DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
MEURSING Machinale Fabrieken van Gebak, Amersfoort.
No. 93.
ZATERDAG 20 APRIL 1912.
9e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ALLERLEI,
dit nummer behoort 'n
BIJVOEGSEL.
Vrijzinnig-Democraten in
Amersfoort,
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. 15,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. fjl.40. Afzonderlijke nummerB f 0.05.
Bureau: KI.HINE HtAHTi. Telet. Interc. 183.
Prijs der Ad verten tiün:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kantor. Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Bnitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
(Ingezonden.)
In het nummer van 17 April van dit
blad komt een hoofdartikel voor „'n Zwak
Stokje," dat zulke eigenaardige beschouwin
gen bevat omtrent de rechten en plichten
van een politieke organisatie dat wij ons
genoodzaakt zien hiertegen op te komen.
Jaren geleden bestond in Amersfoort een
afdeeling van den Vrijz.-Dem. Bond, die
langzamerhand minder activiteit aan den
dag legde en eindelijk .insliep." Het mag
overbodig worden geacht op deze plaats
de oorzaken hiervan toe te lichten, volstaan
kan worden met de feitelijke mededeeling,
dat thans pogingen worden aangenwend
om de nog altijd bestaande organisatie tot
nieuw, krachtig leven op te wekken. Po
gingen, die zeker tot een goed resultaat
zullen leiden als ieder, die werkelijk vrij
zinnig demoeraat is de afdeeling steunt naar
zijn beste knunen. En dat is een zedelijke
plicht, waarvan ontkenning noch verwaar-
loozing ook maar te denken is. Als de
schrijver vau ,,'n Zwak Stekje" het dan
ook onwaarschijnlijk acht, dat zij, „die in
Amersfoort als de moest iuvloedrjjke aan
hangers van de vrijz.-dem. richting be
schouwd kunnen worden hun zorgen aan
het jonge plantje wijden zullen," dan moot
öt hij zich heel erg vergissen óf de be
doelde „aanhangers van invloed" moeten
zich nog erger vergissen. Zoo erg zelfs, dat
het voor hon tijd wordt na te gaan, of zij
nog wel vrijz.-dem. zijn, zoo zij het al ooit
waren, 't Komt meer voor, dat iemand zich
tooit met een rusting, die de zijne niet is!
't Is werkelijk niterst vriendelijk van de
redactie, dat zij de oprichting van een
v. d. studieclub welwillend zou be
groeten, maar de V. D. B. is nu eenmaal
geen debaters-organisatie, doch een bond
van menschen, die hun democratische en
vrijzinnige beginselen willen doen door
werken in het bestuur van land, provincie
en gemeente en daartoe is natuurlijk noo-
dig doolnamo en zeer krachtige deelname
aan verkiezingen. Gelukkig hebben wij
daarbij genoeg vortrouwen in ods ideaal
om den strijd aan te biuden ook daar waar
met kan verwacht worden, dat binnen zeer
korten tijd de overwinning zal worden be
haald. Niet uit klein-stadschen kliekgeest,
niet om verdeeldheid te zaaien onder de
vooruitstrevend-vrijzinnigen, doch uit liefde
voor de democratie en in het welbegrepen
belang van gewest en stad willen onge
twijfeld de vrijz.-democraten iu Amersfoort
zich hecht aaneensluiten teneinde een
frissche propaganda te kunnen voeren voor
onze mooie beginselen, en propaganda die
klaarheid moet brengen, die voeien zal tot
de eindelijko zegepraal. Nimmer kan daar
door 'n conservatief-clericale raadsmeerder-
heid worden gebracht. Integendeel 1
Laten alle geestverwanten zich aansluiten,
oude veeten vergetend, en laten zij, die
zonder vrijz. democraat te zijn, de vooruit-
strevend-liberale beginselen willen bevorde
ren, beter werk doen dan te trachten twee
dracht te zaaien en lage motieven te on
derstellen. Zoo mogelyk met belangstellen
de welwillendheid begroeten en anders
maar rustig afwachten! „Get zwakke stek
je" zal dan wol blijken evenveel groei
kracht te hebben als elders
W. O. A. KOSTER,
Alg. Seer. V. D. B.
Onderschrift van de Redactie.
De afgemeene secretarie van den Vrijz.
Dem. Bond, die met de plaatselijke toe
standen te Amersfoort allicht niet bekend
is en z'n inlichtingen waarschijnlijk slechts
van één zijde ontvangen heeft, zal ons ten
goede houden, zoo wij krachtig opkomen
tegen den Seitenhieb in de laatste alinea.
