DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 243.
WOENSDAG 18 OCTOBER 1911.
8e JAARGANG
'n Goed begin.
BUITENLAND.
Hooldredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
poet id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: ULEISTIl H.i.VtJ Telel. Interc. 183.
Prijs der Advertentiëu:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. {Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot placing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
Gisteren heeft dan plaatB gehad de bij-
oenkomst, waar getracht zou worden 'n
comité te vormen tot voorbereiding van de
stiohting eener Openbare Leeszaal en Bi
bliotheek te Amersfoort.
Over de zeer interessante rede vau dr.
Grove, den secretaris van de Vereeniging
voor Openbare Leeszalen en Bibliotheken,
zullen wg hier niet uit weiden; wij kunnen
verwgzen naar het verslag onder do rubriek
stadsnieuws.
De opkomst was zeker bevredigend te
noemen, jammer alleen, dat zoovelen in de
veronderstelling bleken te zijn, dat de
samenkomst eerst om 8 ure begon. Van
daar de talrijke laatkomers, die aldus tot
bun eigen schade 'n groot deel der rede
misten.
'n Woord van hulde mag niet onthouden
worden aan de afdeeling Amersfoort van
den Bond van Ncderlaudsche Ouderwijzers,
die 't initiatief tot deze vergadering go-
nomen heeft en aau welke 't dan ook te
danken is, dat 't lang verbeide comité van
voorbereiding eindelgk tot staud gekomeu
is.
Want gekomen is het er; al is 't dan
dan ook op eenigszins origineele manier.
'u Oogenblik liet 't zich aanzien of de
zaak haperen zou. 'n Aantal vereenigingen
en corporaties toch, hadden wel blijk van
belangstelling gegeven door, op uitnoodi-
ging van 't afdeelingsbestuur van den Bond
'n afgevaardigde te zenden, doch de meeste
der vereenigingen hadden verzuimd hun
afgevaardigde teveus mandaat te geveD als
haar vertegenwoordiger zitting te nemen in
het comité van voorbereiding.
Gelukkig bleken er echter onder de
andere aanwezigen 'n voldoend aantal per
sonen te zijn, die bereid waren aan de
vorming van dat comité deel to nemen.
Het zal echter noodig ziju, dat dit comité
nog aanmerkelijk uitgebreid wordt,
opdat zooveel mogelijk alle richtingen en
alle vereenigingen, die bij 't tot stand
komen van 'n Openbare Leeszaal belang
hebben in 't comité vertegenwoordigd zijn.
Want niet gerechtvaardigd is de opvat
ting, dat or behalve bij hen, die gister
avond aanwezig waren, onder Amersfoort's
burgers geeu warme belangstelling voor de
zaak zou schuilen.
Hoevelen toch zijn door toevallige om
standigheden verhinderd 'n vergadering bij
te wonen. Dit bleek o.a. uit de mededee-
ling, door.'n onwillekeurig verzuim eerst na
afloop der openbare vergadering gedaan,
dat n.l. bij den afdeelingssecretai is van den
Bond betuigingen van instemming ontvan
gen waren van prof. Kenninck, ds. Meiners
en ds. Hooykaas, die allen tot hun leed
wezen de vergadering niet konden bijwonen.
Het comité van voorbereiding, dat den
heer Sutherland tot voorzitter en den heer
Boer tot secretaris koos, zal nu in de eer
ste plaats zich nog 'n aantal leden assu-
moeren, en vervolgons uit z'n midden 'n
kleiner uitvoerend comité vormon.
Wij hopen, dat men hiermede spoedig
gereed zal komen, opdat dan krachtig aan
't werk getogen kan worden. Want wel
is het waar, dat wij ons geen illusies moe
ten maken, dat de Openbare Leeszaal al
binnen korten tijd verrijzen zal en even
zeer is 't wenschelijk, dat men zich niet
i a»n overijling schuldig uiake, maar tevens
j dient vermeden te worden al te groote
omslachtigheid; want de krachten mogen
niet verspild worden op dat, wat ja, wel
zeer nuttig is maar toch niet rechtstreeks
leidt tot het beoogde doel.
Dk opstand in China.
De berichten uit het Heinelscho Rijk
zijn zeer bedenkelijk.
Te Woetsjang en Hankow hebben de
revolutionnairen groote voorraden muuitie
gevonden. Het scbijnt dat ook de beste
troepen niet te vertrouwen zijn en genieene
zaak maken met de landweer zooals het
leger der opstandelingen zich uocmt. De
aanvoerder, wiens lange Chiueesche naam
tot Loe wordt verkort in de berichten,
noemt zich kommandant der landweer.
