeno vermaarde
Arabische universiteit gezonden en hij had
ijverige Koranstudiën gemaakt, die hein
later te pas kwamen. Ook klom hij spoedig
op in het Egyptische leger. Op zijn acht
tiende jaar was hij kapitein, op zijn negen
tiende majoor en op zijn twintigste luitenant-
koloDel. De promotie ging vlug in het
Egypte van die dagen. l)e jonge officier
werd adjudant van den onderkoning Said
Pa6ja. Het gebeurde dat deze een boek,
waarin hij eenigen tijd had zitten lezen
wegwierp. Hij had gelezen van den veld
tocht in Egypte door Napoleon ondernomen
en zich geërgerd aan de houding der
1 Egyp'.enaren in dien tyd. Arabi nam het
boek op en bestudeerde zorgvuldig de
Napoleontische veldtochten die daarin waren
i beschreven. Hij nam zich voor te doen
wat hij kon om zjjne iandgenooten tot
zelfstandigheid op te voeden. Geen andere
Napoleon moest hen weer zoo gemakkelijk
verslaan Said-Paeja stierf en werd opge
volgd door Ismael. Ismael werd tot straf
voor zijne zonden door den Sultan afgezet
en Tewfik-Pasja volgde. Onder Ismael was
het gedaan met de promotie van Arabi.
Hij bleef twaal jaren luitenant kolonel. De
nieuwe onderkoning, de khedive, stolde
blijkbaar geen vertrouwen in do Egypto-
naren en trok de Turken voor.
Dat was een reden voor Arabi om den
omgang mot zijno Iandgenooten op te
zoeken en hen to wijzen op het treurige
lot waartoe zoovelen hunner waren gedoemd
onder de Turksche heerschappij. Hij werd
de verdediger van hei Egyptische volk,
van de onderdrukte Fellahs. En nu kon
hij gebruik maken van de kennis die hij
verkregen had op de Arabische Koran
school. Het den Koran als met den Bijbel
kan men veel doen. Met eene zending te
Alexandrië belast, maakte bij kennis met
vele Christenen en hg had de gelegenheid
zijn gezichtskring uit te breiden. Hij werd
het hoofd der ontevredenen en de soldaten
hingen hem aan. De beweging waarvan hij
het middelpunt was werd steeds sterker
en richtte zich niet alleen tegen de zwakke
regeeriog vau de onderkoningen en de
Turken, maar ook tegen den invloed van
Frankrijk en Engeland. In 1881 drong hij
met drieduizend soldaten door tot het
paleis van den khedive en eischte de soldij,
die zijne troepen reeds lang had moeten
worden uitbetaald, en het verdwijnen van
de Fransche Engelscho oontróle. Ten slotte
kwam het tot een geweldigen opstand.
Arabi begreep, wat or zou gebeuren en
dat zoo niet Frankrijk, Engeland onmiddel
lijk maatregelen zou nemen. Hij versterkte
Alexandrië. De stad werd door de Engel-
sche vloot gebombardeerd en een Engelsch
leger ontscheept. Aiabi, die thans Egypto
feitelijk als dictator regeerde, wachtte het
Engelsche leger af bij Kafr Damar. Haar
de Eugelschen onder lord Wolseley vielen
het» daar niet aan en hij moest zijn plan
veranderen. Ten laatste kwam het bij Tel
el Kebir tot een gevocht. De Engelschen
behaalde een gemakkelijke overwiuniug.
Hen zeide indertijd dat zij met zilveren
zoo niet met gouden kogels geschoten, dat
is, dat zij de onderbevelhebbers van Arabi
omgekocht hadden. Sind3 houden de
Engelsche troepen Egypte bezet en zij
zullen ongetwijfeld den Nijl niet verlaten
dan door dwaog.
