DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 283. MAANDAG 4 DECEMBER 1911. 8e JAARGANG. NIET ALDUS! BUITENLAND. DE EEMLANDER. Hoofvlredafteur: Mr. 1>. J. vuu Schaardenburg. Abonnementsprijs Per jaarf 4.Franco per post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. Bureau: KI.KIKK HtA« Telel. luiere. 18». Prijs der Advert.entiën: Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedereu regel meer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij abonnement belaugrgke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam Het is niet onze gewoonte ingezonden stukken te weigeren. Er moeten wel zeer bijzondere omstandigheden zijn, of de toon moet te heftig of beleedigend zgn, zoo wij tot niet-plaatsing besluiten. Steeds huldigen wy ten opzichte van de plaatsing 'n zeer liberaal standpunt. Ook al kunnen wij ons met de strekking in het geheel niet ver eenigen, bieden wij gaarne ieder de ge legenheid z'n meaning ]en op- of aanmerkin gen kenbaar te maken. Ditmaal echter hebbeu wij 'n ingezonden stuk ontvangen, tegen welks plaatsing wij overwegende bezwaren hebben. Niet omdat de vorm niet passend of de inhoud be leedigend is, maar omdat wij de strekking verderfelijk achten. 'n LezereB, 'n huismoeder, deelt ons mede eenigen tijd geleden met zeer groote in stemming gelezen te hebben ons artikel naar aanleiding van de oplichting der r.-kath. middenstandsvereoniging. Wy zijn voor hare uitbundige lof zeer gevoelig maar wel verre van ons daardoor gunstig te laten stemmon, zou dit voor ons 'n reden te meer zyn om hot stuk niet te plaatsen, dasr wij huldebetuigingen in den vorm van ingezonden stukken beslist af wijzen. Onze lezeres wil het niot by 'n protest tegen de oprichting van die vereemging laten maar ook metterdaad uiting geven aan hare afkeuring van het exclusivisme der r.-katbolieken en verzoekt ons daartoe op te nemen 'n opwekking om niet in roomsche winkels te koopen. Wy kunnen ons begrijpeu, dat men in eerste opwelling z'n heil wil zoeken in retorsie-maatregelen, die wel eenigszins door het roomsche exclusivisme uitgelokt worden. Er zgn echter twee gewichtige redem n, die ons 'n handelwijze, als voor gesteld, ten eenen male verwerpelijk doen voorkomen. Wel kunnen wij onze lezeres niet tegen spreken, dat van roomsche zyde op in het oog vallende wijze 'n bevoorrechting van geloofsgenooten plaats heeft en dat voor den niet-roomschen winkelier de strijd om het bestaan zeer zwaar wordt, zoo «n de roomschen 4c de niet-roomschen zijn deur 'oorbijloopen, maar daar stellen wij tegen over, 1' dat het zeer onliberaal zou zijn om zich aan eenzelfde exclusivisme schuldig te maken en 2' dat men op die wijze de roomsche menschen zou doeu boeten voor de daden van bun leidslieden, aan wie zij waarlijk niet uit eigen beweging gehoor zamen. Niemand zal ons verdenken, dat wij be- hooren tot hen, die zich door de macht van de roomsche kerk laten imponeeren of uit onverdragelijke verdraagzaamheid het vooitdringend Ultramontanisme niet durven weerstaan of uit vrees voor anti papist uitgescholdou te worden tegen geen enkele roomsche aanmatiging durven protes teeren en siddeaend als 'n slak in hun schulp kruipen. Maar onze stryd gaat tegen bot Ultra montanisme en niet tegen de belijders van den roomschen godsdienst; evenmin als wij, hoewel tegenstanders van de sociaal democratie, de aanhangers daarvan persoon lijk zouden willen beuadeelcn. Zoo wij den raad van onze lozeres volgden, zou weldra de godsdienststrijd ont ketend en de bevolking gescheiden zijn in twee fel tegenover elkaar staande groepen. an den overkant worden weliswaar on ophoudelijk pogingen gedaan om die schei ding steeds verder door te voeren maar dan is bet toch onze taak als vrijzinnigen, die kloof zooveel mogelijk te dempen en toenadering te brengen waar tweedracht gezaaid wordt. Yrede met het Ultramontanisme is niot mogelijk maar de beginselstrijd mag niet ontaarden in 'n