DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Uit de Pers.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdreducteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KI.KINH H,% l« 6. Telet. Interc. IS».
Prijs der Adrertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Duiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 74- 78 Amsterdam
De Oorloq en de Sociaaldemocraten.
In „do Vaderlander" lezeu wij:
De heor Troelstra heeft, daartoe uit zijne
tent gelokt door eon uitlating van Heems
kerk, het Btandpunt der sociaal democraten
in zake het defeusievraagstuk, in de Tweede
Kamer uiteengezet. Wij hebben vernomen,
dat, als do sociaal-democraten op geen
enkel gebied vau het Staatsbestuur zóó
scherp en diep gevoelen hunne tegensiel
ling tot de burgerlijke partijen en het
burgerlijk régime als op het gebied van
het militarisme, do reden hierin ligt: „dat
zg in hot militarisme in het algoineen zieu
eeu iustruinent van de klasse-heerschappij,
een van de directe cn meest noodlottige
gevolgen van het kapitalistische stelsel, dat
zij in de burgerlijke parlgou op Rogeeringeu
bostrijden, en dat zij dus bg hun strijd
daartegen niet alleon worden gedreven door
de zucht om aan het volk lasten te bespa
ren, maar daarin ook uiting geven aan
hun strgd tegen het kapitalistische stelsel
zelf."
En tegenover dien oorlog, zoo onafsohei-
delgk aan dat kapitalistische stelsel ver
bonden, juichto de leider dor S. D. A. P.
hoog op over den strijd, dien de sociaal
democraten voeren, die voert naar den
wereldvrede die door de nevelen van het
heden eD den poel vaü ellende, waarin
wg dreigen te vergaan, het licht ziet
schitteren van een betoren en nieuwereu
tijd, die het internationale proletariaat zal
maken tot stuwkracht, die den oorlog
voorgoed onmogelijk zal makeo.
Wg helpen het den heer Troelstra van
harte wenschen, dat het eens zoover
komen zal. We ontkennen niet, dat der
gelijke redevoeringen in onze Tweede
Kamer op hare plaats zijn, zoo niet onmis
baar worden, waar onze zoogenaamde
christelijke staatslieden in hun streven naar
verhooging vau onze capaciteit op het
oorlogsveld, geheel vergeten schijnen te
zijn, dat de oorlog slechts kan verdedigd
worden als een noodzakelijk kwaad. Wie
vernam b.v. ooit in de herhaalde oorlogs
zuchtige redevoeringen van den heer Do
Savornin Lohman, dat deze staatsman zich
uog herinnert, dat het oorlogsbedrijf het
ergste vergrijp is, dat men tegen goddelijke
en menschelijke weiten kan begaan; wie
zou, om een ander voorbeeld te noemen,
het hooghouden van het ideaal van den
wereldvrede, dat reeds lang dragers had,
voordat de sooiaal-democratie bestond,
verkeerd durven noemen in een tgd, dat
de zich noemende stedehouder van Christus
God's zegon laat afsmeeken over de
wapenen der rooverbenden in Tripoli?
Maar daarnaast durven wij de vraag
stellen, of de mooie rol, die de heer
Troelstra zich aldus by de behandeling van
de Militiewet heeft toebedeeld, toch per
slot van rekening niet tevens de goedkoope
is. En of de wereldvrede por slot van j
rekening in ons land niet heel wat meer
bevorderd wordt door hen, die zich ernstig
de vraag stellen, hoe wg er toe zullen
komen, hier althans een leger te hebben,
dat niets anders is dan verdedigingsinstru-
ment, dat geheel het merk draagt van
eene weerbare natie, die gereed staat om
als het noodig is, hare onafhankelijkheid
te verdedigen, en dat alleen en niets anders.
Of de sociaal-democratische maatschappij
den oorlog niet meer zou kennen? Wg
willen er niet over twisten. Als wij echter
zien, hoe het oorlogsgevaar te voorschijn
wordt geroepen door de economische
belangen, door do expansie, die industrie
en haudel behoeven, dunkt ons de vraag
gewettigd, of dat gevaar minder zal worden,
als alle staten, zooals de sociaal-democratie
dat wenscht, zeiven groot-handelaars, groot-
indnstrieeleu eD groot landbouwers zullen
zijn. In alle gevallen zal de heer Troelstra
moeten eikennen, dat, al zat er ook op
dit oogenblik achter de groene tafel een
geheel sociaal-democratisch ministerie mot
cone fliuke meerderheid in de Eerste- en
Tweede Kamer, onze defensie zich toch
zou moeton aanpassen aan do realiteit
van het tegenwoordige en niet aan het
toekomst-ideaal. Iets, wat de sociaal
democratische woordvoerders vergeten aan
hunne volgelingen te herinneren, maar wat
toch zeker niet vergeten mag worden.
