DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 15. DONDERDAG 18 JANUARI 1912, 9e JAARGANG. Naakte cijfers en rekenkundige conclusies. Uit de Pers. BUITENLAND. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. O. J. vau Schaardenburg. Abonnementsprijs: Per jaarf 4.Franco per post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. Bureau: KI.KISIfl HtAO 6. Telef. Iuterc. 1SS. Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij abonnement belangrijke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Bnitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76. 78 Amsterdam Als bijvoegsel van de Nederlaüdsche Staatscourant No. 290 is verschenen het Verslag van de laatstgehouden eindexamens der Hoogere Burger Scholen met 5-jarigon cursus. Ik heb mij de moeite getroost, om uit dat verslag een statistiek samen te stellen betreffende den leeftijd van hen, die het einddiploma verwierven, zoowel voor het gcheole land dooreengenomen als voor de Amersfoortsche Hoogere Burger School in het bijzonder. Het kan zijn nut hebben', het resultaat hier mede te deelen met het oog op ovon- tneele onderwijshervormingen hier ter stede. Speciaal met het oog op het al of niet wcnschelijke hiervan, of de zesjarige voor opleiding voor de H. B. School zal worden uitgebreid tot eene zevenjarige voorbc- leiding. Ik heb de leeftijden van de geslaagden genomen op 1 September 1911 als uni- formdatum. Mij bleek, dat van de geslaagden over het geheele land genomen: 4 pCt. 16 jaar oud waren, 21 pCt. 17 33 pCt. 18 24 pCt. 19 13 pCt. 20 5 pCt. 21 jaar of ouder. Van de geslaagden, afkomstig van de Amersfoortsche School waren: 4 pCt. 16 jaar oud 21 pCt. 17 25 pCt. 18 36 pCti 19 7 pCt. 20 7 pCt. 21 jaar of ouder. Men ziet, dat de Amersfoortsche geslaag den een iets te hoogen leeftijd vertooneu. Waar in 't geheele land de 18-jarige leef tijd meer voorkwam dan de 19 jarige, was dat voor Amersfoort juist andersom. Dit verschijusel wordt bevestigd, als men den gemiddelden leeftijd van de geslaagden nagaat. Voor 't geheele land dooreen ge nomen was de gemiddelde leeftijd der ge slaagden 18 jaar en 10 maanden, voor de geslaagdeu uit Amersfoort was de gemid delde leeftijd 19 jaar eD 1 maand. Wordt dus de vóór-opleiding een jaar verlengd, dan valt volgens Bartjens te ver wachten, dat de gemiddelde leeftijd van de geslaagden ook een jaar hooger zal worden, dus ongeveer 20 jaar zal worden. Volgooshyper-paedagogische beschouwingen vau dezen of genen zal misschien te berede- neeren zijD, dat de leerlingeu bij verlen ging der opleiding op jeugdiger leeftijd het einddiploma zullen verwerven. Doch ik houd mij volgens het opschrift van dit artikel bij Bartjens. Ook ga ik dus niet in op de vraag, of het niet een zeor wenschelijke toestand voor een gemeente is, dat het einddiploma er niet beneden de 19 jaar maar boven de 20 jaar behaald zou worden. Aan hen, die de reorganisatie zullen hebben te bewerk stelligen, draag ik alleen bovenstaand sta- tistiekje op, om er de aaudacht aan te schenken, die zij zullen meenen er aan te moeten schenken. J. M. THIEL. Een gepaste waarschuwing. De Christ.-Hist. „Nederlander" schrijft: In eeu enkele gemeente van ons land, waar ook mannen van christelijke begin selen zich voor de zaak der openbare lees zalen hadden uitgesproken, worden deze gekapitteld over het foit, dat die leeszaal in welker bestuur zij zitting hebben, op Zondag geopend is, waarvoor zij dan mede verantwoordelijk worden gesteld. Mag dat niet En zoo neon, waarom niet Waarom zou men de Iceszalon, althans buiten de kerktijden, niet openstellen voor bet publiek? Is het niet goed, hiermedo hen te dienen, die, op zich zelf wonend en niet in den kring van een gezin opgeno men, anders allicht genoopt worden hun tijd door te brengen in lokalen waarin een Christen hen veel minder gaarne moet zien vertoeven? Zij zullen daar althans bladen en boeken vinden, die men op de leestafels der koffiehuizen