strijd van burgers tegen burgers. De Oorlog. Uit de Turkscho hoofdstad wordt aan het Berliner Tageblatt geseind, dat een nieuwe phase in het Dardanellen-vraagstuk ingetreden is, daar de Porte besloten heeft aan de mogendheden-onderteekenaars van het Londensche Verdag van 1S70 een nota te zenden, waarin Turkije zegt zich ge noodzaakt te zien tot sluiting der Darda- nellen over te gaan. De Porte is tot dit besluit gekomen met het oog op het voort durend aggressicf optreden van Iialic aaD de kusten der Eoode Zee, welk optreden Italië ook tot andere Turksche kustgebieden zou kunnen uitbreiden. De sluiting der Dardanellen is dan ook sedert gisteren voorbereid, en naar verluidt zullen oude schepen in het vaarwater der Dardanellen tot zinken gebracht worden. Wanneer de schepen gezonken zijn, zullen zij tot verankering van mijnendienst doen. Daardoor hoopt men ook de diepste plaatsen in het Dardanellen waar anders het leggen van mijnen ondoenlijk zou zijn af te sluiten. Dit bericht, hetwelk evenwel nog niet officieel bevestigd is, is van hot grootste belang, daar de internationale scheepvaart door deze maatregol ten zeerste belemmerd wordt. Met spanning mag derhalve worden tegemoet gezien, wat de mogendheden, vooral Ruslaud, op de Turksche nota zullen ten antwoord geven, en of zij het leggen van zeemijnen en het doen zinken van Turksche schepen in de Dardanellen zullen toelaten. Inzonderheid wat het leggen van mijnen betreft, werd op grond van het verdrag van 1871 tot dusver aan de mee ning vastgehoudon, dat dit ontoelaatbaar is. De Russische gezant moet zich dan ook op 27 November in dien zin legenovor de Turkscho regeering uitgelaten hebben. De Weener „Allg. Ztg." verneemt echter van wel ingelichte diplomatieke zijde, dat er in het geheel geen sprake is van de sluiting der Dardanellen door Turkije. Naar de Temps uit KoDStantiuopel ver neemt, heeft de Porte aan de mogendheden laten weten, dat zy tot haar spijt geen gevolg kan geven aan hun verzoek om ingelicht te worden over de maatregelen, die de Porte voor de verdediging van de Dardanellen heeft genomen. Zij hoopt, dat de mogendheden zullen begrijpen, dat zij tot die maatregelen gedwongen is. Zij zal de mogendheden gaarne ter wille zijn, als zij van Italië den waarborg verkrijgen, dat het niet zal blokkeeren en evenmin de zeeëngte aanvallen. Naar verluidt heeft de Porte bij de mo gendheden protest aangeteekend tegen de beschieting van do open plaatsen Moka en Sheik Saïd, hetgeen in strijd is met het volkenrecht. Meldden de bladen een paar dagen ge leden, dat Italië beslist bedankt heeft voor het aanbod van het Dnitsche Roode Kruis om het noodigo personeel en materieel naar het oorlogstooueel te zenden, teneinde don Italiaanschen sauitairen dienst bij te staan, thans lezen wij, dat du Turksche regeering de aangeboden hulp met groote dankbaar- hoid aanvaard heeft. Zoo spoedig mogelijk zal dientengevolge een Roode Kruiskolonne naar Noord-Afrika verlrekkeu. Rusland en PERzië. liet jongste grievende ultimatum, door de Russische regeeriüg aan die van Perzië gezonden, is door het pailcment en de regeeing te Teheran van do hand gewezen en terstond daarop heeft mqn van uit Petersburg aan de troepen, die reeds in Perzië geland waren, het bevel gegeven naar Teheran te marcheeren. Alzoo: een Russische expeditie naar de Perzische hoofdstad! Dat is de derde maal in dit jaar, dat een der groote Europeesche riïogendhe- den haar troepen uitzendt op een expeditie in een van de Islamitische landen: Frankrijk ging voor met zijn tocht naar Fez, Italië volgde met den Tripolitaanechon oorlog, en nu gaat Rusland een veroveringsveldtocht in het rijk van den Sjah beginnen? 