De Oorlog.
Het agentschap Stefani maakt bekend,
dat de koning een decreet geteekend heeft,
waarbg Tripoli en Cyrenaika volledig onder
80uveremiteit van het koninkrijk Italië
worden geplaatst.
De minister van buitenlandsche zaken,
di San Giuliano, heeft aan de verschillende
IlaliaaDSche gezanten oen telegram gezon
den, waarin hg verklaart, dat verdere
tegenstand van Turkge noodeloos en ver-
geefsch zal zgn.
Ten einde onnoodig bloed vergieten te
voorkomen, zgn, om alle onzekerheid voor
de inlandsche bevolking weg te nemen,
Tripoli en Cyrenaika heden geplaatst onder
de souvereiniteit van Italië. Elke andere
oplossing zou een bron geworden zgn van
conflicten. De vrede, op dozen grondslag
gesloten, zon ons toelaten onze politiek
verder te doen leiden door het groote
belang, dat wg hebben bg een handhaving
van de territoriale status quo in den Balkan,
waarvoor de instandhouding van het Otto-
inaansche rijk de hoofdvoorwaarde vormt.
Wg zijn genegen om op de voor Turkije
meest eervolle wijze de gevolgen te regelen
van het thans geschapen feit. Voor het
geval Turkije volhardt in een nutteloos
voortzetten van den oorlog, vertrouwen wij,
dat de groote mogendheden als vredestich
ters zullen optreden.
Bg het uitbreken van de vgandelgkhedeu
stuurde „Central News" een oorlogscorres
pondent Daar Tripoli. Deze slaagde erin,
over Sfax het Turksch-Arabische leger ie
bereiken en zond nu dezer dagen een
telegram van Soukei Yokina (Tripoli) via
Dehibat, op de grens van Tunis en Tripoli,
welke echter onderteekend was door een
Engelschen tweeden luitenant van de Royal
Fusiliers, Herald G Montagu, die in het
telegram uiteenzet hoe het komt, dat hij
inplaats van den correspondent seint.
Het telegram luidt:
Ik acht het mgn plicht u het volgende
telegram tc zenden en verzoek u dringend,
den inhoud in geheel Enheland bekend te
maken. Ik ben Engelsch officier en dien
thans als vrijwilliger in de Turksche ge-
loderen, Daar gij wel reeds gehoord zult
hebben met welk een onverschrokken uioed
en doodsverachting de Turken en Arabieren
aan de Italianen tegenstand bieden, wil
ik u alleen mijn bewondering te kennen
geven voor hun dapperheid.
Stelt u dan voor wat ik gevoelen moest,
toen wij, de Italianen verdrijvende uit de
Arabische huizen, 120 gruwelijk verminkte
aan elkaar gebonden lijken van vrouwen
en kinderen vonden. Later ontdekten wij
een moskee, welke gevuld was met stapels
lijken van vrouwen en kinderen. Ik schatte
het aantal op drie of vier honderd.
Is dit een Europeesche strijdwijze? Moe
ten zulke misdaden worden toegestaau
Kan Engeland daartegen niets doen? Men
kan in dezen beschaafden tgd haast niet
golooven, dat zoo iets gebcuit, maar ik
heb het met eigen oogen aanschouwd.
Ik zend dit telegram, daar de corres
pondent photo's wil nemen ïan al deze
verschrikkingen, en dus geen tijd heeft.
Do Italianen zijn tot deze slachtpartgeu
blijkbaar gedreven uit wraaklust over hun
zware verliczeD.
Op het oogenblik is een hevig artillerie
vuur op ons gericht, terwgl een vliegma
chine over onze stelling snort om de vuur-
uitwerking to constateeron.
Router's correspondent te Tripolis, die te
Malta aangekomen is, zegt, in tegenstelling
met de desbetreffende Italiaansche berich
ten, dat de Turksch-Arabische strgdmacht
in de gevechten van 23 tot 26 October
slechts twee duizend man sterk was. Toch
verrasten zij de Italianen volkomeD, brach
ten hun een verlies toe van twee duizend
man en dwongen hen hot grootste gedeelte
van de oase te ontruimen. Het Italiaansche
front was den 23sten vgftien kilometer
lang, thans acht. Het sucoes van de Turken
blgkt uit het voorwaarts brengen der ar
tillerie, zoodat zij de stellingen kannen be
schieten; zelfs wierpen zij granaten in het
hoofdkwartier van generaal Caneva.
