WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
KUNSTEN EN WETENSCHAPPEN.
Rechtszaken.
STADSNIEUWS.
ALLERLEI,
MEDEDEELINGEN YAN HET
KONINKL. EED. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.39 uar.
De Bilt, 23 April 1912.
Hoogste barometerstand 779.0 m.M. te
Skudeanaes en Christiansund. laagste 7.63.8
te Biaritz.
Vorwachting tot den avond van 24 April
1912. Matige tydelyk iets toenemende
N.-Oostelijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Helder tot
lichtbewolkt, droog weer.
Temperatuur: Zelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
773 m M.
Vorige stand te 12 uur 772 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 65
Laagste hedennachtF. 57
Hedenmiddag 12 uurF. 61
De Vereenigde Staten en Mexico.
De Vereenigde Staten hebben, met het
oog op de moeilijkheid, dat de omstandig
heden een eventueel ingrijpen in Mexico
noodig maken, twee groote oorlogschepen
de „New Hampshire' en de „Nebraska"
naar de Golf vau Mexico gezonden. Daar
moeten zij zich gereed houden om, als de
toestand hot mocht vereischen, op te tre
den ter bescherming yan leven en eigen
dom dor in Mexico vertoevende Ameri
kanen.
Kamerverkiezing Hoorn.
Bij de gisteren in het district Hoorn ge
houden stemming voor een lid van de
Tweede Kamer (vacature-Ferf) worden uit
gebracht 6399 geldige stemmen. (Aantal
kiezers 8145).
Hiervan verkregen de heeren: Mr. D.
Fock (Unie-Lib., teruggen 14; L. Hoe-
jenbos (Soc.-dem.) 1218; W de Jong
(Unie-Lib.) 2756; Fr. Netscher (Vrij-Dem.
teruggetr.) 25; P. Teunissen (Landb.-bond)
277; Ch. Vertel (A.R.) 2109.
Zoodat herstemming moot plaats hebbeo
tusschen de heeren: De Jong (Unie-Lib.)
en Ch. Yegtel (Auti-rev.)
Ziektewet.
Het bestuur van de NederlaDdsche Yer-
eeniging voor Psychiatrie en Neurologie
heeft aan de Tweede Kamer een adres
gericht, waarin het verklaart zich uit een
medisch en sociaal-hygiënisch oogpunt te
kunnen vereenigen met de strekking van
het verzoekschrift, dat de Artsen-Geheel-
onthouders-Yereeniging voor Nederland en
zijne Koloniën terzake hetontwerp-Ziekte-
wet bij de Kamer heeft ingediend.
De Tarikfwet.
De commissie van voorbereiding van de
Tariefwet heeft bare verledon week her
vatte vergadering geschorst tot a.s. Woens
dag, wanneer het overleg met den minis
ter van financieen zal worden voortgezet.
Behalve deze zyn ook de ministers van
buitenlandsche zaken en van landbouw,
nijverheid en handel tot een bespreking
met de commissie op a.s. Vrijdag uitge-
noodigd.
Timor.
Wij vernemen, dat bij de bevotgde
autoriteiten hier te lande geen berichten
yap de Indische regeering zijn ontvangen
omtrent op Nederlaudaob Timor uitgebro
ken onlusten.
Uit bet feit dat in geruimec tijd geen
officieele berichten omtrent het gedeelte
van Timor, dat onder Nederlandsche sou-
vereiniteit staat en waar een militaire be
zetting ligt. gezonden zyn wordt afgeleid
dat daar orde en rust hcerschen.
Kunst Gemeentebelang.
Iu Duitschland verheugen zich de thea
ters in een belangstelling van de zijde
der gemeentebesturen, om Hollandsche di
recteuren jaloersch te maken. Een statis
tiek der subsidies toont aan, dat in niet
minder dan 7 groote steden van het Duit-
sche rijk de Opera-instellingen een jaar-
lijkscho toelage boven 300 000 mark van
de gemeente, waar zij gevestigd zijn ont
vangen. Mauheim geeft zelf? 541.000 mark
per jaar. Dusseldorf 464,000 mark enz. En
kleine plaatsen blijven niet achtor; Bar
men en Halle b.v.'spendeeren resp. 125.000
en 108.000 mark aan hunne Opera's.
Tooneel en Kinematograaf.
