DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
Uit de Pers.
No. 50.
WOENSDAG 28 FEBRUARI 1912.
9e JAARGANG.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: KLEINE H tlIJ tó. Telef. latere. 1SS.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg Binnen-en Buitenlandseh Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76.78 Amsterdam
Van het Groote Schip.
Ende het geschiedde in die daghen,
doe Ratbout Koninc was van den Frys-
cken Lande, dat de inwoonderen van Sta
veren bijeenkwammen ende besloten, den
Koninc oen groot skip aan te bieden, so
men er voor dezen nooit ofte nimmer een
gebouwt en hadde.
Immers tot nu toe had men skeepkes
gebouwt vau klein postuur, dio grooto
snedigheid hadden en geschikt waren bij
allo windt ende weer, de see te beseilen,
Edoch sints die Noormannen, dio sich
selven Vikings ofte Seekonincken uoernden,
mot groote skepen, bemant mit vele strijd
bare mannen, de see onveilig maakton
ende kusten des laudts bedreigden, vreesde
meu dat de kleine skoopkes, mit slechts
weinige mannen bemant, in den strydt
niet opgewassen waren tegen de Noormau-
sche groote skepen.
Er waren die seyden, dat als men maer
genoeg van die kleine 6keepkes bouwde,
zoodat men tegelijk mot vijf of tien éen
groot skip kon aanvallen, dit veel beter
syn sol; doch de meesten wilden daarvan
niet booren. Zij hadden 't almaar over den
roem van die groote Seestadt Staveren,
van het roemvol verleden des Frysken
Volcks, waarvan Ratbout Koninc was, en
hoe men daaraan verpligt waar, een skip
te bouwon grootcr dan alle andere skepen,
ook dan die van de Noormannen.
Ende also werdt besleten.
Daar de werften van Staveren alleen
ingeright waren voor kleine skeepkes,
wierdt buiten de stadt een nieuwe werft
gebouwt, groot ende ruym geooegh om het
groote skip op stapel te zetten, dat men
reeds vooruit met den name doopte van
Leviathan, oftewel het groote beest uit
den Heiligen Schrifture.
De groote werft werd mit vele moeiten
ree gemaakt doch de kosten daarvan be
droegen meer, dan de bouw van vele
skeepkes zou gedragen hebben. Doe wierdt
met vele plegtighedens de kiel van de
Leviathan gelegt. Ende men verheugde
sich seer, want seyde men, noe sol dy olde
grootheid fen Staveren weeromkomme; en
na dit, sol men andere groote skepen
bpuwen, hot oen al groter as 't andere,
omme do vyanden fen Staveren en fen
Koninc Radbout te verslaan ende de Vi
kings ofte Seekonincken na oer lant te
jaghen.
Ende er gingen vele maanden heen;
de bouw van het 6chip wilde niet opschie
ten, want 't bleek dat de kosten veel cn
veel grooter wiorden, dan waarop men
hadde gerekend; dat velen die pondsge
wijze moesten bijdragen, daartoe niet bij
machte waien sodat vele huysen ende
landen verkoft moesten worden voor' hun
aandeel. Daer en waren velen in Staveren
voor wie de name Leviathan gelyck stond
mit dien fen den baerlichen duyvel.
Edoch eijndelick en kwam het skip ge-
reedt en wierd van de werft geloopen,
met groote feestelyckheden, in bysijn fen
den Kouinc oude fen alle Rycksgroten.
Maar doe men De Leviathan na de haven
wilde sleepon, bleek het water niet diep
genogh, sodat men eerst een gracht graven
moest, waardoor het schip voor dien haven
mond wier gebracht. Dit kostte weder vele
moeiten cn kosten, sodat voor dit éene
skip wel cone vloot van meer dan honderd
skeepes gebouwt hadde kunnen worden.
Doe de Leviathan in den mond van de
haven was, kon het skip niet meer voor-
ofte afteruut. De haven toch was gebouwt
voor de kleine skeepkes, welcke by alle
tyden konden in en uutlopen, doch niet
voor eeu groot skip als dit was. Daaromme
moest eers: de haven verwyd worden, wat
veel tyd en moeilickhedon en kosten gaf;
en doe de geheele haven uutdiepen, om de
Leviathan binnen Ie krygen.
Als nu na jaren 't skip uutgerust wor
den sol ende bemant, doe bloeck dat men
niet genoeg manschappen hadde; want die
'r eerst opgegeven hadden, waren om het
lange wachten, uutgevaren, sodat men al
lerlei luyden moest laten komen van elders,
waaronder velen die nooit de see gezien
hadden.
Doe dau het skip eindelyckon uutgerust
ende bemant waar en tee om te seilen,
was 't water in de see te laag ende moest
men lange wachten, tot er een hoogen vloet
kwam, die bet skip wegdreef, tot aan 't
Vlie, waar 't op een saodplaat vastraakte.