Het Italiaansche leger is zoover terug
geworpen, dat do troepen niet verder ach
terwaarts kunnen of zg komen in zee
terecht. Elk plan om den opmarsch naar
het binnenland aan te vangen, is voorloopig
verkekeD. Zoolang de Turken de oase,
welke vijftien Eng. mijlen breed en vijf
diep ie, bezet kunnen houden, is Tripolis
niets auders dan een belegerde stad. Caneva
is eenvoudig opgesloten, zijn oenige red
middel is tot het offensief over te gaan,
waarop echter nog niets wijst.
De cholera woedt onder de burgerij eu
de troepen, ie spgt van de olficieele tegen
spraken.
Verder seint de correspondent over het
bloedblad, onder de Arabieren aangericht
tusschen 23 eu 27 October, bijzonderheden
welke hij zelf met twee andere journalisten
heeft bijgewoond, en waarvan zij een on
derteekend rapport hobben ingediend bij
den Engelschen consul te Tripolis
Volgens dit rapport heeft generaal Ca
neva den troepen gelast, allo Arabieren,
die geacht konden worden wapens bij zich
te dragen neer te schieten. Dit bericht
heeft geleid tot de ergerlgkste wandaden:
bij troepjes doorkruisten de soldaten dagen
lang de oase, alle inlanders, die zij voor
het geweer kregen, dóoaeude.
Hnt rapport concludeert, dat generaal
Caneva do geheele verantwoordelijkheid
treft.
De correspondent voegt hieraan toe, dat
ook de Duitsche consul in het bezit is van
door üuitscho ondordanen opgemaakte en
bezworen rapporten.
De toestand in Portugal.
De regeering der jonge republiek Portugal
hoeft alweder nieuwen strijd te voeren. Er is
Damelijk een scheuring in de republikeineche
partij, die steeds erger wordt.
De radicale oppositie, onder don oud
minister Alfonso Costa, staat fel tegenover
de regeering. Do regeeringspartgen be
schikken in de Kamer over een kleine
meerderheid, maar daarbuiten zijn hunne
aanhangers niet zeer krachtig georganiseerd
en de leider van het „regeeringblok", de
oud-Minister Almeida, reist nu rond door
het noorden des lands, om de gematigde
republikeinen op te wekken de regeering
te steunen tegen de ultra-radicale oppositie.
De Spoorwegquaestib in Engeland.
Do comferentie van de besturen der
vakvereenigingen van spoorwegpersoneel
heeft een communiqué meegedeeld, waarin
wordt gezegd, dat de regeoring in gebreke
is gebleven, om de maatschappijen te nopen
met de onderteekenaars der jongste schik
king overleg te plegen, omtrent de conclusies
der spoorwegcommissie, ten einde een
nieuwe voor beide partgen bevredigende
overeenstemming tot stand te brengen.
De conferentie besloot een stemming te
houden onder het personeel over de vraag
of het de conclusie der commissie wil
aanvaarden en zoo uiet of het dan beraid
is tot staking, ten einde de erkenning der
vakvereonigingen te verkrggen.
De stemming is giBter roods begonnen
De Mabokko-Oyereenkomst.
Zaterdag had om 5 uur 's namiddags iu
het Ministerie van Buitenlandsche Zaken
te Berlgn do onderteekening plaats van
de Marokko- en Congo-overeenkomsten.
Het voor de Franeche Regeoring bestemde
exemplaar van het verdrag is nog denzelfden
avond naar Pargs verzonden. Na aankomst
aldaar zullen de beide RegeeringeD gelgk-
tgdig den tekst openbaar maken.
De „Nordé. Allg. Ztg." schrijft uaar
aanleiding van deze overeenkomst: „De
overeenkomst schakelt de tot dusver voor
gekomen wrijvingen tusschen Duitschland
eii Frankrijk op Marokkaansch grondgebied
uit. Aan Frankiijk wordt overgelaten de
orde in Marokko te herstellen, waarvoor
aan Frankrijk vaD Duitsche zijde volledige
vrijheid van beweging op politiek gebied
wordt toegestaan; tegelijkertijd echter wordt
Frankrijk zoowel verautwoordelgk gesteld
voor ordelijke toestanden in het Sjerifgusche
Rijk, als anderzijds voor het nemen van
zulke voorzorgsmaatregelen, waardoor de
vrijheid |vau handel en wandel, en gelgke
lechten aan alle natiën op het gebied van
invoer en uitvoer van industrieele leveran-
tiën voor do openbare werken enz. ge
waarborgd wordt. Wij geloovon, dat men
aan beide zijden met de overeenkomst
aceoord kan gaan.
Vrouwenkiesrecht voor
dek KbRKHRAAD.
Het opperconsistorium van de kerken
der „Augsburg8che confessie" in Elzas-
Lotharingen heeft met 14 tegen 7 stemmen
besloten aan de vrouwen het stemrecht
voor den kerkeraad toe te staan.
Elzas-Lotharingen is dus de eerste Duit-
