DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 291.
WOENSDAG 13 DECEMBER 1911.
8e JAARGANG.
Evenredige vertegenwoordiging.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. 1>. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaar f 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: UI.F.OK HaAO 6. Telet. Interc. 18».
Prijs der AdvertentiCn:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing vau advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg Binnen-en Buitenlandseh Advert.-bureau D, Y. ALTA, Wnrmoesstr. 76*78 Amsterdam
Ons kiesstelsel is gobouwd op het zoo
immoreele recht van don sterkste: de helft
plus één is almachtig en de helft min één
mag lijdelijk toezien.
'o Meerderheid en 'n minderheid behoudt
men natuurlijk altijd, maar de billijkheid
stelt 2 eischen: ook de minderheid kome
tot haar recht en de meerderheid vertegen
«voordige inderdaad de meerderheid.
De regeliog van ons kiesrecht waarborgt
niet, dat aan beide vereischtcn voldaan
wordt. Het eenige correctie! tegen al te
brutale doorvoering van het recht van den
sterkste biedt de verdeeling in kiesdistricten,
maar dit is eigenlijk slechts 'n verplaatsing
van het onrecht, want in ieder kiesdistrict
bljjft alweer de regel gelden: de helft-f-1
alles, de helft 1 niets! Hot toeval zal
weliswaar medebrengen, dat in het eene
district partij A, in het andere partij B
juist de helft -f- 1 aan hare zijde weet te
krijgen en zoo zal ook de minderheid ver
schillende harer candidaten verkozen zien,
maar dat is dan toch louter te danken
aan het toeval.
Het toeval moge grillig zijn, onmogelijk
mag het vrijwel heeten, dat 'n partij, die
iets beteekent in den lande, in geen enkel
district 'n meerderheid zou weten te be
halen. Aan do kleinere groepen echter zal
het nimmer gelukken met eigeu krachten
'n vertegenwoordiger verkozen te krijgen.
Nog ongunstiger werkt ons kieBstelae]
bij de geine. nteraadsverkiezingen. Slechts
de groote gemeenten zijn gesplitst in kies-
districten;in de kleinere, dusover betgeheele
platteland heerscht onbeperkt het recht var
den sterkste en hangt het geheel van de
welwillendheid der meerderheid af, of in
het gemeentebestuur ook de minderheid
'n vertegenwoordiger zal erlangen.
In de groote gemeenten is het iets beter
gesteld. Amsterdam, Rotterdam en Utrecht
zjjn gesplitst in resp. 9, 5 en 4, alle overige
gemeenten met meer dan 15.000 inwoners
in 3 kiesdistricten. Was bij de Kamerverkie
zingen de kans om van de 100 zetels er eeni
ge te bemachtigen vrij groot, bij de raads
verkiezingen is die kans alweer veel kleiner;
heeft de minderheid niet in een der dis
tricten de helft der kiezers achter zich,
het zal nooit gelukken met eigen krachten
'n vertegenwoordiger in den raad te brengen,
al komt zij ook in alle 3 districten slechts
'n luttel aantal stemmen te kort. Kleinere
groepen zullen dus stoeds naar 'n raads-
zetel kunnen fluiten, totdat een der hoofd
partijen zich sterk genoeg gevoelt om 'n
zetel vrij te laten.
Ons kiesstelsel maakt nog 'n andere,
precies tegenovergestelde absurditeit moge
lijk. Wij hebben nu gezien dat 'n 6terke
minderheid totaal genegeerd kan worden;
het kan zich echter ook voordoen, dat juist
de minderheid de lakens uitdeelt en de
meerderheid in de hoek geduwd wordt. Het
is immers niet ondenkbaar, dat paltij A
in 2 districten 'n klein overwicht heeft, zeg
51 of 52 van de 100 stemmen weet te
verwerven, terwijl zjj het in het 3e district
met glans aflegt, zeg met 20 tegen 80
stemmen. In dat geval zou partij A, die
slechts 123 kiezers vertegenwoordigt, */s
der zetels innemen, terwjjl party B, die op
177 kiezers steunt, zich met '/i moet ver
genoegen
Reeds jaren lang is door alle partijen de
groote onbillijkheid van het huidige kies
stelsel erkend en er bestaat vrijwel 'n
communis opinio, dat de „evenredige
vertegenwoordiging" de meest rationeelo
en billijke is.