Daar was oock een vloot der Noormannon
ende doe de luyden van de Leviathan die
skepen sagen, wilden zy beswymen. Want
hun grote skip was maar 'n klein skeepje
by dy der Noormannen. In den tyd die d'r
noodich was geweest om de Leviathan tot
hier te brengen, hadden de Vikings weer
veel groter skepen gebouwt.
Doe die Noormannen de Leviathan sa
gen, seyde een van hen in syne spraeke:
„Dreadnought," hetwelck overgeset synde
beteekenen sol: D e u c h t n i k s.
Dit is geschiedt in 't selvige jaer, waer
inne de vroedschap van den stede Dockum
den stadtskroar ofte kleermaeker broeckjeB
liet maken voor de protttrs ofte spreeuwen,
vanwege de zedelijckheit; ende die van
Kampen een grote clock goten voor dy
toren, doch die niet naer binnen kon.
De Staverschen, die hun meeste goet
gegeven hadden voor den bouw fen het
grote skip, mit alles wat daerby kwam,
waren nadien so arm, dat se oock gien
skeepkes meer vermochten te bouwen, so
dat handel cn skeepvaert verliepen.
(N. Arnh. Crt.)
De romak van Perziö.
Dezer dagen bevatte de Tel. een plaat
van Louis Raemaekers, waaronder te le
zen stond: Ze hebben er zich bij neerge
legd, do Perzen - maar op den ach
tergrond bengelen aan lange galgtouwen
de lijken van vele Perzen, wier eenige
misdaad was, dat zij de vrijheid boven
Russische overheersching stelden, van
welk gevoelen de Nederlanders in de
laatste decennia van de 16de eeuw ook
durfden te zijn, met hot bekende gevolg.
Ook in Perzië gaat macht boven recht....
Maar waar is dit niet in de wereld? Men
heeft allerwegen den mond vol om het
volk, de groote hoop, te willen beschaven.
Maar welke resultaten verwacht men
daar wel van, waar de intellectueelen
die aan het roer zitten, geen flauw begrip
toonen te hebben van de eerste wetten
der samenleving betreffendec het mgn en
het dijn
De man die zooveel goeds tot stand
had kunnen brengen in het ongelukkige
Perzische land, waar een oogenblik een
krachtig nationaliteitsgevoel opvlamde
dat echter door verraad en andere, het
daglicht schuwende middelen werd ge-
doofd, d. w. z. met geweld werd gedoofd,
was ontegenzeggelijk de Amerikaan Mor
gan Shuster. Korten tijd was hij er, op
uitnoodiging van de Perzische regeering,
belast met het in het rechte spoor bren
gen der finantiën die dit zéér noodigTiadden.
Maar het ging te mooi met Perzië, er
moest een eind aankomeu. De looze Rus
die zijn hand niet omdraait voor een
laaghartigen zet, kon niet gedoogen dat
Shuster de goederen onteigende van de
aanhangers van den vroegeren 6jah, waar
toe dezen bij wijze van straf waren ver
oordeeld. Rusland dacht natuurlijk aan
het visschen in troebel water, wat in de
politiek een nog steeds opgeld makende
spreuk is, een axioma
Dies moest Shuster er uit. Engeland,
deed er ook aan mee, wat vele fatsoenlij
ke, rechtschapen Eogelschen Grey, den
minister van buitenl. zaken zeer euvel
hebben geduid en nog duiden.
Shuster ging, en men verweet hem dat
hij in Perzië meer kwaad dan goed bad
uitgericht. Dit meet een gedeelte der Ruse,
pprs nog steeds breed uit, en het is daar
om dat hij zich daartegen verdedigt.
Niet alleen kan hg er fier op wijzen dat
ouder zijn beheer de inkomsten van den
Perzischen staat voortdurend zgn geste
gen, maar lig heeft krachtig gewerkt voor
de saoeering der Perzische geldmiddelen;
en het schgnt dat hij daarbij in zijn ijver
en krachtigen arbeid degenen gehinderd
heeft, wier belangen meebrachten dat de
geldmiddelen daar in trcurigen toestand
bleveu. Bovendien heeft hij van zijn hart
geen moordkuil gemaakt en alle intriges
bloot gelegd eu het zgn er vele! van
hen, die het op den ondergang van het rijk
ais zelfstandigen staat gemunt hadden. Nu-
tuurlijk dat hem dit vele vijanden bezorgde,
die nu het noodige kwaad van hem vertel-
leu en zijn werken in discrediet brengen.