tevergeefs zoekt. Het is natuurlijk heel gemakkelijk te zeggen, dat zoo'n alleon-woner dan maar op zijn kamer moet blijven of io zijo kost huis (waar hij soms minder de gezelligheid dan wel de onaangenaamheid van den verkeerd-gebruikten ZoDdag heeft te onder gaan), maar houdt men hierbij wel reke ning met de werkelijkheid? Ir deze be ginselvastheid in den grond der zaak niet zeer onbarmhartig Bovendien, Diemand behoeft naar de geopende leeszalen te gaan. Niemands cousciëntie wordt bezwaard door z« open te stellen. Alleen eenig toezicht is er noo- dig. Doch dat is nu eenmaal in onze maat schappij onvermijdelijk. Een volstrekte Zon dagsrust is onmogelijk, aangezien er, ook op Zondag, toezicht, op straat en elders, moet wezen. Laat men ook in dezen vooral niet te veel theoretiseeren. Eo geen voet geven aan de verkeeide neiging om ons eigen inzicht voortdurend niet alleen te willen opdringen aan anderen, maar het ook bij uitsluiting als christelijk voor te stellen. Zulk een neiging leidt zoo licht tot fari- zeeisme en uiterlijk vertoon. De Oorlog. In de proclamatie, waarin de eenheid gepredikt wordt, die alle Mohammedanen bijeen moet houden tegen den vijaod van het Turkscbe rijk, deelt de sjeik der Sinoessis, Achmed-el-Sjerif officieel mede, dat hij Italië den heiligen oorlog verklaaid heeft. Hij eischt van alle Arabische stam men en sjeiKs, dat zij aan den oorlog deelnemen. De proclamatie heeft een diepou indruk gemaakt op de Mohammedanen, die zich ijverig voor den oorlog gereed maken. Duitsche Verkiezingscijkbrs. Zeer belangwekkend is de ambtelijke opgave van het aantal stemmen, dat den twaalfden Januari door elke partij behaald is. Ten eerste omdat eruit blijkt, dat het 8temmental der conservatieven en centrums- candidaten, vergeleken bij 1907, en in aanmerking genomen de toeneming der bevolking, zeer belangrijk is gedaald (veel meer dan in verhouding tot het aantal verloren zetels het geval moest zijn (en voorts dat het stemmental der liberale i partijen belangrijk en dat der socialisten ontzagwekkend is gestegen. Ziehier een opgave der belangrijkste cijfers: 1912 1907 Conservatieven 1,149,916 1,060,209 Centrum 2,012,990 2,179,743 Nationaal-liberalen 1,071,297 1,637,048 Vrijzinnige volksp. 1,556,549 1,233,935 Socialisten 4,23S,819 3,259,020 De cyfers spi eken voor zich zelf en ver tellen duidelijk hoe groot de afschuw is van het Duitsche volk voor de cooservatief- clericalo overheersching. Waarom er dan niet meer zetels gewonnen zijn door links? Omdat de indceÜDg in kiesdistricten zoo ergerlijk onrechtvaardig, zoo achterlijk (zij is gemaakt naar een volkstelling van 't jaar '06) is, dat de volkswil allerminst tot uiting komt. In Charlotteuburg stemmen een honderdduizend kiezers tegen driedui zend in eeu district ergens in het oosten des rijks. Men begrijpt dat op dio manier de invloed der stemmen voor links oneindig minder is dan die van rechts, welko immers voornamelijk op het platteland wordeD gewonnen. Wil men de proef op de som? Het aantal stemmen dat voor de partijen van rechts bij eerste verkiezing werd uitgebracht, bedroeg ongeveer vier en half millioen en dat voor de linkerpartijen niet minder dan zeven en een half! Ware er een billijker verdeeling van kiesdistricten, of liever nog, ware er evenredige vertegenwoordiging, er zou geen sprake wezen vau een overheer sching door het zwart blauwe blok! Het uitvoerend comité der vooruitstre vende volkspartij heeft een oproeping voor de herstemmingen openbaar gemaakt, waarin o.m. wordt gezegd: De vernietigiDg van het zwart-wit-blauwen blok moet ook bij do herstemmingen vast voor oogen gehouden worden. De met ons verbonden nationaal liberale partij moet tegenover eiken tegenstander woiden gesteund. Voor het overige geldt de leuze, dat geeu stem mag worden gegeveD aan eenig lid der Duit6ch conservatieve partij, der Rijkspartij, van het CeDtrum, der Économische Vcreeni ging of van eenig andere anti-semietischo