Wel verre van ons schuldig te maken
aan „tweedracht zaaien", waarschuwden wij
juist tegen de onderneming, waarvoor geen
ongunstiger oogenblik gekozen kon wordeD,
dan thans geschiedt. Deze wenk iu het
belang der vrijzinnig-democratie zelve.
Maar al waren do omstandiggeden gun
stiger, zouden wij de oprichting van 'n
vrijz. dem. afdeeling, welke ook met plaat
selijke verkiezingen zich inlaat, hier on-
noodig en uit tactisch oogpunt zelfs ge
vaarlijk achten. Ounoodig, omdat de kies-
vereeniging Gemeentebelang steeds zorg
gedragen heeft en zal blijven dragen voor
krachtige vertegenwoordiging dor vooruit
strevende vrijzinnige beginselen in den ge-
mccuteraad. Gevaarlijk, omdat aan de thans
invloedrijke vrijzinnige organisatie door af
brokkeling en afscheiding der uiterste vleu
gels slechts atbreuk gedaan kan worden.
Waar do vrijzinnige raadsmeerderheid zoo
gering is, dat niet één zetel verloren mag
gaag, eischt goede taktiek o.i. de meest
nauwe aaneensluiting van allen, die het
gevaar van 'n clericale meerderheid willen
afwenden. Is de vrijzinnige meerderheid
sterk genoeg om eenige zotels te kunnen
verliezen, dan kan Amersfoort zich de
weelde van verschillende vrijzinnige kies
verenigingen eerder veroorloven. Maar
eerder niet.
Zoo schijnen ook de meest invloedrijke
vrijz.-democraten te dezer stede er over
te denken en daarom was onze voorspelling
niet gewaagd, dat het nieuwe plantje slechts
'n zwak stekje zou blijvon.
De Oorlog.
Omtrent een nader zeegevecht bij het
begin der Dardanellen weet het Berliner
Tageblatt het volgende te melden:
„Gisterenavond kwamen er nog belichten
van de fort-commandanten in de Dardauel-
len, dat de Italiaansche vloot zich terug
getrokken had. Spoedig echter volgde een
bericht te 8 uur 10 min. 's avonds, dat
tegen half zeven vijf pantserschepen en
7 torpedo's het bombardement aan den
ingaDg der Dardanellen hervat hadden.
Het fort is iets beschadigd. Aan Turk-
sche zijde waren 3 dooden en 14 gewon
den. Het door het fort getroffen vijaude-
Iijko schip koos de volla zee. By het
eerste bombardement is de kazerne van
het fort Bahir tamelijk zwaar beschadigd.
Het aantal docden bedraagt daar 7, het
aantal gewonden 23. Hedenmiddag werd
met beslistheid gezegd, dat Engeland krach
tig zal optreden, wanneer de Italianen hun
actie uitbreiden. Uit Suloniki werd gister
middag gemeld, dat twee Oostonrijksche
schepon in de buurt van Saloniki kruisen.
Verder werden drie Engelsche kruisers en
twee torpedo's in de richting naar Samos
gezien.
Dat Engeland op zijn handel bedacht is,
blijkt ook uit het antwoord, dat minister
Aclaud in het Eogelscbe Lagerhuis heeft
gegeven op een vraag betreffende de Dar
danellen. De minister bevestigde de be
richten omtrent de sluiting. De ernstige
gevolgen welke de sluiting der Dardanellen
voor den Eogolschen handel medebrengt,
zullen, voegde hij er aan toe, ten volle
worden ingezien.
De Italianen ontkennen natuurlijk weer,
dat één hunner groote schepen bij de
„vlootmanileBtatie" zoo noemen zij het
gebeurde buiten gevecht zou zijn gesteld,
doch ook van andere dan Turksche zijde
wordt het bericht bevestigd.
Intusschen is een gevolg van de handel
wijze van Italië gewoest, dat de Grootvizier
aan den Turkschen minister van Bir.nen-
lacdsche zaken last heeft gegeven de te
Kunstnntinopel woonachtige Italianen bin
nen 48 uur het land te doen verlaten.
De opstand in Marokko.
Datgene, wat men eerst als een opstootjo
van eenige ontevreden soldaten beschouwde
schijnt tot een omvangrijke muiterij te zijn
uitgebreid, waarbij een deel der muzel-
mansche bevolking te Fez zich aansloot.