Het oordeel over de vraag of de kine
matograaf als een gevaar moet worden be
schouwd, is niet eensgezind. Albert Bas-
serman zogt: „eeu goede voorstelling van
een kinodrauia is natuurlijk een kunst
werk". Björn Björuson verzekert, dat goede
„filmstukken" op hem werkten als goede
eenvoudige kucst. Sigmund Lautenburg ziet
in de kiuematograaf een vernietigendocon
current voor het Tooneel. Eigenaardig is
wat Karl Hagemann, de directeur van het
Deutsche-Schauspielbaus, zegt. Hij is over-
tuigd, dat een kinemotografische voorstel
ling artistieke bevrediging en genot geven
kan. Hij verklaart het zelf te hebben er
varen Rudolf Lothar is van nieening, dat
de kinematograaf nimmer het tooneel zal
kunnen vervangen en acht hem een groote
schade voor de schouwburgen. Het scherpst
spreekt zich uit Rudulf Klein Khoden, die
den kinematograaf een bacillendrager
noemt, waardoor het tooneel schade gedaan,
de jeugd bodreigd en de smaak van een tot
de grenzen van critiekloosheid geraakt pu
bliek totaal verknoeid wordt. De schrijvers
Otto Ernst en Fritz Engel stellen zich op
het standpunt, dat dn kinematograaf-ver-
tooningen niets met kunst gemeen hebben.
Anderen daarentegen kennen weer een
hooge waarde aan den kinematograaf toe.
Zomer-uitvoering te Naarden.
De Zomer-uitvoering in de Groote Kerk
te Naarden zal dit jaar plaats hebben op
Zaterdag 15 Juni. Uitgevoerd wordt het
oratorium Les Béatitudos van Gésar Franck-
voor soli, koor en orkest. De generale repe
titie vindt plaats op 14 Juni.
Tot de solisten behoort de hier te lande
welbekende zangeres mevrouw Etta Madier
de Montjau te Parijs.
Voorts verleent het orkest van het Con
certgebouw zijne medewerking.
Maatschappelijke en
Hygiënische vraagstukken.
Gedwongen winkelnering
voor huurders.
Een aantal huiseigenaren m München heb
ben aan huu huurders een gedrukte mede-
deeling doen toekomen, waarin geschreven
staat: De ondergeteekende maakt zijn
huurders er opmerkzaam op, dat bij hot
inkoopen voor de behoeften der huishou
ding op de in het huis komonde neringen
gelet moet worden. Wordt aan dit verzoek
niet voldaan, dan ziet zich de ondergetee
kende genoodzaakt den huurprijs te verlioo-
gen. Geteekend door den eigenaar-verhuur
ders. De huurders dus gebruikt om door be
tere klandisie der verhuurde winkels van
de huurders betere huurprijzen te bedingen.
Gedwongen winkelnering op een nieuw
gebied, schrijft mr. Tasman is zijn „Sociale
Kroniek".
Is gaslicht of electrisch licht
het meest hygiënisch?
Voor onkele maanden werden de resul
taten van proven van prof. Lewes gepu
bliceerd, welke er op schenen te wijzen dat
in stryd met alle theorie, gaslicht uit oen
hygiënisch oogpunt te verkiezen zou zijn
boven electrisch licht. Gaslicht zou de
atmosfeer van een kamer verbeteren, elec
trisch licht ze slechter maken. De heete gas
vlam zou nl. een ventilatie te voorschijn
roepen, waardoor niet alleen de verbran
dingsproducten van het gas zelf, maar ook
de door den mcnsch geproduceerde schade
lijke stoffen uit de kamer verwijderd wor
den, zoo zo niet te voren reeds verbrand
waren. Bij gebruik van gaslicht bleekn.l.
op adem hoogte in de kamer minder kool
zuur acwezig te zijn dan bij branden van
electrisch licht.
Tegen de conclusies, door Lewes uit zyn
proeven getrokken, komt thans deBerliju-
sche ingenieur K. Schlesinger, in een zeer
uitvoerig artikel iu het „Elektrotechnische
Zeitschrift' op.