Arabi werd ter dood veroordeeld. Hij
was immers opstandeling en Engeland, had
zooveel kosten moeten maken om hem ten
onder te brengeu! Haar men begreep toch
dat de uitvoering van dit doodvonnis een
zeer slechten iudruk zou maken en Arabi
werd naar Ceylon vorbannen. Hen gaf hem
zelfs een behoorlijk jaargeld. Tien jaren
geleden werd hem toegestaan zich weer in
zijn vaderland te vestigen. Hij bracht zijne
laatste levensdagen grootendeels door te
Kairo en bemoeide zich met niets: een
rustig, een vergeten grijsaard. Hij is
eenenzeventig jaar oud geworden.
Tripoli.
Uit Konstantinopel wordt gemeld, dat de
Tanin meent, dat Frankrijk ten opzichte
van Italië een welwillende onzijdigheid in
acht zal nemen. Men gelooft, dat Engeland
zich niet in de zaak zal mengen. Onder
handelingen hebben op 't oogeoblik plaats
tusschen Oostenrijk Hongarije, Turkijo en
Duitschland.
Het blad gelooft aan de mogelijkheid
van een oorlog, uitgelokt door een aanval
van Italië.
De Berliner Lokal-Anzeiger meldt: De
berichten van andere bladen over de aan
gevangen bemiddelingspogingen van de
groote mogendheden, in het byzondci van
Duitschland, zijn reeds daarom ongeloof
waardig, omdat noch van Italiaansche, noch
van Turksche zydo een dergelijk verzoek
aan de kabinetten van de mogendheden,
die daarvoor in aanmerking komen, is
gericht. Voor een bemiddeling moet ook
volgens hot volkenrechtelijk gebruik de
wensoh daartoe door de beide oneenige
partijen te kennen zijn gegeven. Dit sluit
echter niet uit, naar wij reeds by herhaling
nadrukkelijk hebben gezegd, dat de Euro-
peesche diplomaten, en met hen ook de
Duitsche, or onder do hand naar streven,
zoowel te Konstantinopel als te Rome,
vriendschappelijke voorstellen te doen, die
beoogen het uitbreken van een botsing te
voorkomen en tijd te winnen voor het
openen van onderhandelingen. Onder deze
omstandigheden schijnt het niet uitgesloten
te zijn, dat het conflict tusschen Italië en
Turkije nog tot een vreedzame oplossing
zal komen.
Groot-Bkitannie.
Reeds Bedert eenige dagen heerscht on
der do dokwerkers aan den zuidelyken
oever van de Theems ontevredenheid om
dat de arbeiders meenen dat do indertijd
getroffen schikking niet juist wordt uitge
voerd. Gisteren is het tot een uitbarsting
gekomen, 5Ü0 arbeiders aan hot Dead Man's
Deck te Deptford hebben den arbeid ge
staakt.
De arbeiders elders schijnen voornemens
te weigeren de „besmette" goederen uit
dit dok verder te behandelen. De leiders
der arbeidors doen pogingen om een
schikking tot Btand te brengen teneinde
een ernstiger conflict te voorkomen. De
zaak zal aan het oordeel van den Board
of Trade worden onderworpen.
De gemeenteraad van Manchester heeft
met algemeeno stemmen de volgende ver
ordening goedgekeurd, die wellicht bij
klagers in andere gioote en kleine steden
over „burengerucht,'' een licht gevoel van
jaloerschheid zal wekkeu:
„Niemand zal in zijn huis, gebouw of
erf eenig lawaaimakend (noisy) dier houden,
dat ernstige laat en hinder veroorzaakt aan
de buren". Wanneer twee weken na een
cfficieele waarschuwing, op grond van een
klacht door minstens drie buren ondertee
kend, het „noisy animal" niet is verwijderd,
kan de eigenaar daarvan met een boete
van hoogstens 40 shilling gestraft worden.
Een amendement om het getal protea-
teerende buren, noodig voor de klachtin-
indiening, tot vijf te verhoogen, werd ver
worpen.
Rusland.
De Petersburgeche correspondent van
het Berliner Tagcblatt seint: De rechterzijde
is outevreden over de benoeming van
Kokoftzof en verspreidt het gerucht, dat
hij zich niet lang op zijn post zal kunnen