Men wist dat er iets broeide.' De Setsjwan,
eene aangrenzende provincie van Hupe,
waar de opstandelingen thans meester zijn,
was het de vorige maand zeer onrustig.
Maar opstootjes in dat gewest zijn niet
zeldzaam en meer dan eens heeft de
Chineescho regeeriug hier opstanden inet
geweld en bloedvergieten gedempt. Men
herinnert zich daar met schrik don naam
van den Cliineeschen generaal Tseotsjoesan,
die een gruwelijk man schijnt te zijn.
Zijne vrouw cd zijn zoon hebbeD beide
zelfmoord begaan uit vrees voor dezen man
en vader. Het heette half September dat
de revolutionnaire beweging in Setsjwan
ditmaal zonder veel mooite was gedempt.
Misschien waren de vijanden van de
Mandsjoes tegen wie de beweging gericht
was, niet gereed. Maar intusschen is die
beweging naar Hupe overgeslagen en nu
is men wel gereed. Zooals wij den vorigen
keer van Chioa sprekende zeiden, heeft
men zelfs eene revolutionnaiie regeering.
Do correspondenten verhalen dat men het
voornemen heeft de republiek Hupe uit
te roepen, die de kern zal worden van het
verzet, dat zich uitbreidt. Aan het hoofd
der rcpublikcinsche regeeriug zou de vaak
genoemde Chinees SoeDjatseu staan.
Deze Soenjatsen heeft indertijd do
EngeBche bladen druk bozig gehouden. Hij
woonde eenigen tijd te Londen; hij heeft
in Engeland gestudeerd. De Chiueesche
regeering hield hom verdacht en de
Cltineesche gezant te Londen meeude zijne
regeeriug een dienst to kunnon bewijzen
door deu gevaarlijken man te midden van
de Engelsche hoofdstad te doen gevangen
nemen. Hij liet hom door een paar be
dienden van het gezantschap oplichten eu
vervolgenB opsluiten. Maar Soenjatsen had
vrienden onder de Engelschen en hij wist
een hunner een brief te doen toekomen,
waai in hij verhaalde wat hem overkomen
was. Do zaak maakte geiucht eu de
Engelsche regeeriug beduidde den Cbi-
ueescheu gezaut dat in Engeland zulke
dingen als hij had gedaan en die in China
zeer natuurlijk eu prijzenswaardig worden
gevonden in een Europcesch laud met te
pas kwam.
Vau 't overige melden de bladen dat de
Europeanen in veiligheid zijn, ten minste
in Hupe. Voor Ifankow liggen thans be
halve Duitsche, Engelsche oorlogsschepen
en Japan heeft ook een schip gozondeu.
Zoo heel veilig schijnt het echter toch
niet te zijn voor de Europeanen. Ten
minst., van de voor Hankow liggende
Duitsche oorlogsbodems is per draadloos
telegram het volgende naar Tsingtan ge
seind: Het laudingskorps van do schepen
Leipzig, Sieger eu Vaterland vecht in de
straten met de Duitsohe vrijwilligerstroepen
yan Hankow tegen het Chiueosche ge
peupel.
De beweging is, zooals we reeds schre
ven vooruamclijk gericht tegen do Mand
sjoes.
De Chineezou zijn zoo lang door hot
vreemde volk onderdrukt, dat zg het ein
delijk moede ziju geworden. De groote
overstroomingen ia het Jangtsedal hebben
de ontevredenheid in de daardoor getroffen
gewesten doen stggen. Do regeeriug te
Peking schreef belastingen uit, maar be
kommerde zich niet veel om de Chinee-
sche bevolking. Er zijn andere giiovon. Do
regeeriug heeft zeer terecht het planten
van papavers, waaruit de opium wordt ge
trokken, verboden, maar daardoor zijn vele
lieden die vroeger een goed bestaan hadden
broodeloos gewordeo en men heeft niets
ge laan om hen schadeloos te stellen. Zij
behoorden tot de eerste die in Setsjwan
de wapens opvatten.
De voorspelling omtrent deu vermoede-
lijken afloop van deze voor China zoo ge-
vaarlijko geschiedenis loopen ver uiteen.
Japansche bladen verzekeren, dat de op
stand spoedig zal zijn gedempt en men
zou zeggen dat de Japanners het best
kuuiieu oordeelen over Chiueesche toestan
den. Maar hunne bladen zeggen niet altijd
wat de redacties eigenlijk denken. Én
bovendien heeft men ditmaal niet te doen
met een woesten opstand van een onge-
waponden hoop; de zoogenaamde landweer
schijnt goed georganiseerd te zijn, heeft
wapeus en weet zich daarvan te bedienen,
terwijl de berichten telkens melden dat
Chineeache troepen zijn overgeloopen tot
de revolutionnairen.