Al erkennen wij voluit, dat ook tegen
evenredige vertegenwoordiging zoor vele
bezwaren aangevoerd kunnen worden, wij
zijn toch van meening, dat deze niet op
wegen tegen de groote voorrechten er aan
verbonden.
Dat het niettemin nog steeds tot de pia
vota behoort, "ib waarschijnlijk hieraan te
wyten, dat de uitvoering groote moeielijk-
heden met zich brengt. Er zijn reeds ver
schillende stelsels van toepassing uitgevonden
en in praktijk gebracht maar geen enkele
kon algemeene bevrediging wekken, Zoo
het ooit tot de invoering van eenig stelsel
komen mocht, zal dat o i. bcsiisl gepaard
moeten gaan met stemplicht. Zoudor dat
zouden wij toch weer geen trouwe afspiege
ling van het kiezerscorps krijgen en zouden
tal van voordeelcn, aan evenredige vertegen
woordiging verbonden, verloren gaan.
Wij zullen hierover echter niet verder
uitweiden; mogelijk staat ons binnenkort'n
verhandeling van een der warmste voor
standers te wachten.
Dat wij than6 retds deze quaestie aan
geroerd hebben, vindt hierin z'n aanleiding
dat ons toegezonden werd de afdruk van 'n
adres, waarvan wij reeds etteljjke weken
geleden melding maakten.
'n Aantal kiezers van verschillende rich
ting te Apeldoorn hebben tot H. M. de
Koningin 'n adres gericht, waarin o.a.
gezegd wordt:
lo. dat uit de, dit jaar gehouden, ver
kiezingen voor de gemeenteraden,
gebleken zijn de gebreken van het
daarbij geldend meerderheidsstelsel.
2o. dat toch zeer vele kiezers geen in
vloed kunnen uitoefenen op don uit
slag der stemming.
3o. dat dan ook die uitslag in den regel
niet overeenkomt met de, uit do
stemmencyfers gebleken, wensch dei-
kiezers.
4o. dat dientengevolge de stembusstrijd
zich kenmerkt door betreurenswaar
dige felheid, welke de kloven, door
verschil van inzicht gegraven, noode-
loos verbreedt.
5o. dat in dit alles verbetering kan worden
gebracht, door invoering van evenredige
vertegenwoordiging.
6o. dat, naar hun oordeel, voor
die invoering, voorzoo ver
betreft de verkiezing van
gemeenteraden, geen w ij z i-
ging der grondwet no odig is.
Redenen waarom ondergeteekenden Uwe
Majesteit eerbiedig verzoeken, wel te willen
nemen het initiatief voor do invoering van
eenig cvenredigheidsstelsel betreffende de
vei kiezingen voor de gomeenteraden.
Aan het verzoek 7an adessanten om dit
i adres ook ten onzent ter teekening te leg-
j gen, voldoeu wij zeer gaarne.Niet dat wij van
adressen ooit veel verwachten, ook niet,
dat wij door 'n evenredigheidsstelsel voor
de gemeenteraden tevreden gesteld zouden
zijn, maargodachtig aan het h appez, frap-
pez toujours, iedere droppel holt den steen
uit,zouden wij wenscben dat de roep om
evenredige vertegenwoordiging zoo luide
ging klinken door het geheele land, dat
de regeering het oor er niet langer meer
voor kan sluiten.
Dk Italiaansch-Turk8Che Oorlog.
In militaire en politieke kringen te Rome
wordt verteld, dat bij Derna een groote
slag werd geleverd, waarin de Italianen 500
man aan dooden en gewonden verloren.
Het gevecht moet uiterst verbitterd geweest
zijn. Officieel is dit bericht nog niet be
vestigd.
Wel wordt oflicieel melding gemaakt van
een gevecht bij Bcnghasi in den nacht van
10 op 11 December. De Turken violeu de
Iialiaansche stellingen aan, doch werden
na een kort en hevig gevecht teruggesla
gen. Zij lieten op het veld 38 dooden
achter. De Italianen hadden 3 dooden en
12 gewonden.
De Turksche ambassadeur te Parijs heeft
onderhandelingen aangeknoopt met Fransche
leveranciers van vliegmachines over een
groote bestelling een- en tweedekkers, ter
wyl tevens pogingen in het werk worden
gesteld vliegeniers "oor Tripoli en Barka
aan te werven.