groep. Naar de National Zeitung, het orgaan vao dc nationaal-liborale partij, verneemt, heeft de regeering de leiders van deze paitij tot een gemeenschappelijke coofe- rentie uitgenoodigd met de leiders van de conservatieven en het centrum, om tot overeenstemming te geraken in den geest van de herstemmingsleuze van den rijks kanselier en van nationanl-liberale zijde een steunen van de sociaal-democraten tegeu het centrum en de conservatieven te voor komen. Do nationaal-liberalen wilden echter niet aan een algemeene bespreking, die ook het centrum eo de conservatieven bij woonden, deelnemeD. Centrum en Soc. Democratie. Waar het pas geeft, verkondigt het cen trum, dat het bij de herstemming geener lei bondgenootschappen met de sociaal democraten zal aangaan. DeBreslauer Ztg. heeft nu echter van een Poolsoh leider vernomen, dat het centrum niettemin in Opper-Silezië onbeschroomd met de soci aal democraten aan het sjacheren is. In het district Beuthen komt een Pool =:et een lid van het centrum, eo in het district Kattowitz een Pool mot een sociaal-demo craat in herstomming. Hot plan is nu, dat de sociaal-democraten het district Beuthen aan het centrum zullen helpen uitleveren, in ruil waarvoor bet centrum de sociaal democraten in Kattowitz zal helpen zege vieren. Het ergste is, dat het centrum zoo doende zijne eigen vrienden de Polen, verraadt. De Vergiftiging te Berlijn. Gisteren is, blijkbaar aan motbrl-alco- holvergiftiging een arbeider, tijdens het vervoer naar het ziekenhuis gestorven. Het lijk zal onderzocht worden; reeds nu kan worden vastgesteld, dat de arbeider kort te voren bij familie-leden jenever gedron ken had. Van de aan mcthyl-alcoholvergiftiging lijdeude patiënten in de verschillende Ber- lijnsche ziekenhuizen, worden er dagelijks als genezen ontslagen. Thans zijn nog slechts enkelen in behandeling. Daling van het Geboortecijfer in Duitschland. Uit de jongste bevolkingsstatistiek van het Duitsche Rijk blijkt, dat ook daar 'n aanmerkelijke eu geregelde vermindetiDg van het aantal geboorten bestaat. De vol gende cijfers wijzen dit uit. Op elke dui zend inwoners vielen in de jaren 1876, 18S1, 1S91, 1901, 1907, 1908, 1909, 1910 reep. 42 6, 38.5, 38.3, 36.9, 33.2,33,31.9, 30.7 geboorten. Een geregelde en vr(j snelle daling dus, die een Duitsch blad met verklaarbare zorg er op doet wijzen, dat, al is in Duitschland nog lang niet de toestand gelijk aan dien in Frankrjjk, met zijn 19 geboorten per duizend inwoners, de jaarlijksche bevolkingstoename van thans van 800900.000 wel niet lang meer blij ven zal. En dit te eer waar, naar het schijnt, de beperkiug van het sterftecijfer haar uiterste grens bereikt heeft. Het nieuwe Fransche Kabinet. Het ministerie-Poincaré is zeer welwil lend ontvangen door de Kamer, 'n Motie van vertrouwen werd met 400 tegen 6 stemmen aangenomen. De ministerieelc verklaring op zichzelf was al niet veel interessanter dan de meeste harer voorgangsters. De wet op de rechts positie der ambtenaren, de kiesrechtwijzi ging, de inkomstenbelasting, sociale her vormingen, bescherming van de openbare school en verbetering van het vak-onder- wija zijn ons nu al zoovele malen toege zegd dat al dat moois dan nu eindelijk wel verwezenlijkt worden zal. Maar Poincaré deed dan ook heelemaal niet groot ermee, en gaf een oogenblik later grif toe dat men het nieuwe minis terie niet naar zijn woorden, maar eerst naar daden moest beoordeelen. En dat maakte dadelijk een heel sndeien indruk dan de verontwaardiging die verschillende zijner voorgangers bij zoo'n gelegenheid toonden dat men aan hun hoog-ernstige verzekeringen twijfelen durfde. Frankrijk en het Vaticaan. Volgens in de Fransche pers verspreide geruchten, zonden op aansporing van i'en gezant Barrére, onder het ministerie Cail- laux tusscben FraDkrjjk en het Vatikaan onderhandelingen gevoerd zjjn, ten einde

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1912 | | pagina 1