China ia ver uit de buurt en wij zullen
den terugslag van wat daar gebeurt niet
gevoelen. Maar het schouwspel dat het
groote rijk ous vertoont is daarom nauwe
lijks minder belangwekkend.
De Oorlog.
Weinig positief uieuws als altijd. Alleen
mogen we als waar aannemen, dat er nog
voortdurend besprekingen plaats hebben
onder de mogendheden over het beëindigen
van don oorlog; dat heeft tenminste de
Duitsche Rijkskanselier aan den Rijksdag
geschreveu. Tevens heeft hij er bij gemeld,
dat de Duitscho regeering zich over deze
quaestie niet in het openbaar kan uitlaten.
De Moniteur vernam op het ministerie
van buitenlandsche zaken te Konstantinopcl,
dut de Porte in oen nieuwe uota den
mogendheden heeft medegedeeld, dat hut
haar niet mogelijk is do vooiwaarden te
preciseeren of den grondslag aau te geven
voor een conferentie over do bemiddeling,
De regeering heeft reeds de grootst moge
lijke tegemoetkoming betoond door zelf de
mogondhodeu te vragen in het belang van
deu vrede werkzaam te zijn. Dit beroep
op do vredelievendheid is vau de hand
gewezen, meer mag do Porto niet doen,
wil zij de eer en de waardigheid van het
land hoog houden. Wel is de regeering
vredelievend gezin-I, maar zij acht zich
nog absoluut niet overwonnen. Het is de
plicht der mogeudhoden te Rome onderhan
delingen te opeuen, opdat de Italiaanscbe
legeering ten slotte de rechten der Turken
erkent, die zij met voeten gotrodon heeft
Zelfs wanneer men de gewoonto vau do
Turksche diplomatie kent om steeds een
slag om den arm te houden en tevens de
omstandigheid in aanmerkiug neemt dat zij
het noodig acht een ongemotiveerde trots
te toonen, zoo moet toch de inhoud van
deze nota verbazing wokken.
Intusscheu loopt de rust in den Balkan
woor gevaar.
De Bulgaarsche regeeringschijntworkelgk
ongerust te ziju over de concentratie van
Turksche troopen.
Uit Sophia wordt namelijk aan den
Berliner Lokal Anzciger geseind:
„Dinsdagmorgen werd bij trommelslag
den reservisten bekend gemaakt, dat zij de
oproepiugsbeveleu moesten afhalen.
lu het ministerie van oorlog heerscht
weder eeo opgewonden stemmiug. Men acht
een mobilisatie noodzakelijk met het oog op
de troepenconcentratie te Adrianopel, waar
twee legerkorpsen ter sterkte van 100,000
man moeten staan.
De opstand in Mexico.
net is in de republiek, ook nu Madero
president is geworden, blijkbaar nog verre
van rustig. Thans meldt een telegram uit
Mexico (stad) weer, dat er bij Tepotzlau,
iu den staat Morelos (ten Zuiden der hoofd
stad) eeu bloedig gevecht van zeven uur
lang heeft plaats gehad tusschen de regee-
ringstroepen en do aanhangers van den
ingurgentengeneraal Zapata., waarbij er
van deze lautsten vijfhonderd gedood of
gewond zouden ziju. Het verblijf vau Zapata
zou aan den bevelvoerend generaal der
regeeringstroepen verraden zijn door een
vroegere geliefde van Zapata, die door hem
in den steek was gelaten.
De verliezen der bondstroepen worden
gering gonoemd.
Ook een Kartel.
Bij do verkiezingen voor don Landdag
van Oldenburg hebben de verbonden soci
alisten en radicalen de meerderheid ver
worven. Men beschouwt dat als een voor-
tceken voor de aanstaande rijksdagver
kiezingen.
Aanslag op President Taft.
Volgens een telegram, te New York
uit St. Barbara in Kalifornië ontvangen,
zag een beambte, kort voordat de trein
waarin zich President Taft bevond, over
de spoorbrug tusschen El Capitan en
Gavioia zou rijden, een man dynamiet-
patronen onder de brug leggen. Toeu de
misdadiger zich ontdekt zag, ging hij snel
op do vluent. De zes en dertig patronen
die hij ouder de brug had neergelegd, wer
den door den baanwachter snel verwijderd.