Degenen, die zich daartoe beschikbaar
stellen, zullen bij het leger worden inge
deeld en rechtstreeks ter beschikkiug ge
steld worden van den algemeenen bevel
hebber. Behalve een hoog tractement,
krijgeu zij premies voor elke keer, dat zij
in levensgevaar ziju geweest.
De correspondent van de Frankf. Ztg.
te Konstantinopel verklaart: Frankrijk en
Engeland staan op liet standpunt, dat,wan
neer Turkije de doorvaart der Russische oor
logs6chepen door de zeeëugte toestaat, zij
geen moeilijkheden zullen maken; zou
Tarkije om een gegronde reden het ver
langen van Rusland niet inwilligen, dan
zouden de genoemde mogendheden geen
druk op Turkije uitoefenen om het tot een
andere opvatting te dwingen.
Volgens een telegram uit Konstantinopel
aan de Küln. Ztg. verschijnen in de Turk
sche pers artikels, welke onder voorop
stelling van doelmatige voorwaarden de
openstelling der Dardanellen voor de Rus
sische vloot verdedigen. Altijd zou slechts
één -6chip door de zeeëngte mogen varen
geen schip mocht de Dardanellen binnen,
varen, dat niet voordien daaruit gevaren
was. Rusland moe6t Turkije ook nog
politieke concessies doen.
De uitzetting der Italianen uit Smyrna
is, als reeds gemeld, voorloopig uitgesteld,
waarschijnlijk na protest van üuitsche zijde
Volgens verschillende berichtgevers zou
niettemin de uitzetting van alle ItaliRansche
onderdanen uit alle versterkte plaatsen op
Turksch grondgebied nog slechts een
quaestie van korten tijd zijn.
De Sultan hoeft 35.000 gulden gegeven,
voor de nagelaten betrekkingen der in
Tripolitanië gevallen Turksche strijders.
De Vossische Zeitung meldt, dat de
douane-inkomsten van Italië in de eerste
10 dagen van December 9 millioen lire
bedragen of 4 millioen minder dan verleden
jaar. De indirecte belastingen bedroegen in
December 93 millioen of 6'/a millioen
minder dan in 1910. Over het heele be-
grootingsjaar bedraagt dit ongeveer 14
millioen. De directe belastingen hebben iets
meer opgebracht.
Het Fransch-Duitsche Verdrag.
De Fansche Kamer heeft mot 426 tegen 137
stemmen besloten de interpellaties over de
buitenlandsche politiek te behandelen na
de aanneming van het Fransch-Duitsche
Verdrag door de beide Kamers.
De behandeling van het verdrag met
Duitschland zal vermoedelijk drie tot vier
dagen in beslag nemen.
De technische verdediging zal geschieden
door minister de Selves, de algemeene door
minister-president Cadlaui.
OoSTENRIJKSCHE LeGERPOLITIBK.
In de Kamer heeft de minister van
financiën bij een beschouwing over den
financieelen toestand gezegd, dat tot geen
prijs oorlogsgebeurtenissen de ontwikkeling
en den economischen toestand mochten
verstoren, wat,zeide de minister wij
slechts kunnen voorkomen door te steunen
op de kracht van ons leger en onze vloot,
en door in de rij der mogendheden onze
rol van onbaatzuchtig bondgenoot en ge
vreesd tegenstander te handhaven. Ofschoon
wij vast kuunen hopen van de weldaden
van den vrede duurzaam te blijven ge
nieten, zullen wij het leger toch geven wat
het noodig heeft om ons van een werke
lijke bescherming te verzekeren. Ik ver
zoek de Kamer de voorloopige twaalfden
aan te nemen.
Het „Motu Proprio".
In den Saksischen Landdag is gister de
interpellatie behandeld, ingediend door de
nationaal-liberalcn over het „motu proprio"
betreffende het voor den wereldlyken rech
ter roepen van geestelijken als getuigen
of beklaagden, zonder toestemming van de
kerkelijke overheid.
Minister dr. Beek zeide, dat met groote
waaischijnlijkbeid aangenomen mag wor
den, dat het bevelschrift van den Paus niet
zal gelden voor Duitschland. Mocht dit
echter niet juist zijn, dan is het stand
punt van de Saksische regeering duidelijk.
Het „motu proprio" is onvereenigbaar met
de Saksische grondwet en moet, wil het
van kracht worden, goedgekeurd wordeq