Allereerst zet hij uiteen, dat de maatstaf
waarmee gemeten werd: het koolzuurgehal-
te, ondeugdelijk geacht moeten worden. De
hoeveelheid koolzuur iu de kamer, zegt hy,
is nog geen maatstaf voor 't al of niet be
dorven zijn der lucht. In zuivere lucht is
zelfs 5 16 pCt. koolzuur niet schadelijk,
en in de meest bedorven atmosfeer vindt
men zelden meer dau 0.3 pCt. koolzuur. Het
onaangename van eon bedorven atmosfeer
wordt veroorzakt door uitdampiug der klie
ren der menschelijke huid, welke uitdam
pingen bij hooge temperatuur veel belang
rijker zijn dan hy lage. Nu produceert do
gasvlam veel meer warmte dan electrisch
licht, en uit dieu hoofde reeds is tot de in
hygiënisch opzicht minderwaardigheid van
't gas te besluiten, al zou het koolzuurge-
halte in een kamer bij gebruik van de eene
lichtbron hetzelfde zijn als bij 't gebruik
der andere bron. De tweede factor, die be
dorven atmosfeer veroorzaakt, is vochtig
heid, en deze neemt bij gaslicht belangrijk
toe, terwijl ze bij electrisch licht juist daalt.
Bij deze hygiënische nadeelen van gas
licht voegt zich nog een derde: productie
van schadelijke verbrandingsgassen. Trots
alle reinigingsprocessen bevat lichtgas
n.l. steeds deels vergiftige, deels bijtende
cyaan- en zwavelverbindingeti (als zwavcl-
koolptof, ammoniak en zwaveldioxyde),
waardoor zwavelvuur zich vormt, welker
werking soms zeer intensief kan worden.
Zoo moet de bibliotheek van de Athenaeum-
club te Londen half vernietigd zijn door het
zwavelzuur, dat zich gevormd heeft uit wa
ter en het bij gebruik van gaslicht vrijge
komen zwaveldioxyde. Tevens komen sal
peterzuur, salpeterigznur en onder-salpete-
rigzuur bij gasgebruik vrij. Dat zich bij gas-
gebruik zuren vormen, kan ieder nagaan:
de tegen de vesterruiten neergeslagen wa
terdamp reageert b.v. sterk zuur.
Tevens moet men bij gas altyd verdacht
zijn op nog een ander gevaaar: gasvergif
tiging. Er komt eeu chronische gasvergif
tiging voor, doordien de leidingbuizen door
de wanden gas laten diffundeeron. Circa
10 t\ 20 pCt. van 't geheele jaarlyksche ver
bruik aan gas in een gezin gaat door 't niet
absoluut gasdicht zijn der buizen verloren.
Dat gas dringt de kamers biunen, vooral
in den winter, omdat dan de aspiratie
kracht der buizen het grootst is. Volgens
Gruber wordt deze bijmenging van gas scha
delijk vooi de gezondheid, zoodra ze 0,05
pCt. van de aanwezige lucht bedraagt. Wel
zou men volgens Bunte O 01 a 0.02 pCt. gas
reeds kunnon ruiken, maar do buiten at
mosfeer absorbeert heel gauw de reukstof-
feo, en de reuk waarschuwt dus al spoedig
niet meer voor 't gevaar, temeer, daar gas
de reukzenuwen snel afstompt. Iemand, die
in eigen huis geen gas brandt, zal vaak by
een ander gaslucht waarnemen, terwyl deze
laatste er niets meer van merkt.
Tevens is er nog een andere oorzaak,
waaidoor men van de gaslucht niets meer
merkt. De meeste gasfabrieken leveren te
genwoordig een gas dat dubbel zoo zwaar
is als vroeger, en dat pas bij een menging
van 1 tot 2500 a 5000 doelen lucht geroken
kan worden. Naar Kobert aaugeeft, is door
't gebruik van dit gas het aantal gasver
giftigingen vertienvoudigd, en Thomsom
schat voor New-York het aantal gasvergifti
gingen per jaar zolfs op 2000.
Deze chronische gasvergiftigingen worden
niet altijd door den medicus herkend, om
dat de symptonen van zuiver nerveuzen
aard zijn. Het is dus niet uitgesloten, oor
deelt Schlesinger, dat do nervositeit van
onze dagen voor een deel ook op het conto
is to zetten vao het lichtgas, welks vergif
tigende werking als nervositeit is opgevat.