In New York teruggekeerd, geeselde hij
de Engelsche politiek, die hij immoreel en
verderfelijk noemde. Hij zeide dat Enge-
land's houding een zwaren slag toebrengt
aan de onafhankelijkheid van Perzië, cn dat
Engeland, in zijn streven om Duitschland
te dupceren, een veel te hoogen prij3 voor
Rusland's hulp betaald heeft, die absoluut
nutteloos is, waar Rusland Engeland in
geenen deele van nut kan zijn.
Wij vermoeden zoo, dat Shuster nog wel
meer van zich zal doen spreken. Hij is een
voortvarend Amerikaan die zijn bittere er
varingen en zijn afkeer van de minne politiek
van de thans zoo gezworen kameraden,
Engeland en Rusland, niet onder stoelen
en banken steekt.
Inmiddels lezen we in de Morning Post
t.a van de voorwaarden van de Eogelsch-
Russische nota dat de Perzische regeering
zich bereid verklaard heeft deze aan te ne
men, mits de onschendbaarheid van het rijk
in de overeenkomst erkend zou worden.
Maar of het vriendenpaar hier wel aan
zal willen? We meenen het te mogen be
twijfelen: het zal hun niet genoeg zijn. „Er
uit met Perzië!" is hun devies.
De dreigende staking.
De conferentie van mijnwerkers, gister
morgen te Londen gehoudeD, besliste een
stemmig, dat alle gedelegeerden naar het
departementvau buiteolandsche zouden gaan
en dat de president en de vice-president zou
den spreken namens de mijnwerkers-fede
ratie.
De meeting is verdaagd tot na de con
ferentie in het departement van buiten-
landsche zaken.
Dure Plannen.
Volgons de Lokal-Anzeigor verluidt het,
dat de kosten van de nieuwe plaunen voor
de landsverdediging tusschen de SO en 90
millioen mark zullen beloopen. Men rekent
er op, dat het jaar 1911 een batig saldo
van 200 millioen mark opgeleverd heeft.
De beschieting van Beiroet.
Over de beschieting van Beiroet Iaat
zich het Oostenrijksche ministerie van
BuiteulaDdsche ZakeD hoegenaamd niet uit.
In de Oostenrijksche pers heerscht echter
zeker gevoel van onbehagen, en men
meent, dat den Italianon niet kan worden
toegestaan, de lasten van hun kolonialen
oorlog op de neutralen over te brengen.
In diplomatieke kringen schgnt men
niet te weten hoe uit do moeilijkheid te
komen. Oostenrijk-Hongarjje schijnt in elk
geval niet geneigd zich voorop te stellen
bij eenige diplomatieke actie, zoolang zijn
eigen belangen niet worden benadeeld.
In een hoofdartikel betoogt do Frankf.
Ztg. dat niet te verwachten is, dat de actie
van Italië tot eenig resultaat zal .leiden.
De Groothertog van Luxemburg, j-
In de Luxemburgsche Kauier heeft de
voorzitter de hulde van de volksvertegen
woordiging aun de nagedachtenis van den
overleden vorst gebracht. Hij zeide, dat de
laatste mannolijke afstammeling van het
huis Nassau ten grave was gedaald met
een aureool van smart en goedheid, cn
vergezeld van het leed van allen, zonder
bet ideaal van rechtvaardigheid, arbeid en
eendracht te hebben kunnen verwerkelijken,
dat hij zich voorgesteld had te bereiken.
De overdracht van de regeering zei
de de voorzitter heeft zich te midden
van de kalmte en het vertrouwen van bet
volk voltrokken. Het land kan de toekomst
met gerustheid tegemOet zien. Een nieuw
tijdperk zal zich ontsluiten onder de leven
wekkende stralen der vrgheid bg den voor
uitgang van de welvaart. Spieker acht het
een gelukkig voorteeken, dat groothertogin
Marie Adelaide binnen het groothertogdom
geboren is, want zij heeft er de denkbee!
den, het streven en de overleveringen van
het volk leeren kennen. De schepter zal
in vrouwelijke handen niet verbleekon,
wanneer hij met vastheid, wgsheid en zorg
voor de toekomst wordt omklemd, met den
steun van een moeder, die zoovele blgken
van toewijding voor het land heeft gegeven.
Groothertogin Marie Adelaide zal, besloot
de voorzitter, als constitutioneel souvereine
weten te waken over de handhaving van
de onafhankelijkheid en do vrije instellingen
van het volk.
De vergadering wordt daarna verdaagd
als uiting van rouw. Bij hervatting wordt
een afvaardiging aangewezen om naar het
kasteel Berg te gaan en de regentes den
eed af te nemen voor den duur der dmin-
derjarigbeid van de groothertogin, die den
14den Juni zelf de teugels van het be
wind ter hand zal nemen.
De Toestand in ALBANië.
Te Petersburg zijn verschillende onrust
barende berichten ontvangen omtrent den