't Is nog niet te zeggen of men het werkelijk zoo noemen mag, maar zeker is het toch wel, dat door hetgeen thans voorvalt de Russische vuist om Perzië's onafhankelijk heid nauwer wordt toegeknepen. De geschiedenis van het incident is onzen lezers bekend. In enkele woorden brengen wij in herinnering, dat er cenige weken geleden een conflict uitbrak tusschen Morgan Shuster den Amerikaan die door de Perzische regeering belast is met het toezicht op de Perzische financiën en de Russische autoriteiten in Teheran, naar aanleiding van de beslaglegging door de Perzische regeering op de goederen van Sjoea es Sultaneh, een der broeders van den gewezen Sjah Mohammed Ali. Rusland dreigde met troepenverzending eu stuurde vast 'n paar duizend man de Kaspische Zee over naar de Porzischc kust. Perzië gaf toe. Maar toen stelde Rusland een nieuw ultimatum: Morgan Shuster moost aftreden en bovendien moest Perzië Rusland een groote som gelds betalen tot vergoeding van de kosten, die het maakte voor dn uitzending van zgn soldaten naar Perzië Dat ultimatum kon Perzië niet aanvaarden: al had de regeering het gewild, de volks woede had het uiet toegelaten worden er niet telkens verwanten van den oud-Sjah vermoord in Teheran, als uitingen van woede tegen dezen en togen Rusland? - en het gevolg is dat nu Rusland zgn soldaten naar Teheran laat marcheeren. Al kan men weinig sympathie voelen voor de wijze waarop de Perzen sin dB de uitroeping van het grondwettelijk stelsel hun land hobben bestuurd, toch doet deze aanslag van Rusland op Perzië's onafhan kelijkheid aan als een onduldbare rechts krenking, een schromelijk misbruik van het recht van den sterWe. Want het merkwaardige is dat Rusland hiertoe niet overgaat, omdat do Perzen hun zaken sleoht bosturen, maar juist nu zg een stap hebben gedaan in de goede richting: door de benoeming van den Amerikaan tot oppersten financier. De zaak is namelyk, dat de janboel, die het in Perzië is geweest in de laatste jaren eerst een einde kan nemen, wanneer de financiën des lands behoorlijk geregeld worden, en nu was de heer Shuster de eersto financier die zich aan dit werk met groote animo en energie wijdde en die ook inderdaad reeds eon belangrijk eind gevorderd is. Het begint er echter in Perzië hoe langer hoo ellendiger uit te zien. In TeheraD hebben dagelyks straatge vechten en oproeren plaats. Allar-ed-Dowlé, de broer van den vroe- geren Perzischen gezaDt te Berlijn, is te Teheran doodgeschoten, Men boschouwt dien aanslag als gevolg van een chicanes ten behoeve van Rusland. Tevens is Mosjir-ed Dowlé, minister president onder don vorigen sjah, vermoord. Het Buskruit-Schandaalin Frankrijk. Naar de „Matin" meldt, heeft het, in opdracht van Minister Delcassé plaats ge had hebbend onderzoek der ki Hitfabrieken tot betreurens waardige uitkomsten geleid. Zoo is vastgesteld, dat de kruitvoorraden welke heetten van 1908 te zgn, in werke lijkheid uit de jaren 1886 en 1895 afkom stig waren De „Matin" eischt dan ook dat een strafrechtelijke vervolging tegen de ingenieurs wordt ingesteld. Niet voor een commissie van onderzoek, maar voor den strafrechter dienen zij te verschynen, zegt het blad. Obstructie in het Lagerhuis. In het Engelsche Lagerhuis is door do unionisten een soort van obstructie begon nen. Niettegenstaande zij de verzekerings wet van Lloyd George aangenomen wen- schen te zien, houden zij sommige amen dementen op, om aldus den Lords gelegen heid te geven de wet te verwerpen. Immers dat kost de regeering veel tyd en maakt bet haar moeilijk de wet waarbij Ierland Home Rule moet krijgen, in deze zittings periode tweemaal door het Lagerhuis te laten behandelen en aannemen, hetgeen volgens de nieuwe veto-wet gebeuren moet, wanneer de Lords haar verwerpen. En dat doen de Lords natuurlijk. Aanklacht tegen een Belgisch Minister. De leider van de Belgische socialistische Kamergroep Vandervelde heeft met twee andere leden van die fractie een voorstel ingediend tot instelling van een koloniale enquêtecommissie. Dit vooistel staat in verband met een inte rpellatic van den he»r Vandervelde, waarby hij den minister vtg

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1