Al moge de onmiddellijke aanleiding tot
den opstand een soldy quaestie geweest
zijn, zooals do Fransche Regeerigscommis-
saris seinde, de diepere oorzaak is onge
twijfeld golegen in de opwinding, welke de
tijding der instelling van het Fransche pro
tectoraat onder de bevolking van Fez heeft
gewekt. Daarom vraagt men zich te Parijs
thans ernstig af, of het oproer tot do Btad
Fez zal bepaald blijven, dan wel of het
ook op de naburige Berberstammen zal
overslaan. Volgens sommige te Parijs ont
vangen berichten, zou het oproer zyn be
gonnen met het vermoorden van een aan
tal Fransche officieren.
De laatste te Parijs ontvangen berichten
uil Fez melden, dat de toestand eenigszins
is verbeterd. Maar tegelijkertijd wordt ei
bijgevoegd, dat het schieten nog voortduurt.
De Sultan heet bevrijd te zijn. De Fran
sche troepeu hebben echter, om de stad
binnen te kunnen dringen, een gevecht
moeten leveren, waarbij zij 10 man aan
dooden verloren. Een der omwonende
stammen trachtte de stad van de Zuidzijde
aan te vallen, doch werd teruggedreven.
Duitschland en Engeland.
Een der unionistische leden van hel En
gelsche Lagerhuis heeft in de zitting van
gisteren gevraagd, ot Duitsohland te ver
staan had gegeven, dat het bereid was een
of en defensief verbond met Engeland te
sluiten, als eenig middel om aan den wed
strijd in de bewapening een einde te ma
ken. Minister Grey antwoordde hierop ont
kennend.
William Stead f.
Het vreeselijke gebeurde men de Titanic
heeft een einde gemaakt aan het bestaan
van een man van naam, William Stead.
Hij was in de eerste plaats journalist.
Hij had de aandacht op zich gevestigd door
het zedebcderf, ook in hoogBte kringen,
aan 't licht te brengen.
Hierbij was zij zoo ver gegaan, dat hij
was aangeklaagd en tot gevangenisstraf
veroordeeld. Maar hjj vond warme verde
digers en ging voort. Hij stichtte het be
kende tijdschrift, de „Review of reviews",
predikte voor den vrede, had den moed
in Engeland tijdeus den Boerenoolog op te
komen voor de Zuid-Afiikaanscho republi
keinen en ten slotte maakte hy de nieuws
gierigheid der wereld gaande door zyn
spiritistische proefnemingen.
Het Pantsebschip
Het weekblad De Fakkel meldt, dat
het lid van de Tweede Kamer jhr. A. P.
C. van Karnebeek het stellige voornemen
heeft bij do behandeling van het pantser-
schip-Wentholt een lans te breken voor
den aanbouw vaü een schip van 15.000
ton, in de overtuiging dat het door mini-
terWentholt voorgestelde schip niet aan het
dool beantwoordend is, maar ook eenmaal,
gebouwd, een blijvende hindernis voor
latere vlootplannen en de verdere verbe
tering van onze marine zal vormen. De
heer Van Karnebeek acht het mogelijk,
een regeling te maken, waardoor de aan
bouw van schepen dezer grootte niet
boven onze financieele diaagkracht gaat.
De schipbreuk van de Titanic.
Opgewacht door een ontzaglijke menigte,
door de Senaats commissie en een groot
aantal dokters is de Carpathia met 710
overlevenden van de Titanic bevolking te
New-York aangekomen. Do geredden
deden aangrijpende verhalen van den ramp.
Uit alle verhalen blijkt, dat er aan
boord van de Titanic geen algemeene pa
niek geweest is. Wel speelden zich hartver
scheurende tafereelen af, menschen voch
ten om een plaats in de reddingsbooten,
anderen weigerden zich van echtgenoot of
nabestaande te laten scheiden.
Men had den ramp niet zien aankomen.
Zondagavond werden er twee zachte tril
lingen gevoeld waarvan slechts door wei
nigen notitie genomen werd, men meende,
dat een ijsberg langs het schip geschuurd
had. Eerst toen het bevel gegeven werd
„alle passagiers aan dek met den reddings
gordel om,'' besefte men het gevaar.
Een commissie uit de geredden der
Titanic heeft dadelijk na het binnenko
men der Carpathia een verklaring aan de
bladen algegeveD, waarin in hootdzaak het
De afdeeling „Broodfabriek'* levert prima brood, beschuit en koek tegen zeer billijke prijzen en geeft bovendien 10 pCt dividend. Bedragen tot ongeveer 150 per gezin eerden als
dividend uitgekeerd.