In allo gevalleu heeft men hier met een
bron van gevaren te doen, waarop bij de
beoordeeling van de hygiënische eigen
schappen van gas zeer zeker moet gelet
worden, en welke te sterker de hygiënisch
meerderwaardigheid vau electrisch licht
doet uitkomen.
De Leidsche groenen-quaestie.
Het O. M. bij de rechtbank heeft gister
tegen ieder van de vijf beklaagden in de
zaak betreffende do ontgroening ODder de
LeidBche studenten veroordeeling tot drie
honderd gulden boete, subsidiair tien da
gen hechtenis geëischt.
Naar wij vernemen behoort onder de
waarden, die met de Titanic verloren ge
gaan zijn, ook een zending coupons van de
firma Lamaison en Bouwer alhier. Finan-
tieel nadeel levert dit echter Diet op, daar
de zendiDg verzekerd was.
In de te Groningen gehouden jaar
lyksche algemeene vergadering van de Na-
tionole Yereeuiging voor Vrouwenarbeid is
besloten de volgende algemeene vergade
ring te Amersfoort te houden.
Dinsdag a. s. geeft do zangvereeni-
ging van Toonkunst haar tweede uitvoe
ring in dit seizoen. Ten gehoore zal worden
gebracht Roquiem van Sgambati, ter
wijl de Arnhemscho orkestvoreeniging, on
der leiding van Peter van Anrooy de 5de
Symphonic van Beethoven zal uitvoeren.
Gisteren viel een prijs van f 1500
op No. 3343 van Lotisico, onder de ad
ministratie van den heer J. van de Lyke,
alhier, die heden den gelukkigen winner
uitbetaalde.
De heer W. H. A. van Os, arts te
Utrecht, is voor het looponde studiejaar, te
rekenen met ingang van 16 April jl. be
noemd tot klinisch adsistent van den hoog
leeraar dr. K. Pel, aan diens afdeeling in
het Binnen Gasthuis te Amsterdam.
Ontvangstbewijzen van telegrammen
Naar het Hbld. verneemt, is een wyzi-
giDg gebracht in het reglement voor den
dienst der Rijkstelegraaf. Daarom zal van
1 Mei a. s. af, de verplichting zijn opge
heven om de afgifte van telegrammen to
doen geschieden tegen onderieekening van
een ontvangstbewijs door of namens den
geadresseerde. Slechts in enkele gevallen
zullen die ontvangstbewijzen worden ge
vorderd.
De ritmeester M. Grondhout, in
structeur bij de rij- en hoefsmidschool te
Amersfoort, wordt binnenkort bevorderd lot
majoor.
Bij Kon. besluit van 20 dezer, is
met ingang van 1 Mei, benoemd: bij het
dienstvak der militaire administratie, bij
het personeel der kwartiermeesters, tot
majoor-kwartiermeester bij hot 5de regiment
infaoterie, do kapitein-kwartiermeester H.
Wijs, van het regiment genietroepen.
De vereeniging „Handelsschool" houdt
Maandag a.s. in de Zwaan een algemeene
vergadering. De agenda vermeldt de vol
gende punten: Jaarverslag en Mededee-
lingen.
AGENDA
DagelijksBioscoop, Langestraat.
Dagelijks, behalve Maandag en Dinsdag; Bi
oscoop de Arend.
26 April. Concert Hruby gezelschap, Amicitia.
29 April. Toonkunst.
30 April. Toonkunst.
4 Mei, Cabaret-avond in Amicitia.
De schipbreuk van de Titanic.
Yan de mededeolingen door geredde
reizigers, niet aan de Senaatscommissie ge
daan, doch aan persvertegenwoordigers,
geven wij nog enkele verkort weer.
Leden der bemanning vertellen, dat er
kort na het Tertrnk uit Southampton brand
in de kolenhokken uitbrak, die eerst Zon
dagmiddag gobluscht was kunnen worden.
Daartoe waren de kolen van de tweede en
derde afdeeling aan stuurboordzijde verwij
derd. Bij de botsing nu hadden de schot
ten, die den tegendruk der kolen misten,
aau den draug van het water geen weer
stand kunnen bieden. Dit zou dan verkla
ren hoe bet schip, in weerwil van zijn
waterdichte schotten zoo spoedig zonk.
Lightholder, do tweede officier van de
Titanic, verklaarde, dat niettegenstaande
de waarschuwingen voor ysbergen de
