DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 33.
DONDERDAG 3 FEBRUARI 1912.
9Ö JAARGANG,
Een Snuifje.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. 1>. J. vau Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. 15.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id.fjf 1.40. Afzonderlijke nummers 0.05.
Burean: KI.KI1VE 6. Telef. Interc. IS:t.
Prijs der AdvertentiCn:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor ioderen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing vau advert, en reet. vau buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg- Binnen-en Buitenlandseh Advert.-burean D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
Iu een van de Duitsche geilluslreerde
bladen trof ons cenige weken geleden 'n
spotprent, voot stellende den paus va,. Rome,
ijverig bezig in do heiligenkalender van de
kerk 'n aantal Zondagen te schrappen,
'n Groep kardinalen ziet dit met stijgende
verbazing aan; ze worden onrustig en mom
pelen onder elkaaitotdat er plotseling
één uitroept: „neon, dat wordt te kras, neem
hem de pen al".
Toch was het goed gezien het io room-
sche etreken schrikbarend groot aantal
Zondagen in landen met gemengde
bevolking worden ze niet zoo streng ge
werd wat te beperken. Een van de
vele redenen, waarom de roomsche naties
in welvaart zoo ontzaglijk ten achter staan
bij de nieGrooinsche, is wel hierin te zoe
ken, dat het werk zooveel dagen stil moet
liggen; daar komt bij, dat de beerschende
opvatting, dat men z'n Zondagsche plicht
gedaan heeft, zoo men ter kerke geweest
is en er niets verkeerds in gelegen is van
de kerk naar de kroeg te gaan, leidde tot
allerlei uitspattingen en drinkgelagen.
Onder die afgeschafte Zondagen behooron
echter ook 2e Kerstdag, 2e Paascbdag en
2e Pinksterdag, En hier wringt de schoen.
Deze dagen werden algemeen beschouwd
als „algemeen erkende christelijke feest
dagen", zoodat dau volgens de Zoudagswet
alle arbeid verboden was.
Van roomschen kant merkt mon thans
op, dat 2e Kerst-, Paasch- en Pinksterdag,
nu 'n zoo groot deel der Christenheid ze
niet meer als Zondag behoeft te erkennen,
ook niet meer behooren tot de „algemeen
erkende Christelijke feestdagen" en der
halve de Zondagswet niet toepasselijk en
alle arbeid weer geoorloofd is.
Zoo is dan ook in sommige roomsche
streken de 2e Kerstdag van het vorigo jaar
als 'n gewone werkdag beschouwd. Dit
heeft echter in vele kringen misnoegen
gewekt. Iu de eerste plaats uatuurlijk in
Protestantsche kriogen. „Zal zoo vraagt
men zich af do paus van Rome kunnen
beslissen, welke dagen in het vrije Neder
land als Zon- en feestdag gevierd zullen
worden
Geen vrede hiermede hebben ook de
niet-geloovigen, voor wie wel geen Kerst
feest bestaat maar die op deze dagen toch
het oud heideusche wiuterfeest vieren, gelijk
zij met Paschen het lente- en met Pink
steren het zomerfeest vieren. Voor hen
alleu was de 2o Kerstdag 'n feestdag, 'n
vrije dag, dien zij zich uiet door 'u buiten
landscben kerkvorst ontnomen willen zien.
Nu is oDgeiwijfeld de Zondagswet, een
vau onze oudste wetten, zeer verouderd en
bestaat er dringende behoefte aan herzie
ning. Maar zoolang zij nog geldt, dient zij
toch geinterproteerd te worden, naar den
geest en de bedoeling van den wetgover.
Het is vau deze zeer onvoorzichtig geweest
niet nauwkeurig te omschrijven welke dagen
hij met den Zondag gelijk gesteld wenschte
te zien. Vooral was dit uoodig in 'n land,
waar zoo vele kerkgenootschappen bestaau.
Bij gewijzigde omstandigheden dient na
tuurlijk'n wet gewijzigd Se worden; zoolang
dit echter niet geschied is, blijfi gelden de
oorspronkelijke bedoeling vun de wet. En
in ons geval is deze zonder tegenspraak
geweest, om ook deD 2eu Kerstdag al9
Zondag te beschouwen.
Of bet wenscbelijk is na het pauselyk
besluit 'n wetswijziging aan te brengeu,
laton wij in het midden maar voorshands
blijft de oude, zij 't dan ook op vele pun
ten verouderde wet gelden. Slechts door 'n
volgende wet immers kan 'n bestaande wet
afgeschaft of gewijzigd wordeü.
Voor den rechter bebbeu pauselijke be
sluiten geen rechtskracht; hij behoeft er
geen rekening mede te houden en zou er
ook gceD rekening mee kunnen houden,
omdat hij er slechts door'n toeval en geens
zins officieel, kennis van zal krijgen.
V/as de minister van justitie van oordeel,
dat 'u pauselijk besluit iuvlocd moest heb
ben op onze rechtspraak, by zou 'n rond
schrijven kunnen richten, waarin hij de
rechterlijke macht met den iDhoud bekeud
maakte.Van onzen tegenwoordigen minister
van justitie zou dit zeker geen verwonde
ring gewekt hebben nu hij getoond heeft,
dit niet noodig te vinden, bestaat het pau
selijk besluit voor onze rechtspraak een
voudig niet en blijft de toestand voorloopig
zooals hij tot. dusverre was, m.a.w, blijft
de Zondagswet ook op 2en Kerst-, Paa6ch-
en Pinksterdag toepasselijk.
Het staat natuurlijk een ieder vrij hier
over anders te denken dau wij, mits hij
voor z'n afwijkende meccing rechtsgron
den weet aan te voereD.
Verbijsterend echter noemen wij de nioti-
veering welke 'n officieel persoon, de
burgemeester van Oldeozaal, van z'n ge
voelen heeft durven geven. In deze ge
meente hebben (Je arbeiders op de gas
fabriek den 2en Kerstdag moeten werken.
Bij de eerst volgende raadzitting heeft een
der raadsleden B. en W. hierover geïnter
pelleerd en er op gewezen, dat het toch
beter geweest ware niet op eigen gezag
de Zondagswet buiten toepassing te ver
klaren maar 'n afwachtende houding aan
te nemen, totdat de vraag of 2e Kerstdag
onder die wet valt, opgelost zou ztjD.
Voor deu voorzitter was dit echter geen
vraag meer, getuige het volgende antwoord,
dat hij, naar wij iu het plaatselijk blad
lezen, gegeven moet hebben:
„Baar de paus heeft gezegddat et-
geen verplichting bestaat om dien dag
als feestdag te vieren, daar moeten wij
niet zeggen te zullen afwachten, wat onze
regeering zal doen."
Ziet, dat 'n burgemeester zoo iets zeggen
durft, noemeu wij verbijsterend. Wij zullen
op de zaak niet verder ingaan, maar meen
den niet te mogen nalaten dit snuifje als
proeve van brutaal Ultramontanisme aan
te bieden aan lien, die in deu heiligen waan
verkceren, djt het Ultramontanisme, met
welks beginselen en inhoud zij ten eencn-
malc onbekend blijken te zijn, de bechtstc
stut en steun voor hot gezag zou zijn.
Een Lastig Bezit.
De Amerikanenen zijn naar 't schijnt een
weinig verlegen met hunne kolonie Cuba.
Toen Cuba van de Spanjaarden verlost
was en Amerikaansch werd, had het alle
redenen ou> zich daarover te verheugen.
De Cubanen haddeD een goeden ruil ge
daan. Er werden scholen gebouwd, wegen
aangelegd; telegraaj en telefoon traden in
werking en de Cubanen waren tevreden.
De Vereenigde Staten dcdoc nog meer. Zij
hadden Cuba eenvoudig kunnen annexeeien;
niemand zou bij machte geweest zyn om
zich daartegen te verzettOD. Maar zij
maakten het eiland tot een onafhankelijke
republiek.
Dat deden zij trouwens niet uitalgemeene
menscheuliefde of uit byzondere ingenomen
heid met de Cubaansche bevolking. De
talrijke Amerikanen op het eiland zouden
gaarne annexatie zien, maar de zuidelijke
staten zijn daarop niet gesteld. Want Cuba
verbouwt gewasseu, als suikerriet, die hunne
specialiteit zijn en als Cuba onder de staten
der Uuie werd opgenomen zou deze de
Cubaansche suiker Diet meer kuuDen be
lasten. Dan zou echter de planter in de
Zuidelijke staten groote schado lijden.
Waarbij dan nog komt dat de schatkist de
niet onbeteekende ontvangsten, voortsprui
tende uit de invoerrechten van Cubaansche
waren moeilijk kan missen.
Van den anderen kan men Cuha niet
geheel aan zyn lot overlaten. Het is eene
gewichtige positie als straks het Panama
kanaal geopend wordt. Het heet in de bladen
de sleutel vau dat Kauaal.
Zoo werd Cuba eene onafhankelijke
republiek, maai die onafhankelijkheid jwas
nogal beperkt. Want het Congres nam het
voorstel aan van een zijner leden, volgens
't welk do Cubaansche regeering aan die
der Vereenigde Staten het recht verleende
om tusschenboido te komen als de orde op
het eiland werd bedreigd of over 't geheel
de regeeiing van Cuba hare verplichtingen
niet nakwam. Natuurlijk mocht de Cubaan
sche regeering geene vordragCD sluiten niet
vreemde straten, die de Unie zouden kun
nen benadeelen en deze behield zich het
recht voor hier en daar kolenstations aan
te leggen.
Die bepalingen drukken de Cubanen. Zy
hebben voor een paar jaren een deftig
coDgres gehouden, dat alleen bestemd was
om daartegen te protesteereu. Maar dat
heeft, zooals zij hadden kunnen voorzien,
niet gebaat.
Den derden president hebben de Cuba
nen zelf mogen benoemen. Dit is Gomez,
die heden nog regeert. Maar deze heeft
vele vijanden. Zij beschuldigen hem van
ambtsmisbruik en dergelijke dingen. Hij
dwong de faculteit om zijnen zood, die
vrijwel gehaat is, een dectorsdiploma toe
te kennen en zood denzelfden zoou als zijn
vertegenwoordiger naar do Engelsche kro-
uiugefeesteu. En toen een blad daarop wees
en het waagde iets te zeggen tegen den
„kroonprins" schoot deze op een der
redacteuren.
Zoo verkeert dan Cuba iu groote bewe
ging en de regeering te Washington zal
eens rnoeteu overwegen wat in het belang
van de Unie is.
In een tingeltangel te Havanna wordt
een revue gegeven. Daarin paradeeren de
vertegenwoordigsters van verschillende
volken met de vlaggen hunner landen. De
roemrijke sterren en strepen van de Unie
worden uitgejouwd en men juicht als de
Spaauschc vlag op het tooneel wordt ge
zwaaid. Een Amerikaansche oorlogschip
bezoekt de haveu. Men doet alsof het niet
bestaat. Een Spaansch schip komt er, men
organiseert groote feesten, ontvangt de offi
cieren als vrieuden en broeders en viert de
dappere matrozen. Blijkbaar zyn de Cubanen
geheel vergeten dat zij eens geklaagd heb
ben over het Spaansche juk en vooral dat
zij eens de Amurikaneu als bevrijders heb
ben begroet.
Zij zijn eon weinig moeilyk te regeeren
en te Washington begrijpt men die vreemde
mensclicn niet recht. Meu zal daar maat
regelen moeten nemen, maar welke?
Dk Oorlog.
Volgens Turksche officieele berichten
hebben de Italianen op 1 dezer Cheikb
Said en Babel-Mandeb gebombardeerd. De
telegraafkabel is door een onderzeeboot
doorgesneden.
Opening van den Duitschen Rijksdag.
De Rijksdag is gisteren met liet voor
lezen door dco Keizer van een Troonrede
geopend.
De troonrede legt er nadruk op, dat de
geest van sociale voorzorg nog meer in
de rijkswetgeving tot uitdrukking moet
komen, en dat door het vasthouden aan de
beproefde beginselon voor het rijk bionen
korten tijd de volkomen gezondmaking van
zijn financiën is verzekerd, zoowel als voor
de verhouden regeeringen. De basis vao
onze tarief politiek zal dan ook io de toe
komst bij het afsluiten van nieuwe handels
verdragen, niet verlaten wot den. Onze wer
ken des vredes in eigeu land en overzee
hangeo hiervan af ot het rijk machtig genoeg
blijft, om de nationale eer, eigendom eu
gerechtigde belangeD ten alle tyde te be-
6chetmcn eu daarvoor op te komeo. Daar
om de weerkracht van het Duitsche volk,
dat het aan knjgsvaardige jonge manschap
pen niet ontbreekt, te land en te water te
behouden en te versterken. Wetsontwerpen,
die dit doel beoogen, zyn in voorbereiding
en zullen u met voorstellen betreffende de
dekking der meerdere kosten, weldra berei
ken. Moogt gij die verheven taak helpen
vervullen. Danzult gij be t vaderland een
grooten dienst bewijzen.
Van onze bereidwilligheid om internatio
nale standpunten langs mincelyke weg op
te lossen, voor zoover in overeenstemming
met de waardigheid en de belaDgen van
Duitschland hebben wij een nieuw bewys
gegeven door het sluiten der joDgeteovei-
eenkomst met Frankrijk Mijn politiek blijft,
behalve op het onderhouden van onze bond
genootschappen met de Oostcnrijk-HoDgaar-
sche monarchie en met het koninkrijk Italië
er op gericht met alle mogendheden vriend
schappelijke betrekkingen te onderhouden,
